장음표시 사용
201쪽
entium esse tantum primu intellectum, tantiam i causa esse trice: a primo Edeinde intellectit, in quo est quaedam compositio ex achi M potentia, seii ex persecto te imperfector inquantum intelligit primum principium emanare, atque emusre secundum intellectim: inquantum uerὸ intelligit eam, quam obtinet, persectionem, emuere animam primi coeli: ac quatenus intelligit imperfectionem adiunctam sibi, emuere substantiam primi orbis, sicque
deinceps a secundo intellectu emanare tertiam mentem.ac animam secundi orbis, orbemque suum, item a tertio quartum quousque deuentum sit ad metem praesdentem hisce inferioribus generationi, corruptionique obnoxijs; 2 qua perhibet tum omnes formas esse generabilium rerum, tum etiam intelligibiles species. Hanc Auicetinae positionem D. Thomas, excellentissi- Fmus vir, ac nunquam satis laudatus , satis efficaci ratione reprehendit: inquit enim,si generatio uniuersi ita constaret,&hoc pacto procederet,utique ordo vnitiessi esset a casu, Non autem ab aliquo per se intentus: verum oporteret fateri accidisse uniuersum, ita constitutum esse ex diuersis multorum agentium intentionibus; quae tamen i nullo excitata sint, aut mota ad hunc ordinem conficiendum. ae propterea inquit Thomas omnem factionem cuiusq; rei quae non sit pertransimulationem motumve aliquem: sed persmplicem
emanationem totius eius quod si, quodque per se existat,esse a primo principio, non autem ab aliqua causa secunda. argumentoque nititur satis valido: n/m scuti agens per artem praesupponit in sui factione rem a natura constitutam, ac natura constantem, quoniam is agens posterior est agente naturali; Cita quaelibet secunda rausa praesepponit in effectu quem agit, aliquid iam inchoatum ὀ prima caiasi . quod ipsa perficiati At in emanatione totius entis per se existentis nilailsipponitur: s quid enim silpponeretur, iam non totum emanaret ab H eausit non ergo i secunda causa quapiam haec emanatio esse potest Neque etiam tan-ere ad illud possumus, esse mim eum scilicetesse a causa secunda, veluti ab instrumento primae: nan, causa omnis, cpiaevrcem instri menti habet, Iicet ex se non attingat productionem esse eis, cuius factionis dicitur instruarientum esse,tamen actione quadam, qua ipsius formae natisrar e tanuenit. ὀ sit periori agesee directa ad esse his siti mductionem pdmenit; cuius essectionis instruia entum nominatur: sc semra . quae organum est sebri lignari, ad factionem scamni seu lectuli, quamuis prvi Propria non attingat ad inductionem effectionem e sermae scamni illius seu lectuli. attamen secando ac incidendo, quae actiones sormae serra conueniunt. ὀ fabro artifice directa pertingit ad essesendam sormam scamni,
quae proculdubio emanatὰ mentὰ artificis. eadem ratione calor naturalis an malis calefa ciendo Ahod sim .vis est, carnem procreat ossaque, ac membra denique; quorum se aestis anima. Et inductione hae colligitur necesse esse causam instria mentariam quamcunque actione sitae naturae pro pria , directa tamenὰ causa si aperiori . pertingere productionem effectus sui. sed in emanatione mihis entis per se existentis . cum nullum subie sim striua ςsectionis . hullauiam actione ne fingi quidem, nedum esse potest cu-
202쪽
δ uispiam instrumentariae calata, qtia pertingat ad effectionem totius entis per se existentis, quae est a prima cati si rerum omnium: ut nulli unquam pro ouhio fuit. Iccirco emanatio entium omnium per se existentium non estat, ulla caiisa secunda, sed tantum a primo principio entium, d quo etiam simianimae corporum coelestium: ideoque PIato in Timaeo posuit uniuerasum totum esse a primo principio tanquam i cansa essiciente, quam etiama myse litanc silpremum animam ex essentia duli sit,ili indivisibilique conflasse. Uerum quoniam superiora quoque proditae natiam captu emciendis inferioribus ol. eram suam praestant, ut himmi boni bonitatem aemulentur, iccirco positir intellechim seu mundum intelligibilem esse causam