장음표시 사용
461쪽
tia, actiones lite serias reserenda est, ut scilicet animus alacrior famis ex Ioco Ein litanis si metione melius uersari queat. quo fit, ut, postquam id temporis iocis impensum suerit,quod satis esse uidebitur 6c ad animi relaxationem, &ad bonam ualetudinem corporis, continuo ad seria redeundum sit, ac siqua negotia incumbent, danda opera est, ut conficiantur. si quid uero supererit temporis: uel consuetudinibus amiconim, uel literanim studiis est id omne impendendum, colloquia uero cum amicis a tenore uitae discrepare nequa quam debent. sint igitur de rebus Christianis, aut de re aliqua, quae ad bonos mores, uel ad studia literarum pertineat. Hoc etenim cum eruditis ac pro- his viris consuetudinis genus magni studii interdum vicem gerit ac praestat. multa namque plerunque ab amicis, veluti ex vivis libris . decerpimus. quae Fmagis inhaerere animo qnandoque solent, quam ea, quae ex librorum discimus lectione.Nollem tamen propterea quempiam susipicari laudare nostmorosum quoddam ac graue consuetudinis genus: immis quam maxime seri possit aflabilitatem ac facilitatem adhibendam esse censemus. At cum in occasiim inclinat d es, ad diuinas laudes reuertendum est: ne in postrema diei hora tanquam abortum fecisse uideamur.dicendae ergo sunt vespertinae laudes dirigendaque mens in Deum. quibus f completorium,hoc est ultimam oscij portionem coniunxerit; non ab re facturum puto. quod si postremam hanc partem post coenam,cum cubile petiturus est dixerit: satis arbitror tempestiue id saciet. Reliquum uero temporis, quod i vesperis ad coenam usque pertinet; vellem,ni aliud obstiterit, lectioni ac studiis impendi, quae cuiusmo G di futura sint, satis supri a nobis est dichim. in coena eundem morem semct , quem in prandio seruauit, ut de parca st coena, Se diuina Iectio adhibeatur.
urbanitate concludatur, ac musica, si lubebit..valde tamen proderit, si maiori utatur in coena,quim in prandio, abstinetia cibi. Nam & leniorem sem- num ducet,& alacrior erit ad matutinam vigiliam.quorum utrunque impedit stoniachus nimio cibo grauatus..Hanc sere vitae ieriem Episcopo seniandam esse arbitramur, nullum tamen propterea opinari uellem ita hunc ordinem uiuendi a nobis institui, ut & omnibus &semper seruandi ina esse ducamus. quin potius censemus fieri non posse, ut humanae actiones in re quapiam certa quadam regula concludantur. sed utendum esse remur in humanis actionibus regula Lesbia id est, plumbea flexili inquam,non rigida, ut sci- HI;cet pro coditione temporum ac persenarum secti, deduci, ac reduci queat. sic igitur in hoc quoque negotio pro temporum occasone ac rerum, propersbnanim ingenio. &flecti&reduci regula haec poterit Ξ nobis praescripta. Nihil enim prohibet,si quando rus ex urbe secesserit,ut nonnullis honestissimis exercitationibus per aliquot dies operam det, recreandi animi causa, alium uitae morem seruare. squa etiam uel negotij conficiendi occaso. uel amici aditemus interuenerit deesse utique officio non debet nec praescriptam uiuendi normam deserere. Dissicile uero in huiusmodi ossiciis sese continere Episcopus poterit; nis eam sibi familiam paret, quae & uitae probitatest insignis, nec bonas artes aspemetur, quod ipsum etiam maxime spectare puto
462쪽
A pnto ad decorem Epi scopi. Nam familiaris, qni prauis si moribus, & uniuersam familiam domi perturbat, & foris maximo plerunque dedecore aia scit . quare magna illi adhibenda est diligentia, ne quempiam in familiam
admittat, qui probitate conspicinis non sit. Hac enim ratione tum quietam domi uitam aget, tum etiam male foris non audiet; quod maxime Episcopo cauendum est, non tantum siti commodi gratia, quantum ne ciuibus seis noceat malo exemplo. Natura enim comparatum est; ut imitatione praesulum quodcunque sibi licere caeteri homines putent; ac illud quoque non est negligendum, ne aliquem in familiam sibi adsciscat, qui malis quidem moribus non si, sed tamen suspicionem iure afferre possit ma-B L cuiuspiam artis, uel de se, uel de domino, uel de quopiam alio similiari. qua in re perpulchram mehercle sententiam plane Caesare dignam