장음표시 사용
231쪽
in brachio : mamis tamen per separationem i brachio corrimipiti ir Se Eperit. Sequitur ergo', quod licet intellectio non sit in organo corporeo, sed tantum in intellectit, non tamen concluditur. quin intellectus separatus a corpore pereat. Ad primum liorum respondeo , interrogando excellentiam tuam quid intelligat per esse sermae indivisibile in intellectit. Nam indivisibile , quantum spectat ad propositum , dicitur duobus modis: punctum namque indivisibile dicimus uno in odor quia pertinens ad quantitatem non habet partes, in quas diuidatur. Alioue id modo dicimus intelligentiam esse indiuisbilem, non sicuti punimi in rnam punctium habet determinatam positionem in quantitate continua. Sed dicitur intelligentia indiuisbilis , scuti vox dicitur inuisibilis: quia Fscilicet non est ex eorum genere , quae uideri possint: ita etiam intelligentia indivisibilis , quia nullo pacti, pertinet ad genus , in quod cadit aut per se , aut per accidens diuiso: sorma ergo intelligibilis , quae est in intellectia indiuisbiliter 8e indivisibilis , uel erit indiuisbilis sicuti punctium , aut secundum modum, quo diximus de iritelligentia. Si primo modo, statim sequitur, quod intellectus si virtus organica, quia il- Iud punctiim corporis secundum determinatam positionem , cuius ser-ma intelligibilis est indivisibilis; erit organum intellemis. quod est contra ea, quae demonstrauimus, 3c contra ea, quae dicit excellentia tua: postea necesse crit assgnare , in qua parte corporis sit hoc puncti m. an scilicet in corde, an in cerebro, aut in aliqua alia corporis parte, ibique Gdicemus esse organum intellechis r si uero excellentia tua dicat formam
esse in intellectu indivisibilem , scuti dicimus intelligentiam esse indi-uisbilem , cum receptum si in recipiente secundum esse recinientis, erit ergo intellectus etiam sic indivisibilis: omnis autem serma se india uisibilis est serma immaterialis, quia affectio materiae ad ipsim pertingere non potest ; ut manifestum est ex fine: octaui Physcorum. Ad secundum quod uidetur dicere excellentia tua , manifestum est, quod id quod potest dici de manu abscissa , aut aliquo alio corpore . nullo pacto potest applicari intellectili, qui ponitur per se esse, Se achrare corpus, quia manus abscissa corrumpitur , eo quod perdit achim suam et perdit autem situm actum per corruptionem dispostionum conuenientium il- Hli achii: sed intellectis, qui ponitur esse in actu, Sc per se esse. cum ipse sibi sit achis, amittere sinim achim non potest ; ut seperius demonstrauimus : quare sequitur , quod simpliciter sit immortalis. Hactenus ostensem est, quod animus hominis si smpliciter immortalis; rationi-hus sumptis ab ea operatione, quae est intelligere. Nunc uero tentemus, an etiam ex operationibus appetitus intellectili. id est voluntatis hoe idem ostendi possit. Voluntas, scuti dicit Philosophus, differt ab appetitu senstiuo in eo, quod appetitus senstiuus est particularis cuiustam boni: voluntas autem est boni uniuersalis, huiusque ratio est in promptu: quia . appetitus
232쪽
A appetitus retinet naturam potentiae cognoscititiae . quam insequitur: senia sus autem singularium est, intellectus uero uniuersalium: quo fit, ut uoli in-tas appetat lionestum, quod in se est absellite lmnum: appetitus uero sensitiuus appetat bonum ipsi delectabile, voluntas autem circa bonum, quod appetit, duas habet operationes, quarum altera est ipsius finis, & huiusimodi operationi applicatur nomen ipsus potentiae, diciturque de ipsa voluntas , seu velle. Altera uero est eorum bonorum, quae sunt ad finem, &istorum, est electio, dicitiirque intelle s ea eligere, de circa haec est liberum arbitrium. Modo sicuti se habet intellectus circa principia prima Se conclusones ita se habet voluntas circa ea,quae appetit. Nam scuti veritas B absque ulla salsitate, de omnium tandem veritas continetur in primis principijs: quo si, ut intellemis statim eis assentiatur, neque ab illis dissentire
queat: conclusonibus uero assentitur necessario his quidem, quae necessariam consequentiam habere itidentiar ex principijs: alijs uero conclusionibus, in quibus haec necessaria cordequentia non inspicitur, non penitus assentitur intellectiis: sic quoque voli inins in ipsium finem ultimum de necessitate sertur: illis autem quae sunt ad finem , & sint omnia alia bona quae appetit; nis necessariam uideantur aperte habereidependentiam ilfine ultimo, quia simi hona, & habent etiam aliquem boni desectum; potest voluntas in ea ferri, Sc ea renuere; quo fit, ut se ipsam agat in illis prosequendis. His positis argumentamur primo ex parte operationis volt inta- C tis, quae est circa ultimum finem; deinde ex parte operationis eius quae est electio ; quod intellectiis hominis est immortalis. Argumentemur ergo. bonum, quod voluntas appetit ut ultimum finem, est bonum, quod voluntas renuere non potest, & quod omni ex parte voluntatem implet.
