장음표시 사용
221쪽
Rrsipelata in uisceribus quot nonnunc, fiunt, ardente febrim, ochecticam V interentia. si ergo erysipelas in uentriculo sit, sobris quae inde incenditur lipyria nuncupatur. si in hepate typhodes. sin in pulmone crymodes. indigent primo hae sebres edat i potionibus, re extrinsccis linimcntis cirigerantibus, humectantibus*.q, si hectica pura nulls ii morbo c5mixta fuerit balneis curatur, Quemad modum resti quae quot caliditates ac siccitates. ii uero uisceribus erysipelata aduenerint,vigente morbo fiigida potio strenue ingerenda est, strenue dicere consu
uimiis ubi consertam stigidii limam, ec plurimam inculcamus. sed ante uigorem stigidam no nisi coacti dabimus d extorquente aegro, vel Q gelidae potioni assuetierit, uel l stim no serat. extrinsecus uero restigerantia illinenda sunt. ec si nihil profeceris, ad gelidam potionem confugiendu, Ac ad epulas magis restigerantes.cogruut his prscipue teners ac prmulces lactucs, quas fit dissima lauabis aqua, solas ita edendas ego quide optimu duxerim, sed quoniam interda gustui quoq;
- adblandiri oportet,aceto plurima aqua temperato condire poteris. acetum eligendum quod exquisitissime a uinosa substantia secessierit.benefacit ec extra illitus lactucae succus, sed oc sedi quo*,ec umbilici ueneris, re stridis, portulacae, attripli
ci rumicis quam oratidem uocant, solani, plantaginis,addi to arido pane trito,ae oleo rosicco uel alio quopiam refrigerante.prs stantissimu quom est quo nos uti mur.ex acerbis olivis suo tempore succu exprimimus, deinde in mortario, in ui rentibus portulacis cotundimus,& quod inde excolamus in vase reconditu aqua frigida obruimus. satius tame erit uas nive incrutari, atm usus tempore tenuissi mam farinam hordeaceam admiscere, rursusci, irrigare ut liquidius stat. quod de inde emplastru molli thorulo illinimus, di hypochondrijs applicamus,& ubi int puerit statim removemus, nouumq; apponimus, is saepius seriatim replicando, donec aeger frigiditatem in profundo percipiat, nec de siti conqueratur. miscemus interdu omphacinu oleum, aut rosaceum,ubi erisypelas ad sanguineae inflamma tionis naturam diuerterit . uiseram olim mulierem uoce intercaepta supinam solo recubantem,puli formicarii motu imitant manibus pedibusq; auefactis.puta ui morbum hunc esse calidum: nam praeter eas perniciosissimas notas deprehendi quoq; anhelitum crebriorem, insignis anxietatis, oc calidioris aegritudinis ilia aut thoracem obsidentis indictu. serebatur ab aliquo astantisi, audiuisse se exclamat . tem mulierem stomachil sibi incendio torqueri,gelidaech potandae ingenti deside ' rio tabescere,unde θc pauimenti frigiditatem iacens attrectando quaeritabat. hinc ego capta fiducia stigidae cochleare his ac ter in os uiolente iniiciens, percarpi a quam sensim labi s arentibus attrahi, at* inde colligens ob igneum in uentriculo inhaerentem affectum,frigidam plane appeti, illico uberius propinaui: confestim oculis annuere, indicare ita fieri oportere. tunc ego diacodium cu cnidio uino sim
da diluto in os insudi, nec multo postea cum iam sensim mussit arct, plusculum potus exhibui uini suavis pro citidio siuidae mixto, illeui , os uentriculi, sedo eciactuca cum pane trito,& rosaceo, frigentiac, applicaui, ob morbi caliditatem, ocu Hias adesset, donec aegra stigiditatem perciperet. De colliquantes ebri ex Philagrio. Cap. LX NINC Olli quatio uocatur ubi quoddam per secessum excernitur non ex alimentis
uel ex his quae concoquuntur, sed ex humoribus a toto corpore in aluit con fluentibus haud dissimile bili que quotidie euomi aut excerni solet: scctore tanta dissert,ec qi hoc excrementu rustius sit,crassitie continens glutinosam, quandomoleaginam, aut adipos .colli quatio morbus hic appellat, quod nuperrime coa
gulata caro oc pinguedo ab dentissima febri soluiti ac liquat, imo diutius pera
222쪽
i frigida exhibendo, cataplasmata, re epithemeta refrigerantia thoraci & hPPochondriis applicando, dandol alimcta qua frigefaciat,ec hutnectet, de quibus partim loco de ardetibus febribus dixi imis partim proximo capite replicabunt. De febribus quae abs p inflammatione oc putredine in calidis ac si cis temperaturis contingunt. Cap. πί Vicun* temperatura biliosi, habitu maciles exarentes sint, ac stomacha exquisitissimi sensus habuerint,ta ad lassim paratu .quoties inedia,aut uigi
