장음표시 사용
91쪽
persona nunquam proprie resticit ,sed ex consequenti,quando conditio personae adauget quanti- tatem rei,vel iniuria. Vuo sit,ut maior iniuria sit magistratum,quampriuatumpercutere. Ut has autem propositiones iuri nos tro adaptemus ,scire oportet iuridicialem causam eam esse,in qua aqui iniqui natur apramj, au aera ratio continetur VMod aperte firmat iurisconsultuae dices, boni Sc squi notitiam profitemur, squu ab iniquo sep arantes,licitum ab illicito discernen
tes,bonos non solum metu paenarum Verum
praemiorum quoq; exhortatione efficere cupientes uod dicere, nihil aliud est, quam lucti,tiam i nos supra fecimus,in commu uam, sdistributivam diuidere. Omnis enim'praem,et pararatio, addi tributi mpertinet, qui vero, iniqui natum,ad cotractus, ρο commutationes attinet, de quibus tot,tantisque, ac tam innumerabilibus iurisconsultorum libris agitur. Caterum praemiorum, narumn tua latissima eLI es qua uos Hea nonnulla dicemus. unc unum tantum,atque alterum disributiva exemplis proponamus.Iuliantu iurisconsultusin. Ust . de lib.
V M,acutissime ita sit sit. Si ita scriptu sit,
92쪽
si filius mihi natus fuerit, ex besse haeres esto: ex reliqua parte VXor mea haeres esto, si vero filia nata fuerit ex triente haeres esto: eX reliqua parte uxor haeres esto. Si filius &filia nati essent: dicendu est assem distribue duesse in septe partes: ut ex his filius quatuor,V-Xor duas, filia una parte habeat. Ita enim se
cundum voluntate testantis filius altero tanto amplius habebit, quam uxor item VXor altero tanto amplius habebit,quam filia. Cuius
distributionis ratio ex superioribus apertissimae t. In hac en flecte iustitiam constituit tegatoris Soluntas, quam pro lege ad vuIuem seruamum constituunt. Voluntatem autem testantis eam esse conlatat: Si mater duplum habeat adfliam lius mero duplum habeat ad matrem. Si filius lia tisim, minimos numeras qua-rere oportet siecundum eos partiri. Sunt autem
in hac hypothesim minumeri, Uram filia, duo matris, quatuor Mij ui simul omnes collecti .
septem eniciunt. iterum exemplum est in. I.D. 1fri l . Ias,inquit, qui sola triginta reliquerat Tit1o triginta legauit,Seio viginti,Mquio dece. Massurius Sabinus probatTitium quin deici .Seiu decem, Mquiu quinq; cosecuturos.
93쪽
Ad quamformam s mille alia causafacilem sem p poni, nasios negotio in eis recta distributio
constitui. In commutatiua multo aliter se res habet. Debitum enim inde consuriit, quod res fuit ab Z alte possessa ergo nulli habito meritorum,personarum refletatu, oportet Sicuique tantu referri, quantu ipse contulerat,m verbi causa. cuintius atque Sulpitius cum societateinirent,vterq, quinque habebat, mutuo Sulpitius unum uuintio dedit, de duo hicplura,qua ille habet. exigit iustitia commima,St cuintius Sulpitio,quodJu est reddat, quodque mutuo acceperat ,soluat, nulla peronarum qualitate,aut ditione aestimata. natione,quod inter quo serum lege,aut more cotractus celebratur, commutatiua iustitia non debet riari. Si Sempronius Stio seruum Sedat,quinquassata aestimatum aureis, quinquaginta aureos reddere Titium Semronio aqvu erit. Uuod si ille pro maucipio,Huo,veste,domoueptus exigat, quam matione res lea iniuste agit, uec minusi e viliori yretio,quam aq- est, emat. Hic enim est finis comutati itia,ut in emptionibus, venditionibus permutationibus, caeterisse contractis bin, qualitas omnino seruetur. aeso utias inan,
