장음표시 사용
601쪽
temperetve. Seneca ad Marciam cap. 38ὶ : α Videbis illie in edito
innumerabiles stellas, miraberis uno sidere omnia impleri. n Quae omnia, si non haec astrat Arnobius lib. I et u Sol siderum princeps
cujus luce omnia vestiuntur. - Iulius Firmiens, ad Solum t is Qui ceterarum stellarum ignes flammiserarum luminis tui moderatione perpetuas. . Certe assimat, etsi flammiserae a se sint et igneae ita enim ipse, cum Stoicis , tamen accipere a Sole aliquid, et ab eo tempertiri atque aeternari. Ideo Heraclitus olim, Fontem coelestistaeis Solem nominavit. Sed et Cieero pro hac sententia r α Sol dux et prineeps, et moderator luminum reliquorum . . Neque Macrobium nimis audiam, qui interpretatur u Moderatorem, quod cursus eorum et recursus certa definitione spatii moderetur. . Quid enim
boo ad lument quin et hodie Astrologi in isto plerique sensu. At alii et idem ille Maerobius, solam Lunam fulgere alieno, celeras stellas suo volunt. Sed satis haec super Sole r pergamus. ADD. Immo ad Senecie lucem aliquid, nisi grave est, addes. Indignabatur iuverbis, quae recitasti, u quidlibet potius Solem, quam Deum diei. . Deum ergo habet ' Lips. Ipse et Stoici, ac magnum Deum , prin-eipem ecterorum. Firmicum audi hujus sectae lib. D r u Sol optime maxime, qaii mediam caeli possides partem , mens mundi atque temperios, dux omnium princepsque. M Adde Plinium ; quem qui Epicureum faciunt, viderint; ego Stoicorum sensibus comperior bona fide. Ille igitur: u Sol non temporum modo terram laque , sed siderum ipsoriim eaeliquo rector. Ilune Mundi esse totius Animam, ac planius montom, hunc principale Naturae regimen id est, ηγεμω- vinov), ae numen , credere decet . Vis magis augusta λ et plerique e Stoicis eum Plinio sentiebant i etsi alii supremum Ethera, ut dixi, ἡγεμοωικου volebant. Sed claritate et magnitudine esseetuum, tum et sua, itemque situs dignitate obtinuit, a multis supremus Deus censeri, nut certe Mentis sive Rationis illius sedes. Itaque et Coreali Phusici vetores nominabant. Peruani ot Sinenses etiam hodie
summum Deum e lunt e quid Aurelianus olim Princeps λ in V piseo cap. 5 3 t . Dii faciant, et Deus eertus Sol : is quasi de uno
602쪽
eipi et Regi. - Εl talia Plato, etsi uic te majorem eo alium agnoscit, ipsum δηροσυργει et conditorem. De Sole quod satis sit, dixi r ad Lunam eamus; quam Laertius, inter seita Stoica, te ream magis scripsit et α sicut et Teme magis vicinam. n Videlices non tam puro liquidoque igne eam lucere, Piam Solom, et te renum aliquid ac turbidum habere. Ita Plutarchus de Facie inorbo Lunae r u Ignis turbidus et seculentus, ut Sloiei autumant. ΛQui idem ostendit De Oracul. desectu) dictam terram coelestem ;sive etiam, astrum terrestre: ub eadem causa. Itemque Macrobius I. In Somn.ὶ AEtheream terram r in quo occiditorem tamen rationem loge . Nescio an huc, Cleanthi adscriptum pertineat, a Si
Cleanthes dixit Lunam igneam esse apparentia tamen Iutosa. v Nisi quis ibi πιλοειδῆ legat, et u pilei formam is ot tribui censet et sicut inde Cleanthes Coni formam dat sublimioribitis astris. Sed hanc, obtusum scilicet ignom, obtusius Planiusque paulo surgere. Sed addit Stobaeus: O Posidonius et pleri lito Stoici, mixtam ex igne et nore statuunt, et majorem torra, sicut et Soloni r orbiculari autem figura. is Quam mixtionem Plutarchus improbat et refellit, De fari in orie una. Nee plura de Luna, propria quidem Stoicis, habeo. Aun. De Terra ruminor, quod sic cam dictam notasti. Faeitne, quod otiam habitatum voluerunt, ut ipsam hanc terram Z Cicero Aead. II t is Habitari ait Xenophanes in Luna, camque ras
terram multarum urbium et montium . . Lips. Plutarchus et Macrobius talia et atque ille refellit, iste explieat et ad animarum s dem referre videtur. Sod u fuisse Senem sepud Laetantium lib. III, cap. 23) etiam inter Stoicos ait, qui deliberaret; utrumno Soli lii Nile suos populos daret y . Addit irridens: - Inepto Milieet, qui lubitaverit; quid enim perderet si dedisset y . Ego his talia, sic obvio et simplici sonsu, dicta aut dubitata ab iis vix arbitror e sed vel ad Animas, vel ad Genios respexisse. Nisi tamen non sapientia , sed sanitas homines defecit.