exemplarem uniuers. Itaque statuit primum rem mornnium auctorem, iuxta illud exemplar, mundum perfectum esse- cille. Erit ergo,iuxta sententiam Platonis intellectus reriim causa non essiciens, a qua sint emia in prima rerum emanatione, qua insilio quaeque esse subsistimi, sed causa exemplaris, perquam primum .'nimo, deinde totum unitiersium effecta sint: necnon etiam illud Platonem n Iouit, quod supra tetigimus, quoniam exemplar habet rationem intelligibi .is; ideo in eo, quod superat omnem naturam cum sensbilem tum intelligibil. em, nostron poss-mus fatis percipere rationem exemplaris: qtia de re non iti prima causa, sed in prim a natura, intelligibili inquam, hoc genus causae Plato constituit. Ex
qua positione ratio Avicennae facilὰ selui potest. Nam ab uno, id esti primo
C immediate non est nisi unum, intellectus videlicet ac mundus intelligibilis. Verum post intelligibilem hunc mundum, quem dicimuς primum remm principium notitimum,sed ut multa,iuxta multitudinem quae
est in exemplam,multa constituit,ac in unu uniuersum conflauit Non tamen
propterea censilerim ego Platonem arbitratum Risse, Deum supremi im indigentem Disse. ut scilicet exemniari alio i se indigue riu in rerum productio
ne, cum in eo sine reminenter sit exemplar cuiuscunque exempIaris, &innuo uno est multi tardo omnis eminenter: immo etthini quodammodo abusisus ille non entis, scuti priuatio est iri habitu': sed ea ratione actimis causim eam exemplarem in secundo ente posuisse; qimniam primum principium d nobis capi non potest, cum superet intellectum. Exe piaris herὰ ratio aen definitio in hoc est . ut intelligibile sit: quare ratio Avicennae alio quoque modo commode solvi potest,.quod scilicet alis Uno inquantum unum non est nisi unum: sed ab uno in quo emi nenter est omnis multitudo. ω in duo natura non distinguitur ab intellectu&voluntate; ac propterea pet intelle cium ac voluntatem agit, quemadmodum per naturam .iut Q ὸ diximus inullum inconuenienses si multitudo uiuuat. in unum tamen ordinem re caci 'de causa effecisio animaru coelestitim. nune melius diligentiusque inuestidimus qualesiam sint, locuti modi sitrariim operatio: Mimos coelorum esse abstiactos d materia, iam superius contati t. s niam ueta
forma sim est intelle ac intelligibilis. ut ijs. quae viii mi dictatum, in physicis plata constant: Animeergo corporum ecelestium simiactu
203쪽
intellectie&intellectiis:accum vniimquodque ideo intelligatur, quoniam Εforma eius coniuncta est cum intellectit, ac unum cum eo assecta, sibi ipsi autem achi coniunctae, idemque sunt animae corporum coelestium; iccirco setosas per suam essentiam intelligunt. Reliqua uero, quae item a materia abstracta sunt. ut intellectiis ac superiores animas, ea ratione intelli-giint inseriores, quoniam si apertoriim sormas, ut persectiones quasdam sui in seipsis recipiunt. Quamobrem superiores quoque intelligunt peressentiam superiorum, qua formantur: nam superiores formae cum sint actu intellectis & persectiores inferioribus, nimirum formare inseriores pos sunt, ac eo pacto per suas ipsartim essentias ab eis intelligi. Econtra uerὁ minimὸ commeat ratio,ut scilicet si periores intelligant inferiores, eo quod F earum essenti js informentur: nam sorina semper, ac in quacumque repe sectio quaedam est rei formatae: sic etiam animae corporiim coelestium non intelligunt inferiora haec entia corruptibilia, ed qudd ab ipsis recipiant impressionem vitam,quoniam semper agens est nobilius patiente,ac principiumateria, formaque subiecto. Nec tamen dicendum propterea est, quod haec
inseriora ignorent, quoriim sunt causae ac moderatrices consito quodam ac
