장음표시 사용
451쪽
elementa sit premae illius fixit citatis, quae sola animum implere potest. nihil Eenim aliud est si amma hominis beatitudo, qui in Deum seri adeptione diuinitatis, eoque bono scaelicem esse,quo semper Deus est scelix. Hoc semmiana supremumque bonum sola Christiana religio praestare potest, in qua per fi dem, legem ille Iesu Christi Dei Se hominis ad assequendam diuinitatem
peruenire speramus; in quo certe tanqua in arcti:ssmo,indissolubilique nexu queunt tam longe distantes naturae ditiina inquam, atque humana coniungi. nam cum diuina congruit,quia personam Dei gerit, nec ab homine distrepat,cum sit homo; quo si ut in ipse possit homo Deum comprehendere, ut
ita dicam diuinasque actiones imitari. Hoc illud est Dei arcanum & reconditum mysterium, quod stulti philosophi non intelligentes interdum Chri- Fstianam religionem derident. sed reuertatur oratio, unde digressa est. Excellentissimus hic finis, que conseqlii expetit Christiana religio, persecte in haemortali uita obtineri non potest . sed satis homini esse debet, si dum in vivis agit, semina quaedam conseqitatur, ad eum finem adipiscendum. id namque in quibusci inque natura effectibus clarissime conspicitur, si non statim debitam sbi attigerint persectionem, priusquam ab lutam obtineant, obtinere inchoatam. quamobrem oportuit hominis animum Christianis, ac diuinis uirtutibus sit pra se quodam modo attolli, paulatimque ad diuina progredi ut sc asse his post obitum ab lute, persecteque beatitudine consequeretur. Hi Christiani animi habitus sacultate intellectiis nostri excedui: quod maxime congrue,modoque in primis naturali cotingit ei lehiant namque ho Gminis animum ad eam persectionem,a qtia homo longissme distat idem licet intueri in habitibus sensibilis appetitus, de quibus quim plurima a nobis
sunt superius explicata. illi quoque sensititiam vim ad honessum appetendit, quod nequaqtia Bapte natuta sensbilis anima appetit, uerum conuenit superiori iiirtuti, rationi inquam, miru ergo nulli esse debet, si Christianis quibus proposta est diuini boni adeptio,quaeda sitnt propriae peculiaresque uirilites quas philosophi, qui tantum naturae lumine aguntur,mmquam perspicere potuerunt. his igitur Christianis seu diuinis virtutibus maxime non dicam imbutus, sed ornatus, de excultus esse debet is', quem instituimus, Episcopus; adeo ut ex sita pleriittidii e commissam sibi impleat ciuitatem. tres huiusmodi uirtutes Theologi numerant, quarum una, fides scilicet,pertinet Had intelleinam duae uero spes inquam Sc csaritas, ad uoluntatem. harum prima est des. absoli itissima uero est charitas, siae qua nihil prosimi quaecun-cue aliae uirtutes. fides quarundam rem diuinarum cognitionem nosis praestat; ad quas eanessendas intellectus sibi ipse non est satis. Haec omnia ea sent, quae in sacris literis continentur, ac certa ratione potest cuilibet compertum esse . oportuisse in huiusmodi quibusdam intellechim hominis exerceri, ut fieret diuinitatis capax. Hoc namque praecipue obseruandum his, qui in cognitione diuinorum proficere cupiunt, tum penitus uidelicet ab homine ignorari Deum.cum putatur aliqua ex parte oomprehendi.quid st. quapropter Dionysius Areopagita summus diuinorum scrutator Dei cognitionem
452쪽
A summam appellat scientiam dita inae ignorationis. ut ergo hoc homini penitus i nsideret,Dei naturam logissime distare ab omni eo, quod intellectus noster cogi tat, necesse fuit qilaedam de Deo credenda his proponi,quar omnino mentis aciem stiperarent; quibus tanquam finis proposita est nuda, apertaque diuinae naturae contemplatio.fidem spes sequitur.fieri namque non posiser, ut qiuispiam bono illius potiundo accingeretur, quod nequaquam siperaret adipisci. Haec uirtus sortitudini quodam modo respondet, nam animum firmat, ut ne difficultate rei, ac prope desiperatione terreatur. quare si rationali appeti tui adhiberi posset ea differentia, quam senstiuo adsibuimus, ut scilicet diuideretur in vim desderandi ae irascendi; persectionem irascibilis