Sed huiusmodi bonum esse non potest nisi bonum illud, quod continet
omne bonum. Vel status omnium bonorum aggregatione perfectus; ergo bonum, quod est finis ultimus voluntatis,nostrae, est bonum continens omne bonum. Antequam Ulterius procedamus, declaremus propositiones istius syllogismi. Minor propositio . quae primo est posita, quantum ad primam eius partem, scilicet qliod bonum . qtiod est ultimus finis voluntatis; est bonum in quod necessario sertur voluntas. manifesta est ex sit perins D dictis: quia voluntas eodem modo se habet ad illud bonum appetendum. quo intellectus se habet ad assentiendum primis principijs. Quantum ue-rd ad secundam partem , quod scilicet illud bonum est bonum . quod
omni ex parte implet uoluntatem, probatur. Deus & natura non dedit appetitum rebus, nisi ut per illum inclinarentur ad finem, atque ad pe seruonem sibi conuenientem. Pio fit . ut in omnibus rebus appetitus correspondeat persectioni, adeo ut neque si maior, neque sit minor persectione, ad quam res illa est ordinata. Non enim secit natura intrinseca repugnantia extrinsecis . scut dicit Philosophus in primo de Gelo contra Platonem: quapropter corruptibili dedit causas extrinsecas ipsena
233쪽
corrumpentes. Illud ueia, cui non dedit causas extrinsecas comampentes, Esecit natura incorrupti l iter appetitus ergo non excedit ultimam rei persectionem, neque ab ea deficit; sed cum a) ea peruenerit res; appetitus quiescit. & vndi lite est satur, ut ita dixerim: antequam uero ad cana perueniat, semper inclinat S: mouet, ac quasi rem stimulat ad persectionem suam, quantumcunque res illa extrinsecis sulci mentis si abstentata quiescat. Hoc uero sensit comprehendimus in rebus omnibus naturalibus. graue nunquam quiescit, nisi cum ad centrum peritenerit; tunc enim planὰ quiescit; anteaquam uero quantiscunque fulcimentis sustentatum quiescat. semper tamen vergit ad centrum, resque ipsiam si istinentes premit. Minor ergo propositio assumpta, est manifesta, quod honum, quod voluntas appetit ut Ffinem, est bonum, quod voluntas renuere non potest, Si quod omni ex parte voluntatem implet .i Maior uero, quod huiusmodi bonum, est bonum continens omne bonum, S cst status omnium bonorum aggrega tione persectis, probatur: quia .honum illud, quod non continet Omne
honiam , sed aliqua ex parte descit; quia desectus boni habetur pro m. Io. Voluntas renuere potest, nisi in eo necessaria dependentia ad finem utitimum appareat; quod non potest esse in ultimo fine, qui a nullo alio sine dependet: quare voluntas in illud non necessarid seretur, ac propterea non erit ultimus sinis: tale etiam honum, quod non continet omne bonum, non omni ex parte implet appetitum nostrum. ut quilibet in se ipse ea periri potest: interroget unusquisque se ipsum, an in quantauis cognitione G.ex scientijs habita, aut in quavis alia virtutis operatione omni ex parte . quiescat. de uidebit quod non quiescit, licet magis quiestat in illis. quam in rebus aliis. quia per illas ad finem suum tendit, non autem per res alias: sicuti gratae si moueatur ad centrum , magis secundum naturam se hahet in illo motu . Sc magis eius appetitus Witescit . quam si moueatur sirsium, aut si sursiim detineatur; non tamen penitus quiescit, sicuti quiescit in centro; quia ad centrum tendit; consimile quoddam in se ipso unusquisque recte considerans intuebitur. Cum ergo conclusium sit, quod sinis. in quem tendit voluntas, sit bonum, quod continet omne bonum, di si status omnium bonorum aggregatione perseehis: huic conclusoni adiungamus , quod virtuti mortali 3c sormae materiali huiusmodi finis conue- Hnire minime potest; cpaod probatiar: quia virtuti limitatae conuenit bonum I imitatum, cuiusmodi non est bonum . quod diximus. Praeterea rei l onum csse non potest, quod nunquam res illa assequi ualet. sed huiusmodi bonum nec θ re mortali, nec a nobis ante mortem pertingi potest: ergo sequitur quod animus humanus, cuius finis ille est continens cimne bonum, sit immaterialis & immortalis. Secunda operatiri voluntatis est electio re-riim, de ex hac inspiciamus, s colligere possimus animi humani immaterialitatem 5e immortalitatem. principium: cuiuscimque motus secundum naturam est aliqua inclinatio. seu, appetitus illius. quod mouetur. Appetitus autem est triplex, quidam est naturalis, quidam sensit -
