장음표시 사용
181쪽
primo principio. Ex his sequitiar liquido hoc primum principium esse ma- Εxime vivens de maxime infinitum. vivens maxime propterea , quoniam illud est vivens, in quo suerint vitae operationes: praecipita vero vitae operationum sint, intelligere ac velle; quas sit pra ostendimus praecipuas esse in primo principio. primum ergo principium maxime est vivens. Amplius vivens i non vivente in hoc distinguitur, quod vivens ex se ipse, sitoque nixu mouetur; non vivens vero alieno: unde ea etiam viventia nominare consueui mus, in quibus conspicimus esse huiusmodi principium motus intrinsecum, non aliunde accersium. Deus ueris seu primum entium , vivens est . alia namque viuentia etsi habent principium intrinsecum, quo se ipsa mouent, non tamen quicquam agere queunt, nisi praeterea ab extrinseco principio moueantur, ac dirigantur: nam & a fine mouentur tanquam ab appetibili; Zc diuers vatijque voluntatis motus senseum ve a principio extrinsecὸ immobili omnino diriguntur ac continentur; prosem turque, ut in Ethicis ad Eudemum Aristoteles praeclarissimus philosephus testatu . Amplius effectus nullus persectione antecellere potest causae sitae: ille namque excessus ex nihilo esseti in mundo uero multa uiuentia conspicimus, nec non intelligentia pleratre. Priri stam igitur horum omniurn caeterorumque entium principium, .his illa ex nihilo extiterint. prae omni bus vivit atque intelligit. Rago haec Socratis latius explicatur a Xeno- Gphonte gratissimo discipulo in primo libro Dictorum factorum lite Socratis memoria dignorum. Infinitiam uero propterea est primum principium; non ea instat udine inquam, quae pertinet ad materiam, adim- persectionem alcime ad multitudinem; immo, ut insit dichiri simus, ab ea infinitate penitus alienum est. aeoli eam causam maximὰ finitum; sed infinitate ea, quae persectioniς est. &ad sormam pertinere potest: materia fiamque 5c so a sese intricem contrahunt , ac utraque utriusque ins m-tudinem compescit. forma infinitudioem materiae.qua materia ad milititudinem non entisque infinitatem tendit, cohibet, ad certamque naturam contrahit: materia econtra formam, quae neque loco vili aut tempori stapte natura obnoxia est, contrahit ad certum finitumque locum, tempus,e. Hii- Hius rei s militudinem perspicue licet intueri in numeris: in quolibet etenim
numero unitas multitudinem compescit. ne defluat ad indeterminabilem infinitatem; econtra multitudo unitatem des nit, ac cohibet ad certam definitamque naturam numeri. in sentenario etenim seu denario numero vn tas ac natura,qua ille septenarius est, de hic denarius snam ut bene dicit Alii cenna septem sunt selummodo septem non autem duo ic quinque,aut quatuor ac tria compescit multitudinem certamq; ei naturam tribilit quae si in-pte ingenio indefinita est:vicissim multinido cohibet unitate ut scilicet ess-ciator propria denario septenario 've;aliis uerὰ numeris minime contieniat.
de secine ratio est in materia & forma: na forma infinitu illud ac indeteri.