B rationalis, spem utique statueremus. Omnibus hisce virtutibus tam moralibus , quim diuinis sipremam manum imponit charitas, absolutionemque praestat. Hac uirtute tam egregie assurgit animus hominis, ut iam non in se ipso. sed in Deo uiuere incipiat. nam cum caetera omnia, tum etiam se ipsam in Deo amat vir perseetias charitate . huius vi morales virtutes attol-Iuntur ad altiorem, si:blimioremque finem, uel, ut nonnulli perhibent, nouae quaedam in animum influunt excellentes,atque egregiae magis,quim morales.honestum namque & decorum qui praestitutus finis erat virtuti mora- Ii, i bono diuino longissime abest; quo tanquam fine omnium uirtutum, actiones moderatur charitas.hoc in loco non absurde puto dicemus,si actioni honestae, ac propterea decorae dixerimus uitam quandam praestari a charita-
C te; sne qua sonestum, quod philosephi tanti faciunt, friget quodam modo
ac marcescit. huius rei similitudinem ipse fingere potes, si unquam pulcherrimi alicuius cadauer, seu marmoream statuam a Praxitele fiammo artifice diligentissime cosectam uidisti: spectabis enim in utroque miram quandam
membrorima formationem, atque egregiam harmoniam, ut nulla in parte suspicari queas praetermissum esse decorum. attamen pulchra ea statua iacet ac friget,cur nempe quia anima uitaque caret. pari ratione, honesta decora
pie actio pulchra est, omni sibi ex parte respon)et, consderantem oblectate friget tamen, nisi a charitate uitam fuerit assecuta. Diuinae igitur hae uirtutes esse debent in Episcopo adeo excellentes, ut ab ipse in uniuersam ciuitatem emanent, tanquam i quodam sente perenni . primum namque oportet non D ea selum credere, de nosse virum Episcopis, quae Christianus quiuis uel mediocriter in religione em litus nouit: uerti etiam Theologiam Christianam callere, ut alios docere queat Christianum scilicet dogma, rationesque reddere occultarum rerum, ministeriorumque Christianorum, & impugnantes refellere tum ea, quae iuris pontificij sunt probe nosse. in primis aute vinamque testamentiam sic tenere, ut ungues, digitosque seos', atque in ea lectione oblectati, assidueque versari; ac postremo quaecunque alia studia ad haec referre. quod nostris tem oribus omn um maxime praesan dum est, cum tu
pe si sacerdoti &Epistopo non si Virgil anu n carmen, aut huiusmodi quippiam non intellexerit,sed si Euangelii m nunquam ic tum perlegerit,ac diuunae scripturae spiritu non habuerinquidque de sanctissima trinitate, de sacrosancta
453쪽
sancta eucharistia, caeterisque sacrametis ac religionis Christianae mysterils Ecredendiim explicite sit, non citrauerit. Qiod si in Clarimanis omnibus studium aliquod coelestiumclue rerum scientia aliqua necessaria est. quanto magis hoc in sacerdote requiritur 3 uerum in Episcopo spei uirtus latius patet, quam in priuato uiro; non enim diuinum bonum sibi assequi solum sperare debet,uerum etiam posse, Dei nomine fauente, commissam suae fidei citi itatem promouere ad illud bonum consequendum. sibi ipse tamen deesse non debet, quin animum paret ad diuinas illustrationes sit scipi edas, omnemque diligentiam,atque operam praestet in suo grege gubernado. Persectio autem Mabsilutio honim omnium est charitas, quae cum Christiano cuique, tum
praecipue necessaria est pastori Christiani gregis. quae uirtus, cum praestanti L Fsma sit, atque reliquis uirtutibus omnibus uitam praebeat, lat issime manat, nulloque serὸ termino cohibetur, sed ad omnes spestat: iccirco opus erit, ne erga dispares pari munere fungamur, ni remis ordo seruetur in officiis chaiaritatis, sine quo nulla huiusmodi uirtutis actio constabit. primum ergo Episcopi munus est, ut Deum prae omnibus amet, nihilque conserendum arbitretur, cum diuini honoris ac laudis tuitione, prae qua & tittam, & ipsam denique Delicitatem nihil faciat, & ad hoc tanqi iam ad postremum finem reserat omnes sitas actiones. sitim mopere enim &decu . Se dignitatem Dei Friseoptim sustinere decet. mirabitur fortasse aliquis, alienumqire a natura reruarbitrabitur hoc praeceptum esse; cum omnibus rebus instum natura uideatur,ut maxime ac prae omnibus ament se ipsas. caeterum diligentius, ac inte- Grius re perspecta cuilibet compertum esse poterit, nequaquam hoc esset natura legibus alienum.nam cum omnia praecipue appetant esse prae omnibus etiam naturali desiderio cupiunt eius construationem,le incolumitatem; in quo putant maxime eoriam esse constare. quamobrem natura si, ut nonnulla, quorum esse in agis si in alio quopiam, quam in ipsis, magis optent illius.
