장음표시 사용
91쪽
certa : si qua finiri non possunt, extra sapientiam sunt; sapientia rerum terminos novit. Ergo ista praeceptiva pars submovenda est : quia, quod paucis promittit praestare
1 7 omni hus non potest: sapientia autem omnes tenet. Inter
insaniam publicam , et hanc, quae modicis traditur, nihil interest; nisi quod haec morbo laborat, illa opinionibus salsis. Altera causas furoris traxit ex Valetudine; altera, animi mala valctudo ost. Si quis surioso praecepta det, quomodo loqui debeat, quomodo procedere, quomodo in publico se gerere, quomodo in privato; erit ipso, quem monebit. insanior : scilicet bilis nigra' curanda est, et ipsa suroris causa removenda. Idem in hoc alio animi su- rore faciendum est : ipse discuti debeia alioquin abibunt
,3 Haec ab Aristone dicuntur. - Cui respondebimus ad singula. Primum advorsus illud , quod ait, si si quid obstat oculo , et impedit visum , debere removeri. n teor, huic non osse opu8 praeceptis ad videndum , sed remedio quo purgetur acies, et ossicientcm si hi moram 9 effugiat. Natura cnim videmus; cui usum sui reddit, qui removit obstantia. Quid autem cuique debeatur officio, natura non docet. Deinde cuius curata sustusio Τ cst, issetur in edd. sapientis princ. Schin. .Paucis promistis, Proes are Omnibus non potest : praecepta enim dantur paucioribus tantum conditi nibus, iat liberis in parentes, parentibus in liberos; sed non dari possunt omnibus eonditionibus humauis, lauae diversis personarum qualitatibus, ingeniis . temporum et locorum respectu, ad infinitum variantur. a. Infer insaniam ρυι iram qua populi gentes alie laborant , praeter sapit: nlem. Vide illud paradoxon stoi. cum : omnes sIMII qui neque philosophiae student, neque sucit prosi eientes, neque sapientes insanire. Horalium Serm. II, 3 hoc paradoxontraduxisse eonstat. Ruhk. 3. siliret hitis Hrra. E Grut . mss. qui habeni Si, probante Grutem , recepi. Πυhk.έ. Primum assi eratis illud , etc.
lis oppositum moratur aciem, rem veridum est, . ele. Docet noster, com parationem , qua Aristo osus erat, non convenire. RuM. 5. Sti tisio oeulorum , υτ ox ms.
92쪽
non Protinus, quum Visum recepit, aliis quoque potest reddere t malitia liberatus ci liberat'. Non opus est exhortatione ne consilio quidem, ut colorum proprie lates oculus intelligat; a nigro album , etiam nullo monente, distinguet: multis contra praeceptis eget animus, ut videat, quid agendum sit in Vita. Quanquam oculis quoque aegros in medicus non tantum curat; sed etiam monet. Non ost, inquit , quod protinus imbecillam aciem committas improbo δ lumini; a tenebris primum ad umbrosa procedo, deinde plus aude , et paula tim claram lucem pati agguesce : non est quod post cibum studeas; non est quod plenis oculis ac tumentibus imperessi; a Dnatum et vim frigoris in o8 Occurrentis eVita. Alia cius modi quae non minus quam medicamenta proficiunt,
Celi. VI, 6, 33 p. 37i hip.: stillasio,
ait, quam Graeci υ roram v nominant, interdum oeuli potentiae, quae cernit , se opponit. II h. i. MoIilia liberatus et Iiberat. Int. Contra, qui malitia liberatus est, qui e vitiorum laqueis elapsus est, is
alios doeere potest quomodo vitia eia sugiant. a. Non mus est exhortatione. Ilieitieipit aliud argumentum quo demonstratur quam salsa sit comparatio. 3. Oculis quoque ros. Sic recte
mg. a. non oculos, ut vulgo: nec enim