neque etiam fingi potest alieno impulsis mouere atque agere ; sed qiuaecunmile oneratur . ex se maxime omnium agit. igitur summe ac prae omnibu
182쪽
A minatum materiei compescit , certamque ei naturam ac speciem tribuit; econtra materia formam ipsam, quae alioqui per se ess)t indeterminata. ce to loco adscribit infraque certum tempus coercet, eique eandem adiicit Ut autem reuertamur unde diuertimus , primum principium entium est maxime infinitum, quia in eo nulla omnino est definitio coarctatioque tneque enim certo tempori loco e adiicitur ex materia. sit prἱ namque liquido constitit primum entium, neque esse corpus com nositum ex materia&forma, neque formam materialem seu corpoream esse posse. neque etiam
in eo est ulla contractio ipsus esse ad quampiam definitam naturam essentiam 've. Nam superius ostensum est efficacissimis rationibus,' argumen. si iisque euidentissmis persuasem, primum entium principium esse ipsum esse per sebsistens, ad nullam naturam 'contramim : esse in silper ipsit muniam, non autem alicuius multitudinis unitatem. pari modo esse ipsem bonum, non autem bonum , sue persectium alicuius naturae 3e essen tiae. Ecce ergo quam luculenter ostensem est, primum principium esse maxime omnium infinitiam, eorum etiam, quae infinitam virtutem habere possent in quapiam natura, ut s ignis infinitus esset, virtus quoque calefaciendi esset infinita; non autem simpliciter ab luteque infinita esset, sed in ea natura calefaciendi, scilicet esset infinitar scin infinita a tia vis
inesset frigefaciendi infinitar primum uerd principium est ab Elutὰ infiniatum, non autem in aliqua certa determinataque natura. ideoque est prae C omnibus infinitum. Ecbntra maximὸ omnium est etiam finitum, quoniam prae omnibus alienum est ab infinitate materiei ac multitudinis: in eo nan me nullum est materies multitudinis e vestigium. immd, ut sipra ostendimus, est ipsim unum: ut scilicet non propterea si unum, quia unitatis
est particeps: sed quoniam eius essentia est ipsa unitas. Clim ergo quanto innumeris magis ad unitatem accesserimus, tanto etiam finitiidini magis propinqui essicimur, illud, quod ita accedit ad unitatem, ut sit ipsa essentia unitatis, erit proculdubio maximὀ-omnium finitum. Hactenus multa videmur in medium amitisse, qtiae'comaeniant primo principio entium
, Atqui obiiciet cinisipiam: Qui fieri potest . si tot tantaque conueniant primo entium, nisi Oontina quaedam vocabula tangessimus, i id in pri-Umo principio non sit aliqua multiplicitas vertam his respondendum est. conceptus hosce omnes esse eiusdem simplicissimy rei, sed deficere ad
unum omnes ab eius perfectio e . excellentiaci ter iccircbintellectum no-Dim eniti, ut multi citate aedifformitate sita attinsit, hisce concepti-hus pluribus deficientibus tamen & mancis eam simplicitate unicam & ptimam , eoque pacto eluti diuidere id, quod isti seme se unum est, sitaeque naturae miltiplici multis quoq; conceptibus acc5m odare illud quod unum ae simplicissimu sit: iccirco velint i principio repetentes retexentesque.asserimus nihil eo ,quae attulimus,cotienire primo principio, nisi per eminentia quanda. Arcanu quippe illud diuinium quod est maximὰ sinplexatq; uniculturimis conceptibus deficientibus a r ssumptis,inter quas versamur
183쪽
quarum ip tim causa est: proindeque nonnullam gerunt alictoris similitudi- Enem,intellectus nostri acies infirma quoquo pacto in se essingere nititur: ipsum tamen in re super omnia est, quaecunque nostra aut etiam 'imiis alia mens concipere potest. ipsi ina tamen quicquid est, minime ab ullius intelle-chi comprehenditur. Cuius rei illa ratio est; nam quicquid intelligimus, definita quadam ac certa specie, quae intellemis nostri forma est, intelligimus : quamobrem illud, quod supra quancumque definitam naturam est. immo supra quamuis definitionem, minime potest ab intellecti attingi, nisi deficienti notione: quicquid ergo de ipse dicimus, nouimus, ac concipiamus, insta ipsi im cst. Amplius alia etiam ratione essicaciter probatur primum principium entium esse supra ipsi ina esse, stipra unum, supra uerum. Facsipra bonum, ac item si apra vitam, sit pra potentiam, ac intelligentiam omnem, atque haec omnia excellere: adeo ut magis propriὰ ab eo rem ueantur , quem de