quam siti ipse nim conseritationem. In promptu sunt partes, quarum esse consstit in ipsa integritate totius, eaque ratione se uel certissmo periculo exponunt pro totius incolumitare tuenda.Nullus ergo mirari debet, si nouerit diuinum esse cuinsque alterius rei esse continere, S magis in ipse consistere,quim in rebus ipsis, si secundum naturam esse diximus cuius ordinem egregie Christiana religio imitatur, magis oportere Deum i nobis amari. quam Hnosmet ipses; post Deum, quia unumquodquoque magis est in se, quam in alio quopiam, salute ac stelicitatem unusquisque procurare debet. hoc uero ab Episcopo praestabitur, s innocentissme uixerit, animumque quacunque labe purgarit. postremo inseruiedum est alienae in elicitati. ae egentibus opem ferre par est. qua in re ualde Episcopo est enitendum, ne huiusmodi ossicio desit. hoc nanque praecipuum munus eius est. Sc quod a pastoribus Christiani populi requiri maxime solet'. Non possum hoc in loco non magnopere miserari nostrae tempestatis calamitatem, cum paucos admodum Christiani populi moderatores comperias, qui degant in ciuitatibus fidei eorum commissis. Verum sitis ossicio suo secisse putant, si procuratori regendam
454쪽
A urbem tradiderint, ipsi uero redditibus potiantur. ae magni quidem cu ius
piam in Romana curia pompam comitantur, regnorumque tractant, ac belloriam negotia; de populo uero cui praesunt,an in Christiana religione proficiat, an deficiat, ne nuntium quidem accipiunt, egenosque gregis siti omnino negligunt de ignorant. hoccine est Episcopum gerere hoccine discipulos Christi imitari, praeceptaque Euangelica seruare probus ergo Episcopus operam dabit, ne alteri tradat gregem suum curandum, sed quam breuissimo tempore ab ovili aserit, nisi aliqua ratione d Pontifice euocatus alicui ossicio inseruiat, quod ad emolumentum Christianae Rei p. spectet. verum non hanc dari sibi occasionem optet, neque tale quid ambiat; sed aegre ac sere in-n ritus huiusmodi onus suscipiat. quo expedito, non aliud procuret, sed quimcitissime ad gregem redeat. in populi uero cui praeest gubernatione aequum quoddam seruabit,certumque tenebit ordinem nam hac in re charitas cum iustitia proportionem habet.ὶ primum igitur sacerdotum ac cleri magnam habeat curam, his enim ministris utatur opus est in sacris administrandis, populoque curando. quare quamoptimos sacerdotes habere, ac in Christianis rebus eruditos magni momenti instar habet ad populi gerbernationem. hos ergo erudire, ac bonos sacere praecipue ad ipsos spectat. deinde bonos viros instritet&diliget . prauis tamen curandis maior opera impendi debet. non enim ut inquit Christus est opus medico bene ualentibus, sed aegrotis. vir gines Christo dicatae,ne vitam ullo Iibidinis,aut lasciuiariim genere polluat, C quantu fieri potest, cauebit. Egenos, praesertim aegrotos, aut nobiles, quibus egestas ignominiae habetur, Duebit opibus ac redditibus suis. in quo ossiciosi caetera paria in utroque sint,praeserendum puto virum bonum iniquo.Hae vivendi norma semata, ut reor optime praestabit charitatis munera. Nam ea ratione extra se quodam modo positiis alienam rem aget, quod charitati
peculiare est . cupiebat Moyses pro salute Istaθlitici populi deleri ex libro