sequetur, qui cum uxorem dimisisset ex sesipicione tantum stupri cum Clodio, coniugem, inquit Caesaris non solum culpa, sed etiam suspicione culpae, vacare oportet. Sic Episcopus ac multo magis, cum eius vita velut exemplar aliis proposita sit, non tantum macula, uerum etiam omni uel leuis. sma suspicione maculae carere debet. Danda ipsi etiam opera erit, ut sa- miliam, quam probam elegerit, in ossicio contineat, atque unumque que familiarium pro meritorum, ac uirtutum magnitudine ad maiorem promoueat dignitatis gradum. ea uero ratione Ec victui Sc vestitui consulet domesticorum, ut nec dignitas Episcopatus neglecta, nec luxuria C aut pompa vlla adhibita esse uideatur. familiarium uero, cum aegrotant, magnam habeat curam, prouideatque eo pacto illorum incolumitati, ut neque impenis,nec cuiuspiam incommodi ratio habita Risse uideatur. me mini ego, dum Patauij agerem, Petrum Barocium, de quo supra dixi, insignem Episcopum, constantissime hoc seruasse, praeterquam quod aegroritis familiaribus omnia suppeditarentur, quibus erat opus, ne unquam Me dicus sine ipse aegrotum inuiseret . aderat ipse 5c consilitationibus Medicorum S prognosticis. Hoc uero praestabat in singulos, ut ne postremos aut infirmos neglexisse uideretur. Iaudanda sand charitas, uereque Episcopo dignum ossicium. Consuetudo autem cum familiaribus tum grauitate, tum
facilitate condita sit, ne scilicet uel despectui uel odio habeatur: sed ea uta- D tur dexteritate, ut & uerendum te chariam sese familiaribus praebeat. Satis dicham puto pro opusculi nostri breuitate de officiis Episcopi, quibus Se diuinum cultum seruare. &se ac familiam lin muneribus uirtutum continere debeat. Nunc, quod secundo loco propositum erat; ea nobis ossicia exponenda sunt, quae praestare Episcopum oportet in gubernatione gregis fidei suae commissi, quantum ad uirtutes, ac uitam Christianam pertinet. Omnis ciuitatis multitudo in mares ac Deminas p imo diuisa est. marium
porro quidam sacerdotes sunt, uel sacris initiati, alij prophani; mulieres item, quaedam Christo virginitatem uouerunt, ac in coenobiis vivunt. reliquae aliud uitae genus elegerunt. potior cura Episcopo de mari-
463쪽
bus esse debet, quam de sceminis, tum quia mares natura sceminis praestant, Etum etiam, quoniam cum ordine quodam gubernatio procedat ciuitatis. sceminae natura simi viris subiectae, eorumque imperio praesto esse debent. quare Episcopi regimen mediis viris veluti instrumentis qiuibusdam ad sceminas usque pertendi uidetur. ac virorum quoniam quidam communi ui tar Christianae ratione iunguntur, quidam uero sacris initiati simi eadem ratione clerici primum spectant ad curam Episcopi. Nam e s veluti ministris utatur oportet ad gregis reliqui moderationem. In clericis uer8 hi, qui s.culares laici edicuntur, praeferendi itidem sunt ijs, qui vulgo reliuiosi uocantur,qui propriis quibusdam ducibus parent, de ὀ ciuitatis grege Lectus ecse uidentur; clerici ergo ij adsciscuntur ad Ecclesiasticos ordines ab Episco- Fpo, Sc ab eo in ossicio contineri debent . principio igitur magna disquisitione, nec mediocri iudicio utatur opus est in promotione clericorum ad ordines Ecclesiasticos. qua In re hac tempestate, meo quidem iudicio, grauissime sere omnes peccant,nullo enim ἡiscrimine habito Se scelestissimi ge maxime igilari omnium bonarum artium homines ad participationem diuinae potestatis,quae est in sacerdotibus admittuntur.qui postmodum pollutis manibus inquinatissmaque mente tractant quotidie ineffabile, ac omni ven ratione dignissmum corporis Christi Sacramentum . in magnis autem sceleribus deprehens Christianae rei maximum afferunt detrimentum . quibus tandem auctoribus praestitam sibi 'quoque 'eorum imitatione plebs licentiam putat quodvis facinus perpetrandi. quo fit, ut existimem magnam ad- Ghiberi diligentiam oportere, ne huiusmodi aliquod monstrum Episcopo, quem instituimus auctore ad ordines Ecclesasticos admittatur; quin potius eligentur viri de probis moribus ornati, Se doctrina conspicui, ut idonei ministri Episcopo adesse queant in erudienda cillitate Christiana religione, Sebonis moribus excolenda. Hoc in loco illud quoque obiter admonere in mentem uenit, ne eos ullo pacto admittat ad ordinem Ecclesiasticum. qui potius ut impunitatem peccati habeant sacris initiandos se procurant,quim quod cler ci esse uelint. sunt inter hos plerunque viri genere nobiles, seruili tamen ingenior qui tanquam ad arcem scelerum, quae animo conceperunt, ad sacra ordines me coniuriunt. Hi penitus relegandi sint θ Sacramenti huius participatione: quod si quando aecidat, ut horum aliquis in sce- Hlere deprehensus se se tutari uelit, ne debitas poenas Iuat, sacri ordinis