ipse asserantur: ea remotione inquam, non quae priuati nem dicat, sed quae eminentiam significet. Nam quaecumque causa cuius piam naturae, qua alterum impertiat, si contineat hanc naturam, quam alteri impartitur uel imperfecte uel persecte etiam,sed secundum eandem rati nem , qua illa natura effectui illius cauis conuenit, ea equidem causa, ut si a perius diximus atque ostendimus, indiget siperiori causa, i qua foueatur. neque simpliciter constitui potest ealisi esse illius natura, quam si io essematim partita est; sed tantum causa est, ut in eo effectii generetur te insit. sic ho- mo qui hominem generat, & ignis qui i emi, ac planta quae item plantam Ggignit, indigent corporibus coelestibus . in quibus omnes eae naturae secundum eminentiam continentur. Verissima ergo est ea propositio, quam si impsimus, eam videlicet causam non esse primam, in qua natura effectui tributa insit secundum eam rationem, qua existit in effectu. huic alteram addamus, esse,unum. uerum, bonum, omnibus conuenire, quae quouiS modo sunt, vitam persectioribus, intelligentiam persectissimis. Ea igitur entium causa, citi haec omnia conuenirent secundum proprietatem, nullo pacto esse posset prima causa, sed egeret priore, a qua seueretur, ut ita dixerim. Ecce quonam pacto, ut reor, luculenter ostensum est omnia haec conuenire primo principio entium , non secundum proprietatem , sed secundum eminentiam: quamobrem uerius ab eo remoueri , qu im de eo R. asseri. De primo igitur ente. quod item omnium entium principium est, hactentis dicta sint satis: arcanum namque ipsius, cum verba ac cogitati
nes deficiant, sacro silentio est venerandum: qua de te diuinus Plato 5e in epistolis,&in Sophiste, pluribusque aliis locis se de primo principio nihili dicere posse asseuerat aciem nanque intellectis tam magna Iuce offisam h iDescere atque hallucinari. A quo fortasse accepit mohysius, qui4n libro Mi Mystica theologia inquit. Quanto magis: de primo principio loquimuri per ea, quae multum ab eo distant, tanto etiam pluribus nos Velinis uti iimmo verba nulla satis esse et & econtra quantis mai ad ipsim mente ac- Τcesserimu . tanto pauciora quo Fe. verba nobis suppetere . quod is adip.
184쪽
im, ut in se est. accedamus, tunc silentio penitus utendum esse. Nam Mverbale conceptus nulli simi, quibus sufficiamus id essngere aut reserre. Nunc consentaneum est, quando hanc abyssiim entis supremi, quo valuimus pacto enarrauimus, ut abyssum aliam pertentemus, non entis inis quam: non eius, quod aliquo pacto est, cum tamen alio non sit, sed eius, quod penitus, atque omnino non sit. huiusmodi non ens quadam proportione opposta, tamen respondet primo entin m. nam quemadmodum pri naum entium non est cuiuspiam naturae seu essentiae definitae, sed cuicunque naturae antecellit; ita etiam huiusmodi non ens nullus est definitae nataturae. seu certae essentiae; quoniam i qitauis natura, &si impersectissima. B deficit, ac insta est. Item quemadmo)um ipsum ens non est contra hi mad certum locum aut tempus, quia non est aliquod corporeum, materiae vevlli obnoxium; ita etiam hoc non ens nullius est certi loci seu temporis: quoniam etiam natura materiae primae, quae omnium est infima, ab eo excluditur, ac infra ipsam est hoc non ens. Verum ut primum ens excedit,aceonstitutum est sepra locum Se tempus; ita primum hoc non ens descit i loco Ni tempore, atque infra locum omnem tempusque est. Praeterea, ut seperius ostendimus, primum ens est maximὰ infinitum infini late ea . quae est unitatis ac persectionis: ac maxime finitiam, quia semamo ere alienum est ab infinitate multitudinis &impersectionis. Non dic simili ratione primum non ens est maximὰ infinitum, ac maxime sinitum. C opposito tamen modo: nam infinitate ea, quae multitudinis est atque imperfectionis, sitim me infinitum est; quinimmo est ipsa infinitudo, imper- semoque ac multitudinis abyssus; quippe quod non tantum non assurgit ad naturam aut essentiam quampiam, veru metiam deficit i potentia & ab inchoatione naturae cuiuscunque. Sic ergo maximὰ indeterminatum est, ac praecipue infinitum. est etiam econtra semme finitum, id est coarctatum de contra him: utpote quod non selum sit infra ea, quae seperant locum ac tempus; veru metiam existat infra omnem Iocum & tempus, id est infra materialia corporeaque omnia, quae certo loco , certoque tempore