viventium. Paulus optabat fieri anathema pro fratribus. qui loci quo pacto snt intelligendi,nunc omittimus: in praesentia sit satis dixisse charitatem ec- sim sacere,ita ut extra se dissiuat,qui fiterit praeditus hac virtute, potiusque in aliis, quim in se uiuat. quod etiam Deo coligisse in rerum creatione Dionysius dicit. ex amore, nanque ectasim passus in alias creaturas defluxit, ac D eas ita condidit. nunc aue in illis existens quasi extra se in aliis continet aeconseruat. quare clariss me patet nullum animi uitium charitati magis contrarium esse inuidentia ac malevolentia. inuidus nanque tantum bonum situm vult, alienum nollet: de proximi autem amici malo gaudium concipit , de suceessu moerorem. at contri, charitas aliena procurat, sua negligit nec tamen ignoro interdum ex charitate quoddam odii genus excitari, quo odimus iniquos, quatenus iniqui sunt, ac de eorum seccessibus dolemus t cupimus tamen ut boni fiant, sicque assem optatis fruantur.hoe odium persectim appellat David in Psalmo, super inimicos tuos inquit tabescam. persecto odio odetam illos de inimici facti sent mihi: haec est ea virtus,quam indignationem Peripatetici nominant,quam in medio statuunt malevole
455쪽
tiae,& inuidentiae. satis ut arbitror hucustiue generali qtiadaim forma Episto Epum nostrum cssinximus, dedimus ite operam, ut prius hominem, deinde Episcopum formaremus. nunc quae supersunt, in alterii volume differimus
VLTVM diuque dubitatum est apud veteres rerum scm-tatores, humanum ne genus religioni,diuinoque cultui nanara duce inseriti et, an potius consilio quodam,ac sapiet tum instituto, homines in ossicio contineti non posse arbitrati simi lii Deorum metus ac reuerentia de medio sublata esset.verum ipsam rem paulo attentius consideran, ii manifestistanum esse potest, hoc minime humanum fuisse commentum .. G sed ita natura comparatum esse . ut quemadmodum homines ciuilem ilitani, naturali quadam propensione agunt;nec non ipquendi usum quod nulli animantium generi contigit a natura sortiti sunt, ita etia naturalibus quibuslistimulis homo actus ad diuinum cultum contenderet.quod puto tu ratione, tum reipsa facillime coprobari. Cum enim cuiusque rei persectio tunc penitus ab Eluatur, cum ad eam conmersa sueris causam, quam substantiae, atque esse habuerit auelare; ut hac ratione veluti selitii in quenda circulum faciat; hominis uero animus. quo praecipue eius siil,statia tonstat, Deum optimum habeat auctore: nihil mirum uideri debet, si naturali innataque inclinatione comaertatur ad Deum,quem colat,ac veneretur. huic rationi res ipsa firmam facit fidem. Nam neque ullis unquam temporibus gentem aliquam filisse, Hneque hac tempestate inueniri. tiel in extremis oceani littoribus uel in insulis penitus a reliquo orbe diuisis, memoriae proditum est; apud quem nullii esset Deorum cultus t licet de dijs alia alij sentiant; mali inique boui aut igni, aut saxeo uel me simulacri, diuinum cultum praestare; quam omni prorsiis religione carere. quamobrem milli dubium relinqui posse existimo, religionem iraturaliter homini insitam ese ι' sicut &ciuilis vita de loquendi vis. verum natura, quemadmodum neque ciuiles mores & leges, neque sermonem, quae in homine incimauerat, perfecit, scutique religionem perficere non potuit. 'ira in re naturae fis longius a persectione atque absolutione absilit, quini in ciuilibus motibus de orationis facultate. Homo nanque vi lu-
456쪽
A minis naturalis paulatim pro populorum ac regionum ingenio Vtruque eorum compleuit,ut ex mo numentis philosophorum.& oratorum patere cui-
Iibet potest. At religionem ueram nisi diuina ope adiutus nullus unquam potuit inuenire. consideranti uero penitusque discutienti quascunqite religiones, quae aut nostris, aut priscis temporibus aliae fuerint a Christiana pietate. peripicuum erit vix ullam esse, quae hominem contineat in munere atq; ossicio hominis.nedum ad altiora, sublimioraque promoueat.sola uero Christiana religio no soldm hoc praestat, ut ne homo brutis appetitionibus inseruiat neglecto imperio rationis; sed etiam noua quadam vita hominem imbuit diuinae vitae participe.iccircὰ instituta sunt in Ecclesa sacramenta, quibus ve-B Iuti sensibilibus quibusdam signis, quorum cognitio de sensu pen)et, nobis indicaretur,quid ex Christiana pietate inuisibiliter in animo fieret. primumque institutum fuit baptismatis seu ablutionis Sacramentum per quod no is Ium significatur, uerum etia efficitur,ut vetus homo deponatur, serdibusque