causa ope ab Episcopo implorata, nequaquam committat,me auctore, Episcopus, ut scelerum patrocinium ac iustitiae impedimentum sacra ordines. que esse uelit. verum, nisi omnia seruauerit, quae is, qui sacris initiatus est. seruare debet, tum uita, tum cultu, tum etiam toto habitu corporis, illum prophano praesidi puniendum tradat. Si uero obsisteret aliqua causa , propter quam tradendus' non uideretur iudici , legibusque ciuilibus t tunc iudex ipse seuerissimo utatur iudicio', ne Ecclesiam Christi, Asylum facere uideatur. Sed redeat, unde deflexit oratio. Pa-
464쪽
A rum quidem laboris reliquum erit Episcopo in cleri moderatione, si in eleactione clericorum non peccauerit. Nam facilὰ in officio continebit eos, qui statim ab ineunte aetate bonis artibus, probisque moribus suerint instituti. itiniores ergo erudiendos curabit, non humanitatis, aut hii iusia
modi quibusdam studiis, nisi quantum sit satis; sed Christiana disciplina.
Theologia inquam, nec non etiam iure pontificio, quod theologiae ita It conueniat. praeserenda tamen omnibus sunt studia factae scripturae. quae absolutionem tandem imponant quibuslibet clericorum studiis. Hatevolumina semper in manibus esse debent, ut, quod Flaccus dicit de auctoribus Graecis, dicamus nos de sacris,
B Vos Osaceia tremolumi sacra nocturnus Vis e nianu, mersite diurna.
Impudici uerd poetae, superstitiosaeque nonnollar artes procul sntomianes il clerico. Opera uero, atque industria Episcopi haec omnia recte pro stabit, si unumquemque nouerit clericorum, saepiusque ad se accersiri iusserit; percimctandoque tentaverit quantum unusci iisque proficiat.quod si quis non profecerit repugnante natura, falaem ne labatur in peius, procurabit rsicque iuniores erudiet, ut sngulis pro ratione prosectus conserat etiam dignitates. senes uerd an ossicio suo desint inquiret, eosque mulctabit, qui deerunt. qui uero bene se gesserint, laudabit, premioque afficiet, si occasio dabitur. Diligentissime quoque horum iura tuebitur, ne sacrortim mi-C nistri habeantur ludibrio, sed sustinere queant decus de maiestatem sacerdotalis dignitatis. maiori tamen sedulitate v tatur opus est, in his sacerdoti bus curandis, quibus alios regendi cura commissa est; a quibus poenitentiae Sacramento veluti pharmaco, populi delicta ablui purgarique solent Ac non tantum in urbe hoc procurabit, s:d in oppidis villisque: licet non ea doctrina, neque ea studiorum ratio, quae ab Urbano requiritur, a rustico quoque sacerdote requirenda st . non tamen rudem omnino liteia rarum rusticum sacerdotem esse uellem, sed tantum in literis prosecis se, quantum sit satis ad erudiendos rusticos homines in his, quae neces.se est quemlibet Christianum nosse: praecipue tamen bonos mores atque integram uitam ab his requiri debere admoneo. Nihil enim magis no
Ia xium Christiano gregi, quam improbus atque inhonestus sacerdos. Hactenus de cIericis nulli certo ordine obstrullis. At illi, qui sub aliquo ordine familiari merent, ex praerogatiua quadam Romani Pontificis: Episcopi curae solent non subesse, uerum duces seorsum habent, sub quibus militent. Non tamen propterea Episcopo cessandum duco, quin &hortetur praesides coenobiorum, ut monasteria in religione contineant, εd si quis eorum sorte facinus quodpiam perpetrauerit, quod cedere queat in aliorum detrimentum, pro Virili procuret, ut ex urbe pellatur suae fidei commissa, si alia ratione non dabitur manantem pestem coemcere . Atque haec quidem priuata quaedam officia fiant, quibus erga clerum utendum est, Nunc uero erga uniuersum populum communia quaedam on
