장음표시 사용
271쪽
24 DE IMMORTALITATE ANIMOR vMA, O Eti, intelligendi, extendunt se ad totum ens, 1α. Met & ad omne verum ac bonum; quia sunt for- - v ' mae simplices, eleuatae supra materiam, ira ut ab ea non dependeant: ut passim tradu ni
philosophi. Vnde fieri non potest, ut sit aliqua substantia spiritalis, quin eo ipso sit intelligens. Itaque cum animum hominis via deamus vi intelligendi praeditum, de se ad totam entis latituatn m,& ad omne verum ac bonum expandere, non secus ac substantias separatas, dubitare non possumus, quin 1 materia non pendeat. Vbi enim inuenitur proprius & adaequatus effectus, ibi quoque necesse est reperiri propriam S adaequatam causam,unde effectus ille sequitur. Atquirinanimo humano reperitur effectus, Dempe vis intelligendi capacitas omnis veri dehoni : ergo repςritur dc causa , natura videlicet spiritalis a mMeria dc corpore inde- Pmdenia o- Septima RATIO. i 3 C VNT in rerum natura aliquae formae vivet, . a materia secundum esse & modum essendi penitus separatae: quas philosophi vocant Intelligentias, S substantias separatas, Christiani piritus 5 angelos. Sunt item aliis quae secundum esse & modum essendi mal teriae penixus adcfictae ac immersie , qualesia sunt
272쪽
LIBER II. 24ssunt animae brutorum animantium. Ergo oportet esse aliquas quae medio modo se habeant, quae secundum suum esse non pendeant a corpore,ut hac ex parte conueniant cum spiritibus separatis: secundilm tamen modum essendi, nempe Vt congruenti modo sint, corpus requirant: &. ita conueniant cum animabus brutis. Tales sunt animi humani. Confirmatur, quia hic gradus rerum maxime videtur consentaneuS ; ne transeatur ab extremo ad extremum sine medio, nimirum a natura penitus mortali, S corpori addicta, ad naturam penitus immortale , dc separatam a corpore. In medio enim erit natura partim mortalis, partim immortalis: mortalis secundum corpus, immortalis secundum animam : S ipsa anima secundum esse suum erit immortalis, spirituum suppar de socia; secundum modum existendi,& vivificationem corporis mortalis, Ut ita dicam, est similis animabus brutorum. Perit enim unio eius cum corpore, insormatio, & vivificatio totius corporis, sicut in bestiis. Hinc fit ut homo contineat in se vires S facultates utriusq; extremi, spirituum& brutorum; sitque corpore& sensibus similis brutis, mente spiritibus separatis. Vnde Platonici illum vocant horizontem Vniuersi. quia cum uniuersum duabus partibus
273쪽
veluti hemisphaeriis constet, natura spiritali ει corporali, homo natura iritalem, quasi
hemisphqriu superius ςonnectit naturae coris porali, veluti hemisphaerio inferiorii utriusque extremi particeps. Ob eamdem causam vocatur μικροκοσιυς, mundus minor, quia omnes Universi gradus in se complectituri non secus ac mundus Iste maior.