peccatorii ablutis, nouus ac coelestis regeneretur. verum sicut post naturale corporeamque generationem praestatur naturae homini incrementum ac robur; ita etiam diuina gratia secundum hanc spiritualem generationem praestatiit homini robur in Christiana pietate, aduersitis quascunque uel hominu uel daemonum oppugnationes. huius rei signu est in chrismate. deinde que- admodum nisi iugi alimento calor hominis foueretur; continuo ad corri -ptionem tenderet; pari modo ad sementum diuini caloris institutum est sanC ctissimi im eucharistiae Sacramentum, quo uirtutes omnes solae, viuicaque Christi carne nutritae hominem semper ad potiora melioraque promouent. accidui tapenumero aegritudines Se molestae,& pemici is corpori .eis pha maci ope continuo occurrendum est.sc in Christiana uita frequenter c5tirigit,ut delictorum labe omnis prorsus diuina gratia extinguatur. huic pernitiois aegritudini poenitentiae Sacramentum tanquam praesentaneum remedium est institutum. Ac quem morem medici seruant, ut reliquias morbi leui quodam medicamento expurgent: eundem imitatur Christiana religio in spirituali uita hominis, ut extremam adhibeat unctionem in exitu mortalis uitae, tanquam in aegritudinum fine, quibus continuis donec uitam ducimus vexamur,atque amigimur. Verum cum unusquisque Christicola, ex quibus D tanquam ex membris costat mysticum corpus Ecclesiae, cuius caput est Christuς simul non sit; sed aliis alii in uita siccedant oportuit matrimonii,coniugalisque lem Sacramentum institui, quod ad sanctam natorum propagationem spectat. his omnibus veluti postremum accedit Sacramentum ecclesiasticorum Ordinum qui ad generationem spiritualem,vitamque ac robur,nec
non pharmaca ea praestanda, de quibus sepra meminimus, sint diuinitus iri militi. ut, quod in priore diximus libro, homo pro suae naturae modo sibi sit persectionis ac scelicitatis alii r. Ordinum uero omni ii supremus est saceria dotium. eui eucharistiae consciendae pri estas data em insiper ligandi soluendique arbitrium. Eniscopus uero tametsi non ipsius sacri ordinis causa,ilirisdictione tamen est sacerdote superiorinam praeterquam quod potestatem ha
457쪽
set eucharistiae consciendae; in qua uerum Christi corpus continetur. iii io Asti eum etiam corpus, id est in Ecclesiam iurisdictio eius longe lateque patet. horum uerd quidam tantum Episcopi liint, qui uni dumtaxat praesunt ciuitati quidam Archiepiscopi,qui regioni & urbi metropoli,quibus Episcopi parere in nonnullis debent. superiores adhuc Archiepiscopis sit ni Patriarchae. Omnium ueris'supremus est summus potisex,qui vicem Christi in terris ge rit, dictusque est Papa per excellentiam quandam vocabulo i veteribus tam Craecis qii3m Latinis usiarpato, 'itas pater patrum Episcoporum. Na si quita
Iibet princeps recte imperans paternam nuncupationem meretur; quato magis spiscopo urbem Christiana pietate moderanti nomen conuenit patris Nos autem in priore libro Episcopum cum humanis tum diuinis virtutibuς Pinstititimus. Nunc uero qua ratione sic institutus Episcopus, hi eque uirtutibus ornatus exercere se, in quibusve officiis uersari debeat; pro virili persequemur. sed qtroniam actiones circa sin Ia quaedam sunt;praecepta quoque tradentur i nobis particularia magis,quam insuperiori libro secimus. qua in
die imitati pictorum solertiam uidebimur, qui prius lineis quibusdam totam
figuram insermant ac comprehendunt; postmodam uero singulas partes es fingunt lineamentis,coloribusque aptis ac propriis.eadem ratione nos quoque cum spiscopum virtutibus omnibus veluti primis lineis adumbraueri mus; nunc explicandum ducimus, quo 'nam pacim in cuiuscunque virtutis