4. Non est, inquit medietis. n. 5 pro . i. nimis sorti. CL Heynius ad Virgil. Ge. I, xt 9. RMA.6. Octilis planis ae lumentibus imperes. Nuper vir doetus in Νοουἰ, litterae. univ. abiecto verbo eo , iungenda ista censuit, in eres Myo
tum. . . Occurrentis. Schw. - Lipsiti,
explieans Henis ac tumentihus, sic,
inquit, sueton. Tiberi t. 7 conrenusae tumenti s oculis proseqtii: quod sit, tibi sigImus oculos, atque ipsos velut intendimus et spiritu implemus. Fit in amore, sit in diutino intuitu. Ex qua nota parum auxilii petendum est. Rul kops. locum pro suspeeto habeti Ambules , inquit, aut tale quid exspeetabam. Fuit, quum arbitrarer seriplinn esse : non est, quod P. a. e. o. in eras Q ttim et vim frigoris in os incurrenus t eoituralis , etc. Amaὲ autem sie titi nosteretis ingerere, e. e. S 68 : omnia ista exempla, quae oeulis atque auribus ingeruntur. - Locum optime inter pret. Lorrave : Neforcer mini vosa eux quond iis soni pleins et mn
sies. Schweigh. interpretatur quasi post imperes , intelligendum esset :nt post ei bum libris et studiis sint
7. Alia eiusmodi. . . adjicit remediis medicina consilia. Postremum Oeab. ex coniectura eorrevi. Vulgo
93쪽
, i adiicit remediis medicina consilia. - α Error, inquit, est Causa Poccandi; hunc nobis praecepta non detrahunt, nec expugnant opinione8 de honis ac malis salsas. v Concedo , per sc efficacia praecepta non esse ad overtendam pravam animi persuasionem; sed non ideo, ne aliis qui dem adjecta, proficiunt p Primum memoriam renovant; deinde, quae in universo confusius videbantur, in partes,, divisa diligentius considerantur. Aut tu isto modo licet et consolationes dicas supervacuas, et exhortationes : a qui non sunt supervacuae ; ergo ne monitiones Φ quidem. - a Stultum est, inquit, praecipere aegro, quid sacerctanquam sanus debeat; quum re8tituenda sanitas sit, sine qua irrita sunt praecepta. v Quid, quod habent aegri quaedam ganique communia, de quibus admonendi sunt ptanquam, ne aVide cibos appetant, ut lassitudinem vitent. Habent quaedam praecepta communia pauper et di-α3 Ves. - α Sana, inquit, avaritimn , et nihil habebis quod admoneas aut pauperem, aut divitem, si cupiditas utriusque considet .v Quid quod aliud est, non concupiscere
eonsilium libri omnes : quod voeab. prorsus abiiciendum censuit idem , quem modo dicebam , vir doctus. Si teneas eonsilium , distinguendα suerit oratio , ut in superioribus editionibus : in os occurrentis epita I alia ejusmodi... proferunt. Adjicit rem. meae consulum. At sie otiose repetitum fuerit id quod paulo ante dixerat , medicus non tantum tiarat, sed etiam monec Sehin. I. Error, inquit. . . . prosciunt ρAristo S 5.αNihil enim proficient pridieepta , quamdiu menti error os susus est. . Sed an ideo nullam utilitatem habent , nec si aliis e. c. memoriae
adieeta sueri nil Nisi enim post:
profestini signum interrog. Ponas , nullum sensum elietes satis id
a Gronou. Schw.3. Erro ne moniti es quidem. Beete hoe monet Seneca I magna adeo educationis pars et legum in va. num abibit. Enimvero non recte hieomisisse videtur sententiam Aristonis quum de virtute, quam in sola se entia
boni malique, atque in habitu animi, quae didieit, saetis suis expromendi
Numqσει 1. επι τημ' in, tum de vitio , quod in una inscientia ponebat. Conintra hane divisionem ei desinitionem
Chrusippim disputaverat. CL philo log. Bibl. l. i. Πυλλ.