iij aut Iallitudine affecti fuerint, sub aestiuo praesertim sole prosccti, uel morrore, curis , uehementer consecti, sicillime horrent,ac sebrisitabiliosae enim naturς ho mines ob ieiunia de reliqua nuper dicta in morbos qui abili si ut prompte delabuntur,ac primo inaequalitate percipiunt, postea horrore, re niti ab irritamento desostant, cibo* res issetir, protinus febriunt: nempe mordaces uapores humoresin per sensibilia delati corpora horrorem rigorem incutitit, densata inde cuti tanc qus aridior natura sit, crementa fumosa suliginosac, efflari solita detinentur,s bri scii accendit, nisi, sicuti diri,cibo praeuenetis. ostendi tibi fame numero pluresia lonita sebrientes presertim ex his qui a longa aegritudine resumians, quoru alicui casorte incipiente tunc horrore in foro occurrissein, deducto in proximam ossici nam, ubi panem e diluto uino obtulissem, horrore repente expugnaui, ec sebrim compescui, aliosi permultos inpropriis domiciliis cum uel inchoante horrore, uel paulo postea accessitem,protihus alui, oc ut cisendio dicam omnibus tali ii temperie laborantibus quibuscun* in principio accessionu occurti pane statim e uino diluto obtuli, semperq; horror illico profligatus re febris oppressa est. nihil κcnim sque ad hanc febre arcendam coseret,qtiam alimentu citissime exhibitu. q m o HVs .UM si interdu paulo serius nutriueris,sebris qui no accendetur, subexiguus tame calor inuadet, Oc si serius adhuc immoraberis aestus superileniet,qualem ambigas febris ne sit appellanda. sin ab horroris initio due hors peractae fiat, perseuerante adhuc horror tunc quom nutriendus est aeger.prs fari tantii oportet, febriculam te ueni futura, tua humidi uapores Osequant .hsc ubi ita Gregerint,lauandus,rur susci: alendus est.at si horrore c5secto, exortac, iam selis accerseris, tuc quide nonutrito, sed declinante exacerbatione haud expectata febris quiete nutrito,datoc, in uigore aqua permulta calidam. omnino aut in exarentibus morbis exacerbationes no prius desinsit, sti balneis humectantibus p alimentis squalore irrigaueris, ideo n5 declinantibus tanta paro sinis sed uigentibus quoq; frequenter nutrio: inedia em in hujus modi temperaturis. Drccipue si febricitet no tantsi noxia est. seurs cς teris Gnis etia perniciossit ima. aute in sel, esiadentes incidui, &ex his nisi mors prsueniat aci hecticas poliremo ad tabe delabunt: aut statim a prin/cipio hectica febris accendit .a prima igit morbi origine nutriendi sunt, qui talem temperaturam sortiunt: ubi uero lassitudine, ira, ris, uigilijs,moerore,quibusda, uel omnibus simul, exarescens corpus in febrim inciderit, squalente ob siccitate cuti,calore , igneo obsidente, uerendum ne hectica febris inuadat hominem, aestate prs sertim,ac costitutione calida oc sicca. indigent ergo humectantibus refrigeratilibus* edultis ac potionibus: in quibuscundi enim caliditas cum siccitate redun/
dat uiritis necelsario imbecilla in seri enim nequit ut corpus uehementer calida
siccu etia adiecta febri ualita perstet: ideo cli celerrime misens cremor,& cho dii iii scula, paniscit bucella exhibenda, deinde ad standam potionem accedendu: cofestim enim extinguitur, exacte . desinit sebitis,si nem inflammatio, nem putredo assuerint. si tame insigne quampiam noxam futura comnes, pota inhibeto re
223쪽
xit. AETH AMIDENI DE RE MEDIc Acum his quae exterius occurrunt,molire medicationem. terius occurrui aer nos continens, quae potestate .gida sunt 5 humida ac dulcium aquarum lauacra.
aere si temperatus est utendis,tan si qui nihil habeat redundantis. alii uel calidior sit,uel frigi lior, calidiori subterraneas domos opponito,apertas,pflatas ec ad boreale Gela vergentes, peculiares in illis auras machinando, uel quibusdam ueluti ripis, ad quos frangantur aquam riuuli, uel dei luxu plurimae frigidae ex inimi nenti dolio: id enim repente etiam somnu conciliat: stigida item sincera pauimen tum allidue conspergito,ac rosis quam plurimis uitiuim . palmitibus oc myrti caeterarumq; arborum frigidarum frondibus sternito prohibendus , crit conuentus hominum frequens: nam inde calor augebitur.at si frigidissimus aer fuerit,sicuti in hyeme,corpus permultis of mentis foueto: frigus enim condensando adstringendo p cutim exardentium humorum uapores efflari non sinit, longeti: maior frigida inspiratione utilitas expectata est,quam e cutis refrigeratione.ex his quae exterius applicantur, eligenda sunt absque uehementi adstrictione restigerantia, ne cutis obstruatur: nec tantum frigida cile oportet, quae ego optima iudico, sed tenues quot partes habere, quam maxime muniri in frigidis rebus possunt, aut saltem nullam aliam insignem qualitatem annexam retinere simplicii limum om/nium quae iniri dant oc humectant medicamentum est, quo ego ad e sipelatata pudendorum inflammationes in principio uti solco.