munere quod ad Episcopii pertineat,recte uersari queat. principio quia chaaritas, veluti princeps Virtutum omnium existit, si per singula charitatis ossi ei, discurremus, nihil utique a nobis omissum, quod ad hoc negotium spe Oet iure uidebitur. primu ergo. ne a reces ordine veluti de via deflectat ora tio persequenda sunt a nobis ossicia,quae pertinent ad diuinum cultum. proiaxima his erunt illa, quae impendi debent in gubernatione ac curatione Christiani gregis eluxta Christi vitam ac mores. haec sequentur beneficentiae os hia. & liberalitatis, quibus uti Episcopum decet in leuanda ac seuenda inopaliorininum egestate,postremo qua ratione &exigi Scimpendi debeant redditare, Episcopatus. his explicatis ut reor satis commode ac diligenter tractatum erit de omnibus Episcopi ossiciis. Diuinus cultus praeter interiorem animi habitum de quo plura superius a nobi& sunt dicta primum reqnirit ab Episcopo. sicut ἡ quouis sacerdote, ut quotidie diuinas laudes ac preces, quae in HEcclesiastico osscio cotinentur, dicat magna in Deu animi intentione utor autem usitata ossicij appellatione,quae quidem ab ea re deducta est, quod praeeipuum sicerdotis ossicium sit quotidie diuinas eas laudes narrare neq; aliena animo verset cum diuinaS laudes canit.Verum omni conatu nitatur,ut ea.
quae uerbis promit, de intelligat, de quodam veluti animi gustu, si fieri possit.
attingat. mira certe huiusce intctionis vis est,si probis ac pijs viris credimus, de ea quam ni illumisi experiatur, crediderit. commodius uero hoc asseque tur.si non continenter totum diuinum Osscium dixerit, sed per partes aptis.
eonuenientibusque diei horis,aded ut diei partibus singulis reddantur ossieti poletiones eae,quae sancto quodam instituto illis accommodatae Dere. Nam
458쪽
Α diuturnae Iectionis taedio mens assecta, plemnque potius fastidio grauatur ac deprimitur, quὀm ad sublimiora attollatur; praeterquam quod sic per partes diuinas Iaudes dici debere, te Propheta ipse in Psalmo innuit. septies namq; in die, inquit, laudem dixi tibi, Se preces atq; hymni singulis portionibus accommodati palam explicant. quamobrem vellem ego. ut in initio tandem ordiar diei ad exitum usq; Episcopum perducturus ut Episcopus in ciuitate fidei suae commissa resdens hoc namque eum praestare oportere supra diximus antelucanis horis e cubili surgeret,matutinique laudes caneret, ei naq; diei horae hymni ac preces matutini seere accommodatae: Propheta quoque dicit, media nocte surgebam ad confitendum tibi. his accedit peropportuna B esse id tempus, idque silentium diuinorum contemplationi; nec non etiam matutinam eam vigiliam mirifice prodesse bonae corporis valetudini, si Aristoteli credimus in oeconomicis id dicenti:post matutini laudes enm aurora instat, ambiguaque inter diem ac noctem est hora, quim maxime optarem , quando tunc Sc corpus somno penitus solutum est, & mens diuinarum laudum narratione erecta,ut id temporis impenderetur orationi quae sine vocis vllius strepitu sola mentis erectione,meditationeque in Deu fieri solet. Nulla ratione fax maior meriti adhiberi potest, quam hac animi excitatione. ex qua perhibent uiri sanctitate,ac religione insignes interdum cordi influere tamagnam diuinorum, acclaram adeo intelligentiam, ut non amplius intelligendi modo consileto, sed aliena quada ab homine ratione Deus menti ades C se sentiatum, tantumque excitari in animo diuini amoris ardorem, ut nihil aliud quim Deum mens sic affecta cogitare queat,neq; se ipsam, nedia alia sentire eum Deum sentiati satis explicari oratione ulla non posset quantum intellectui luminis, quatumque uirium ac roboris menti accedet ex hac diuini radii illustratione.Nil uel abstrusissimum non intelligere nulli quavis arduae prouinciae no satis