έ. Considet tenent a. c. A. Cum
94쪽
pecuniam ; aliud, uti pecunia sciro p cuius avari modum
ignorant, etiam non avari usum . - si Tolle, inquit, errores ; Supervacua Praecepta sunt. u Falsum esti puta enim avaritiam relaxatam ; puta adstrictam esse luxuriam,
temeritati Daenos injectos , ignaviae subditum calcar :etiam remotis vitiis, quid, et quemadmodum, debeamus sacere, discendum cst'. - α Nihil, inquit, efficient , imonitiones, admotae gravibus vitiis. v Ne medicina quidem morhos insanabiles vincit; tamen adhibetur aliis in remedium, aliis in levamentum. Ne ipsa quidem univorsae philosophiae vis, licet tota in hoc vires suas advocet, duram jam et veterem animis extrahet postom; sed non ideo nihil sanat, quia non omnia. - α Quid prodest, inquit, aperta monstrare λη Plurimum i interdum enim Mimus, nec attendimus. Non docet admonitio, sed a svertit, sed excitat, sed memoriam continet, nec patitur elabi. Pleraque anie oculos posita trangimus; admonere, genus adhortandi est. Saepe animus etiam aperta dissimulat; ingerenda est itaque illi notitia rerum notissimarum. Illa hoc loco in Vatinium in Calvi repetenda sententia est: a Factum esse ambitum , scitis; et, hoc vos Mire, omnes sciunt. v Scis, amicitias sancto colendas esse; sed non facis : scis, improbum esse qui ab uxore pudicitiam exi- ,sigit, ipse alienarum corruptor uxorum : scis, ut illi nil cum adultero, sic tibi nil esse debere cum pellice; et non sagis. Itaque subinde reducendus es ad memoriam :edd. Consedit malebam, aute sederit. Consideret habet ed. R. pro quo nescio an eonsideria dare debuerit, a verbo Consido. Sehin. a. Quid quod. . . . usum. Relatat Noster comparationem Aristonis. Vitia, quibus uterque laborat, non ex
eodem sonte manatit: ille , norat mo-
dum, hie pauper malum usum. n. a. Discendum est. Carere enim vitiis, ea innoeentia est: at philosophia non solum innoeentem,sed etiam virtute praeditum emeere tendit. Ergo nos doeere debet quomodo virtus
95쪽
non enim reposita illa esse oportet, sed in promptu. Quae cumque salutaria sunt, Saepe agitari debent, saepe ver sari; ut non tantum nota sint nobis, ged etiam parata. ,1 Adjico nunc , quod aperta quoque apertiora fieri solent. - α Si dubia sunt, inquit , quae praecipis, probationes ali re debebis : ergo illae, non praecepta, Proficient. n- Quid ' quod, etiam sine probationibus , ipsa monentis auctoritas prodest P sic quomodo iurisconsultorum valent responsa, etiamsi ratio non redditur. Praeterea ipsa, quae praecipiuntur, per se multum habent ponderis, utique si aut carmini intexta sunt, aut prosa oratione in ,3 sententiam coarctata; sicut illa Catoniana , si Emas, non quod opus est, sed quod necesse est. Quod non opus est, asse carum est. n Qualia sunt illa, aut reddita oraculo, aut similia : re Tempori parce t Το nosco l n Numquid rationem exiges , quum tibi aliquis hos dixerit versus p
Iniuriarum remedium est obliui . Audentes fortuna iuvat.
Piger ipse sibi obstat ..dis Advocatum ista non quaerunt; affectus ipsos tangunt, et natura vim fluam exercente Prosiciunt. Omnium bono tarum rerum semina animi gerunt , quod admonitione excitantur; non aliter quam scintilla, natu levi adjuta, ignem suum explicat. Erigitur virtus, quum tacta c8t et impulsa. Praeterea quaedam sunt quidem in animo, sed
parum prompta ; quae incipiunt in expedito esse , quum
Caesaris et Pompeii Cieero defendit, C. Lieiti ius Calvuq aeeusavit ambitus erimine. CL Nie. Fuber ad M. Sene. eae III Controvers. 19, 8. Nuluc. I. Si bia sunt. inquit. Aristo , supra S io. μδιk. a. Otiid...redditur. Senecae est responsio. Vides tamen, haee et multa alia. quae hic profert Noster, parum , ponderis habere po se ad Aristoni sententiam evertendam , quippe lui omnia ad rectam seientiam et habitum animi retulerat. Ιἐυhk. 3. Catoniana. CL Erasini Ada g. Chil. IV. Cent. IV, Penuit.