intellectit,immo persectiori modo intelligunt eoque persectius,qud superiores atque excellentiores fuerint. Na scuti in stipremo esse sunt omnia modo nobis ignoto,ita in intellectit omnia stini secundum modum intelligibilεae persectiori modo in intellectibus persectioribus, deterius uer3 in inferioribus obiectia nanque intellectis est ens. Amplius si humanus intellectus, qui Gest omnium infimus, quodammodo intelligit omnia, & quodammodo est omnia, multo magis asseverandum est hoc de se premis illis intellectibus. Quamobrem superiores animae inferiores intelligunt, ac omnia etiam infima entia generationi eorruptionique obnoxia per formas ab intellectis primo in eas influentes, ae vicissim a superioribus traditas, inferioribusque
excellentiori modo ac ratione magis una sint in his, quae superiores sunt: in inferioribus uerὁ magis multae ac magis diuisier neque enim cariam capaces cssimi, nisi ipsis inagis dearticulam sierint, tanquam imbecillioribus, & quae magis recedant il persemone unius, atque ad multitudinem accedant: sic inter homines accidere videmus, ut ea, quae praestantcSingenio statim, ac uno nutu admoniti percipiunt, imbecilliores ac magis tardi H capere nequeant, nis eadem eis suerint distincta de dearticulata. non diss-mili omnino ratione se habent mentes illae sepremae . huius uerὁ non aequὰ perceptionis ratio in promptu est, nam receptiam omne est in recipiente secundum recipientis modum : quanta ergo recipiens magis accesserit ad multitudinem, ab unoque recesserit, tantd etiam oportet receptas species in eo magis esse multiplices,inferioriique notae. Sic ergo omnis coelestium corporiam anima omnia intelligit, se ipsam per sui essentiam, superiora entia per eorum essentias, quas in se ut persectiones intelligibiles recipit: inferiora ueta per species ab intellectit sipremo, in eam animam emanantes Iordine tamen certo progressuque seruato, ut scilicet jecies eae prius, proximiusque
204쪽
A ximiusque defluant in animas stiperiores, quae intellectui propinquae sunt
magis ac pereas deritient in animas inferiores. Ac virique praeter hunc modum alius quoque non incommodus afferri potest, quod uidelicet superiores animae inferiores intelligant per sui essentiam . quae inferiorum sor maestintelligibilis: nam cum forma, 3e persectio quaelibet subiectam sibi
materiam penetret, ut ita dixerim, stiperioresque mentes inseriores informent , ac in eis recipiantur. qua via fieri diximus, ut inferiores mentes superiores intelligant per seperiorum essentias ipsas sermantium neutiquam abserdum esset, si superiores quae unum sunt cum inserioribus eas sermando, per suam mei essentiam inferiores intelligerent. Si enim intellectus hu-B manus, ut Aristoteles testatur, se ipsium intelligit per sormas alias intelligibiles, per quas acti si intellectis, qui conueniens esset si quis assereret. sipposito eas formas intelligibiles esse formas, quae per se subsisterent, atque esse actu intellectus, per se ipsas eas quoque intelligere intellectum humanum per sitam ipsariam essentiam . quandoquidem intellectias humanus se intelligit per eas formas intelligibiles. Primum itero entium omnes pro
captu sito attingunt, quod se cuiusque capacitati accommodet: ac ea ratione id quod in se incomprehensibile est.in praedictis intellectit esse incipit secundum modum intelligibilem: excellentius quidem in excellentioribus, deterius in inserioribus. sicque omnes eae mentes diuinaesiant, quoniam capaces sent diuinitatis, ac unum factae cum Deo, qui in eis omnibus est.'C Praeterea in eis summus quidam est amor, quo sese inuicem mirifice connechini. Nam intellechim quemcunque sequitur intellectitatis appetitus, qui in ratione est, &ὰ philosephis voluntas nominatur. appetitus uerd huius primus motus, ac praecipuus est amor; cuius obiectum est bonum. ubi ergo excellentissimi sunt intellectus, ac siimmum bonum intellechim, ibi maximum oportet amorem esse: inferiores ergo mentes seperiores intellectas. ut potiora bona, sibique henesca, silmmum uerὀ honum tantum amant, quantum nec excogitari potest; superiores uerΘ vicissim amant inferiores ex sitae bonitatis ratione ac natura, non ex indigentia, ipsisque bonitatem, ac persectionem sitam communicant, seque eis insinuant pro earum captu.