465쪽
scia persequamur. Diebus solennibus, quorum plerique sunt anniue sar', Eossicium Episcopi est, ut missarum solennia sacra coram uniuerso populo celebret, vesperis quoque adsit chori princeps, uestibus sacris indutus oleum Chri sinatis ipse coficiat, atq; caerimonias alias sibi coficiendas potius quimalijs mandandans existimet. nam ut inquit Paulus, qui Episcopatum desiderat,opus desiderat, non quietam ac desidem uitam.illud etiam non ab re eritim moneam nostrae tepestatis Episcopos,ne penitus omittant uetustissimum morem ὀ patribus nostris diligentissme seruatum; solebant illi celebres uiri diebus festis, atque interdum quotidie inter missarum sacra orationem habere ad uniuersum populum,qua & erudiebant ignaros Christianarum rerum, de ad bene uiuendum mirifice uniuersos hortabantur. extant non solum Epi Fscoporum, sed etiam summorum Pontificum quamplurimae excellentiss-maeque orationes ad populum habitae; quod munus religiosi nostris temporibus usurparunt ob languorem ac segnitiem Episcoporum, cum tamen soconus,immis potius honor erudi edi populi maxime proprium Episcoporum sit. vellem si non omnino, aliquo saltem pacto morem hunc instaurari, ac in pristinum restitui ab eo praeside, quem erudimus. nam sestis quibusque diebus,& qui aliqua insigni celebritate aguntur, sermonem ei habendum censerem, O uel Euangelium declararetur,uel aliqua ex sacris literis, aut ex morali philosephia in medium adducerenturi si minus coram uniuersis populo,
fallem praesente atq; audiente clero, nam per clerum ad omnes quoque eam oratione manaturam uerisimile est. nequaquam, ut reor, huic officio bonus GEpiscopus deerit, nisi penitus se ineptum esse senserit ad id praestandum; de
qua re potius aliorum quam seo iudicio credat.Proximum huic officium est, ut non monitu atque hortatione duntaxat, sed decretis legumque sanctione. uniuersum populum in recto religionis proposito contineat.Hoc uero facillime assequetur,si duo contraria inter se uitia, quae plerianque in coetu hominum pullulare solent,medio quodam tenore deuitet. Horum alterum irreligiositatem seu impietatem nominabimus, alterum uero seperstitione: prius uitium oritur plerunque ex quibusdam disciplinis & artibus religioni aduersantibus, quae sapientiae nomen praeseserunti, cum tamen uerae sapientiae aduersentur.Huiusmodi autem artes sunt nonnullae scientiae diuinandi,ut Magia Sc Astrologia quas omnes sub idolatriae genere contineri compertum es, Hse potest omnibus, qui norint per has artes astris seu daemoniblis id ascribi, quod tantum diuinae naturae est proprium: nec minus quoddam philosophandi genus, quod nostra tempestate in gymnasjs inoleuit, θ religione dic. crepat, penitusque dissentit, deuiosque ducit ignaros adolescentes, qui cum nihil sciant,ex nescio quibusdam figmentis magnam de se opinionem scientiae nanciscuntur: adeo ut per se alios nihili faciant, ignarosq; reriam naturae putet, memnaque vulgus nuncupent. has omnes pernitiosissinas artes Episcopus pro uirili procul pellat d suo greget sanciatque omnes huiusmodi artes tanquam religioni aduersantes, ab omnibus fit endas esse atque reijciendas; idque ut fiat, &fuicionibus, ut dixi,&sermonibus hortationibusque sedulo
466쪽
sedulo curet.Huc pertinet illa diligentia quam summam adhibere debet Episcopus,ne haeresis serpat, neq; libri Haereticorum latenter in suam dioecesim importentur. Nulla enim capitalior pessis, nec quae facilius atheismo senestram patefaciat,quam haeresis est,quae sundamenta fidei cum tollat, etia omnem Reipublicae statum subito euertit. Alteriim ueris peccatum huic c6tra ritim est superstitio, quae excessus quidam religionis est, sicuti superius vitia desectus est quidam. Omnis itaque superstitio diligenter tollatur: ita ut cum uel sancti qui uitam agunt in coelis inuocantur,uel cum eorum reliquias veneramur: ueI cum imagines Domini Scheatissimae virginis, aliorum ein Ecclesiis pinguntur, omnia honestissme ordinateque fiat, illamque plebem ad Dei unius cultum quemadmodum decet, quasi per gradus manu ducant.