Ceratum restigerans. . Cap. XC
CAndidissimam ceram cliquatam frigida inspergito, ec manibus subiges diu
lauato,quam deinde bis ac ter eliquatam semper frigida pura ablues, postea ablutae rosaccum in optimo olco omphacino preparatum admisccbis, ut cerae sit,
Unc.i.rosacei,unc. iiij. quae deinde simul ad ignem colliquabis, postea ubi refrixe/, rint diu uersabis, coniecta in in mortarium pistillo ualide subiges, aquam dulcem frigidisssimam quantum imbibere potetit paulatim instillando postremo in lagunculam purissimae aquae plenam coniicies singulis diebus aquam immutando. hoc 'medicamentum, tenuissimo panno illinens no toti thoraci ueluti quidam saciunt,nem totis hypochondriis applicato,sed illi prscipue loco ubi plurimus caloris sen sus percipitur, iugiteri, permutari oportet priusquam mani teste incalescat. VAliud. Acidi rumicis succo tenuit limam farinam hordeaccam exca p tam in molle linteolum duplicatu assiimito Sc frigidum applicato. idem possunt portulacae, sedi tribuli uiridis,polygonii,seridis, oc lactucae succi cum uua acerba, aut satina hordeacea, earundemq; herbarum soli a trita utiliter applicantur. sed id quoq; no aspernandum:palmularum pinguium carnem in posca meraciori deco/quito donec conflaccescant, admixta. tenuissima polenta applicato. q, si aridius uideatur,addito pra dicti cerati, aut optimi ros acci modicum. congruit oc quod e succo rosarum S tenui polenta conficitur, ipsae cy rosis contusae, & appositae. haec cligimus uehementer restigerandi ratia. si uero id moderatius fieri maluerimus, non deest emplastrorum leniter refrigerantium multitudo. uidi enim ego frigido medicamento hypochondriis applicato alium quidem homine dissicili confestim
anhelitu,alium autem subita tutu correptu,quo remoto paulo postea utrunq; ncucumentum cessauisse. balnea quom dulcium calidarumq; aquaris, sed magis tem/peratarum utilissima his qui calida re sicca intemperie praecellunt, lauandi i sunt hecticorum more in secundo balnei domicilio calido prius hydrclco persus dein de statim in aqua temperata primo, postea etiam frigida immergendi, in frigida tamen parum morentur. at si inflammatio quaedam in uisceribus fuerit, a balnei abstinere oportet. illud sciendum,si in febribus huius generis inflammatio quom in aliquo principe membro accesserit, omnino morituros aegros, Praecipue u Pul
224쪽
iam quantum ad membroru inflammationem attinet minime alendi sunt, quam tum uero ad uirium imbecillitatem crebrius alendi, ut necessarium sit aut non triendo uires rSolvere,aut inflammationes augere nutriendo.
De hecticis& tabidis febribus. Cap. π cII
HEctica febris appellatur, suando calor praeter naturam tam immoderate ex cellerit, ut iam solidam substantiam similarium partium cordis inuaserit, ut tantam sanandi difficultatem mirari non oporteat. primo igitur seruor naturam excedens teneram 8c nouissime concretam membroru substantiam ut adipem dc earnem colhquat,discutit,& absumit,videlium iditatem corpus alentem distulamini more toris per singulas animalis partes aspersam destruit, postea carnosum quoq; genus adoritur, libris membranosistb solidorum membroru partibus inii tum,quod abscindentes coqui abiectis sibiis ad usum coquinar transierunt. hecti ca febris proprium sinem cons uitur ubi solidam similarium substantiam areis cerit, unde oc tabes uocatur. hecticaru uero febriu duplex genus est. alteru quod met post stares ardentes plerimi sit, quae tam diuturnae fuerint, ut uel humiditate coc inporis cordis,temporis longitudine absumpserint, uel manente adhuc humiditate. ipsum cordis corpus accenderint,haud secus quam lucernarii flamma interdit χρleat no absumpto oleo, iuniculum urere.alterum quod stitim a principio invadit. primo ortu ab epti eris risi diissimile,moerore,ira,lassitudine,aestir aut quopia tali generatu. huic generi si mature occurrat liaud aegre sanabitur, sed quae febris Ibris Oos tabem attieerit curatione non admittit. iam enim ad tantam caliditate di siccitate corpor a temperatura delapsa est, u idem patiat, quod sunt culus lucernarii peru/ ' stus.iriatur enim facile oc superfuso quantumliis oleo uix aegre accenditur, ec cir
cumpespitante perexigua quadam imbecillit flammula, paulatim deficit, donec tandem extinguatur.cognitu facillima hare febris est nam priust uel pulsum, uel calorem attigeris oculos spectabis ingenter concauos,ueluti in scrobibus quibus dam desostas,lippientes j arida quadam sorde,squalorem, in tota cuti cospicies qualis praecipue in his est, qui in puluere integram diem sub aestiuo sole perambulauerim: deduxit etiam a colore flos ille uitalis, eutisq; in fronte arida distrenseo