234쪽
A uus, quidam intellectiviis sicuti est et itio. Ea quae appetitu naturali tantum mouentur, ne irae cognosciint sinc ira, neque ea quae sint ad finem. sed a stiperiori causa diriguntur per conuenientia media ad situm sinem. Illa, quae mouentur appetitu sensitivo. licet cognoscant id, ad quod proxime mouentur, seci indiim tamen impressionem formae obieeti mouentur,non autem ipsa consultant, aut deliberant; qua re at sollite non se agunt, sed aguntur, quarilem mouentur electione, non aguntur, sed se ipsa agunt. & dominamur sitis actibus. His declaratis dicamus, quod anima est principium motus ex se cu- luctam intrinseci in re animata, ut manifestum est, de hoc est proprium animae,agere inquam e contra corporis proprium cst moueri & agi.QuamobreB S corpora omnia inanimata ponuntur interea. quae mouentur ab alio. Hissiis postis argumentamur hoc pacto: scut anima illa, quae in operatione sita tantum agitur penitus corporea est, & ea quae quoquo modo se agit, abGlute tamen agitur, licet quoquo modo incorporea est; abs tute tamen est corporea. Ita anima illa, quae te ipsam ab lutὰ agiti absolute incorporea erit, de absolute anima non mixta corpori.Haee praepositio est manifesta ex proprie late animae. Sc ex proprietate corporis, quas diximus. Sed anima intellecti
ita sola se ipsam agit in eligendo, cum si domina sui actus, liberumque arbitrium habeat: reliqua uero ut vegetati ira tantum agitur, cum appetitu naturali seratur; Et sensitiva, quae ab lute agitur, licet quoquo modo se agat, cum ex cognitione moueatum ipsa certe erit sela ab lute incorporea; de ab-c sollite anima immixta corpori. Et sortasse hanc rationem tetigit Plato, cum dixit, animam esse immortalem, cum se ipsam moueat. Ecce ergo quod ex electione libera voluntatis, sequitur humanum animum per se esse sine corpore:quare Se ab littὰ immortalem. Si quis etiam se ipsem consideret, poterit hoc perspicue comprehendere: interroget enim se quisque , quis sim ego videbit utique se neque esse cerebrum, neque cor, neque aliquam corporis partem, sed seperius quoddam partibus omnibus corporis silperstans. Ex his igitur rationibus iudicio meo constantissimὸ ostenditiir animi humani immortalitas:adeo ut putem quamcunque aliam demonstrationem factam in philosophia naturali facilius infringi posse, qui ira has. excipio semper illas sexti Physicomm. 5c primi de coelo in tractatu de infinito, 3es, quae
D hiuiusmodi sint: quae potius dicendat sent mathematicae, qiii in naturales. His hactentis distussis immortalitatem hanc animae demonstratam meo i dicio circunstant multa, ad quae demonstranda ratio naturalis, ut puto, pe secte attingere non potest; sed qii ibi istam tantum uti potest coniecturis in eis tractandis. Talia autem fiant de statu animarum post mortem, Sc an praecedant corpora, quonam sunt animae, an secus res habeat. Ista ut puto demonstrari non possunt ratione naturali; quod protratur: quia ratio naturalis ad inuestigationem cuiusque rei ex sensatis procedit: at nullae sent operationes animae, quae sentiri possunt,aut sensit comprehendi post mortem, atque ante generationem hominis. Nam intelligere, εe velle sensit comprehendi non possunt, quo fit, cum neque anima separata sit sensibilis, neque operationesta VI R iiij eius
235쪽
eius sensbiles, quod ratione naturali persecte ad statum eius post mortem, Eaut ante generationem pertingere non possimus; quibusdam tamen conie-
