장음표시 사용
301쪽
a74 DE IMMORTALITATE ANIMORUM deterreant, nempe praemia & supplieia, sine quibus arduum virtutis tramitem nemo vel ingredi, vel ingressum tenere, & vitiorum lenocinia contemnere vellet. Si enim fum; ctionibus istis infimis, quibus vita corporalis conseruatur 6c propagatur, tantas prout dentia admiscuit illecebras, ne omitterenatur: quis credat illam neglexisse summas Mnobilissimas, quibus Deo similes efficimuri nec ullos stimulos, quibus ad eas excitaremur, apposuisse Praepostera plane fuisset illa prouidentiae cura. Etit itaque virtus carni sit aspera, & vitia blanda: tamen consideratio pretem ij quod virtuti propositum in quo summa dc aeterna Voluptas) temperat m lestiam, & facit illam suavem ac expetendam i & consideratio supplici, in quod viatia praecipitant, voluptatem illorum reddit amaram & detestabilem.
36Accedit, quod is qui alteri seruit, &in
gratiam eius Operatur, mercedem ab opere suo distinctam mereatur.Non enim bonum operis sui seruat sibi, ut ipse eo fruatur, sed impendit alterius honori vel commodis: ac proinde iustam ab eo expectat mercedem. Atqui homo qui ex virtute vitam instituit, ea in re alteri quodammodo seruit, nimirum Deo,omnis iustitiae dc rectitudinis praeceptori ac praesidi. Facit enim illud vi legem. ' diui-
302쪽
diuinam custodiat, Deo placeat,Dei voluminci se accommodet, Deo honorem habeat. Ergo debetur ei merces extra suum obsequium. Confirmatur, Quia si virtus esset sibi merces sufficiens , nemo ulteriorem e spectare deberet. Hoc ipso enim quo ex Vim tute esset praestitum opus,iustam mercedem sui laboris accepisset, sicque esset illi satis factum. Itaque nec militi, qui strenue pugnasset pro Republica: nec famulo,qui fide, liter domino inseruisset, nec ulli alteri, qui opus iuxta virtutis regulam confecisset, ulla alia merces esset persoluenda. Iniquum enim est ultra iustam mercedem alia stipendia exigere. Ex quibus patet hanc doctrinam ipso communi sensu generis humani damnari.
Est quidem in virtutis functione bonum aliquod, quod etiam propter se, S absque pra mio, dignum sit expeti, sed illud minime est
sufficiens ad animos hominum permoven dos. Vnde si nulla alia esset eius utilitas, nemo virtutis iter capesseret. Haec tamen omnia intelligi velim de sun-δionibus, quas virtus in hac vita praestare potest. Non erum negadum, quin poli hanc vitam sit aliqu; functio, quae de sui dc cetera Tu m quae antecesserunt, sit praemiu m. Talis est Visio clara Dei,& amor, ac gaudium in de exoriens. Hae enim functiones maximE .
303쪽
sunt prisset se expetendae, eo modo ut nullam vitetius inde esimodum expectes , cum in his nostia suprema felicitas, seu beatitudo formalis vi stholae loquuntur3 sit con-ctituta. Ve dm quod hae functiones nos beatos efficiant, non habent ex eo quod sint i ctiones virtutum, sed quod coniungant
animum cum Deo, qui estsummuris verum, sammumρkltarum, Scsummum bonum. Vnde non ita initiis conitimimus nostram beatitatem,sicut Stoici in virtute.Hi enim sum- mum bonum statuebant potissimum in ipsa avirtute, M proposito animi rationi consentaneo, non in obiecto, Cui Virtus mentem Copulat: virtutem ipsania facientes beatitu-- dinem, S formalem,&obiectivam.Nos vero su m mum bonum non locamus praecipuis in illis functionibus,sedrin obiecto cui memaem coniungunt: ita vitissae functiones non 'dicantur summum bonum , niti quatenus lint unio quaedam perfecta cum summo bono, S vitalis coniunctio. Deinde illi fun- .ctionem eam virtutis volebant esse in nostra: poteitate . M omniΠo liberam : at nos fun- ctionem beatam statuimus non esse in no--stra potestate, sed esse donum caeleste diuis nitus infusum, constans, immutabile, sem
37 Dicer, Gloriam & laudem sussicere ani-- mis
