장음표시 사용
492쪽
IN PRIMIS QUAESTIONIBUS NATURALIBUS ILLUSTRAd DI
494쪽
Aditas in sermonem : aliqvid de oretae in docendia Philasophia, juxta Stoicos. Pliacere quia diam, et nMis. a Physicis ordiri. Avvi Ton. Manuduetio tua nuper me ad stoicam philosophiam duxit nondum in ipsam ; et in aditu ac vestibulo videor haerere. Lustro animi mulis sublime , pulchrum, aedificii un et ecquid inducis, et interiora illa das usurpare Z Lipsius. Paene aequum putis et tu via posui , et jure perducam. Sed et otium nune ae seriae et quas ubi melius utiliusque, quam in hoe studio ac meditatione, tecum lionam Z Ar stotelein memini seribere vii Polit. cap. xv. r a Fortitudine et tolerantia in negotio opus esse, Philosophia in otio. - Pulcherrime, ubi res et opus, exserenda sunt quae Philosophia docuit, et robur animi ostendendum e ubi quies et cessatio, illa usurpanda , ct pro ceptis ejus p randi atque instruendi velut ad aciem sumus. Sed tu ecquid vacuus, et avidus' Ac D. Vacuus y vaseulum vides inane, et optimi liquoris tamen eapax. Avidus' vix somnus mihi quietus, ita turbat hoe desiderium et cupido. Gratificare, exple, et siste. Li Ps. Sede, et sedabo banc sitim , Pro mea quidem copia , et coplu. Nom
495쪽
ardua , sed ita me Deus, piilchra, splendida, augusta aggredimur: quae autem cum Lucretio, I, 49 ,
Iam tibi de stamina caeli ratione, deumque, Disserere incipiam, et rerum Primordia Pandam.
Ilaee enim Philosophia, et primortim Physiologia, 'promitti . Scis porm et audisti, trina esse Philosophiae membra , Loricam, Physicam, Ethicam , Ordine tractanda e sed quo, dubitatur. Loe liuέ Stoicos ipsos dissentire inter se ait in Zenone) t . Et quosdam mixtim has Partes alii Loeos, alii Species, quidam Genera appellarunt tradere ac docere , qui consent etiam inter se confusas miselasque osse. Alii dividunt, inquit, et primam Logicam statuunt ac doeent; dein Physicam ; postremo Ethicam ipsam e quae sententia est Zenonis, Chrysippi, Archidemi. Alii autem ab Ethica inchoant, ut Diogenes; alii hane secundo loco constituunt, ut Apollodorus. Pormaul in Panaetius et Posidonius a Phygiea initium sumunt. ., Hari: in Laertio ita leges, parte una ambigenda , quae est de Chrysimo. Nam ipsa ejus vcrba in Plutarcho habes de Stoic. pugnis, initi', ubi Ethicam secundo loco tradi vidi, ut Apollodorus ; non autem fertio, ut hie Laertio scriptum. Sod plerique tamen Physicam iutimo loe statuunt: et in ipsa Physica locum de Diis ultimum e u Ideoque, nil Chrysippus Ibid.), et Teletas ea vox Graecis Finem significat, ilemque Sacrorum sustiationes, et ritu' appellarunt, traditiones de Divinis. - Ilaec ita illi r nobis in dissensu, Panaetii et Posidonii, ni
gnorum auctor ira, sententia placeat, et consentiam sciscamque m rica primo loco tradi. Puerisney non mehercules e sed qui paullum maturiores ad disciplinam hanc necedunt. Voluptas in ea purae major, idonea ad alliciendum ci lenendum ; dignitas etiam major, es splendor, admirationi Oxcitandae; deniquo nia imi praeparatio et cuiatus, ad Ethicam cum fructu audiendam. Itaque ut d Logica ambigere aliquis jure possit, an non praestat; sie de Ethica, vix debot. In Logka enim manifestior ratio , quod acuit animos , et ad Ver Falsique digerimen et judicium format : imo ot viam modiimque-Seientiae sternit. Itaque, ut Vstrum latear, aliqua ejus notitia, sed summaria, utiliter praemittatur : caetera seponi possunt, immo et a guttae multae abjiei aut deponi. . Quae dementia est, supervacua
496쪽
diseere in tanta temporis egestate J . Seti. Ep. x iii. Nos aulo liram hie insuper halbonans, Auditor e quin et Aristotelea illa accurata D,giea) imbutum te seio; et in Stoicas spinas non lubet nunc ingredi , quum in tristitia hac temporum suavius aliquod pabulum animo conveniat , reficiendo et erigendo.