94쪽
in arbitrio rei orta. Melius,aequius.inmutia. ut inter bonos bene agier oportet, & sine fraudatione. ta etiam in contractibus.uti ne propter te,fidem uetua captus, fraudatusuesiam. Atque hac quidem satis de hac luctitia diuisione: m quod de proportionibu Veometris sArithmetica hac occasione dissumri solet, reliquasis buius virtutis partitiones,non erit cur referamus,qua a multis,sphilosophis iurisconsultis siunt tradica inters reliquos a Corasio de iuris
Ex quibus omnibus ad explicationem deueniensi 8 esset Lin Pause. S.idemGmponius sis minor scitem siquaritur1 quem modum f. locati ubi ut es Vlpianus asserunt,inpretio emptionis,svenditionis naturaliter licere contrahentibus se circumuenire. Uuod Fortunius intesimi in inacti tu de ultimo sine minus, iuris, Agatio.I .colu nu. rvt quemadmodum in emendo,Nvendendo naturaliter concessum est,quod urissit, minoris emere, quods minoris sis,plurismendere,iminuicem circumuenire. Circumuentio ergo debet esse secudum licentia naturalem,qua est Sipluris vendaturipaque intelligendum e II, non licet natura-
95쪽
liter e cire mire sed licet, sie circumuenire naturaliter de circuuetione naturali, si raude dolove Aliter intelligit Didacus a Couar ruitias theologorum, ac iurisseritoru doctrina consideraris, diustu retium rerum nequaquam cos it in puncito indiuiduo sed in mediocritate quadam, qua latitudinem habet per gradus,est emmcuiusqueretpretium triplex .'premum insimum medium. Ne otest accidere rem aliquam impracse valere centum,ut nec valeat plus,nec minus, valet uamque pretio medio centum, ρretiosupremo centum s quinque,infimo nonaginta qMVs, atque in hoc triplici pretio,iniquitatem nega posse consistere. Ouomodo affrmat intesti dum quod in adHis iuribur dicitur,licere tunaliter contrahentibus in pretio emptionis, s venditionis se
cir enire, modo ea deceptio, intra latitudinem orenses eius mediocritatem contingat, alioqui liceTe nonposse naturaliter, neque Sila lege probari. Vel iuriscon ultorum responsa, ad mutuam, tacitam se contrahentium indulgentiam pertinere ait,qua taurinare Sidetur,ob naturam tractus modicam iasionem. Siquidem impedirentur commenta iseemper exacta id retu aequalitasseret L a Io
96쪽
anxie,sscrupulose consideranda. Aliter quoque rem istam explicat Domini, Soto lib. 6,de iunt. stur. q. a. art. s. dicenssensum illorum iuraum non esse, Ut caeteriputant, intra latitudinem iustipret,quia intra hos carceres nultam habet locum deceptro,neque talia opus est remissione,cum tota latitudo iusta sit. Sed intestigendum citra dimidium iusti preti' ideo ait naturaliter, quia humanum ingenium,lucri avidum, in culpa erit. Ω-re,licere, Egic non est idem,quod me culpa , sed impun inhumano foro. Uuorum omnium sententia Ario Anno non placent,qui bonis nationibus, et authoritat sim interpretatur,naturaliter,id est iure gentium, in prima parte.c.Lnumer.'a. l. a. C. de rescind. vendi. Legitime autem eri posse
hanc interpretationemultis exemplis docent Co m aede iuris arte. aparte. c. X s Vocius libr. a. memorabi. .p. s.L Tontremo omomus ora ne sis. a. Cis rescinduend. me. Iosex modis hunc nodum explicat eleganter. Eisque de ea
re hactenm. Nunc quando praeclara am omnium virtutum iactitam ,suum cuique redderem rauimus, de iure,id estis arte,qua iasit uca dicamus.
97쪽
AD LEGEM PRIMAM. D. De iure bono, vicit Glicito, er illicito. LIBER Qv ARTUS.