Prudenti autem Episcopo te EccIesiastico facile fuerit, si quis in his rebus abusius irrepsit, sens m aboleretne.si inconsiderate,sue praecipites seramurii sum iam Dei cultum, fidemque Sacramentorum, ordinem quoque Hieram chicum Ecclesiae,ut haeretici fecerunt,tollamus. Doceatur itaque sepe popuIus in omnibus, & super omnia Deum amandum atq; colendum esse,omnia
autem propter Deum sine quo nihil est Rehim; sanctique ipsi nihil essent. ita omnis actio cogitatioque ab ipse proficiscatur de in ipsium denique, ut alpha
S omega, reseraturis ad sanctos eo dant noscant cur id faciant,caeteraque,
quae a *nodis sapientissime decreta simi Sc exposita.qtiod si quis aut ob avaritiam.aut ob aliam caiisam reliquiis, aut imaginibus sacris abuteretur, prointinus tales pestes ab Ecclesia Dei arceantur. grauique mulcta afficiantur, ne
hi si e monstris Christiana puritas inquinetur. Suspitionis errore impietatis hue scelere vitatis,facile in recta religione populus poterit contineri.procu rei tamen ut quilibet suis saltem temporibus Poenitentiae & Eucliaristia: Sacramenta frequentet; idque diligenter suscitetur ab antistibus, qui urbis regionibus ac vicis praesunt.Cui officio si quis deerit, primum nitatur ad se ae- cessitum suasionibus,lenique increpatione ad rectum pietatis iter,ac munus reuocare. quod si pertinaci mente aliquem sceleri cuipiam adstrictum corrigi nolle senserit, tunc mulctis notisq; Ecclesiasticis mulctatum infame caeteris reddat ne contagione pestis illius caeteri quoq; inficiatur. Curet praeterea adolescentium institutionem, ac pro virili non permittat statim ab ineunte D aetate puerorum animos corrumpi poetarum, coeterorumque huiusmodi auctorum lasciuijs: quas si i teneris annis imbiberint; impossbile prope erit, ut
in maturiori aetate ad meliorem frugem reuocentur.qua in re nostris temporibus ut in primo libro diximus,magnopere peccaturi praeclare enim Aristoteles in Ethicis non pariam inquit,sed totum differt,quomodo quis es, adolescentia assuestat. quamobre diuinus quoq; Plato in libris de Republica iure optimo execrari Poetas uidetur,& ab ea ciuitate pellere,quam optimam ipse instituit. N5 tamen propterea quempiam suspicari velim nos eodem ordine Poetas omnes habere,neq; intelligere, non nunqua superiore quenda afflatu Poetis inesse: non adeo rudes sumus adeoque tardo ingenio, ut id no sentia mus. Verum longe praeserenda censemus animi integritatem, ac pudicitiam uoluptati
467쪽
voluptati illi, ac titillationi quae ex lectione poetarum huiusmodi capi Alet. Epaulatim nanque tabes dulci cantu persusa, diuinoque poetae spiritu condita repit in animum,penitusque inhaeret: vi postmodum vix unqua ablui queat. ab huiusmodi poetarum studiis abstinere debent adolescentes. si quis uero, ut apud lati nos Virgilius, uel componendis moribus studet, quod optimum
est, uel bella tempestatesque canit, eiam non esse legendum non pronuntio,immd laudo, si quis ita legit, ut ab eo non solum delectetiir, sed etia iuuetur. Sed interim si seri posset, ut cu profanis auctoribus simul aliqua Christianalectio pueris discenda proponeretur, mirum quam bene id fieret. Nam, ut uenim fateamur, turpissimum est Christi pietatem profitetibus, Romanorum gesta,caerimoniasque,atq; auguria nosse,Christianam uero religionem peni- Plus ignorare. utinam nostro Episcopo auctore talis inolesceret cosuetudo, ut
pueri cotinuo ab infantia ut ita dicam Christianis lectionibus assilescerent.