portasse verius .a1υram et multiformem.
603쪽
De Aseris in genere. Rotunda esse, ex onctene con Ira ς ideoque senea. et ovoribus pasci. Eadem futurorum conscis. UNIVERsE de Stellis pauca etiam libanda. Laertius r α Videtur iis Stoicis et astra rotunda esse, et terram non moveri. n Astra r Iunda iis liliisque eommimiter a seorsim tamen Cloanthes de Coni ra sensit. Stobaeanae eclogae r α Alii quidem sphaericae figurae stellas, Clanthes coni socii. . Movit cieanthem, quod ignis semper in
altum cati atque ab imagine flammae nostrae, a rotundo infra eo pore voluit extenuari r et in altum aretari r id enim Conus e neque abstina mihi ea opinatio. Sunt sane Ignes, sed densiores et com- Pacti, ex rariore aetherea natura. Seneca super ea re VII Quaest. eap. i ) t u At mehercule non aliud quis aut magnificentius quaesierit, aut didieerit utilius, quam de Stellarum siderumque natura , utrum flamma contraeta, quod et visus noster ammat, et ipsum ab illis suens lumen, et ealor inde desccndens et an non sint staminei orbes, sed solida quaedam terrenaque corpora, quae per igneos tractus labentia, inde splendorem trahant coloremque, non de suo clara. In qua opinione magni fuere viri, qui sidera crediderunt ex duro concreta, et ignem alienum pascentia. Nam per
se, inquiunt, fiamma diffugeret, nisi aliquid haberet quod teneret,
et a quo teneretur et conglobatamque, nec stabili inditam e mori proseeto jam Mundus turbine suo dissipasset. v Mee ponit primum, de α flamma contracta t u quae eius, et popularium, sententia est, ut dixi. Posidonius, apud Stobaeum i a Stellam esse corpus divi num , ex aethere eompositum. is aethere, nempe densiore sive eo tracto. Addit, re Quod et visus affirmat. π A menta Stoicorum ,
et nominatim Cleanthis. Cieero II De Nat. Deor. i n Sidera esse
tota ignea , duorum sensuum testimonio confirmari Cleanthes putat
tactus et oculorum . . Aliorum tamen Sententia, sunt, nit, re solida
604쪽
. igneam quidem naturam astrorum, Sed habere etiam terrena eo pora mixta, quae cum iis eireumferantur, inaspeetabilia . . Fuerunt etiam qui saxea, aut saxa crederent; suere qui serrea et quos omnes Seneea hie tangit. Ait amplius, Ignem alienum pascere. n Nempi aethereum, eui terrea illa eo ora aliena. Sed et Stoici pastum in Sideribus agnoseunt, atque ali vaporibus et aere servidam illam n turam volunt. Laertius, . Nutriri atque ali et haec ignita Solem et Lunam) et cetera astra. Solem quidem magno mari, quod sit saxes accensio iluaedam intellectu praedita. Lunam autem, ex aquis duleibus et polabilibus, quod sit aeri permixta , et vicinior terrae. Primum, universe dicit omnia sidera nutriri. Et Seneca Quaest. datur. II, cap. 5) : u Ex caelo et terra alimenta omnibus animalibus , omnibus satis, omnibus stellis dividuntur. Nine quidquid est virium singulis; hinc ipsi Mundo, tam multa poseonti, subministratur r hinc profertur, quo sustineantur tot sidera, tam exercitata, tam avida, per diem noctemque, ut in opere, sic in pastu. is Plinius iterum Stoicus lib. II, cap. 9 et . Sidera vero haud dubie