Physica laudialia. Naturam communem et muriam eo ducere fructum etiam Aostune. POTEATNE autem suavius, honestius, utilius isto Physicorum p N tura totum sinum suum oneri, et pandit et supera, media , insera ἔcaelum, terras, ignem , aquas, aera; quidquid iis continetur, Deum , Genios, Homines λ ad haec spectanda et noscenda invitat. Quem enimalium, quam te, id est, Hominem Z v Non habet Natura inter maxima operum suorum, quo magis glorietur, aut cui glorietur . t ut sciti
simo Seneca dixit de Benes. iv, eap. 2M. Naturam dixi, intelligo Deum. Epictetus r u Deus hominem induxit in hune Mundum, inspectorem et arbitrum sui, atque operum suorum e nec solium inspectorem , sed Enarratorem . Ita terio. Magna hare et pulcherrima moles, tot varia et magna per eam sparsa, hominis causa condita rhomo autem , ut Deum norit, tum et ista ;. Ne tanta ejus opera sine
teste sint . . Sen. de Vit. Beat. e. 3i.) Itaque invitat eo, ut dixi, atque adeo corpus et habitum nostrum huc direxit. ii Ille certe vultus nostros erexit in caelum, et quidquid magnificum mirumques erat, videri a suspicientibus voluit. n Epist. xciv. Ipse etiam animus eo ducit V vagus natura , et varietate ac novitato rcrum laeti simus. Ille in hoe corpore , velut in custodia clausus , premitur enisi Contemplatio accessit, Quae illum respirare rerum Naturae speetaculo jubeat, et a terrenis dimittat ad divina. IIaee libertas ejus, his evagatio est: subducit interim se custodia , in qua ten tur, et eaelo reficitur. n Epist. LXV.) Caelo , atque etiam terra rcujus ineola est e et totius mundi civis, nosse patriam suam a Q. Quid ineola ' immo advenn , et ut in magnum conventum RC Pan gyrim qui venium, partim emunt , partim vendmit, honestissimi
497쪽
quique spectandi gratia fruuntur et sic iste ingenuam, et altae originis suae memor, non emit, vendit, uellos, pecudes, aedes, magistratus: sed causas magni conventus ; et quae in eo, inquirit e Quis mundum hune eondidit Z quis administrat Τ quae illa mira in aere, μ' nitra, fulmen , venti ' qui in caelo perennes et lucidi ignes λ Mare cur vices suas siuendi refluendique habet y in terra. quid est quod eam concutit et movet y Atque in hae inquisitione deinde muleens quaedam, et simul percellens, admiratio et quae mater, ut sic dicam,
Sapientiam parit. Plato in Theaeteto. r u Valde Philosophi illa a sectio est, Admirarit neque alia origo et initium Philosophiae, quam inita . Nobilis diseipulus, ab eo Aristot. I, P t. pbys. cap. LI ) αα Propter Admirationem , homines olim et nunc Philosophari co perunt. . Ita este ab illa inquirere in causas rerum coeperunt I et reperiis, ipsa desiit: secutusque pulcherrimus Philosophiae smetus, M admirari. Ab inquisitione enim cognitio et Veritas r α Qua nu lus animo suavior est cibus. . Lacuint. I, cap. I. Seneca noster arposito VI Nat. Quaest. eap. 4 t . Quia erit pretium operae Z quo
nullum majus eat, nosse naturam. Neque enim quidquam habet in se hujus materiae tractatio pulchrius, quum multa habeat sutura usui, tuam quod hominem magnificentia sui detinete nec mercede, sed miraculo colitur. . Et mehercules in ipsa ea cognitione alii etiam