I AM vi eleganter Celsus definit, ius est' ars boni, & arqui. V m d sinitione adeo
multis modis nostri dae contorquent, mi singula eorum sententim referre singulase argumenta refugere, quasi Hydra capita esset ampum . Accursius es Vacca artem dest fetiam finitam interpretantur. ν artem,idest hominis artiscium,exponunt. Corsa, de iure ciuili inartem redigen, artem,hoc est collectionem,ac scientiam omnm p ceptorum boni, di aquirites inaltyane,pro exercitio, urpaui. Lomtin Salinim, arte pro rectarei facie da ratione, sim praceptione accipitret siens sit, ius est recta boni, s qui facieipraeceptio. ae uitatem intelligit, Gristin aequum a bono differre existimat, ut stetici distat a genere. sedesibonum, , aequum dicitur,pro sola aequitate accipiendum docenodi bonum, maioris tantium declinationis causa poni, quoniam copula, sposita imtergenus, s speciem,gmus ipsum perffeciem re stringere,s denararestet. lciatus bonum ab aquo, Accursis equuti eparauit. Zasius nos IJ iubet
98쪽
iubet intrepide tenere contrariamssententiam, --terpretaturas in est ars boni,saequiident regula iustiti ad tem metum comparata. Antonius
Vacca λου iatum ciuile dis inire Celsiumputat: et arte bonis aqui dest aequitatis,tais titu. AG-rius Salomonius dum pleniorem e uisproblema tibi subit interpretation quid causa est, inquit, quod Vlpianus siue Celsus ius artem appellat, es noscientiamide scio,restodet, boni tiri Celsus loquitur,quod in actioe versatur: ideo ius est ars, intelligo exercitim bonis aqui Cisi,veluti ortus dicitur ars boni hominis, philosophia ars sapientia studiosi, siniqui ars nequitia. No enim deiurissultoris hic agitur scieti qua est no ignorare quid quidlegib8scriptuprudeliumueauthoritate digestu est,im qua cognitione nustis artificiu requiritur, praetera dualectione Ars itaq; urisO,lthides bomae, aequi Uri,in aquitate colenda cosistit, qua nusio scriptosed Fola recta ratione cotinetur, est ingeniosapietis cocipitur,duce iustitia, atq m,
haec norim. Ferrarius aut e Montanus bonu ab
aequitate quodamodo separarecidetur, cum ait, certe quod boni simus,ad nos quoq e dare solet, quo ero aquhadalterse tat um,id quodpraecipue,
99쪽
iuctitis munus est. Cora boni a m inquit, hocent ustitia, es aequitatis, no eterbis, aut literis legia conclusa iam mente, ac natione legis sita: hanc esse ait benigna iuris interpretatione, cui tractumius oppositusit. Auid refera, quod ob sturissensi scis tenebricosis, Bart. hoc loco de materia copulativa dissutat 2 cuid eloquetra plena Taul. Ca-
'en inuectiva coim Histra mercatorci recenseaquis aequitatis magistrospradicant, aras legisperitos catenum,dicetes,quod disper cauillatio δ' uuid Alberici transcriba interpretatione ac c9menta,meo certὶ rudi ingenio,adeo flexiloqua, tortuosa,vt interpres egeri interpretes cuia illa Baldi indocta,ue dicaturpem,assertionereprehenda, quidum materia puti intrarine tinat, illud quod minimὶ decebat, fatetur eges quasdam essebo 'Equm vero mm casias, reperiri aequisi- d, quae certὶ bona nosint. Dies me primum de iceres,quam hac mostina nummare, no dico 'penare. Egosic exi timo, agi his no de iurepublico, CApriuato,non demi est ricto,uesbouas Gnon dem renaturali,nes ciuili: bam omnia eni artium, genus, est sum impersesumptum, re uti suprema omniu regula sedemtum Uuapropter am
100쪽
Hiorinosmodo cosideremus quic3 psicere possis min. De eto aliud qui pia causam essecos rut u Cumi lator eri uon ad aliud, a molis udine virtutis spicere oportere,Ut mentes, beati
fiantur: Sella,quiphilosophia seu remis labris gummi, solum qui te bene intus insinuarui, nodubitant. au'sit, ut id maxime legulatori δμcurandis,si quid modo utu, sunt, visensim in
ciuitate,bonu es aequitaredisseminini: quasi ciues, ve ramis expectatione, lpoenarum metu obseruauerint, re coluerint in beata Repub. beatnm prorsus, ais felice vita degant. Sunt aut bona duplicia: aba humana,Huma aliaeedenti a diuinis humana. Si qua te riuitas maiora' suscepit, i- snona quos possida sinam issis cara vir spriuatur Pac bona Plato tib. I. M.t impartitur, Pi mo-mm,inquit,primum est; ita ,sor secudum, tertium virci adcursum, caterasq; corporis motu quartum diuitis,qua caeca nou uu sed acute cernunt prudentiam sequutur.2 a quiaprudentia , dumorum bonorum dux prima existit. Deindeps mente temperatus animi habitus his duobus,cum fortitudine mixtis, linitia tertio emergit. Fortitudo quartum tendit locum, qua D omnia