hic nanque persectissimus est amoris modus, ni sit pra ostendimus, fitque D hoc pacto mirus quidam, inexplicabilisque sepernarum mentium contextus . His hactenus expositis,nunc illud reliquum est, ut disseramus quo nam scilicet modo saperiores hae mentes causae sent reriam inferioriim. In eis est species boni, ἱ quo silm:boni uerd ea est natura, ut persectione sita impertiat omnia ea, quae capacia fuerint: non enim est boni inuidere, ac intra se bonasia continere,sed e tandere ae effluere. Cum ergo in sipremis hisce metibus si lucida serma summi boni, non ossistata tenebris non entis, nec dissimilitudinis labyrinthis inuoluta, nimiru ualde cupiui aemulari pro viribus sit mum bonis, ac rebus aliis bonitate sua elargiri, ad idem a siimmo etiabono
aguntur,quod intra res omnes est,ac interius in eis operatur. Etenim omnia operantur, quatenus sunt, ac ut sepra ostendimus, nec momento esse possentP quaeamque
205쪽
Uiaecunque sunt, nisi a primo esse continuὰ eorum essendi vigor et mnaret. Equi motus rebus intrinsecus a primo bono emtiens, a Platone in Timaeo significari uidetur: cum inquit, patrem omnium ad minores Deos conuersum eis praecepisse, ut in factione inferiorum rerum, quam eis demandauerat, se imitarentur. Cupiunt ergo hae silpremae mentes elargiri aliis persectionem sitam: verilm ad eum modum effectionis, quo primum agit. quoque res omnes il principio reriim omnium emanant secundum serotas, ac constant, attingere non queunt; iccirco conantur deteriori nota, eum tamen emcientiae modum aemulari, ac per motum corporum coelestium formas emngunt in hac inseriori materia, quas ab intellectu acceperunt veluti quidam naturae artifices: qiiamobrem in effectione rerum in- Fferiores omnes concurrunt 'taedam persectius. imperfectius aliae . Intelle his sit premus, ὀ quo in animas coelorum emutant omnes formae, patris vicem gerit, animae ipsae vicem matris, ac inferiora haecentia sent veluti foetus, quos in lucem edunt coeli motu Sc lumine medio, tanquam instrumentis quibusdam suorum se tuum pariendorum; sic crgo per motum localem , ac lumen coelorum materia laaec inferioriam formatur his formis, quas animae ab intellectu conceperiint. Et haec, it reor,est sententia Platonis in Timaeo. hoe idem sensiis quoque nobis ostendit, & ratio persiladet. ut ex
naturali philosephia cuique perspicuum esse liquido potest. Satis iam disputatum est de incorporeis entibus pro huiusce opusculi modo, ac prout humanae rationis imbecillitas attingere ualet ea, quae suapte natura manifestist Gsma sent, atque in maxima luce constituta. Paulatim in entium ordine resil primo principio degenerant sensim dilabuntur. ideo post naturam animae, quae seo modo praesesen diuisibilitatem quandam est natura corporis, quod ab anima formatur. Hoc ileia primum est corpus, id est coelum. quod Se divisibile est, licet maxime inter corpora ad unitatem accedat: nisi enim diuisibile esset εc extensum, utique corpus non esset,ac propterea etiam est nobile , nam omne corpus mobile est, non enim corpus ullum infinitum esse potest, attamen ingenerabile de incorruptibile est, nec diminutionem, aut augmentum ullum recipit, penitusque citiustis alterationis est expers; ut naturales philosophi demonstrant: quare ex generibus motuum selum localem motum admittit . est praeterea simplex ac purissimum corpus: magis Hnanque ad unitate accedit smplex composito. figuram habet maximὸ smplicem, sphaericam