chiris quidam us dixerunt, quod anima humana cum inter formas abstractas non deuenerit ad tantam persectionem, ut statim sit capax supremi luminis : in quo omnis intelligentia est scelix; necesse est, ut prius acquirat dispositiones quasdam, per quas disponatur ad persemonem illam acquirendam, sicuti materia prima non induit formam quampiam, nisi prius disposita sit dispositionibus formae illi conuenientibus: dispositiones uerd, per quas animus humanus fit deiformis, ut ita dixerim, id est dispostus ad attingendum Deum, sent scientiae ac virtutes. verum cum has acquirere non possit a rebus propter materialitatem rerum sensibilium, suamque immaterialitate, Fnecesse fuit, ut mediante sensit eas adipisceretur; in quo formae sensibilium habent esse medium inter esse materiale deesse intelligibile; potentia uero sensitiva, cum sit organica, indiget corpore nobilissmar complexionis: ad
corporis uerd salutem & conseruationem multae aliae potentiae requiruntur, ut Vegetatiua,caeteraeque facultates. Iccirco anima propter honum ipsus suit coniuncta corpori.'Et hucusque dicta sent maxime naturali rationi conuenientia. non enim puto secundum rationem dici, corpus esse carcer anima ;& quod ani ma st i n se persecta antequam ingrediatur corpus: quia materia est propter sormam; εc natura instituit imperiachim ad perseetiam, non a tem persectium ad imperfectum. Ex his perspicuis sequitur, quod post mo tem animae, quae dispositiones conuenientes suae persectioni acquisuerint; C suae item persectioni,id est,siimmo bono.coniungantur,& in eo sint Delices, quamuis quaedam clarius, quaedam obscurius. Illae uero, qua deprauatae diu uersa via incesserint, silesito frustratae inscelices degunt. Ex quibus etiam rationabiliter uidetur sequi, quod ani ma non si ante corpus, cuius est antia ma; sed simul incipiat esse cum ipse. Verum econtra quis scit, an cum tales dispositiones, quas diximus in anima fieri ad sit premum lumen capiendum,snt extrinsecus acquistae, id est, a sensbilibus rebus, an post longissimum
tempus paulatim abolescant: quod cum fuerit factum, tunc animae velnti potantes Iaetheum flumen, incipiant in corpora velle reuerti, ut iterum dispostiones induant pro sua persectione facientes: scuti videmus contingere in materia prima,quae modo unam modo aliam formam recipit. Et hoc p iricro animae non persecte, sed impersecte propter bonum situm iterum compori coniungantur: atque huiusnodi ratione esse eas ante corpus nil proliubeat: certe ista ratione naturali certa&comperta esse non possitnt. iccirco putoego sani hominis esse agnoscere desectum naturalis luminis, Sc credore necessariam homini suisse doctrinam quandam superiori lumini intute tem: ex qua haec nobis naturaliter ignota, comperta esse possnt: in hacque parte consentio ego excellentiae tuae, necessarium esse lumen fidei, sed ad ostendendam animi immortalitatem puto susscere rationem naturalem, ut dixi. Postremo restat, quantum ad hanc pertinet partem, ut seluamus rationes eas, quas adducit excellentia tua ad improbandam animi immortali
236쪽
A tem smdI citer,i ac irod vost mortem non remaneat anima. Argumenta autem e cillentia tua multis rationi lius: primo hoc pacto intelligere non ests ne phantasia, it patet: ergo anima non est separata nec immortalis. sec udinci ira plures cinerationes indicent animam esse mortalem quam immori lem, ut operationes omnes potentiae vegetatiuar. & senstitiae. quae non si intsiae organo corporeo; Sc a sit rabundanti debeat fieri denominatio: cur potius simpliciter dicenda est anima immortalis quam mortalis.Tertio, nostra . scientia est potius ignorantia. uel negationis liel dispostionis, quam scientia appellanda; cur ergo tam magni facere dei emus intelle mina nostriim,ut fi ciamus ipsum immortale Quarto anima post separatione, cum habeat.natu B ratem inclinatione ad corpus,cuius fuit forma uel retinieti iri uel non: si reu-nietur,incidemus in resurrectionem N in fabulas P hagoreas de quibus dicitur in primo de anima: si non reunietur,aptitudo illa erit frustra. Qii into si non retanietur, non seruabitur ordo naturae, quia finiti ad infinitum nulla est pronortio. Sexto anima separata uelociabitur uel intelliget; non est dicenduociatura nulla enim est forma i qua non si actio aliqua:s uer4 intelliger usa phantasmate, uel sine phantasmate: cum phantasmate dici non potest: quia separata est i corpore. s sne nitanta smate, dico quod hoc ess no est,quia diuersis modus onerandi indicat diuerstatem in est ratia, & in specie. nuare anima coniuncta Sc separata non erit eiusdem si eciei, quod est impossibile . Septimo, post separatione animarὸ corpore, si amoliri ς anima non retiniatur C corpori potentiae sensititiae & vegetatium uae radicaliter simi in anima, erut