304쪽
mls hominum ad virtutis studium excitan vidis , ac proinde non opus esse aliis post hanci vitan, vel praemiis, vel poenis. . Ita enim visi detur Rusisse Cicero, qui passim hoc prae- mium mirifice extollit, affirmans nustam mercedem a virIute excestenti praeter hoc . laudis gloria desiderari. Ex omnibuου enim praemiis virtutis , amplissimum esse praemum gloriam: quin, inquit , vitae breuitarem poste- fritatis memoria consolatur: quae efficit ut absentes adsimus,ut mortui vivamiis, cuius gra- dibiis etiam homines in caelum videntur a Icendere. Et alibi: Non vita haec dicenda est, quae eorpore sestiritu continetur: illa nquam lata vita est,qua viget memoria saeculorum omnium , quam posteritas alit, quam ipsa ate i
Respondeo, Perspicuua esse, gloriam MIaudem humanam minime sufficere, idque
ob multas causas. Primo, Quia gloriae appetitio bonum virtutis corrumpi solam ex Qternam speciem S veluti virtutis laruam re linquens, Virtus est amor honesti qua honestum , ut recte Aristoteles, S tota philoso, Lib. 1. Etiaphorum schola. Si ergo opus honestum' ω ς p cias non affectu honesti,sed amore comm di, voluptatis, laudis; non est opus verae viris tutis nisi externa facie : abest enim vita inis iterior, & veluti anima virtutis. Sicut enim
305쪽
278 DE IMMORTALITATE ANIMORUM animal constat anima & corpore: ita opus virtutis affectu interno honesti, & opere externo. Vnde sicut extincta vel recedente anima, solum relinquitur cadauer : ita ex
tincto affectu honesti, nihil superest nisi vacua virtutis imago. Tantum ergo abest ut gloria, laus, fama, sussiciant ad vinulem excitandam, ut eius bonum perdant & com rumpant: sicut venena quaedam feruida quς spiritus sopitos animantis ita excitant, Vt iulos penitus dissoluant & dissipent. Secundo, Quia isti fines non habent i
cum nisi in paucis actionibus externis, qtuc publice geruntur. Non enim ad internum virtutis affectum & genuinum amorem impellunt, ut ostensum est; sed ad actionem externam, non quamlibet, sed eam dum taxat quae est conspicua, & oculis hominum patet. Laudi enim & gloriae satis est, si e terius in oculis hominum appareas probus oc strenuus , etiamsi in recessu animi &priuatim sis improbus & ignauus. Itaque adipetitio laudis potius hypocritas facit quam
Tertio, Quia virtutis praemium debet esse solidum quoddam bonum intrinse- Cum, quod animum ipsum afficiat & perficiat, sitque virtute praestantius. Finis enim debet este praestantior mediis. Atqui gloria
306쪽
humana est res extrinseca in hominum per- . .
suasione& iudicio sita, nihil animo conferens perfectionis. Quid enim miserorum mortalium opinio mihi prodesse potest quid sermones&rumusculi Dices , Vnde ergo fit, ut omnes paene 3 mortales laudis &gloris cupiditate incitenetur Nulla enim,ut quidam ait, est tanta hu- sivi iaudis militas, qua dulcedine gloria non tangatur. quo fit ut etiam viris sanctis haec affectio ce- Iib.s. nodoxiae & philotimiae interdum subrepat. Resipondeo , huius rei tres esse Causas. Primo, Quia omnibus innatus est appetitus excellentiae, qui maxime in animo dominatur. Nihil enim in omni bono, siue sit sapientia, siue virtus, siue potentia, siue nobis litas, magis expetendum, quam in eo ex-Cellere. Honor autem est excellentiae testimonium; gloria, eiusdem excellentiae notitia & opimo , laus, praedicatio. Unde dum haec exhibentur, nascitur in homine apprehensio de cogitatio suae excellentiae, qua mirifice delectatur. Sicut e contrario per con uitium concitatur apprehensio vilitatis,quae illi est exosa, & moerorem adfert. Itaq. Omnes amant laudem & gloriam , quia haec sunt signa excellentiae: oderunt conuitiuin& contumeliam, quia sunt signa vilitatis Meteriectionis.