inquam, quae una tantum sit perficie continetur: mouetur motu locali maximὰ simplici, circulari inquam. agit simplici qualitate qua est praeditum, Iumine videlicet, quod caliditatem quandam annexam habet, quae se habet ad caeteras qualitates sensibiles, ut lumen ad colores omnes. Itaque caloris coelestis omnes alias qualitates sensbiles virtute sita fouet ac continet; licet cum d puritate sita degenerat, confestim decidat in calorem Mementarem, qui calori coelesti magis propinquus est, atque magis attinet, iram ulla alia qualitas simplicium corporum; sic lumen eum a primo degenerat, in albedinem migrat. hinc est, quod interdum pro
206쪽
A materiae captu calor coelestis vrat, atqiae perniciem asserat, com tamen siti
natura vitam praestet omnibus, omniaque foueat ac conserti et . verdm cum pro materiae captu degenerarit, in calorem elementarem migrat, cuius ea
propria munera sent. Hunc calorem asseclam luminis coelestis, alium i calore Mementari, vel ob eam rationem censuerim ego statuendum esse. o- mitram nunc interim alia, praeteriboque complura dicta philosephorum
praestantium in hanc sententiam) quod si secus esset, utique satis intelligi nopotest quonam pacto calor elementoriam, qui intra viscera terrae,& in seminibi is est conclusus. constitui posset esse instrumentum coclestium corporii,
ab eisque moueri omnium etenim mixtorum generationes conseruationis,
B causi est calor naturalis, ut Aristoteles inquit in quarto Meteororum libro nisi ab ipsis itidem tangeretur. mouens nanque proximum lc motum simul simit quod luculenter Aristoteles testificatur in septimo Physicorum volumine.Τangi autem qui potest cum tantopere distent,nisi qualitate quadam,
ac virtute a cosis emanante ac omnia permeante. Lumen uerd tantum dia-phani est aruis opaca non penetrat, ideo assecla luminis alia est virtus omnia penetrans, ac omnia sormans. Hunc nos calorem c estem dicimus alium ab elementari .Platonici dixere corpus hoc esse aethereum vehiculum animae mundi, caeterarumque animarum omnium. caeterum quoniam corpus nullum caetera corpora penetrare potest, qualitate quandam esse hanc oportet, quam ponimus,ut artificem motricem lite aliarum qualitatum omnium, ac C ut vehiculum quoddam virtutis animae. Haec uer3 omnia, quae inesse corpori coelesti diximus, ac persipicimus.ab anima ei proculdubio insent. Nam materiam conuenire formae opus est. Ast animae cosorum maxime sent arternitatis capaces, nullique obnoxiae mutationi; iccirco corpora etiam se nitar sint immortalia ac immutabilia mutatione,quae pertineat ad intrinseca.Hae
praeterea animae simplicissimae sunt,suaque operatione spirituale quenda circulare motu exprimunt reserunt,e. Circuli nanque spirituales quidam sentnexus illi superioru mentiu:quia te mutuis se intelligi int, ac mutu3 se ardent nedum amant,ideo corpora quoq; habent simplicia, circularesque figurae circulari quoque motu agitata. insuper hoc lumen, cui calor coniundis est, noele metaris sed c estis,est luxus quida est in coclestia corpora ab animaru inis D telligibili lumine,atq; ab amore illo,qtio ardet: id enim est lume in corpore, quod intelligetia in anima id est calor hic omnia generas ac c5semans,quod in anima amor. sent ergo haec omnia imagines quaeda corporeae proprietatuanimae immaterialita; quod, ut puto. Boctius vir domssinus sentit; cum inquit de coeli anima mentemque prosinda circuit, ae simili c6itertit imaginec um. Inter coelos aute supremu obtinet locum, sepremamque dignitate octaua sphaera,quae innumeris fulgoribus est illustrata,ac motu velocissimo,