96쪽
dicta sunt. Quaedam diversis Iocis iacent sparsa, quae contrahere inexercitata mens non potest. Itaque in unum Soconfercnda sunt, et jungenda, ut plus Valeant, animumque magis allevent. Aut, si praecepta nihil adjuvant, omnis institutio tollenda est; ipsa natura contenti esse debemus. Hoc qui dicunt , non vident, alium ingenii esse mobilis et crecti, alium tardi ct hebetis ; utiquo alium alio ingeniosiorem Ingenii vis praecopiis alitur et crescit, novasque persuasione3 adjicit innatis, et depravata Corrigit.
si Si quis, inquit, non habet recta decreta, quid illum at admonitioncs juvabunt vitiis obligatum p ii Hoc scilicet, ut illis liberetur. Non enim exstincta in illo indoles na
turalis est, sed obscurata , et oppressa : sic quoque tentat resurgere, et Contra prava nititur : nacta vero praesidium,
et aluta praeccptis, convalescitq; si tamen illam di tina pestis non infecit , nec enecuit; hanc enim ne disciplina quidem philosophiae, toto impetu suo conni8a, restituet. Quid enim interest inter decreta philosophiae et praecepta, nisi quod illa generalia praecepta sunt, haec specialia P Utraque res praecipit: scd altera in totum, particulatim aliora. - u. Si quis, inquit, recta habet et honesta decreta, hic ex supervacuo monetur. v Minime lnam hic quoque doctus quidem est sacere, quae debet;
tu fortasse e Publii Syri mimis ,
quos Nostrum magni fecisse constat, repetiti sunt: mox in proverbia abierunt, idque merito. ΠυM. i. me qui dicunt , scilieet prae-eepta nihil prosieere ad virtutem suadendam a. Alium alio ingeniosiorem. Stea. e. A. Vulgo alius M. DV iosior est ex ed. n. Sc . 3. Conoratiseis. Sie vulgo. Eoalescis
έ. Si tramen illam aetasina pestis
non infecit , nee. e. Sic omnes mss. Maretus tamen Pincianum secutus dedit : Pestis infecit. - Si tamen....enecuit, i. e. Praeceptorum ope bona indoles naturalis convalescit, ea tamen eonditione, ut morbo diutino non omnino eorrupta ac interempta
97쪽
33 sed liaec non satis perspicit . Non enim tantum assecti-hus impedimur, quo minus probanda faciamus, sed im peritia inveniendi quid quaeque res exigat. Habemus inter
dum compositum animum, Sed residem , et inexercitatum ad inveniendam officiorum viam , quam admonitio demonstrat. - α Expello, inquit, salsas opiniones de bonis et malis, in locum autem earum veras repone; et nihil
34 habebit admonitio quod agat. v ordinatur sine dubio ista
ratione animus; Sed non ista tantum. Nam quamVis a gumentis collectum sit, quae bona, quae mala sint; ni
hilominus habent praecepta partes suas : et prudentia, et iustitia ossiciis constant; ossicia praeceptis disponuntur. Praetorea ipsum de honis malisque iudicium confirmatur
officiorum exsecutione, ad quam Praecepta perducunt. Utraque enim inter 8e consentiunt: nec illa possunt praecedere', ut non haec sequantur; et haec ordinem sequun-35 tur suum : unde apparet illa praecedere. - α Infinita, inquit, praecepta sunt. n Falsum est i Nam de maximis ac necessariis rebus non sunt infinita ; tenues autem disse rentias habent, quas exigunt tempora, loca, Personae.
36 Sed his quoque dantur praecepta generalia. - si Nemo , inquit , praeceptis curat insaniam; ergo no malitiam quidem. v Dissimile osti Nam si insaniam sustuleris, sanitas
sit. Sie periodus haec anteeedenti sa- iis bene iungitur. Imhl. t. Sed hine risu satis perspicis. Sic a. e. Vulgo sed ad Me adhue Mur.
n. s. P. S. - I. e. non perspicit quae debeat sacere. Ruhh. interpret. non ita proseeit, ut particulatim omnIa pT - piceret,quae obstant, quo In Inus Virtutem exere eat , ossiciisque satissaeiat et etiamsi sit eommsιtias animus,
ad x ii tutem proelivis . orii inatusque. a. me tua yossunt μωcedere. Int.