sint definita; ac demum si infra materiam primam, quae saltem potentia est in certo loco de tempore. Est etiam in primo hoc non ente natura fal- D statis ae malitiae, utpote quod sit maximὸ alienum i vero Se i honor ibono inquam, quoniam omnino imperfectam est, ac penitus deficiens, minimeque appetibile; immo cui appetitus omnis aduersetur maxime: quero autem, quoniam penitus difforme est atque omnino diuersiam. De mum quemadmodum primum entium propriὸ non est aliquid eo rum, quae sunt de eo dicta, sed ea omnia seperexcedit; ita etiam hoc nonens nihil eonam est, quae hactenus de ipse diximus; immo adhuc deficit ab omni eo, quod de ipse dici excogitari 've potest: ac scuti primum ens ab intellectu comprehendi nequit; nec ullis verbis explicari ; sic etiam primum hoc non ens nec ullis nominibus, nec ullo conceptu essingi potest, ut probὰ
inquit Plato in Sophiste. Ratio utriusque consimilis est, quoniam omne
185쪽
quod intellechis attingit, determinata quadam intelligibili specie attin ii. Epit. Primum uero ens, ut supra ostendimus omnem superexcedit speciem, omnemque naturam anteit; iccirco ab intellectu pertingi nequaquam potest. sed descienter minusque intelligitur, quam in se sit: hoc uero primum non ens , quia est infra quamcunque speciem, de quamlibet naturam, immo etiam infra speciei cuiusuis inchoationem ; ideo ab intellectit nequit pertingi, ut in se est, sςd potius ut in se non es , neque ullis voci bus effingi; sed est inintelligibile ac ineloquibile, ut ita dicam, infraque omne, quod intelligi potest, aut voce explicari. Compertum igitur nobis esse potest intellectum nostrum nos frustrari in harum rerum cognitione: nam quaedam P concipit infra id quod sunt; econtra nonnul
la alia sepra id quod sunt. quod in pri
186쪽
ENVS humanum ita natura est institutum , ut mirari seleat ea, quae vi terit, audiuerit, aut quouis ali sensit perceperit', cum causam ignorauerit: qua admiratione , veluti stimulo quopiam, adachim tandiu scrutari, ac secum putare rem eam non desinat, donec vel certa ratione causam consequatur, uel saltem quapiam
coniectiara eliciat. Huiusmodi admirationem selum homini natura indidit , nulli praeterea caeteroriim animalium; eo γὰd solus homo ratio
nis ac scientiae capax est; caeterae uerd bruta animantes sensibus tantum ac memorijs, necnon existimatione quadam naturali ea, quae profutura i sis sunt, prosequuntur; aliena uero, noxiaque vitant; omniaque uel ad C tuendum corpus, uel ad sensuum illecebras reserunt cognitionis cuiuscunque ac scientiae securae. sic homines post cataclysmum, re domestica, ac ciuili quoquomodo constitutis, continuo ex admiratione rerum natura constantium, ac totius huius uniuersitatis rerum ornatus contemplatione, ij qui caeteris ingenio Sc solertia antecellebant, totos se causarum speculationi tradiderunt: ac primum Obvia confestim eis sitit causa materialis. quam vel μι- , vel infinitum chaos, vel elementorum quodpiam'. aut prodiderunt; in eaque morali ι alia caus-m genera aut penitus ignorarunt, aut leuiter tetigerunt. quo effectum est, ut axioma illud, Ex nihilo scilicet nihil fieri, videlicet nihil fieri absque causa ,. hoc namque pacto intellectum axioma uere est de per se notum retulerint ad genus causae D materialis, ut scilicet nihil existere posset, uel in hicem prodire absque materia ex qua fieret. Post materiam maxime . ac primam causarum omnium enituit effectrix causa. Hanc Empedocles amicitiam Selitem: Anaxagoras intellectum esse perhibuerunt. Deinde ueritate ipsa, ac rerum natura viam pandente, formam primo tenuiter attigerimit postmodum perspicacius inspexemist. postrema omnium cognita est ratio boni, ac finis, quam tamen potissimam ac praecipuam causarum esse constat. Nam materia i serma speciem sumit: at agens formam in materia efficit: nullum Mia est agens, quod propter finem non agat. prima ergo causarum omnium atque penitus independens, atque immobilis es ipsum bonum. Ratio namque finis constituta est in appetibili: id autem, quod omnia appetunt, est bonum. Itaque hac
187쪽
semita, atque hoc progressu philosephia paulatim incrementa sescepit. Nos Ein hoc opere rerum naturam imitati, no autem humanum ingenium, squippe qui non rudibus physices disciplinae scribamus continuo coepimus ab