maximeque uniformi moueturi diurno inquam ab oriente in occidens. qua-uis non me lateat astologos Platone Se Aristotele iuniores comentos fuisse primo nona, deinde decima quoque sphaeram, cui diurnu motum attribu rem alium item tardissimum: octauae uerd sphaerae attribuunt monstru
207쪽
sum quendam motum tittibationis seii accessiis & recessis. Vertim S in Eliis &in planetarum circulis commenta, seu potius figmenta Astrologorum inobis omittantur. ac sequamur potiores philosophos, Aristotelem videlicet te Platonem. Hunc diurnum motum Plato in Timaeo vocat motum smilitudinis seu uniformitatis: & Aristoteles in secundo libro de coelo, a dextro in silistrum permeantem motum eum esse dicit, utpote qui persectus sit, & ad unitatem accedat, quem motum caeteri quoque planetae sequuntur, uel ex natura propria motoris a quo mouentur, uel quatenus motores planetarum formati a prima anima oc auae sphaerae motrice, motum illius proprium,persectissimum tamen omnium in suis spha ris essngunt. Hic uero diurnus motus causa est, quod generatio corru- Fptioque istoriim inferiorum semniterno tempore conseruetur ac perduret. Post octauam sphaeram planetae sunt, orbesque eis accommodati, in quibus quoniam ad multitudinem atqtie addissmilitudinem magis accedunt pr. aeter motum diurnum, quies similitudinis, alius quoque inest motus, qui dissimilitudinis i Platone appelhatur, &ab Aristotele perhibetur esse veluti sinistro in dextrum: dextrum nanqne, a quo est motus ille, sinistrum est uniuers: deficit ergo ab eo, quod est secundum naturam in uni- rerso, cum praeposterὰ procedas. hic uerd planetarum motus obliquus sub
γ iaco, causa est, ut generatio ac corruptio euariet: quod uerὁ generatio insertoriim quamuis varians , semper eundem tenorem seritet . a motu
diurno est. Inter planetas uerd nobiliores simi, si antiquis philosi,1 his as. Gsentiamur, illi qui sunt superiores elatioresque: inferiores autem ac deprensiores econtra impersectiores. cuius rationem asserunt. quoniam continens est nobilius contento: contentumque ad continens se habet tanquam materia ad formam, S persectibile ad persectionem. verumtamen si abessem ad causam intelligendam nobis est via, dissicile mihi persuaderi potest
planetas caeteros seperiores esse praestantiores sole, quem potissimum inspicimiis causam esse harum inseriorum rerum, ab eoque variari anni tempora, caeteraque,qilae illa inserius aguntur. Qeteri uerd planetae vel nihil vel insensbile quodpiam uidentur asserre. Praeterea s lux est qualitas, qua coeluasit, ac defluxus quidam a lumine intelligibili in ipsem corpus coeleste, id
corpus, in quo praestantior lux est, excellentius existimari debet caeteris, Hquar non aded luce decora simi, neque aded luce nolletit. At selis lux quantum lucem aliorum planetarum praerellat, omnibus pPaeterquam caeci compertum est. Praecipuus ergo lerit meo iudicio, cui sententiae etianastrologi adstipitiari uidentur; qui inquiunt planetas caeteros dici ri ac temperarii sole, ac quasi cooperarios selis esse: qua de causa Venerem Llercu riumque non recedere a sele nisi parum, sue antecesserint sue pone fuerint. nam uero agere, prout a sele illustratur: trium praeterea superiorum m tom planetarum rationem habere ad motum selis.Antiquorum ueta philosephoria argumentia non dissicile est seluere: nam recipimus coti nens Persectius esse contento,si caetera paria suerint: at si caetera praeualeant praeponderantque