mictus, ut Seneea lampi. Quid ' duo praeeipui, Modestia, et Magnanimnos , quos Cicero IV de Fin. po git et revelati a Mod
stiam quamdam , inquit, remam caelestium cognitio assert iis qui vident , quanta sit etiam apud Deos moderatio, quantus ordo i et magnitudinem animi, Deorum opera et saeta mentibus. a Veri sime e nee ad Modestiam solum ab illa moderatione componimur, sed etiam a comparatione nostri nostrorumque ι et quam Filia , fugaeia , levia haec Omnia , prae illis augustis et aeternia sint. Idem Cicero alibi Aead . prior. II) do utroque ataeis r u gimur, elatiores fieri vid mur , humana despicimus; cogitantesque supera atque caelestia , haec nostra, ut exigua et minima contemnimus. η Tune se ilicet juvat, u inter sidera ipsa vagantem , diviturn pavimenta ridere , et totam cum Auro Aiu, terram. - Senec. I Quaest. Nat. Praef.ὶ H in ea deinde parte . terrarum orbem deSPieiunium, angustum, et magna ex purio Duilireu
498쪽
mari opertum , dicere e hoe est punet mn, quod inter tot gentes sermet igni dividitur. - Ιbid. Quid autem , quum homines videt varia et magna, ut putant, molientes λ mercimonia, vadimonia, bella , agitantes 7 quid diisent nisi
It nigrum eampis agmen pΕt revera , a Formicarum iste diseursus est, in angusto labora
tinm. 1, Jbid. Itaque, mi Auditor, suavitate et fructu impulsi, huc
eamus r Caelum, mare, radera, solem Dinaique globum
avidi lustremus et et totum hunc Naturae sinum excutientes, opibus donisque eius, gnari gratique perfruamur.
Phys in Partitio I ri a Prine is ordiendum Aderi primumque a Deo et dia Ap qu ars Theologia Naturaias disera.
Ann. Ah l linamur, jam indue me, et ostende. Lips. Diss sum et multiplex opus est et sed ordine et compendio contrahemus. Stoicoruili partitio haec suit, ex Seneca Epistola Lxxxix r α Naturalis pars Philosophiae in duo scinditur, Corporalia et Incorporalia. Utraque dividuntur in suos, ut ita dicam, gradus. Corporum Ioeus in vos primum , in ea quae Faciunt, et quae ex his Gignuntur. Gignuntur autem Hementa. . Itaque duplex erat traetatio, αγωrum , et Mo-comorum. Ad Corpora speetant Principia , id est, ' Senerae vethis , Quo faciunt; et deinde Memeneia , quae scilicet 'fiunt, et ex his Gignuntur. Elementorum nomine ipse Mundus comprehenditur , qui quavior his praecipuis membris constat r et reliquamiuora deinde ex illis fiunt. Non-eor ora autem sunt Stoicis spostea videndum lib. II, Dissert. v Vacuum . Te us, Locus. Gleg rema. et si quid est tale. Sex ex Senecae igitur verbis ordiri a Principiis debemus t et ratio eo dueit, a simplicibus ad composita lacore gradum. Duo ea sunt, Deus et muria, quod statim diducam : ergo a Deo ordie iun, quod laetemus cum bono ipso Deo. IIaee pars
499쪽
Theologia Graecis dicitur , interdum Prima missosophia aut simpliciter Sapientia, ab eminenti scilicet dispituite. Nam quid majus
alit amplius, quam Deum et divina intueri, agnoscere ipsum illum Princ*em , minores Gensos , Pr Mentiam, Fatum, et quae adlia reni' Est autem ista Τheologia , Naturaias antiquis dieia r quia velnperit naturam istorum, vel et causas in vero , et in natura habet.