snistra; operari namque ni quam Polemni, clam careant orssanct i rem.
Octatio, illud quod est hoc aliquid nullius esse potest a tus: sed si anima stim mortalis smpliciter erit hoc ali liuid: ouare non erit actus corporis, quod est contra definitione animae Nono Post separatione animae a corpore, quid dicemus de esse concisti remanebit ne an cordi petur Decimo si animΥ rotsunt, quot sunt indiuidua eriit ergo serm ae materiales, uia omnis multi Hi catio in eade specie est per materiam. Undecimo si animae sint immortales,
nec muniuntur corpori. Sc mundus sit aetermis, anim ae essent actu infinita .
quod uidetur impossibile.Diuodecimo,s anima est immortaliς, se incipit es se cum corpore,creatur ἱ Deo,& sc daretur creatio notia: quod est cotra omD nes philosophos.Decimotertio s anima estincorriiptibilis est ingenita.qilia omne incorruptibile est ingenitum apud philosophos. Decimoquarto nulla est signiim probans intellectum intelligere sne phantasmate; ergo no debet concedi a philosopho:&per consequens, neque concedi debet animam esse immortalem. Decimoquinto: Anima humana no est intellectus nisi per participationem; ergo no erit immortalis nisi per partici Dationem, no ergo erit absol ite immortalis.Hae,ni fallor sunt rationes excellentiae tuae. Auctoritates uero philosophi in secundam partem huius tractatus differemus, in qua perscriitabimur quid 'nam de hac re senserit Aristoteles. Ad has ergo, prout poterimuς.resp5debimus. Ad primam dico, quod vel excellentia tua loqui- turde intellectione intellectus contincti corpori;uel separati: si separati inNCO
237쪽
pD qtiod intellectio illa non sit sine phantasia, immd est ut latius dicemus in- Eserius. Si uero de intellectione coniuncti loquatur, sic nego consequentiam, conce antecedenti: siissicit enim ad ostendendam immaterialitatem de immortalitatem intellectus, quod intellectio non sit in organo corporeo, lit ex rationibus nostris patere potest: qudd dependeat a phantasimate, non conuincit ipsum non posse separari, & non esse per se sine phantasia; scuti octi lus, quamuis in uidendo dependeat i colore, per se est tamen absque re colorata, de a coloribus separatus per se agit. Ad secunda dicimus, Quod quamuis omnes operationes praeterisnam couincerent animam esse sormam materiale; una uerd tantum couinceret illam esse immaterialem; det emus dicere,quod absolute est immaterialis, & secundum quid materialis: cuius ratio est, quia Fforma materialis nunquam potest ascendere ad operationem immateriale, sed serma immaterialis potest descendere per potentias organis assxas ad operationes formae materialis. sicuti etiam anima senstiua descendit per potentiam quam continet, ad opera vegetativae, vesciativa autem ad opera sciastiuae ascendere no potest.Vel etiam dicimus, quod natura essentiae specificae