208쪽
rantque, non semper continens ab lute persei filis censendii ira est esse contento, scuti in animali cor non est impersemiis membriim alijs,. i qui-biis continetur. At in sele caetera longe praelialol, ut citii iis exploratissim timest. Sol ergo praestantissimus est, ac persectissimus planetarum omnium,luna imperfectissima, quae a siste lumen mutuatur, ac veluti terra ccolestis est,
ut inquit Alexander Aphrodiseus. Reliquorum planetarum stellarum .enumeros, ac gradus persecte dignoscere sit pra humanum captum est. Nam qui perfectὰ cognostit aliqua, etiam differentiasN gradus eorum sigillatim
dignoscit. Nos iterdimperfecte cognoscimus superiora, aci nobis remotissima entia: quamobrem eluam communia qua dam, generalia, e nonnulla ipsi, rum cognoscimus, non tamen ualem iis minuta qliaeque attinge- rq . Hactenus ergo de corporibus coelestibus dixisse si isticiat, nunc accedendum nobis est ad entia generationi, ac corruptioni obnoxia in quibus ia magna turbatio est, plurimusque tumiitriis; quonia ab unitate atque ab esse ma xime recedunt, ac ad multitudinem de non esse accedunt quam proximὰ, mul tamque eorum partem habent. Hic uero tum entia vicissim contraria. tum contingentia, ac sortiana castis lite apparent, seseque nobis offerunt,
quae omnino a superioribus sunt aliena: nam 5ein sipremis mentibus, &in coelis nihil est contingens , nulla ibi contrarietas, sed si minus omnium
consensiis nihil fortuitu, verum omnia sumina, ac certa ratione procedunt.'
Etenim propinqua sunt ea primo entium, cuius similiti idinem reserunt; longissimὰ ueris distant ab infinitate de contractione non entis; de quo supra est sacta a nobis mentio. econtra in histe quae sunt infra coelum, contingentia est: nam propter contumaciam ac in quabilitatem, ut ita dicam, materiae, quae non enti propinquissima est, ut dicetur infit, effectus non omnino respondet impressioni ac efficientiae agentis; quamobrem quamuis coeloiarum influxus&impressio ad bonum Sc ad per etiam st; tamen, quoniam materia ob impersectionem contumax, diuersa, atque inaequalis est, effectus minime resipondet impressioni agentis, inde contingentia est. Amplius
quoniam praeter materiam, in qua effectus recipitur: concurrunt etiam particularia agenda praeter coelum, quae materialia simi, de propterea eorum concursus inter se certam causam non habet, ideo multa contingunt, neque necessario omnia conueniunt. Ratio igitur contingentiae in
inferioribus est ex imperfectione seu anonente, cui infima haec entia propinquiora sunt, quina superiora, eadem de causa vicissim quoque contraria sunt inseriora haec, quae infra coelum esse conspicimus: nam ex contractione entis incipit primo diuersias, deinde contrarietas, ut superius docuimus. Quoniam ergo in hisce inferioribus ens & bonum ualde cotracta, coarctataque sint iccirco alterum alteri incipiunt non tantum diuersa esse,verum etiavicissio contraria;ac ea quae in uno ac in bono uniuersali conueniebant iam inuicem pugnanti, quoniam alterius priuatio alteri coniunc a est. hinc corruptiones sunt ac mutuae generationes. ob eandem causam plurima sortui id, atque casu eueniunt, quae nullam habeant causam per se, sed temere fiant, ad
209쪽