ipso bono, eaque paucis perstrinximus, quae maxime conuenire primae philosophiae videbantur. Namque asendum nobis si in psimus de ente ipse: hoc uero iam ostendimus non conuenire his, quae sit ni eadem ratione, neque etiam ratione penitus diuersa; sed diuersis rationibus ad idem relatis: sicuti sanum de lotio, de pharmaco, atque de animali dici selet. Quamobrem cum caeterorum omnium quae sunt, ratio deducatur i primo entium, ad idque reseratur, utique minimὸ seri poterat, ut ignorato primo entium, de aliis quae sint, cognitio aliqua haberetur; quatenus inquam entia sunt. ideo- Fque cum hactenus satis tractatum si de primo entium, ad caetera nobis est accedendum: primumque communi quadam ratione, postmodum magis propria utemur. Omnia entia pendere quodam modo i primo, nulli pro sus, qui philosophiae sacris fuerit initiatus, cotrouersiim com aliis suit. Nam neque eritia constitui poterant inconnexa & plura prima principia haberet εἰ ratio Parmenidis vrgebat: Pro namque pacto unquam fieri poterit . ut
quippiamst. quod tamen existat praeter ipsiim esse sed hoc proculdubio contingeret, si aliquod ens il primo non penderet, Quod iam satis in superiori Iibro demonstratum filii esse ipsem esse per se si absstensi illud namque quod nullo pacto dependeret i primo, esset utique praeter ipsem esse. Hisce rationibus nulli unquam dubium filii. omnia, quae sint aliquo pacto pende- Gre ὀ primo entium. Verum nonnulli, immo complures cilm ratione naturali illis constitisset plurima entia, neque generationi neque corruptioni ulli obnoxia esse , hanc rerum omnium i primo dependentiam, habitudinem evehatii fine esse prodiderunt. Omnia namque agere perhibent propter illud bonum amatum 5c desiderataim ab omnibus, ut sitis actionibus muni j que. pro naturaestae captu, quaecunque id attingant, aliquamque eius smilitudinem assequantur. Nam necessaria aeternaque entia quonam pacto causam efficientem habere possent, minime intelligebant. hae uerd duae tantum causae extrinsecae sunt. Sed horum, etsi praestantissimi fuerint, sententiae neminem assentiendum esse reor.Etenim cum omnia praeter primum habeant esse participatione quadam necesse est in id ab eo sortita sint quod per se Sc per Hessentiam sit ipsem esse: sic omnia ignita ab igne ignita sunt, omnia item, quae illuminata sent, ab eo utique Iumen acceperunt, quod stapte natura est Iuminosiam. Amplius unumquodque tiperatiir, secun)um quod est: si ergo cuiuspiam esse omnino est indepenἹens, de Ise est, neque ab alio quopiam; quonam pacto fieri aut intelligi potest, ut finem quempiam alium ὀ se operatione sita affectet liniamobrem recto Auerrois inquit in libello de Substantia orbis, finem significare agentem fgnificatione necessaria. impossibi- Ie namque est, ut quippiam operetur propter finem alium a se . quod secundum esse snam i nullo prorsis dependeat ..Forum ueta, qui secus sentiunt, rationem soluere non admodum difficile est. nam aeterna quamuis causam
188쪽
A habere nequeant, quae ea effecerit motu seu mutatione aliqua, stare namque sine nouitate effectae rei non queunt esse) attamen efficientem causimhabeant per emanationem quandam simplicem de effluxtim quendam, nihil absilrdum est. Necessaria etiam duplicia sint: quaedam namque stini neceL. faria i se, qtis scilicet nullam habeant causam necessiatis sitae: quaedam vero, quamuis sint necessaria. simi tamen necessaria ab alio, Je causam necessitatis sitae habent. huiusce rei exemplum aptissimum assere AristoteIes in quinto Metaphysices: concitisiones namque demonstrationiam necessariae sunt, itemque prima demonstrationum principia sunt necessaria ; verumtamen principia prima i se sunt. neque causam habent sita necessitatis vllam. u At conclusiones demonstrationum simi ab alio necessiriae, quoniam a prium is principiis dependent, eaque habent necessitatis sitae causam: nihil ergo prohibet necessaria causam habere, i qua sint. Colligamus igitur ex dictis hae enus. omnia entia prieter primum dependere a primo, trum in genere' causae finalis.tiim in genere causae efficientis.De finali caiisa,quamuis omnes in ea consenserint, afferamus tame rationem. Omnia quaecunque quippiam agunt, propter finem aliquem operantur. finis uerd habet rationem appetibilis , le ex consequenti rationem boni. omnia igitur agunt propter l,onum. Sed iam superius declaratum est ipsum esse. ac primum principium entium esse etiam ipsum honum: omnia stero alia bona participatione quadam existere ipsius boni. Necesse ergo est, ut omnia, quae agunt. actione sita assectene