nee generalia principia quibus de bonis malisque iudieamus possunt
praecedere , quin praecepta speetat a sequantur : nam illa specialia neeexeario derivantur e generalibus praeceptis, quorum nihil aliud sunt quam applicatio. Bene veriit Lag angehane sententiam e Les prece res sonitouisura Tiac M a e Ies priueims :
98쪽
reddita est : si salsas opiniones exclusimus, non 8tatim sequitur dispectus rerum agendarum : ut Sequatur, tamen admonitio corroborabit rectam de bonis malisque sententiam. Illud quoque salsum est, nihil apud insanos proficere praecepta : nam quemadmodum Sola non prosunt, si e curationem adjuvant; et denuntiatio , et castigatio insanos coercuit. De illis insanis nunc loquor, quibus
u Leges, inquit, ut laciamus quod oportet, non ef- 3 ficiunt: et quid aliud sunt, quam minis mixta praecepta pu- Primum omnium, ob hoc illae non persuadent, quia minantur; at haec non Cogunt, sed exorant. Deinde legesa 8celere deterrent; praecepta in officium adhortantur. His adjice, quod leges quoquo proficiunt ad honos m res ; utique si non tantum imperant, sed docent '. In hac 33
re dissentio a Posidonio ; qui : a Non probo quod in Platonis legibus adjecta principia sunt : Legem β enim
x. Denuntiatio, i. e. criminatio , perieuli admonitio. Lws. s. Utique si non tantum imperant, sed dorent.... Posidonio. Censebat
igitur Posidonius. prooemiis atque explicationibus earere debere, in quo diseedebat Noster ab eo. Quidam tamen , et inter illos Rutili. eotitia-tiam Posidonio tribuunt opinionem. et Senecam principia Ieribus adjecta improbare fingunti Vid. noti seq.3. Qui: α Non probo quod. Sie nostentavimus ex Mureto, qui ex ingenio : non pro quod siue quo dedit, ab omnibus editionibus diu receptum, et ex Schw. qui dedit : qui pro eo
quod ex mss. a. et Pal. a: Pro eo quod
absque qui e. n. A. Suppleudum est, ait Posidonius , post pro . . Lexibus alectra ρα sunt. Quod probat Cicero de Legg. II, 6: α Sed ut .. Reit Plato, id mihi eredo faetendum , ut, priusquam ipsam legem reeitem , de eius legis laude i. e. eommendatione 3 dicam. M Egregie monet Ueynius opuse. acad. II, p. έ3. in tam diversa iudicia eam- dein hane rem distrahi posse pro di
verso hominum sensu, pro diversoque rerum hominumque respeciu : alter
servilibus ingeniis imperari, ingenuis et civilibus praecipi vuli alter. Se
neca respexit leges romanas : ea en Im,
quae iure civili constituuntur , vix prooemia vulgus de iuris aut ratione aut aequitate edocentia admittunt: at in istis legg. ea, quam politiam v
eamus, vel maxime continebatur una
eum ethicis. Plato de prooemiis legibus praemittendis exposuit De Legg. IV, p. a se et init. I. V, t. VIll bip. n. 5. Leom enim. Hi e latituin in ed.
99쪽
hrevem esse oportet, quo facilius ab imperitis teneatur. Velut emissa divinitus vox sit : jubeat, non disputet.