humore terreno pasci. u Terreno tantum Zimmo et marino sed utrumque elementum in uno intelligit atquc ex aliis aquis, ipso Plinio addicente lib. II, cap. 33 et Oceanus omnes tandens recipiensque aquas, ac sidera ipsa, tot et tantae magnitudinis, Paseens. nPanegyrieus Constantino dictus et u Iturus ad deos, genitorem illum deorum , ignea caeli astra refoventem , prospexit Oceanum . . Ci-eero I Nat. Deor. i u Sunt autem stellis natura flammeae ; quocirca terrae, maris, aquarum vaporibus aluntur iis , qui a Sole ex agris tepefactis, et ex aquis, excitantur et quibus altae renovataeque stellae refundunt eodem , et rursum trahunt indidem. is Atque ideo divina Providentia Macrobius laetum putat I in Somn.) ut sub zona torrida locaretur Oceanus e u Ut omnia nimirum latitudo, qua Sol cum quinque Vagis, et Luna, ultro citroque discurrunt, habeant subjecti humoris alimoniam. is Quam Syrtium etiam causam Lucanus pro
Quod rapidita Titan, ponto sua lumina Pascens, Rupiora subduxit zonae vicina Perustis.
Etsi longiuscule sane Syrtes ab ea χona absunt et sed scilicet mare
605쪽
eo usque delinquere, et terram fieri. Plures enim ejus versus vide.
Iam vero idem poeta AEgyptios facit dieere lib. X, 258ὶ t
rire non Oceano pasci Phoebumque polumque Credimus.
Et infert, quidni etiam nos bibamus IArvibus testibus sit a magno Hippocrate pondus. . Soli, Lunae, astris , inquit de Flatibus , via per Spiritum. Nam igni Spiritus est pabulum. Spiritu privatus ignis
non possit vivere. . Ipsum Homerum, divinarum omnium inventionum sontem et originem vero elogio a Macrobio sic dietum) idem Maerobius eo ducit; qui u sub poetici nube figmenti, inquit, v vum sapientibus dedit intelligi r quando Iovem , cum diis eeteris, id est, cum Stellis , pros tum in Oceanum , Ethiopibus eum ad epulas invitantibus, scripsit; significans, hauriri de humore nutrimenta sideribus. n Consignet hanc sententiam ot noster Ambrosius II Hexam. , cap. 3) : Frequenter Solem videmus madidum et rorantem ; in quo evidens dat indicium, quod alimentum sibi aquarum , ad temperiem sui sumpserit. . Etsi indicium sane infirmum est, et plebeio sensu nixum et ut ejus lamen mens apparet. Sed propius aliquid ad verba Laertii. Aiebat distincte, is Solem e marinis aquis pasei. . Ideo Cleanthes in Stobaeo Solem dicebat, u Faeem intellectu praeditam; ct mari accensam. is Quod ad alimenta reserendum modo esse, quae inibi sequuntur docent. Chrysippus talo et o Solem esse facem collectam ct accensam, intellectualem , ex vapore maris. o Et quod mox in Laertio sequitur de Luna , α ex aquis dulcibus et is idem Chrysippus eam dicebat: α eorulectam accensamque facem, post Solem, ex aquarum potabilium vapore. η Dieas ex istis, quod Ignea quidem illorum natura, sed ardor ille sit e materia tali. Sed desino haec minuta et seruposa enisi fortasse nihil in Philosophia parvum est,
Praesertim rebus in illi, Quae Mimn eaput aetheriis cernuntur in oris.