est,genae se uenter ueluti somnolentae connivent, neq; tamen id somnus est', sed impotentia uigilandi: praeterea in collapsis temporibus loca concaua apparent nam quid aliud tandem hunc hominem ei te dixeris,quam ossa Sc culinas uentrem certe si denudaveris nihil plane ibi ei te intestinorum,uel uiscerum iudicabis,adeo ilia uehementer thoraci adhaerent, arente Ac squalente culi, quam si apprehendas digitis ueluti marsupii corium consecuetur. exquisita luitur tabida febris, sicuti dixi curasionem non admitti u tabente uniuersi corpore initar exare iactae ars o ris uel ab igne,uel ab ingenti quapiam siccitate. appellatur m ex aegritudine sene Oa:eadem enim sine stati contingunt ultimo senio consectis, extincto pene calo re animali. mors tamen his qui sponte senuerint sine molestia accedit,ducente na/tura habitum ad frigiditatem 5c siccitatem: at tabida febris non modo sicca, sed calida quom est. illud hecticis uniuersis commune est, lenitas θc a principio usi ad
snem aequales esse.maxima quot erit haec di minime anceps nota,adhibito allamento calor incenditur, pulsusq; magnitudine ac uelocitate intenditur, enire* ita uidetur haud aliter quam in calce aut seruefactis lapidibus aqua fugidissima
aspersis. excitatur enim extemplo calor squalore exarescens ab humida substan itia recreatus . tandiu ergo hectica febris dicetur, quandiu natiua humiditas reser/uatur:ubi uero iam ambigi possit supersit ne ex ea quidpiam, plane tabes est. nos
uero ad has tantum enitemur, qiras arati posse sperabumis. Flecticarum
225쪽
AETII 3 Arii DENI DE RE MEDICAHecticarum febrium curatio. Cap. π cIIII micas sebres prius c, ad tabem deueniant omni conatu refrigeramus,sum ma ergo mededi in humectando initi dandoc, collocat, tam his quae extra
applicant,quam quae intra sumunt, e quibus est & inspiratus aer. hccticos omnes etiam si tabescere incoeperint, modo alia febris no complices, uel ab humorii pu tredine, uel ab inflammatione, audacter lauato,citra labore tantu. labore em uires oluuntur,quas maxime seruari oportet. ergo in lectulo aeger ad balneu ducen
diis est,& ubi ad primam balnei mansione pcruenerit, in calida sindone ad id praeparata collocctur,quatuori, sint in singulis angulis qui sindonem ferant. inde ni dus ad secundam mansione delatus, totus ibi perfusus oleo dulcissimo tepido ad tertiam subinde mansione ducatur,& labro immergatur, siti, aer balnei temperatus, coparata illi humiditate calidae aspersione in parietes. temperatissimam uero esse oportet aquam in qua moderate commoretur, ne quidpiam e propria laumiditate hauriatur, caucndo ne persundat caput.delatus inde quatuor adolescentibus
sindonem gestantibus,in stigidam repente proiiciatutauit et tamen in ca ne tantillatum quide morari, sed eductus subito alia tindone inuolutus in lectuloq; locatus mollissimis linteolis suauissime detergatur, tum perunctus indutusq; in cubiculi reportetur, quod uelim balneo proximum . ita lauandos monemus qui iam tabe scunt. at qui hecticis sebribus nondum tabescentes laborant, etiam abs sindone lauari pollunt lectulo tamen aut uectabulo quopiam gestari, oleo persundi, caloda immorari,frigidam tantum attingere, detergi, perungi, alm in cubiculum reduci quemadmodum re praecedentes, oportet.hactenus de balneis. de alimentis de inceps dicendum, quae omnibus constare arbitror frigida ec humida cile oporte/reualis est ptisanae cremor frigidus sumptus,& alicae chondrus, in ptisane morem conditus.co seri oc modicus panis aqua frigida madefactus, sed cauendum ne epularum frigiditas sit ita exquisita quemadmodum potionis est.rotus enim cito in calescit facilest pertransit meatus. at quae comeduntur stab iure, s immodera te frigida suerint diutius comorando frigiditate hicntriculum aflictent. ubi febris diuturna sit, asinae quo lac exhibendum, obseruando ne in stomacho densetur in caseum .quod saepe nos doccbit aeger pristinae consuetudinis memor,alioqui Sca nobis deprehendemus modico usu sensna tentando. a melle aut cum lacie com miscendo, quam maxime fieri potest in hecticis sebribus abstinendii consulimus, primo die asinini lactis calicem non excedemus, producta in cubiculum asina, ut lac adhuc calescens potetur. quod si recte coquatur,nec putrescat,augeri licebit semicalicem, reliquu uictum offerendo qualem exiccatis uentriculis conuenire suo loco docebimus.quanio tamen uel mentior in hecticis caliditas in quam in illis,
tanto remedijs indiget stigidioribiis, diligetitia b maiori, ne ualidiorum piaesidiorum usu nocumentum sequatur. .