C quandam similitudinem ipsius boni: sicque causa finalis omnium est pri
naum principium entium . quod autem sit causa emclen . paulo antὁ probauimiis. Verum illud restat explicandum, quonam pacto sit causa essiciens laquonam modo efficiat reliqua entia: ac praeterea id quὁdsupri omisimus. exponendum nobis est, quonam scilicet pacto entia omnia praeter primum se habeant ad ipsim esse. Et ut QIuamus rationes, quas in secsido attulimus. ae quibus nonnulli retur emcaciter probatum esse, in quovis entium praeter primum esse secundum rem distingui abessentia cuiusque. Primum principium ut rem iam ordiamur eminentiori quadam ratione . atque excellentiori modo, causa est essciens,quJm causae hae. quas non esscientes esse dici 'mus: etenim essicientes hae causae nobis familiares non sint ex omni parte, I neque omnium suorum effectium causae: non enim emciunt nisi per motum, transmutando materiam:atque effectus ipse, id scilicet,quod est semim secundum se totum, non est ab agente causat materiam namque ex qua essectus constat agens causa praesupponit, non autem emit : deinde se a. quae
iure uidebatur posse sibi id assumere, ac uendicare, ut scilicet esset θ caiisi enficiente, sestentatur ac pendet e materia, cum qua simul est. Praeterea fetaeque esscientes eausae huiusmodi sunt, ut, postquam ab eis essemas productis in lucem suerit, non amplius indigeat ulla opera causae. ὰ qua esse his est. Sic mortuo patre vivit superstes filius: Semlificatore vita sun . remanet aedificium. At primum principium minim, et into Esthmiae esse, non es scit motu nuitatione veat ii , quae videntur moram esse, agenti , gelu 'circo
189쪽
circo imperfectionem agentis arguunt; sed statim continuoque entia in esse Eprotulit, immo profert potius ut dicemus. Praeterea effectus secundum se totum ab hoc agente dependet: nam siue effectus sint per se subsistentes, aetiis inquam simplices, seu ea quae in esse proseruntur, composita suerint ex materia de serma secundum se tota a primo principio pendent. Omne namque. quod quouis modo es h particeps ipsius esse, est a primo, quod per naturam Sc essentiam est ipsit messe . quare tum forma, tum materia quae entia simi. dependent Sc fiant a primo principio entium. Amplius id. quod Achim est semper pendet, immo, ut rectius loquar, semper sit a primo principio. adediit si moliendo aliquo deficeret actio primae cauis, in nihilum unumquod- que entium redigeretur. Hoc ueris ratione comprobatur. Nam esseditis qui- νcunque,in quo forma agentis secundum esse persemina,quo est in agente, es se non potest, indiget continua conseruatione, continuosilie effluxta agentis; Hoc licet intueri in lumine; nam quoniam lumen est propria qualitas cor poris luminosi, diaphanum uerὰ cum lumine effunditur, eam naturam non recipit, sed participatione quadam fit capax luminis: iccirco ad hoc ut aer, seu quodvis aliud diaphanum corpus lumine persiissim maneat, continuum fomentum adst oportet,continuusque e uxus 3 luce solis, seu alterius comporis lucidi; qui si paululum cessauerit, confestim lumen diaphani intercidit.Ide comperies in imagine,quae in corpore leni apparens deperit, abeunte illo cuius imago erat. Sic cum caetera membra omnia vitiant, quoiaesam participant animae vim,quae tota Mintegra est in corde; non tamen assequiintvr Gpersectam naturam cordis, pereunt, vitaque sengi intur euestigio cum CL. xus a corde cessauerit. Omnis ergo effectus, qui est ab aliqua causa, par eticipatione qindam, nec persecte assequi naturam causae ualet, continuo se
mento cauta sitae eget; quae si deserit, eodem rei omento esse his pariter perit. Cum ergo omnia,quae habent esse a primo entium particinatione qua dam ita se habeant, ut nullum eorum possit persecte assequi ipsem esse, ne cesse est ut continuo quodam essluxu ac efficientia ab ipse ente, seu esse emanante conscrirentur; quin potius ut continenter efficiantur. qua in re adhuc