307쪽
α o DE IMMORTALITATE ANIMORVM a. Causa. Secundo, Quia sicut animus maxime d
Id erat eminere & excellens esse alta quoque desiderat videri, S talis haberi in mentibus homilium Hoc enim censet ad se pertinere, , tamquam nouum quoddam esse, &nouam ritam intelligibilcini, qua cognitio hb il-dustri specie S forma videtur vivere in me te cognoscentis. Intellisere enim est quoddam rei inteIligibilis este, ut philosophi do-' Cent. upsum aperte indicat Cicero ver
bis supra recitatis, cum ait: eam esse vitam quae viget memoria seculoννm omnis m, quam - pocteritvi His, qua absentes ad semus remo rui vivimus. Haec itaque memoria, id aestimatio δί praedicatio, eth vita quaedam animi& ornamentorum ipsius, quae non oculis videtur Ad mente sentitu r; non natura coimstat, sed animorum iudicio claesumatione: non iiitrinsecus iithaeret,sed extrinsecus poGsidetur: qua. sibi videtur in menti bus, ho inbmum vivere, S tot habere vitas , quor sunthothincs,.in quorum cordibus magni penditur. Hanc tanti plerumque faciI, ut vitam Corporalem prae illa aspernetur , & malit corpus exponere cciussi Dς mor6,qu m vel tantillum gloriar Sc nominis sub detrimentum sus ere: pluris aestimans vivere in aliorum mente per memoriam, quam in proprio corpore per naturam. Quod sane indi- cio
308쪽
cio est, gloriam S diuitiis S voluptatibus
praestare,etsi alioqui res ieiuna,vacua S ima' iginaria videatur; nimirum ea est ammi ας - νcellentia, ut minima bona quae ad ipsam . pertinere censentur, maximis bonis corporis longe finx praeferenda . ' l . . G. Temo, Quia gloria dc fama ad multa uti- 3. Causa. :lix retinet enim .hominem in ossicio, coer censa turpitudine, ignauia, improbitate, nij mirum ne bouum nomen amittat. Pcssimaam est de puduisse,pudoremque exuis secon tςmpto proborum hominum iudicio. Deinde essicit ut cum dignitate dc voluptate pollina us 'ersari in publico, b hominum. proborum csenuentibus,x bi viles & degeneres non audent comparere. Item Ud prope
ita mu r ad nianitratus, honores, Sc munia ipublica , cum infamibus portae dignitatum non pateant. Denique ut cum fructu velle mur inter homines. Sive enim de doctrina agatur & m innitis, siue de officia administra-xione, neutrum fructuose praestari potest sine bono nomine; ut merito dixerit Sapicns: t Melius est nomen bonum, quam diuitia mul- Prou. D. . iae. Et alibi: Curam habe de bono ηomine; hoc Eeeli. i. enim magis permanebit tibi quam misti the
309쪽
3s D vRsus si animus una cum corpore e Sηρ. - - tinguitur, praeter alia incommoda quae supra adduximus, etia haec duo consequumvirim με tur. Primo,quod iniuriae maneant inultae,&δ ' scelera sine vindicta, omniaque in genςre humano impune gerantur. Secundo, quod . pietati &iustitiae nullum sit praemium , nuulus fructus. Quod enim in hac vita plerumque nulla fiat vindicta aut com pensatio, m nisestum est. Videmus enim in hoc saeculo homines impios, consceleratos, & innocem tum oppressores, maxime florere, & omni temporalium bonorum genere, opibus inquam, honoribus, delitiis circumfluerer i stos vero& pios variis calamitatibus inuolui,& vitam in afflictione transigerer quasi impietatis merces sit prosperitas, iustitiae vero calamitas. Itaque si nec etiam post hane' vitam est retributio, perspicuum est manerct istam ἀπιε αν, & ordinis perturbationem enimirum ut scelera sint impunita , & virtus irremunerata; iustitia proculcata, S iniquia' tas erecta. Iniuriae enim & crimina Cenuem tur manere, & hanc Vniuersi Rempub. funestare , donec vindicentur dc per suppli-
Cium axpientur: ut ex communi hominum iudicio constat. h
310쪽
Hinc ulterius sequitur,nullum esse numen, 46 nullam prouidentiam , cui res humanae sint cordi ,sed Omnia temere geri,& cuique suam
libidinem & potentiam legem esse. Nihil enim est quod magis sit aduersum proui, dentiae, quam huiusmodi licentia & impunitas. Sicut enim, si aliquod sit regnum in quo nulla iniuriarum & scelerum publice sit constituta vindicta, sed omnibus omnia impune liceant, recte dicimus illud regnum
Vel carere rectore, vel rectorem esse iniustum,& sceleratorum fautorem:ita si in hoe totius humani generis veluti regno omnia impund aguntur, recte collegerimus nullam esse prouidentiam, nullum supremum m
deratorem, quo res humanae regantur: vel
si sit aliquis, illum iniustum esse. Confirmatur, Quia primarium rectoris officium est Curare leges seruari, propositis praemiis S suppliciis: deinde eos qui seruarint remunerare , qui violarint, punire. Sic enim omnia rediguntur ad ordinem iustitiae, quo nihil pulchrius in mundo. Vbi ergo haec desiderantur, perspicuum est, desiderari rectorem& prouidentiam. Idem confirmatur ex eo quod ad prouidentiam maxime pertineat, cuique, quod suum est, tribuere. Haec enim est lex iustitiae, quae maxime in gubernati