De publicis, passim uagantibus, ct pestilentibus morbis. Cap. tac III pVVblicos comunes ire morbos appellare cosuevimus, qui multos simul homines occupant, quoru sicut generatio,ita di causa com unis est.comunia ergo alimenta coes generant aegritudines, oc uitiosae aquae potus, labores ι; uel nimia immoderati,uel rumili parci,fames ac satietas, prelertim q ingente penuria succedente copia cosequiξ.maxime tam eloci natura morbos comtines affert,inspirato acte putrida ei laporatioe coraminato,uel ob multitudinis cadaucris cotagione, Oculi ut inbellis, uel ob paludii stagnoru ue exhalatione, ci cuiuspia caucrias pio Pinquitate,' uenenosam aura expirantis, qualia euenire frequenter solent. constat aut aere nos cotinente assidue temperaturas euertere, ubi Plus aequo uel calidior,
226쪽
cimur,nel tota die occursamus. at uniuersis circunsusus ac perpetita inspiratio ne necessiario animalium corpora ad proprium temperamcntum trahit. redditus
ergo aer scipso calidior oc humidior pestilentem inseri constitutionem:pestilentis febris occatio ab humoribus uisioso uictu colle 'is,5 ad putredinem paratis inueu derat, Omnesentes liatim inchoante co itutione corpora quaecun* humidiora nouim us, omni conatu exiccamus:quae
sicciora in habitu pristino coseruamus:quae excrementis redundant, inanimus obstructioncsq; meatuum aperimus, oc abstergimus.utq; summatim dicam,Oppo storum obiectu sanitate: ncussiod imis. interdum refrigerando,interdit si ita oportuerit cases aciendo. quispiam etiam accensa ingenti lignorii mole poterit aer tanquam stigidum ex humidum ad contrarias qualitatescant Gere,quemadmo
dum Hippocratem athenis secisse serunt,ta Acronem agrigentinum. De pestilentia ex Russo. Cap. xcv Obania uasta, in pestilentia, riihil , ut in reliquis morbis latet, plurima diue r facii urgent, delyria, bilis uomitiis, hypochondriorum tensiones dolores*,
exuberantes sudores,extremorum frigus profluuia biliosa, tenuia, di flatuosa, urinae quorundam aquosae, tenues, quorundam biliosae, quorundam nigrae, subsideniris suspensonibus i deprauatillimis, sanguinis stillicidia e naribus, thoracis ar/do linguae combustar,uigiliae,conuulsiones uiolentae,aliacp per multa mala, sicut ulcera, carbunculosa,& omnino pernitiosa in pestilentia fiunt,tum in uniuerso corpore,tum maxime in lacie,& tonsillis. suturam pestilentiam sagax ingenium, ec temporum obseruation re brutorum infortunio d. prehendet. si enim aeris uitio gliscit pestilentia, priores aues uiolabit contagium: sin ob terrarum exhalatio nes, quadrupedum prima calamitas.haec ubi discusseris illud quoq; animaduerti ro, quodnam tempus anni sit,quaenam totius anni natura,hinc enim commodissi mas uictus rationes inuenies: nam recte habebit,si tempus siccum fuerit: sin humidum, necesse est uictum ad siccitatem conuertere, ut humidii quod redundat, a sumi possit.hominum etiam cdsuetudines attendendae, remouendaci, omnia,quae curam infesta sanitatis tempore intellexerimus. uentri praeterea consulendum, S si in uentriculo pituita sit uomitu ducenda. at quibus sanguis excedit, uenae sectio conseri, ductiora per urinam,& reliqua prouocantia. si uero ardentem febrim pa tiatur aeger, oc feruor thoracem obsederisinon est adeo uerendum, modo pruden
ter fiat,pectori reffigerantia applicare, frigidam potui sed no paulatim dare. ita enim 'a plurimo uentriculi calore superata uiolatur,oc in igneam substantiam conuertitur. plurima ergo consertim exhibenda,ut multitudine flammam extinguat. quod si ardor quidem interius sit, extima uero oc summitates frigescant, tenda rur* hypochondrium,& uenter colliquamenta quaedam superius insertust res dat,adsint.b uigiliar,delma,ec scabriues linsuae, his adhiberi oportet,quae calefa ciunt totis enim uiribus enitendum ut ri prosimodo calor ad corporis superficiem
De his qui ob crudorum humorum multitudinem in sinco/pam incidunt. Cap. π CVIFEbricitare nonnulli incipiunt, ex ingenti crudorum humorii collectione, ore simili uentriculi ob cruditatem, uel ob aliam causam uiolato. his innimescit hypochonditu inc, maiore molem quam naturς coueniat corpus augetur,col candidiore aut tumorem quendam prsseserente, nonullis oc nigriore Iiuidiore*, qvcm
227쪽
quem aliqui pIumbeum uocant, pulsus pro caloris ratione paruissim debilissimi,