debet dignosci ab his,quae sint propria illi speciei non ab his, quae species illa continet communia cum aliis speciebus. proprium autem hominis in eo, quod homo,est intelligere, Se velle; quo fit ut in illis operationibus philosephus inquirat hominis Delicitatem: reliquae itero operationes. quas connumerat excellentia tua simi communes homini de bruto;quare ab illis & non ab istis debet sit mi natura propria humani animi. Ad tertiam dicimus, euod GIicet nostra intellectio comparata intelligent ijs si valde debilis, animalibus hierd aliis comparata est admodum magna;& est eius naturae, ut si perius ostedimus, quod ex ea apertissime colligitur immaterialitas intellectus nostri qua in re illud etia in capacitatem naturalem humani animi agnoscenda ii ducere nos potest:quod scientiam hanc, quam habet, non magnam putat. ex quo colligitur, ouod multo persectioris scietiae capax est: in qua summa eius persectio consistit. Ad quartam dicimus, quod certitudo illius, quod Qu. Tri-eUr, ratione naturali haberi non potest: vitaimque tamen probabiliter sisti nexi potest: possiimus namque dicere quὰd reunietur alteri cuidam corpori trirmano, per generationem factam ab homine & i sele. Et sic non erit resurre- o illa,quae silperat vires naturas de Hia est sdest neque incidimus in fabu- Hlas Pythagoreas, de quibus in primo de anima: quia non ponimus animam hominis formare corpus bruti alicuius animalis, sicuti ' thagoras dicebat. possumus etiam probabiliter dicere,qudd non reunietum, nequc aptitudo illa ad corpus erit frustra: quia iam anima adepta est finem, propter quem habuit aptitudinem ut corpori uniretur; illud enim dicitur frustra quod fine intentum non est adeptum. Ad quintam dicimus quod licet possemus dicere probabiliter, quod animae reuniuntur corporibus, ut superius diximus. si etia noMUnirentur, no tolleretur ordo naturae: immo hoc maxime est secundu naturam, ut labor de motus snitus si ordinatus ad quietem infinitam, tanqua adfine. Contrarius uero ordo posset videri contra naturam, Mnfinitus aut longus
238쪽
A gus labor ad pari iam quietem. aut momentaneam esset ordinatus; quemadmodum necesse est dicere illis, qui ponunt animam mortalem. Ad sextan dicimus quod diuersae operationes secundum essentiam in rebus eodem inodo se habentibus,sortasse indicarent diuersitatem nati irae: sed diuersitas operationum accidentalis in rebus praesertim non eodem modo se habentibus, non arguit diuersitatem essentiae. immis uidemiis in rei us naturalibus naturam, quae est principium naturalis motus, alio atque alio modo operari, secundum diuersum scilicet modum rei,in qua est: natura namque gratiis; quae
est principium motus descensus: dum gratie est extra locum proprium: illa eadem est caiisa, quod graue in loco proprio qtilescat. quies tamen &mo
B tus uidentiir contraria, si fecitndum se considerentur trantum vero ad modum accidentalem, quod diuersificentur operationes eiusdem naturae, ma
nisestum fere in omnibus est . Aecedendo ergo ad intellectionem dicimus; quod intelle his semper intelligit per formam rei intellectar, neque in hoc sibi ipsi vn ii iam diuersus est: verum quandoqtie persectius: quandoque im persectius; de hoc est antequam persectionem sitam attigerit. Cum est in corpore, indiget phantasmate, a quo hauriat intellectionem. postqua uero per- semis est, secundum cursiim naturalem in 'iam; ex comparatis ut ita dicam thesauris sibi ipsi sussiciens est ad intellectionem; immd ad altiorem inistellectionem eleuatur, neque indiget phantasmate. Huius ueta rei exemplucommodissimium intueri possumus in animalibus, quae antequam persecta, C corroborataque membra habeant. nutriuntur ex singili ne menstruo digesto a matre per umbelicum; matrique adhaereant necesse est; a qua nutrimentum capiunt: postqiram ueris perfectus est septus, ex utero matriς in lucem
prodit, sibique ipsi sufficit ad caniendum Sedigerendum cibum. Sic in pro posito intelle his donec imbecillis est, S ad stipremam lucem recipiendam ineptus inteIlectione vellati cibum digestum prius in phanrasa recipit; ostquam uero persectus est,iam per se sibi sufficiti, neque amolius indiget phantasia.Ad septimam dicendum, quod corrumpuntur. 8c si non corrum erentur, quod cum vegetatiua Ze senstiua potentiae ordinatae sint ad intellecti-uam tanquam ad finem; cum ea persecta fuerit . filii ira finem adeptae sitnt: quare non simi frustra: sicliti etiam potentia augmentativa quae post aetatem D consistentiae non operatur, non dicitur frustra esse in animato, quia finem situm attingit.Si uero dicemus probabiliter.quod animae retini untiar corporibus et ratio nullo pacto procederet. Ad octavam. patet per ea, quae demonstrata sunt, quod hoc ali id, cum est aetiis, potest esse alicuius achis; neque hoc inconuenit: immὁ ostendimus, quod amis corporiim coelestium sintactis, qui sint hoc aliquid. id uero, quod obi jcitur ex B.Thoma, non est ad propositum; quia apud ipsiam achis. qtii simi in aetii per se, & quantum adamam primum essendi, id est . adesse, de quantum ad amina secundum, id