606쪽
Aun. Non est, mi Lipsi; mque resistere te etiam rog o, et edere, quid ita Posidonius Stellam , disiaum corpus definiebat ' Lips. Iam dictum aut tactum saepius, Omnis aether, et omnia aetherea, Dii sunt i quia participant, aut constant maxime ex illo Igne. Αυγ- Atinus IV De Civ. cap. ar) r o Dicunt omnia sidera partes Jovis
esse, et omnia vivere, atque rationales animas habere, et ideo sine coni reversia Deos esse. v Et apud Stobaeum Zeno ait e re Solem, Lunam, et singula ast rum aliorum , esse intelligentem , sapientem igneum ignem, tanquam arte constantem. Αυ D. IIui , intel ligentes, sapientes Z LIPs. Vel maxime, et Supra alias animantes. Cieero II De dat. Deor. : ii Sidera aethereum locum obtinent, qui quoniam tenuissimus est, et semper agitatur et viget et necesse est, quod animal in eo gignatur, idem quoque sensu aeerrimo, et mobilitate celerrima esse. . An D. Ergo et Animalia λ Lips. Qui pini r et rationalia, immortalia, aut certe longaeva. Neque nimis haec rideas : est invenire inter primores illos Patrum, qui istis a nuerunt. Origenes, doctrinarum culmen , R Solis, et Lunae, et Ste larum animas u a OVit et u neque eo tamen tempore, quo Mundus factus est, esse coepisse, sed antequam lucens illud et ardens eo pus intrarent: n quod Hiemnymus de eo plus simplici vice testatur
Epist. Lix ad Avitum . Et Philo Iudaeus quam saepe sic Platoni 1atὶ Seribit alibi de Opifie. Mundi et u Stellas sensu praeditas, imagines divinas et pulcherrimas. v Item de Insom. et u Incorruptibiles et immortales animas. 4 Iterumque de Opifie. Mundi r α Animalia
esse dicuntur, et animulta intelligentia. Magis autem quaeque earum Mens est, undique et omnino hona, et omnis mali ineapax. . Non
tamen , ut alibi latetur de Pietate , Dii sunt; sed r u Praesides qui
dam , ut ita dicam, Su praesecti omnium parentis . . Post riores Judaei et Rabini talia, aut deteriora; quos seeutus quidam nos maevo Animalia coelesila audacter asseruit, et ipsum Mundum animatum. Nobis modesta semientia sedeat, quae est Theologorum e qui Animas quidem aut potius Intelligentias coniunctas attribuunt; sed non ut εἴδη ουσιωλ, formas essentiales, nec quae faciant unum eo pus. Aun. Si tamen ita veteres, iam non miror Divinationem astris
assignari, et ab iis peti, sic divinis. Et merito sane Astrologi Moleis Diuilired by Cooste
607쪽
uis sunt amici. LIps. Fateor, et quanquam Fatum et Necessitatem in ipsa Materie ponunt, quam inhaeret et tamen Astra vel movere aliquid volunt, vel certe monere. Dubitat Seneca Ep. cx VH ) , u An
ad stellarum motus nostra moveantur corpora , an corporibus an
misque omnium illinc impetus veniat . Et assimare illud videtur alibi de Providi eap. i) r u Hanc inosscnsam velocitatem siderum
tantum rerum terra marique gestantem, non esse materiae errantis ordinem. n Quasi ipsa sidera res habeant, gestentque inclusas. Iterumque alibi ad Marciam, cap. 18 : u Ex siderum quinque Planetarum ) levissimis motibus fortunae populorum dependent : et
maxima ae minima proinde formantur, prout aequunt iniqui invosidus incessit. n Denique longius , ad sidera etiam fixa , vult pr iendi II Quaest. Nat. cap. 32 : n Quinquo stellarum potestates Chaldaeorum observatio excepit. Quid tu 3 tot millia siderum iudieas otiosa lucere ' Quid est porro aliud, quod errorem incutiat peritis natalium, quam quod paucis nos sideribus assignant e quum omnia quae supra nos sunt, partem sibi nostri vindicent 7 is Valde pro G nethliaeis facit, quos tamen vellet non Planetarum tantum quinque, et Solis ae Lunae; sed etiam fixorum siderum potestates novisse rquae ignorantia , inquit, eausa est cur a vero saepe delirent. Pulam quidem haec sunt pro Astris, et causas ipsa eventuum esse, ne movere. Tamen aequius meliusque alibi ambigit, et sententiam alternat Epist. Lxxxviii) : a Sidera essectus rerum omnium aut m vent , aut notant. n Bene de notiatione tantiun , et hoc est quod monere dicebam. Significaro aliquid possunt ex Fato suturiam , non ipsa sunt, aut faciunt Fatum. Itaque Manilii hoe toleres r
diversos hominum variantia casus.