dc omnino inaequales. ubi igitur humores nimia copia uires opprimunt, ec crassi tie multitudini adiuncta corporis meatus obstruut,dispositio multis de causis perniciosa est,re syncops generatri tum animal nd alendo, tum suffocando,tum exsoluendo,corrumpendo corporis temperamentum.crudi enim humores antesticoncoquantur, nutrire non pollunt,nimii uero opprimunt transpirationes is obturant, Sc calorem extingunt. quod si nem opprimunt, nem obturant, tardissime in men alendo exoluendarum uirium occalionem praestant. non ergo his ciborum copia consertim offerenda, neq; crassae frigidaeue substantiae, sed quae calefaciantoc attenuent, cuius generis etiam medicamenta sint, quanta homini sebricitant concedi potest. uinum dilutum, tenue, album, permittendum, nisi uehementer se bitant,quod raro in hac dispositione contingit,qua segnes plerun* sebres sequun tur. praecipue tamen senibus uinum congruit, non mane usis ad meridiem, sed ue i spere potius aci noctem .iunioribus statim I principio non exhibenda.nemini ho/rum uena absq; disipendio maximo inciditur,inanitione quidem indigent,sed ne Cue sanguinis missionem,nem purgationem sustinent: nam qui sustinebul cum sine his quom in syncopam delabantur. quomodo ergo sanabuntur, qui euacua tione egentes evacuantia non serunt. nullum ego in eis alium inaniendi modum Quam per frictionem inuenio.Gsestim igitur a Princiolo inchoandum.crura Qui cem primo a supremis ad iniuimas partes linteolo moderate aspero,deinde Zc bra chia ab humeris pariter ad partes imas perfricare. ubi uero iam artus satis incaluerint, uereamurc, ne frictionis nimietate sensus quispiam lassitiidinis inuehatur, mollienti oleo,quale dulcissimum est,utendum. cauendum quam maxime ab omphacino, di his quae adstringunt. hyemis tempore etiam aliquo quod per halitum digerat uti potes,quale est sicyonium, chama malinum, anethinum, oc huiusmo di. inde deterso oleo, ad spinae quoq; frictionem accedendu, linteo primum, mOX oleo. deinceps ad crura rursus re subinde ad brachia,tum deniq; ad spinam rem andum, idem prorsus tota die seriatim repetendo, in splendido quodam oc minome humenti domicilio cuius calor sit temperatus.aqua mulsa his maxime conuo Dit,in qua decoquat hyssispus,ut primis tribus dieb.nem edulia,nem sorbitiones, neq; potus largior cocedendus sit,sed mulsa tantum sternatim fricando,ut solum illud lcmpus intersit quod somno datur. illud sciendum,plurimam quidem mctionem illis,sed non plurimum somnum conferre,nem enim humores dissolui,uisc raq; obrui oportet.moderate igitur di somnus 5c uigiliae sunt cocedendae.q, si e
rum pulsus paruus ualde prorsusq; inaequalis fuerit,extremum periculum immonet. tantii ago ea facere curabis qus proxime diximus,reliqua erunt superuacua. Q si moderate uehemens,magnus, aequalis solutusq; fuerit, attende quae uentri attinent, re nisi excrementa spontina probe secedant, clysteri securus ablue:euenit enim ut ab epota mulsa uniuersa moles in primis uenis colligi solita evacuetur, eam intelligo quae simam hepatis partem ec mesenterium occupat.si alui duritio redundauerit mulsam magis decoquito, ita enim minus ducit. si nihil profeceris sanae cremorem dato: hoc etiam non succedente,sorbitione ex alica chondri alieo. semper tamen pulsus consulendi: nam saepe ad imbecillitatem, aut inaequalit
rem,aut paruitatem repente proruunt, quo tempore panis ex uino temperato ex
hibendus est, nisi uentriculi aut hepatis inflammatio obstiterit. his inflammatis repleto simul crudis humoribus corpore dc pulsu ita peruerso, aeger omnino despe randus.morte igitur pramunciata,& nullo adhibito medicamento te insonte prae stabis. in quibus uero salutis spes erit,quae in omnibus est, qui absq: inflammatio
ne labor tisi a principio occurras, turpissimu mihi uideuir ut aeger inst opam
228쪽
LIBER QUINTVs xi radati ubi autξ crassiores humores adesse senseris, pro mulsa o meli exhibebis,
aestatisci, tempore si patiens stigidae potor fuerit, Oxymeli stigidum dato, hyeme
cunctis omnino calidum.halnea his infestissima aerib nos continens qui multum uel calidus uel frigidus sit.net igitur lauari oportet,nem decumbere, aestate qui dem frigido laco,hyeme uero tepido,utraque enim intemperies nocet: balneis in aestate, caeteris , calorificis adhibitis diffundutur humores crudi passimq per corpus diffluunt, cum periculo pulmonem Sc cor occupandi, interdum ec cerebrum inuadendi, ut praestet in hepate potius ac uenis residere. in domibus uero plus aera quo stigidis,di in hyeme omnino in algenti acre, crudi humores incocti persi sit ut,
ec hepatis obstructiones augent,si paruiores adsint si non adsint,generabutur ta men ob retentorum constipatomimp humorum crassitiem. a cataplasmatis ergore sementis abstinere oportet, donec magna multitudinis portio partim evacue tur, partim coquatur. m.qui talia in huiusmodi dispositionibus adhibet,inflam/inationes ipsimet pariunt, nescii suis importunis remediis hypochondita uiolari. lite tibi ageda sunt ubi a prima statim die ad curationem accesseris .ubi uero post syncopae casum uocatus sis,hypoch6d ijs no inflamatis panis huccella uino fulvo madefacta praebeto:& si aestas adsit 5c constitutio calida, aqua frigida uinii dilue:
s contra,calidam misceto.ubi syncopae accidentia quieucrinsitentato potione ca/lidam: praestat enim in tota curatione calida exhibere, ueluti ad crudoru coctio
nem magis prosicua. inde ad seictione accedenda, quemadmodu supra diximus. De his qui in syncopam incidunt ob flauam bilim os uentriculi asscientem. Cap. XCVM
AD syncopa quae ob bilem flaua os uentriculi assciente euenerit,frigidae γυtiones exhibeds: nonunq; Zc uinii calidu,natura sulusi, subtile ec antiqua. De his qui ob humores tenues in syncopam incidunt. Cap. X c V it Iam ob tenues humores in syncopam incidunt, ita ut celerrime tum per sv
dores tum per occultos halitus exolvane,ex opposito curant ijs qui ob crudos humores laborant ob crudos enim paulatim euacuamus, cu uirtus copiosam subitat evacuatione non serat. humoru uero tenuitate deficientes paulatim ali
mus quos tamen si statim a principio integra adhuc uirtute susceperimus,paula rem no alimus, cum copiosius alimentu semel exhibitu conficere facile queant.&quemadmodu priores dicebamus perniciose habere, ubi aliquod uiscera inflametur hi quoin pariter desperadi sunt,quoru uiscera ia m prolabente uirtute insana matione uiolentur . neo enim eos iugiter alere possumus, sed in declinationibus tantu,nem interim no alendo saluari queunt.In his affectibus cadaueris facies co/festim apparet,nares acutae, uti caui, prolapsa tempora,aures stigidae et reliqua desse/deinceps. solet quide 5c talis facies interdu uideri,ubi aeger uel plus nimio esiit uel uigilauerit,uel moerore c5sectus fuerit,nisi Φ primu cibus offerat:sed quae
ab huiusmodi causis euenerit,paruit dispendium minae.si uero sine his appareat, ultima perniciem portendit: praesertim ii talis statim a morbi principio emersint: nem enim aeger ad morbi coctione sufficiet. ergo erit necessario nutriendus,exti main cutis densanda,ec cubiculi aer refrigeradus,ueluti docuimus ubi de febrientibus ob arida intemperie disterebamus. illincdae adstringetes unctiones, alimen tacii danda quae no adeo facile defluat,no mulsa, no ptisanae cremor, sed panis ectuscula ex alica chon , fructust acerbi di putredini renitetes,tum ipsi soli, tumcii pane 5c chondro aqua elixato.danda etia sorbiliu ouoru uitella tantu,& galla rum testiculi, oc porcoru cerebella exquisite assata aut pro elixata. na crudiora, supreme nocet. denim Omnia ageta ut crassiore materie reddamus,cutim in dem μ. . usemus,& transpirationes arceamus. necessariu his uinum a principio dilutu ipter
229쪽
xis AETII AMIDENI DE RE HEDic ΑDe aliis causis a quibus syncopae sunt. Cap. N c t XVnt aliae porri, causae quatuor ob quas syncopae eueniunt: ingens dolor,uigi/italiae,inanitio immoderata,& interdum motio delyrantium:quintam si libet adiicito, principiorum intemperiem. Ac celerrima quidem mors corde affecto dein
De dolore syncopam inserente. Eap. c lor est temperaturae renentina mutatio S solutae continuitatis perceptio: constat enim non tantum ubi corpora repente & conserebim a propria natura demoliuntur,sed etiam ubi a coiratio ad congruum ec sibi naturalem habitum subito retrahuntur, dolorem fieri. nouimus saepe sub frigidissimo coelo profectos algentes manus amplo igni repente obtulisse, at* inde uix tolerabilem dolorem
in radicibus unguium subito excitatum . quaerentes ergo qua ratione aegroti do leant, nulla exterius apparente,aliqua interius scrutanda est,quae uel nimium calenciens,uel restigeratas,uel substantiam sensibilis corporis diuidens nobis dolendi occasionem praebeat. λc primo quidem considerabimus,cuius naturae esse opor tet, quod corporis diuisioncm sacere possit: necessarium igitur esse uidetur, ut si i continuum separari uelit, uel fractione,uel contusione,uel crosione separetur. stra Mo ctio autem ab extensione, contusio a grauitate,erosio a mordaci qualitate produ/' . - ' I citur.quod si mihil exterius suerit uel extendens,uel opprimens, uel mordicas conoeto stat eausam intrinsecam esse.poreb extensio aut ab aliqua substatia corpus ipsum
sis cotinens extendente,aut a nimia siccitate sit: sicut c5tusio ab aliquo dum tumore adiacente, di mordicatio ab humore acuto. disquirendum ergo plurimus ne homor uel flatus transitu carens,quod in colicis euenit Pan tumor ophrimens sicut in inflammationibus fit & scirrhis: an humor mordax,an aridus afleetus, ut in comuulsis,an frigus uehemens, an calor causa doloris fuerit.