octaua RATIO. AccεPiτ quod longe maior sit assinitas
mentis humanae cum spiritibus, quam brutorum cum hominibus. Sicut enim spiritus habent notitiam & affectum nullo limite circumscriptu , & delectantur veritatis ac virtutis pulchritudine , ita etiam gnimus humanus: adeo ut hae in re nulla sit inter animum &. spiritus discrepantia, etsi sit G- quod discrimen in actuum intellectus & voluntatis perfectione. Brutorum vero sensius
omnis Sc affectus est ad pastum & venerem abiectus. Deinde mens humana societatem& amicitiam habet cum spiritibus, cum illis Versaturi& sua negotia tractat, ab illis consilium S opem petit,de rebus illorum & statu cogitat, disquiritu disputat, iudicax, & similem sibi statum exoptat. Nihil tale cernitur in brutis ad homines. Nihil enim de rebus hominum concipere possund aut appetere,
274쪽
, L I B E R I to *47 nullaque potest esse consiliorum communicatio. Itaque quod ad conditionem morta-- litatis M immortalitatis. attinet L mirandum' non est, si mens humana sequatur potius conaitionem spirituum , quibuscum igata ei cognatio, , quam brutorum, a quibus immeolo interuallu, atque adeo toto genςr
Sil a mus sine corpore elye non po it, γλsummum qius bonu; consistet in vita Corporali, & voluptatibus corporisi summum malum in corporis amictione x mor- . Vnde Epicuxei qui animum cum corporn extingui voluerunt, summum bonum in corporis voluptate statuerunt. Idciri aperte osiqnduot illi qui Sapientiae 2. concludunt, in hac vita vacadum voluptatibus,& hanc cile felicitatem hominis ; eo quod post mortem nihil supersit. S qui Isaiae 22 dicunt: Comedamus ct bibamus , cras erim
Si ita est , laudabile erit vacare ventri M
abdomini, & studiosς sectari quidquid huc
pertinet , & ad hoc iuvat: quia laudabile est sectati summum bonum, eoque omni tempore frui. At contra videmus id probro dari, ω repre heodi tamquam foedum,S homine
275쪽
248 DE IMMORTAΙΛΤΑΤΕ ANIMO RVM indignum ; & eos qui voluptatibus sunt doditi, in bestiarum censu locari. Nihil enim' adeo ad brutorum vilitatem hominem abiicit, ad voluptas corporis, quae gustu vel tactu percipitur. Vnde merito Architas T rentinus μrsuadere conabatur, Nullam e rit aliorem pestem quam corporis voluptatem a natura hyminibus esse datam: teste Cicerone lib. De senectute. . .c Rursus, si summum hominis bonum ad vitam cisi*oralem pertinet, fas milia mortem & tormenta vitanda cogente tyranno peierare,blasphemare, idola colere,omnem pietatem, lultitiam, virtutem S veritatem prodere ac pessumdare. Est enim naturae lex per se omnibus nota, nihil summo bono anteponendum ; ipsum Veris p ferendum aliis omnibus : &, nihil summo malo magis fugiendum. Vnde in omni eventu, in quo necesse est vel summum bonum perdi, vel . aliud bonum quod non est summum;natu- ra & ratio dictat quodlibet aliud bonum pro summo bono retinendo profundendum, de ' quodvis malum pro vitando si immo malo subeundum. At quid absurdius aut tetrius' ' dici potest, quam mortis vitandae causa
quodlibet flagitium posse committi
276쪽
NA T v R A intelligens est omnium quae 3
sunt in mundo praestantissima. cuius signum est, quod omnium ceterarum sit c pax. Omnes enim illas comprehendit, & in seipsa quodaminodo format & exprimit, veluti omnium artifex: omnibus utitur,omnia in sua assumit commoda , non solum terrena, sed etiam caelestia; lucem,tenebras, diem, noctem, ventos, imbres, aestum, frigora , &ipsa mundi elementa. Itaque natura mente praedita est in hoc mundo, veluti in suo domicilio, omnis generis supellectili, ad usum, commoditatem & oblectationem instructissimo. Absurdum. ergo est illam penitus interire. sic enim id quod in mundo est praestantissimum, dc solum dominatum obtinet, Δ cui cetera seruiunt, periret: quod prorsus a ratione est alienum. Si enim terra, mare, sidera, quae propter naturam intelligentem facta sunt, ut ei serviant, non pereunt umquam, sed permanent aeterna: qua ratione dici potest naturam intelligentem, quae est illorum finis, scopus, domina , perire Si mens adeo nobilis est, ut talia seruia 'tia ei fuerint comparanda, quae numquam deficiant, quomodo rationi consonum est, Vr ipsa intercidat e Iniquum est eam natu
277쪽
2IO DE IMMORTALITATE ANIMORUMTam, cui immortalia seruiunt , mortalem existimare.