Magis enim sit, v significare ista quam sacere, is et Plotini modestior assertio e M Nihil vi vel potestate eorum hominibus evenire, sed ea, quae Decreti necessitas in singvios sancit, ita per horum septem Planetarum transitum , Statione recessuve monstrari ; ut aves Piraetervolando, seu Stando, sutura pennis vel voee significant
608쪽
ncscientes . . Modestior, dixi, non verior, ot longa haec disputatio sit, seponatur et illud sat iur, Stoicos pluseulum omni Divinationitribuisse, ut sic quoquc Divinitastm et Providentiam allimarent.
Aer. et ejus dirisso, primo Frigidum Stricis esseo ΑΕ a Ignem excipit, quae Graeea vox est, recepta tamen usu, nil Cicero, a Latinis. Ipsis est Spiritus, sive Ansma etiam Ciceroni rinterdum Coelum et Inane. De ejus situ Ciceri, II De Natur
Deor.) : α Acr autem, ut Stoici disputant, interiectus inter mare et caelum, Iunonis nomine consecratur : quae est soror et coniux J vis, quod ei similitudo est Tiberis, et cum eo summa conji uicti . MSoror nempe, quia tonuitate refert, aliqua iacie; conjux , quia adsilus et eonnexus. Dividitur in tres partes Seneeae, Summam, II
diam , Imam. Summa pars , inquit II Quaest. N. cap. IO , u ealidissima est et siccissima, et ob hoc etiam tenuissima, ob viciniani aeternoriam ignium. Pars ima et Vicina terris, densa et caliginosa est, quae terrenas exhalationes receptat. Media pars temperantior, si summis imisque conseras, quantum ad siccitatem tenuitatemque pertinet e ceterum utraque parte frigidior. η Plinius sic quoque di vidit, et mensuras inaequalium intervallorum concipit, Posidoni
Stoico ideo libentius memoro) auctore. α me, inquit Plin. lib. II,
c. 23 , tradit, non minus qiusdraginta stadiorum a terra altitudinem esse, in qua nubila , ae Venti, nubesque proveniant. Inde purum liquidumque, et imperturbatae lucis Aerem et sed a turbido ad Lunam , vietes centum millia stadiorum . . Ima ergo pars, ad quadraginta stadia attollitur; mediam non desinit; ultima et liquida amplissima, ad multu millis. Seneca autem partim calidum et frigidum, pro partitione ea faciebat: sed idem postea clare e re Natura aeris gelida st . . Iterum et u Frigidus per se, et Obscurus. η Atque adeo prima et eminens ea qualitas est Stoicis ; contra Aristotelem , ut scimus , qui ealidum ponit. Laertius, de nostris i ii Esse quatuor Elementa
609쪽
Terram , quae sicca. . Pliitarchus hoe ipsum de primo Frigido in eis Stoici primum modum Aeri assignant, Empedocles et Strato Aquae et is uti et Stagirites. Inde noster Epist. xxxi) t u Nihil sine Igne ealidum, nihil sine Aere modum e . quasi et causa ac sons sit frigoris. Idem ergo Seneca cum attentione legendus alibi de Ira II, c. I 8) r u Quum quatuor elementa sint, Ignis, Aqua, Aer Terra ; potestates pares his sunt, frigida, servida, arida, humida . . In potestatibus non servat ordinem et et Frigodum omnino ad Aera reseres, ex Stoae quidem deeretis. Apud Ciceronem ita Stoicus Bal bus II De Nat.) r u Ipse vero aer, qui natura est maxime frigidus, minimo est expers caloris. xi Caloris nempe adventitit, ut
subdit. Sed, frigidus, dixi, uti omnes sero libri i Lambini magna
temeritas, qui, humidus, edidit imperite. Etsi fatemur Humidum, sed non primo nostris esse. Fuit tamen nuper vir philosophus , qui ut copulas illas Aristotelis non violaret, Frigidum quidem, sed tamen Siceum pronunciaret: atque ita siecitate eum igne, frigore cum aqua sociaret. Sed id sane abs re videtur e et tribus ita Et mentis Siceitatem Stoiei donent, Igni, Aeri, Terrae. Mala mixtior et ad Ignis coemitionem ac temperiem, melius ac providentius Natura jugatione illa omissa) contrarium Elementum subjunxit,
materiae tamen raritate consonum et eonveniens. Neque aliud Stoici hie mutant.