Nihil videtur mihi frigidius, nihil ineptius, quam lex
cum prologo'. Mone, dic, quid me velis secisset non disco , sed parco. η Proficiunt vero ' : itaque malis m ab ribus Φ uti videbis civitates usas malis legibus. - α At non apud omnes proficiunt i η-Ne philosophia quidcm :nec ideo inutilis, et formandis animis inefficax est : quid autem Philosophia, nisi vitae lex est Θ Sed, putemus non
proficere lege8 ; non ideo Sequitur, ut ne monitiones quidem proficiant : aut sic et consolationes nega proficere, dissuasionesque , et adhortationes, et objurgationes, et co laudatioucs. Omnia ista monitionum genera sunt; per ista ad persectum animi statum pervcnitur. Nulla res magis animis honesta induit β, dubiosque et in pravum inclinabiles rovocat ad rectum, quam bonorum Virorum conve
satio. Paulatim enim descendit in pectora, et vim praecepti obtinet , frequenter aspici , frequenter audiri. occursus mehercules ipse Sapientium juvat; et est ali- έi quid, quod ex magno viro vel laconte prosicias. Nec tibi facile dixcrim quemadmodum prosit, sicut illud intel-
Sehw. ineipii Postilonitas loqui: i-- hus postremis litteris partieulam veroque ait iecit ex eonieet. Verbum Gιt, suspicatus eram latere. Vulgo nude quod abest libris. Suspicari poteras, Proficiunt i itaque malis mora. inquit, delendam vocem enim, et Conieetare etiam poteras, collatis eius loco ponendum verbum nil. S. praesertim Gruterianis lectionibus , - omnia sunt perspieua , si verba Projiciunt utique I itiaque, ete. S. Posidonii incipiant a non pro . Itaque malis moribus. Itaque Lex c-PrOD . I Ione. die, ete. videmus mal s moribus uti eas ei vita Sie vulgo ex eonieet. Erasmi. I ex tes, quae malis legibus utebantur. N. cum semie merae. Die etc. mss. o. c. 4. non. . . . Proficiant. Obiectio Prolo mene R. A. Prole mene e nova est Aristonis r eui respondent suis et lavit Grut. Schω. illa : Ne ph losophia... est y mhic. a. Proseiunt vero supple leges, 5. Nulia res maris animis hone- qualestumque sint . De nostra hoc sta in it. Sie ms. a. ut vulgo. Sed coniectura est. Proficiuntur dabat animos e. n. A. unde eum Gruleroms. a. eum Pal. , et έ, ubi sub dua' eotitietas, ammos honesto induit. S.
100쪽
Iigo profuisse '. st Minuta quaedam, ut ait Phaedo', animalia , quum mordent, non sentiuntur; adeo tenuis illis et sallens in periculum vis egi : tumor indicat morsum , et in ipso tumore nullum vulnus apparet. Idem tibi in
convcrsatione virorum rapientium eveniet : non deprehendes quemadmodum, aut quando tibi prosit; profuisse deprehendes. η - Quorsus, inquis , hoc pertinet ῖ aequo prae epta bona, si saepe tecum sint, Profutura, quam bona exempla. Pythagoras= ait, ii alium animum fieri intrantibus templum, Deorumque simulacra ex vicino cernentibus, ct alicujus oraculi μ opperientibus vocem . nQuis autem negaverit, feriri quibusdam praeceptis enficaciter etiam imperitissimos p velut his brevissimis vo- 43 cibus, sed multum habentibus ponderis :
Avarus' animus nullo satiatur luero. Ab alio exspectes, alteri quod feceris.
Haec cum ictu quodam audimus, nec ulli licet dubitare,
i. Sicut illud intelligo. Et hoe nos-lta de eonieci. Vulgo sis ut iamd in-ulligam. Stain. a. Nec tibi... profuisse. Int. quam quam saeile intelligo mihi profuisse, non possum Deile dicere quemadmodum profuerit mihi eonversatio illa bonorum. 3. Phaedo. Phaedo Eliensis, Elisecae seetae auetor, Socratis diseipulus, cuius nomine Dialogum celeberrimum de immortalitate animae inseripsit Plato. Seripsit Dialogos , qui omnes periere, et unde haee, quae laudavit noster, desumpta sunt. CL
5. 'Magorias. Iloe ita apud Cie. II de Legg. e. t x: α Et illud bene di
tum est a Pythagora, doctissimo viro, tum maxime et pietatem et religi nem versari in animis, quum rebus divinis operam daremus. . Lim. 6. Et alietims Oraeuia ete. Sic a. e. n. A. ut vulgo : sed videtur cum Pine. et Palat. a. et Col. in hune modum supplenda oratio , et alium anu fores a scinias et e. nisi uberius etiam, et alium anω fores stantibus, et alicujus, etc. Sehin.
r. Nihil nimis. Chilonis essatum. Plinius lib. VII, eap. 3a dieit huius sapientis praecepta litteris aureisici fronte templi Delphici scripta