est, ad persectionem, non simi viriti materiae; quia talis unitio in nullam cederet utilitatem sermae: materia uero cum sit propter formam, debet cedere
in utilitatem formae. actus uero noster, qui est hoc aliquid; quia in principio
239쪽
indiget corpore pro sua operatione,ut diximus; conuenientissime unitus est Ecorpori. Ad nonam, de esse compositi, respondeo quod in composio non est aliud esse, quim esse quod insequitur sormam, quod, quando forma per se non est inama, insequitur formam tanquam principium tantum; est tamen in composito veluti in primo si ibiecto, Ze per illud esse compositumachi est. quando uerd forma est in actit, illud esse non tantum insequitur so mam tanquam principium, sed est in forma tanquam in si ibiector communicaturque composio. quo fit, ut per illud idem esse, per quod forma est, ex communicatione formae compositum etiam sit . quo fit, ut post corruptionem compositi, esse compositi non pereat:sed si in sorma in qua etiam primo erat. Neque in composio est aliud esse praeter hoc. Et haec est sententia FD. Thomae in quarto Sententiarum , ubi tractat de reserrectione. Ad decimam dicendum, quod, quamuis anima humana per se si sne corpore, cum tamen unumquodoue, cuius est aliquid opus, si propter seum opus,ut dicitur il philosopho in secitndo de coelo; illud, quod per se operari non potest,
connumeratur inter ea, quae per se non habent esse completum: talis autem
est anima humana; qua . ut diximus,propter infirmitatem luminis intelligibilis indiget prius, ut exerceatur in rebus istis sensibilibiis, in eisque prius superiora illa intueatur: postmodum per has res disposita seperioribus illis
persciatur. hoc alitem facere non potest sne corporer quare inter eas sommas connumerantia est , . quae omnino per se non habent esse completum;
sicque cum proportionata materiar esse debeat. poterit multiplicari per ma- Gteriam:quod in formis penitus Se omnino abstractis dici non potest. Ad undecimam dicendum, quod si probabiliter teneamus reunitionem illam, ratio non procedit, ut est manifestum . quod si illam non teneamus: mundumque putemus esse aeternum: non putauit inconueniens Alsaret vir excellenistissimus, quod in rebus incorporeis, quae sent indiuisbiles, & transcendunt tempus ic locum, neque ordinatae sint essentialiter, si ami insnitum. quost, ut uideamus Aristotelem in tertio Physicorum in tractatu de infinito, secluderet perscrutatione sua entia abstracta, de immaterialia: quod s quis
etiam interius consileret, ac teneat mundum aeternum,teneatque Ut necesse
est fateri asserenti Deum esse penitus immutabilem; aeternitatem comprehendere,& continere totum tempus quantumcunque infinitum necesse est, Hut hic fateatur, quod,licet ea,quae t finito quodam tempore cotineantur, sint acha finita, neque possint esse acti infinita; in indivisibili tamen aeternitate ilIa necesie est, velit nolit, ut fateatur actu contineri infinita, s achi simulque totum tempus infinitum, Ze omnia, quae sitnt in tempore in aeternitatis illa abysso, ad quam intellectis noster nequaquam attingit,continentur. quid ergo prohibebit animas, quae sunt stipra tempus & locum, esse infinitas verum hoc argumentum quaerit illud, de quo humana ratione certi esse non possumus: ut sepe saperius diximus, quamobrem sani hominis est censere, huic naturalis Iuminis desectili stipematurali quodam adminiculo prouisiam ecse a Deo: cui etiam, secundum philosephos. est de omnibus prouidentia.