esse potest mes tali fulgore perstrict Hoc uer8 in munere humilem submissumq; animum seruet,neq; mente assequi speret diuinum illud arcanum ab omni eo remotissimum, quod mens hominu capere possi. Nam, ut in sacris literis traditur, qui perscrutator est maiestatis, opprimetura gloria.neq; ad satietatem morari in huiuscemodi contemplatione eum velim,ex qua plerunque fastidium ac torpor animi selet oriri. quamobrem si se D quandoque senserit ingenio ad eam orationem inepto esse,nolim ut quicquamoliator invita, ut aiunt Minem id est,repugnante natura:sed ea temporis hora se ad studia coserat,quae uel snt sacrarum literarum uel cuiuspiam alte- tu quod ad sacras literas attinean. Nam impudica quaedam studia, nonnul-Iasque superstitiosas disciplinas, ni imagiam, dininandi me petitiam sue ex
astris siue ex huiusmodi quopiam,non solum aliena putet atque aduersantia Episcopi studijs Scosscio: uemm etiam pro virili nitatur,ut penitus expellantur ὀ cillitate ea, cui praeest; cum uetanam dies illuxerit, selisque radijs suerint reserata tenebramm inuolucra, tunc primae diei horae laudes Deo concinat, quibus' si uobierit tertiae quoque laudes continenter annectere, nil puto secerit reprehensione dignum. ab his statim eucharistiae sacra uel
459쪽
Ipse celebret . uel saltem singulis quibiisque diebus illis intersi alio ea eele.. Ebrante sacerdote . Non tamen committendum reor, quin frequenter, si minus quotidie, celebret sacra missariam, sanctissimumque eucharistiae Sacra mentum, de conficiat & sumat. Nam cum hoc cuilibet sacerdoti faciendum incumbat; ne si Deo parum gratus pro sacerdoti j dignitate, ne 've intermissione tantae oblationis vivorum . mortuorumque animas leuare cesset, aut parum Iubenti animo dominicae mortis memoriam colat; tum maxime ad Episcopum uidetur hoc pertinere, qui cum sacerdos st, purgatiss-mo etiam animo esse debet. 8c diuinae illustrationi undique peruio. quod maxime assequetur frequenti illius Sacramenti oblatione atque usia. quo fit. ut improban)am quorundam Episcoportim consuetudinem rear, qui raro admodum ad participationem mense coelestis accedunt. Vidi ego Petri imBarocium Episcopum Patauinum, virum . qui nunquam satis pro meritis laudari queat. quotidie, cum primum dies illuxerat, in priuato quodam sacello missarum solemnia celebrantem eximia sentatate animique intentione in Deum. idem quoque factitasse plerosque probos Episcopos memoriae proditum est, qui ex frequenti huius Sacramenti usii assequebantur, ut aptissimo perspicacique admodum ingenio essent ad abstrusssma quaeque scripturarum loca intelligenda,esscacique ac vivida oratione facillimὸ Chrimanam quemque ad sescipiendam iii tam Se mores Christianos impellerent. Nam,ut inquit Propheta in Psalmo, memoriam silauitatis tuae eructabunt. his peractis,quae tum ad diuinum cultum tum etiam ad animi erectio- Gnem quandam faciunt; tertia iam diei hora instante, conseret se Episcopus noster ad eos excipiendos,atque audiendos qui ipsi im uel tanquam iudicem. vel tanquam consultorem, uel tanquam adiutorem adibunt; quibus se facilem, benignumqtie praebeat, ita tamen ne i grauitate recedat. Expediat statim quae potest, recte, iusteque iudicet. consilientibus fidum consitum det, opemque serat quibus poterit; nec ab hoc munere cesset, quousque omnes audierit.hoc enim officium quibuscunque aliis praeserendum duco; dimittatuem,quantum seri possi omnes a se laetos, tristem nullum. quod si non poterit , conetur saltem humana, lenique oratione mitigare eorum tristitiam, animique turbationem. non tamen praeterea committendum puto; ut non