Nam alioqui triplex iis suit Theologia, Varrone apud Augustinum VI De Civit. D. c. 5 , pulchre distinguente : α Fabularis, Nat ratis, Civilis. Fabularis, qua maximo utuntur Poetae; Naturalis qua 'Philosophi ; Civilis, qua Populi. n Addit deinde , et partite explicat e Primum genus quod dixi, in eo fiunt millia contra dignitatem et naturam immortalium scia. In hoc enim est, ui Deus aliquis ex onpite , aliquis ox iamore sit, alius ex guttis sanguinis natus rin hoc , ut Dii furati sint, ut adulteraverint, ut servierint homini. Denique in hoc omnia Diis attribuuntur, quae non modo in hominem, sed etiam viae in contemptissimum hominem cadere possunt. At secundum genus est, quod demonstravi, de quo multos libros Philosophi reliquerunt. In quibus est, Dii quid sint, Ubi, Quod genus , Quale, Ex quonam tempore, an sempiterno fuerint i an ex Igne sint, ut eredit Ileraclitus ; nn ex Numeris , ut Pythagoras ;an ex Atomis, ut Epicurus. Sic alia , quae facilius intra p rietes in
Reliola , quam extra in foro serre possunt aures. Tertium genus est, plod in urbibus cives , maxime sacerdotes, nosse atque administrare debent. In quo est, quos Deos publice colere, quae sacra et sacrificia sacere quemque par sit . . Et clausula ejus , ac iudicium ris Prima Τheologia maxime accommodata est ad theatrum ; secunda
ad mundum ; Τertia ad urbem. is Ex quihus liquet, ait Augustinus, illum palmam tribuere u Secundae , quam pertinere testatur ad Mun dum , quo isti nihil excellentius opinantur in rebus. is Observa de Mundo i quidni autem ad eum pertineat Naturalis Theologia, quum ipso Natura sit rerum p mox docendum ; et Dii hane sedem sa-heant, ac regniam 8 Itemque: observa , istos excellentius viseri r quos istos ' Sloleos proprie , qui Mundum etiam saei utit Deum. Eceo igitur Τheologiam , de qua nobis disserendum , et primo quidem rsive quia Detis Si oleis inter prima Principia , ill dixi ; sive quia
500쪽
lignitas line postulat , et primurn sumnium lite illud rerum inter prima diei. Priorem rationem elium Cieero expressit De Univ. ri. Qui intelligentiae Sapientiaeque se amatorem profitetur, nec Se est Sapientis intelligentisque Nalum id est, Iliindi primas causas cor quirere et deinde secundas rerum earum quae necessario movent alias, quum ipsae ab aliis moventur. . Ades igitur animo , et ad alta haec atque divina mecum transcende. Non enim , ut plerique alii Phil sophi , pauca et tenuia de his Stoici, sed ubertim et acturate seripserunt et et quvnquam pauca exstent , tamen vel ex fis videbis et miraberis, quo mentem miserint , et quam ad ipsius Veri saepe metam. O quam decet germanum Philosophum i qui , quantum Potest, u animum deducit a corpore , et multum eum meliore ne divina parte versatur e cum hae querula ac fragili, quantum n cesse est. Sen. Epist. Lxxviii.) Itaque de illo vere dieitur:
Mente Deos adiit, et quae Natura negavit Visibus humanis, oeulis ea pectoria hausit. ' o
Quidni autem adeat 3 illine ortus, illuc redit r . et hoe habet . mentum divinitatis suae , quod illum divina delaetenti nee ut absenis interest, sed ut suis. η Natur. Quaest. I, in Praes. ) Atque non capiet, inquies. Conabitur, et vel vestigiis aliquid indagasse, quid assecutum esseὶ delectabit et Aristoteles hoc pulchre De pari. uni m. I, cap. ult. r α Et si res mortales istas inserasque , quod eae propi
res nobis et magis familiares sint, plenius nosse possimus t tamen res illas superas si vel leviter attingere datur , ob ejus notitiae excet lentiam , illa ipsa levi magis pascimur et oblectamur, quam si ista universa norimus. Non aliter quam amatoribus suavius est, amicae suae vel partem oculo delibare , quam aliarum tota mpmbra eo pusque inspicere .n Pulchre, inquam e et tantum interest inter utra que illas notitias, quantum inter humum et caelum, hominem et
Deum. Conemur igitur a alia quidem ut cum Ocello dicam, De Natur. Universi , certis indiciis signisque ab ipsa Natura discentes ;alia opinatione etiam , Rationis auxilio, ad id quod probabile est intellectu dueente, assequentes. n Nam certa et plena horum scientia , uni Deo eonvenit et quod Plato tibi dicat In Apolog.) r . Ita est, solus Deus revora sapiens habendus et et humana omnis sapientia. iii