240쪽
A quare si qliis teneat id, quod fides Christiana ponit, nullum inconueniens
sequutiir. Ad duodecimam dicendi ina ouod.si quis recte consideret, haec animae creatio nequaquam philosiinhiae repugnat. Nam priores philosephi adeo pitta ierunt hanc pronostionem sex nihilo nihil fit esse ueram, ut dicerent generationem nihil aliud esse, quam extractionem quandam rerum latitantium Scachi existentium: veriti ne si concessissent res generatas prius achi non sitisse; cogerentur negare principium illud, ex nihilo nihil fit: pauid posteriores melius consideran res uiderunt principium illud id tantum innuere.quod nihil fit ex nihilo: ilia factio, quae mutatio qtiardam est, non potest esse sine stibi esto; verum cum piitassent sibi emam esse sit bstantiam quan B dam inesse conantetam: mitariint, quod mutatio esset in accidentibus: Sequod accidentia fierenticum prius non latitarent; sed cum prius actu non essent. ecce qilomo Jo recesseratnt i crasso intellestii eorum, qui concedebant latitationem rerum; ne negarent ex nihilo nihil fieri. post hos Aristoteles dissi, litit sibstantiam completam in esse, in duo principia, materiam scilicet S. sormam, putaruntque sort m sebstantialem esse, postquam prius achinon erat absque latitatione illa; neque necessarium esse dixit sebiectum factionis illius esse set stantiam com 'letam: sed materiam primam. postmodum interius res consderantes; videntes lite omnia praeter primum, esse perparticipationem ipsus esse; in m autem primum, esse per essentiam rconcluserunt omnia entia, ut totum entis genus materiamque primam, cae-
C teraqtie omnia esse i primo, tanquam a causa essciente, non quidem per generationem, sed per smplicem emanationem. ecce quomodo paulatim deuenerimi ad hanc factionem, quae est siae aliquo sit biecto. Verum cilm ab agente aeterno apud ipses non possit prouenire noua actio: nisi alia quaedam nouitas praecesserit, putarunt hanc smplicem emanationem totius entis a primo, esse aeternam non nouam. Ecce ergo quod apud philosephos non est inconueniens, quod aliquod ens emanet , Deo, non per generationem, sed quod hoc fiat nulla nouitate praecedente, hoc putant ipsi inconueniens: modo nos in ipsa an a humana dicimus, quod est i Deo per creationem, uel per simplicem emanationem, idem namque haec sent) mutationibus praecedentibus, de hae simi dispositiones materiae factae i sole de ab homine. quo D fit, ut quoquo pacto concedere possemus, quod ad esse animae concurrant
sil 5e homo veluti instritimenta qilaedam valde remota tamen. Hoc te modo animae productio media est inter ueram puramiae creationem, Jc generationem:licet enim fiat anima in se:st tamen etiam simul in materia, quod pertinet ad generationem; sne qua materia anima in silo primo ortu secundum naturam, ut diximus, esse non potest. quare quoquo pacto actio hominis 5e solis pertingit ad esse animaet cum per alterationes factas i sole ge ab homine sit anima in materia illa: sne oua secundum naturam fieri non poterat . Ecce ergo, quod hoc, quod ponitur de factione animae, nullo pacto, si quis recte consideret; repugnat rationi naturali. sed si quis teneret reunitionem illam, argumetum nullam haberet vim. Addecimanitertiam dicendu