Undecima RATIO. NAτvRA humana secundum mentem
est infinitὰ praestantini omnibus ani- mantibus; cum toto genero sit superior, Mad infinita se extendat: ut ex stipradictis est manifestum. Ergo oportet visummum eius, bonum sit infinite praestantius M sublimius , summo bono bestiarum : similiter actio illa, qua summum bonum suum' pereipit & sentit , & voluptas quam indet percipit,actione dc voluptate bestiarum.Ta- , lis enim est proportio inter obiecta, inter' operationes, S inter voluptates, qualis est inter naturas, & inter facultates quibus ob- , iecta percipiuntur. At si mens una cum compore extinguitur, nihil natura humana ca- . lamitosius: nam omnes fere bestiarum spe-- cies longe erunt feliciores. Subiicitur enina - ipsa in hac vita aerumnis innumeris, a qui: hus bestiarum natura est immunis. Assidua . solicitatur curis, exagitatur timoribus, tabe scit inuidia, conficitur moerore, cruciatur - desideriis, uritur aliena prosperitate, semper an ia, semper querula, numquam saa sorte. Contenta, numquam animo tranquilla. His adde paupertatem, exilia, carceres, serui-
278쪽
LIBER I I. asItutem ἰ orbitatem, infamiam, matrimonsi iugum, liberorum educationem, fortunarum iacturam, praeteritorum poenitentiam, futurorum solicitudinem; tot labores & sudores ut caro misera sustentetur, ut ab iniuriis aeris vindicetur, ut miseram vitam tra hat : tot errores, tot suspiciones, tot fraudes, tot morbos,languores & dolores quibus no- stra mortalitas est exposita: ut merito dixerit quidam,
Nihil adeo graue aut calamitosum, Cuim pondus non ferat humanum genus. At bestiarum genus ab omnibus hisce malis fero est liberum , dc summa in tranquillitate ae libertate vivit. Nullis exagitatur curis, nullis futuri mali timoribus, nullo exaduersis casibus moerore. Non est solicitum de futuris, nec poenitet praeteritorum, nec impendentia mala pertimescit. Nulla ambitione , nulla inuidia tangitur, sua sorte contentum omnia quae ipsi necessaria da commoda, absque laboris molestia abunde suppeditante natura. Quod si aeuum consideres , multis id animantium est longiusquam homini: vi ceruis, elephantis, corura.
Si locum di regionem,quid optabilius quam viuςre in sublimi aere procul a coeno S 'ce
279쪽
ὶ 2I2 DE IMMORTALITATE ANIMORUM terrena, & celerrimo volatu ingentes aetheris tractus breuissimo tempore cransmittere Si corporis habitum, Ionge commodius est pilis vel plumis vestiri, quae corporis agilitatem non Impediunt, quam eXternarum ive
stium pondere grauari. Si voluptates corporis , iis magis assidue & sincere fruuntur bestiae, quae totos dies pastui sunt deditae, devenerem absque verecundiae metu oc crebrius exercent.
Ex quibus perspicuum est, cetera animanistia homine dc mente humana longe esse feliciora, si mens post hanc vitam non monet superstes.
Duodecima RΑΤΙΟ. No N solum cetera animantia homine
erunt beatiora, sed inter homines illi erunt feliciores , qui fuerint sceleratiores, Mcarni magis mancipati; illi miseriores, qui Contemptis carnis illecebris vacant sapientiae, colunt pietatem dc iustitiam : imo optimi de sanctissimi erunt infelicissimi de misserrimi i quia maxime a carnis voluptatibus alieni, cum eam variis modis amigant Mmacerent. Vnde Ahostolus I .ad Corinth. I s.
Si in hac vita tantum in Christo sterantes sumus, id est, si nihil superest post nanc vitam, miserabiliores sumus omnibus hominibus. nimirum
280쪽
mirum quia expertes bonis huius vitae & futurae i insuper assiduos labores S acerbas persecutiones sustinemus. Decimatertia RATIO. VIDEMVs res omnes perduci ad perfectionem cuius sunt capaces. Exemplo sunt plantae dc animantium species.Ita enim sensim crescunt , augentur, roborantur Msecundum Corpus,& secundum omnes animae facultates, Ut tandem perueniant ad
culmen perfectionis , cuius quaeque species est capax. Oportet ergo etiam hominem Manimum humanum ad suae perfectionis apicem perduci. Cum enim inferiora ista Muilia naturet suam assequantur perfectionem, cur id quod omnium est pretiosissimum M summuna, non etiam aliquando assequatur suam j Atqui hoc omnino est impossibile, nisi animus post hanc vitam supersit. Perfectio enim animi consistit in sapientia de virtute , quibus supremae facultates exornaniatur, & suos fines attingunt. At paucissimi in hac vita sapientiae sunt dediti, ac proinde longe maxima pars hominum nihil vel parum eius obtinent: & illi quoque qui assi Lead eam incumbunt,vix centesimam partem illius abundantiae assequuntur, cuius mens