efficientia primi superat selis effectionem, qui aerem illustrat: nam lunae cania amas diaphani est, licet a sole pendeat, pendet etiam ὀ diaphano. in quo est. At i primo ea, quae sent, tantum pendent, a nullo praeterean neque enim si ea quae sent, extra ipsim simi. sed in ipse continentur ac consistunt. Ecce ergo quantopere deficiunt causae essicientes nostri ordinis θ primo efficiente. quod nonnulli parum animaduertentes eum cilin perspexissent esscientiani nostri ordinis rebus aeternis.ac primo principio minimὰ aceommodari pocse . negauerunt Delim optimum causam esse esse stricem totius entis, cuni aciem mentis in tam magna luce nequaquam figere potitissent: nos autem
comperimus huiusnodi omnem esscientiam . quam nouimus de istimuri simulachrum quoddam esse illius primae essesentis cauis, quod tamen ab eiu excellentia atque praestantia valde deficia t. Ex his, quae hactenus dicta
sunt,nqncum magna difficulta e dis, urere poterimus ac inuestigare, quo-
190쪽
Α nam pachoentia omnia praeter primum, selial eant ad ipsum esset necnon qua via soluantur. rationes , quibus nonnulli . alio liti praestantilares viri nixi enunciauertit, esse secundum rem distingui ab essentia omnium rerum prae ter primum Quantum pertinetad primum,quod inuestigandum nobis pro positimus, videtur mihi commodum exemplum afferri posse, quo facile intuebimur quonam pacto entia se habeant ad ipsum esse. colores paendere a lumine, foecie tamen de natura a lumine differre sit nobis suppositum, licet nonnulli graues auctores dissentiant: haec tamen positio meo iudicio magis ratione nititur. Item stipponantur colores in obscuro ac tenebricoso loco non esse totores nisi inpotentia, actu autem non existere. nisi per illustratio-B nem luminis, quod sensit empace: quamuis Averrois in commentari jSseeundi libri de anima dissentiat. verum, quicquid de hac re statuendum stis stipponamus rem hanc ita se habere, ut hoc tanquam accommodatissmoe exemplo utamur, in quo intueri possiniis, Niluculenter, ut mihi uidetur.*ionam modo entia se halbeant ad ipsum esset. Ponamus himen esse primum esse per se existens primumque ipsius esse principium;opacum vero esse notae is, colores autem sicuti caneta entia, lumeii ipsi ina in se clarum est splendidum nihil habens opaci silapte riatura i , idemque superius ac eminentius esse habet . quam ut dici queat color; nisi dicatur color secundum eminentiam
Sc praestantiam quandam; quoniam superexcellenter continet colores omnes licet diuersos specie, unica tamen ratione longe colorii naturis praestan-
C tiori eos omnes comprehendiae. ὀd si a lumine pnto immixtoque disces seris ad lumen mixtum opaco, iam degenerat lumen d persectione sui, atque
contrahitur ad certam quadam coloris naturam; 'da' etiam certae cuiusdam
essentiae est. verbi gratia albedo aut coloruiridis seu luteus siue niger. lumen tamen nequaquam est nis participatio cpradam: ac inter colores iremad modum quisque magis praestat, ita etiam magis est particeps luminis: nulla tamen ex hisce colorum naturis in actu existit, nisi per effluxtim de illustrationem i lumine; atque illustratio illa in re colore affecta nihil aliud est, nisi
effuttia coloris in actu existens ἱ lumine: quae tame certa quaedam natura est infra essentiam & naturam luminis ad opacum accidens atque opaco. mixta. Nunc st coloribi is&i lumine orationem mentisque aciem conuertamus ad D entia, atque ad ipsum csse. Primum esse est tantum esse purum, cuilibet non enti immixtum, veluti lumen nulli opacitati. quod si a primo esse recesserimus,ac non esse ceu quoddam opacum attigerimus. iam nobis apparere incipium relicpia entia, veluti quidam colores, in quibus ipsum esse contractum est ad certam quandam naturam atque essentiam, quam nimirum perfecte
obtinet: esse tamen in eis existit participatione quadam, non quod in illis aliud si essentia, quam persecte obtinent', Sc esse quo existunt sua: namque essentia eorum quodlibet existit. sed quoniam id quod est persecta huius rei essentia, est esse imperfectum Se contractum; sicuti id, quod est albedo, aut viridis color,imperfectum est 5c participatum lumen:verumtamen sicut.
sciatia coloris non existit actu, nisi a lumine & hi'uentia Iuminis; sidesisentiae