interdum viroriim improborum ac pervicacium, quos si lenius tractes ma- Hsis exasperes, contumaciam retundat asperis grauit usq; verbis; quibus prosecto parentes in filios,quos maxime amant, uti quandoque Blent. Haec uero omnia quam optime praestabit. s vera, non autem ficta charitate prinlitus fuerit, sua que fidei commissos amauerit tanquam filios. probe enim in omnibus hisce officiis ab ea erudietur uirtute. non me latet plerosque Episcopos haec munera vicario delegaretquod oreoo ex mollitie quada animi facilite ne scilicet horum negotiorii impedimentis interpellantur,ne animo queant
operam dare.Vacationem hanc rerumque procuratione per Vicarium numquam ego laudauerim; nis Episcopus uel incommoda corporis valetudine, aut cuiuspiam alterius officit occupatione, quod sine reprehensione omitti
460쪽
A non possit,impeditus operam ipse suam praestare nequeat.non tamen alienuesse puto,ut Episcopus vicarium habeat virum aliqti em doctum,ac probum, cuius opera utatur in plerisque. Nam si multitudine negotiorum oppressus ad omnia expedienda satis ipse non esset; uel si longinqua loca essent adeunda ad quae satis commode nequiret ipse accedere; in hisce huiusmodique onficiis vicarii opera uti,& decorum & necessarium prope est. Post peracta negotia iterum ad diuinas laudes reuertatur, sextamque ac nonam dicat. his nanque laudibus ea propemodum diei hora conueniret. post id, si uolet,se ad prandium conserat: in quo sordes non laudo, magnificum uero apparatum Sc vasorum lc ciborum ministroriimque copiam & nimiam lautitiam stim-B mopere uitupero. Nam per Deum quid magis alienum i natura rerum conspici potest.quam pastorem Christiani gregis,cui uita Christi laquam exemplar proposita sit epulis emancipatum uidere,eaque ipsi facientem ac perpetrantem,quae in aliis uituperare ac corrigere in primis'ille ipse debet praeterea quid magis indecens, quim reditus Episcopatus, quos probi viri olim legarunt ad diuinum cultum augendum & ad leuandam egentium inopiam,in magnis coenarum apparatibus, atque gulae ingluvie profundi erit ergo Epic scopi prandium non sordidum, parcum tamen , ut magis naturae necessitati quam gulae voluptati consultum uideatur.sed ne illo etiam tempore cibi uoluptate penitus capiantur, magnopere laudo quorundam consuetudinem. qui semper prandio coenae e dininam aliquam adhibent lectionem: ex qua C duplicem fructum meo iudicio reportant. Nam primum, ut dicebam, erigitur animus, ne uoluptate cibi prematur, simulque cauetur,ne fiat lapsus iniscurriles iocos, quod interdum inter copriandum accidere solet. quibus omnibus optime puto consultum iri si diuina lectio adhibeatur, si non toti prandio coenae,e, attamen maximae parti. post prandium iocari aliquantulum liceat cum familiaribus qui aderunt, dummodo iocus neque in contumeIiam alicuius, neque in obscoenitatem labatur. verum & scurrilitas summosaere uitanda, &in lepore orationis quὸm maxime seruanda est grauitas. Risus quoque immodicus cohibendus. Neque reprehenderim aliquod musicae genus. liberalissmam nanque relaxationem censuerim ex musica animo adhi- heri .sed cum ualde afficiatur animus harmonia, multumque ualeat & ad seu D dandas Sc ad excitandas perturbationes,nec non ad mores animi componendos, diligentissime obseruandum duco. quod etiam inter Ethnicos Aristoteles philosephorum princeps monuit in Politicis, &Plato in pleri'; prodidit locis, ne Episcopi aures, ac per eas animus assuescat mollibus quibusdam cantus ac seni harmoniis, quibus uel robustissimi animi vigor molliti obtundi e queat,& ad libidines excitari:neque rursus Phrygius ille harmoniae modus est admittendus, quo in furorem hominum mentes pleronque aguntur; quo in genere, nostris temporibus rarius peccatur, frequentissmenero in priori: sed solida quaedam constansque musica recipienda est: qua animum oblectare liberalis atque ingenui est viri, dummodo ne tota teratur dies in huiusmodi oblectatione . Nam iocus atque animi relaxatio ad nego-