& ita ad singulorum cor/rectionem accedendum .caeterum stupidus dolor a frigido affeetii inuehitur sicut pulsans a magna inflammatio .si uero sensum ueluti infixi teli aut terebrae per Drantis perceperis, crassi intestini quod colon vocamus, culiaris dolor est: nam qui renes insestat,aggravans magis certa sede insigitur,dextrum aut sinistru lumhum retrorsum obsidens, nec quemadmodum colicus huc illuc circumuoluitur. mordicans dolor membranis attinet.qui uero quasi discurrens uocatur,in magnis contingit hemicranias, discernitur* ubi a membro primarie patiente ue luti a radice quadam inchoans dolor,ad partes utrin. adiacentes celeri motu de sertur: ita ut ambobus extensis terminis nerui utrinq; trahantur. non multo enim dolore assiciuntur nerui per latum distia fit membrana uero uniuersae cuti subia cens stupidii os extensorios* infert dolores. at quae uentri interiacet, dolens,qua si diuelli uidetur.sunt enim ec aliae membranae inaequaliter insitae, di exterius uentrem ambientes.ossitum membranas obsidentes dolores prosundi,opinionem in serunt tanquam ostium dolentium .quando ergo exterius nulla doloris causa ap Paruerit,praecedetem causam oc uidium attendito si enim insolenti octo marcue rit,aut plura alimenta quae multum nutriant homo inges Ierit, aut solita excretio detenta sit,doloris causia multitudo est. extemplo igitur inaniendus,nam ita lic Ut tutissime humorum fluxum repellentia dolenti loco applicare: ideo peccante multitudine,si uires attinentur,uelia maior secanda est, quae inflammato aut d lente membro propinqua suerit sin uirtus sit debilis, reuellendum tantum aut de riuandum sursum aut deorsum, aut utrin*,uel strictionibus procededum. si uero deprauati humores in causa fuerint, potius purgare oportet .utrism coci irrctibus,
Utral inanitio adhibenda est, sanguinem prius mittendo, deinde purgando.-s his peractis dolor persistat, costat uiolato membro noxium humorem impactum
230쪽
, costat θc curationem cum his quae per halitu digerunt faciendam. simili modo in colicis ob statuosum spiritu,tiei uiscidam pituita contingenti dolori sometis
irrigationibusq; medemur.si uero tumor opprimens, aut cotundens dolorem excitet, tumori obsistendum cum his quae attenuat ac rarefaciunt: sin a mordaci humore contingat dolor, e regione opponuntur quae calefaciunt &attenuant. ano Ithum autem uiride oleo elucatum oc calidum, patientis membro irrigatum dolo/ λ -- rem sedat,& somnum conciliat. De animi deliquio. Cap. ci
Sis una deliquii animi appellatione multae species continentur,singulae qua
rum singulas exigunt cirrationes.de his eatenus nunc agemus,quatenus satis ediscat aliquis, quomodo repentinae inuasioni extemplo occurrendum sit. disiecipitos occlinat mutaribus omnino quossyncopticos appellari receptumeli. De his qui animo delinquuntur ob uentris profluuium, fluxum sanguinis narium, immoderatos sudores. C ap. c a IAMorbo quem choleram uocant,ec alui profluuio,& quouis alio nimiarum
inanitionu genere, dereli liis animo, frigida inspergito,& nares atm os uentriculi perfricato, aut digiti peneue immissione uomitum cieto,cruraq; ac manus pluribus uinculis uehementer comingito.crura si supra eruptio fiat,manus,si in/sta. iisdem uinum tenue conseret antictuum frigida temperatum. balneum uero alui profluiuis conuenit, sed deliquijs a fluxu sanguinis narium, aut ab immenis sudore euenientibus infestissimu: tunc enim restigeratione Θc adstrictione non remissione indigemus uinum tamen frigida temperatu sicuti diximus, his quoque utiliter exhibetur,quibus neque extrema uincire oportet, neq; uomitum prouo care,neque omnino quidpiam mouere,sed condensare ec restigerare: ideo cuboculi aerem Pigidae aurae obiectamus, irato pauimento,myrthis, rosis,uitium pes mitibus, huiusmodi adstringentibus. De deliqui is animi ob humorum multitudinem. Cap. cIII
Eos qui ob humorii multitudine animo delinquunt ,plurimu silcare oportet
5c calefacere,uinciretp malleolos ac manuum radices.quod si febriant,a balaneis omnino Jc uino inhibendi sunt, dandaq; potio oxymelitis. De his qui uteri uitio animo delinquuntur. Cap. III Vae ob uteri ai sectum exolvunt mulieres, succurritoo melite, uincito ac fricato, praesertim crura,si uteri causa sustocentur. quod si reuellatur uterus attrahatur ue,cucurbitulas inguinibus ac femoribus applicato: naribus steti da,utero bene oletia, & quae relaxare calefacerem possint medicameta adhibeto. De his quae ob immoderatam mensium inanitionem animo delinquuntur. Cap.c VAT quae ob ingentem mensium euacuationem animo delinquuntur,manus potius ligato oc sticato,cucurbitulasin pectori applicato. De his qui a stomachi imbecillitate animo delinquuntur. Cap.c v i TBi ob stomachi imbecillitatem deliquium animi sit,cataplasmatis roboran/V tibus utimur,e palmulis,uino, polenta, croco, aloe 5c masticha: somentis hexabsinthio,oleo de citoniis,mastichino, nardino, ec uino. quod si stomachus at deat, miscendum quidpiam ex refrigerantibus,ut ramenta cucurbitae,succi uel lactucae, uel portulacae,uel solani,vel ieridis, uel rumicis acidi,vel uuae acerbae.haec enim non tantu refugerat, sed adstringit quo n. ijsdem frictio extremorii egregie
fert.ubi ergo per lisc prosecetis, ad balnea flaum ducendi sunt,& a frigiditatis t x sensum