Aqua, et priaecis via ejus Pars Mare. Id terram cis mis, Ois, sisu. Ancurum ejus et serigatio. AQUA sequitur, Terrae mixtum elementum , et cum ea facit suum globum. Etsi quidam dividunt, et volunt vire proprie Elementum esse, et a torra seiunctuin. Philo hoc aperte, ad verba Mnsis de Opisse. Mundi) r u Fons Meendebat e terra , et irrigabat omnem superficiem ejus. Nam alii philosophi, inquit, universam
Aquam Elementum constituunt unum e qualuor, quibus mundus componitur. At Moyses acrioribus oeulis etiam dissita et obscura' pervidere solitus, Elcmentum censet esse magnum Mare quartam re-
610쪽
rum partem et quod alii post Moysen Oceanum appellarunt, cum quo
nostra navigabilia maria si conseras , portuum habere magnitudinemeenseas. . Plura in hane sententiam adtexit, et vult dulces quidem aquas Terrae partem esse, cumque ea censeri r ut Mare secretum, et sacere orbem suum atque Elementum. Tale est, quod Fabianus ambigit, de Oceano Suasor. I) et u Utrumne terras velut vinculumeireumfluat, an in suum colligatus orbem, et in bos, Per quos navigatur, sinus, quasi spiramenta quaedam magnitudinis exaestuet. . Censuerint igitur quidam suum distinctumque globum sacere, et dumtaxat haec nostra maria exiguam ejus partem , et velut lacinias esse. Immo nec solem ambire, ct tenebras in extremis ejus, et horridum secretum habere. Declamatores apud Senecam Patrem indicant , quum Alexandrum ab eo revocant r et Pedo Albiuovanus. in navigatione Germanicit Jam pridem post terga diem , Solem pie relictum. Et statim et
ruit ipse dies, orbemque relictum Ultima perpetuis claudit natura tenebris.
Ambrosius etiam in hae dubitatione III Hexaem. cap. 3)r amisseit, in quantum se illud magnum, et inausum navigantibus, atque intentatum nautis, tandat mare, quod Britannias frementi includit aequore, atque in ulteriora et ipsis sabulis inaccessa seerela se porrigit 7 . Immo censebant quidam, Oceanum immensum protendi: et Solem atque astra in eo cadere, et resurgere. humoribus ejus resecta. Plebeia et poetarum opinio, sed viris gravibus etiam posita, aut dubitata. Tacito nostro, quod alibi notamus t et Fabiano Phialosopho apud Senecam patrem Suasor. I) t u Illi, quibus ignota nulla
pars mundi est, de Oceano tamen dubitante utrumne terras, velut vinculum circumfluat, an in suum colligatus orbem, et in hos per quos naVigatur sinus , quasi spiramenta quaedam magnitudinis , exaestuet et ignem post se, cujus augmentum ipse sit, habeat auspiritum. n Ecce , alii seorsim loeant a terra , et ambigunt an senis,
id est, AEuer et sidera quae ipse pascit eum excipiant, an Spiritus sive Aer. Sed haec olim ; nobis veritas innotuit, et totus Paeue.