causasque infinitas ac indeterminatas, quaestini per accidens cauis, redu- Ecuntur. Nam ex infinitate de diuersitate non entis, quae summopere Viget in hoc mundo inseriori multa praeter intentionem agentium particularium, dc praeter intentionem coelestium corporum nonnulla fiunt: nam cum id quod est, per accidens non sit unum nisi secundum quid, ab agente naturali, quod unum intendit, non potest essedius per accidens intentus esse: Iudit ergo in rebus hisce fortuna, ac temeritas ex indeterminatione &inaequalitate non entis: non tamen propterea dis stendum est a superioribus causis, praesertim a prima omnium causa etiam esse his fortuitos contineri, a qua abyssus quoque non entis continetur, eique perspicua est. Quamobrem ea, quae inordinata sitiat silapte natura atque Finaequalia; tandem a summo bono, cuius limites transgredit, nequeunt, in Unum concentum atque in unum bonum, pulchritudinemque uniuers nectiantur, ut hisce,' quae non ad partem.aliquam, sed totum ordi- . - .. . nem uniuersperspicere queunt, com- , pertissmum est: cuius partes reli- quas paucis infra percurremus . I. IBER
210쪽
VLLA in rebus hisee , quae infra lunam agitantur , si ibstantia simplex est . sed omnis ex duabus partibus constat; quarum alteram dicinatis sori'm'. alteram uero materiam: se a , ainis, perfectio, ac propria Vniuscuiusque rei natura est; per quam substantia constituitur, ac per ' se existit, unde etiam adbis sit,stantialis appellari consileuit. Materia est veluti inchoatio quae iam sub- stantiae per se existentis , de qua tractabitiir insta ; posteaquam tracta tui de si ibstant ijs completis , ac ner se existentibus finem impol veri mus. Duplici uero de causa substantia quaecunque inserior lunae orbς composta est , ac nulla simplex existit; primo quidem quoniam propinqua non emi ciὶm sit, tendit etiam sit apte natura ad non esse: in ni hilum uerd substantiam quampiam redigi, atque sunditus interire boni- C tas primi principii, i duo omnia sent, non permittit. Iccirco histe sib-
stantiis constitutum est fundamentum, in quo omnia haec inferiora inchoationem quandam habent, atque cum his interitus contingit, in id resblui intur . nullumque redigitur ad nihilum ; quamuis in creat, neque ex omni parte perit. Altera etiam ratio est, cur constant cx.materia omnia ea, quae sint infra lunam. Nam cum ista omnia non immediatὸ.
statimque fiant a primo principio, sed a corporibus coelestibus, eorumque mentibus medio motu ; necesse suit, aliquod sibiecham p existere, in
. quo stiperiorum corporum agentium impresso, ac motus reciperetur. Constant ideo omnes hae sit stantiae ex Grina & materia: ac propterea cum natura, essentiaque uniustulusque rei si actus, & rma, natura nulla in his
D inferioribus per se est; sed unaquaeque contracta est ad indiuiduas, singularesque siti stantias; quae tum certo loco. tum definito tempore continentur: omnesque citi silem sit ni generis quoniam in eadem materia conueniimi. a qua genus semitur, vicissimque omnes mutantur tandem in omnes, ac sic interitu alterius alter instauratur, omnisque hic demum tumultus generationis, corruptionis, alterationis ab optimo opifice, in uniuers pulcherrimum ordinem temperatur. Paulatim uero, ac sensim naturailsi periori genere ad inserius destendit, ac media quatilam semper statuit, quae utriusque quodammodo partem habenti ideo inter sil stantias inferiores homo sepremum locum obtinet, qui septema sui parte etiam cri testes . mentes quadam ratione attingit. huic omnia inseriora deseruiunt, ac, 'tita