Sunt enim etia apud nos auctores latini satis multi, ne fortasse aliquis vereatur ne eloquentia latina stud ijs sacrarum literariam corrumpatur. sed iam satis persecuti videmur pro nostri operis modo Episcopi ossicia circa virorum gubernationem impendenda' quae ad eorum institutionem atq; in Christiana pietate prosecham pertinere uideatur. sequitur, ut pauca quaeda dicamus . quae curare Episcopus debeat circa mulieriim vitam. hae quoniam virorum imperio subditae sunt generali quadam ratione gubernari ἡebent.sngula uero eorum gesta maribus,quibus parent,moderanda linquantur. atque hoc de
laicis mulieribus dimam esse intelligatur, eas uerὀ, quae Deo virginitatem Guouere, atque In coenobiis degunt; non modo communi quadam ratione ut alias Episcopus tueri, ac regere debet; verum omnem operam adhibere, ne ignoret, uel minimam earum culpam .nam periculosiam admodum est in Iubrico eo sexu, parum etiam deflexisse de via. Nisi enim principiis obstiteris, mistra postmodum retinacula contrahas, cum in praeceps delatae iam retineri non possunt, quin omnino mant . quae res quanto dedecori si Christianae religioni, in quantam ciuitatis ignonimiam cedat, satis explicari lion potest. Nequeo hoc loco non summopere indignari, celebres nonnullas, ac principes Christianorum urbes adeo hac peste coinquinatas esse ut pleraque monasteria virginum olim Deo dicata lupanarium vicem praebeant.quo quid tu pius. quid sceleratius excogitari potest cur tandem ludibrio tinctissimam HChristianam religionem osnoxiam haec culpa no facit apud eos omnes, qui alieni a Christi grege, aut Iudaicam, aut Maiameticam, aut haereticam perfidiam profitenturὶ quamobrem in primis Episcopi officium reor prouidere. ne quod huiusmodi scelus in ea,cui praeest, ciuitate contingat, diligenterque
scrutetur comercia, ac consiletudines monachori nut principiis obstare potast.Si quando uerὁ quod auertat Deus contractam alicubi hanc tabem senserit.ad viuum usque resecet; imploret opem a principe ciuitatis, obsecret ol testetur imperet Dei iussu, ne hanc iniuria patiatur seri diuino nomini mullo tandem in munere se magis ardentem praebeat. Non tamen propterea lari
lauerim,ut Episcopus,aut quiuis Episcopi minister familiaritate,ac frequeti
468쪽
A innachorum collietudine utatur. Nam, praeterquam quod periculosa est ea familiaritas,certe plerunq; culpae si spicione praebet. qua maxime carenduna est illi,cuius uita ueluti exeplar exteris proposita esse debet. illud adeo dicere ausim,peiorem serὰ esse in Episcopo supicione innoxia, quam latente culpa. Nunc quando de monachis mulieribus diciti essi restat,ut pauca quaeda de laicis quoq; dicamus. Hae cu virorsi imperio sint subiectae:generali tantu ac conatini quada ratione ab Episcopo curari debent. praetereo quaeda superius de viris praecepta,quae ad mulieres quoq; pertinent,ut quotannis scilicet poenitentiae.& Eucharistiae Sacramenta frequentent huiusmodi alia nonulla. dic quaeda solu,quae ipsarii tantu sunt,nequaquam uero spectant ad viros. primas nitendum pro viribus est,ut decenti pudico moderatoq; cultu corporis utantur,iuxta regula Apostoli Pauli; Non in tortis crinibus dec. impudicus enim, immodicusq; mulierii ornatus religioni Christianae aduersatur, & reipublicae bono. Na primu eius. quae eo utitur cultu, mores corrumpit,du enim se,
si iamq; pulchritudinem atq; ornatum admiratur te diligit,tum sui, tum Dei obliuiscitur,seq; aliis mulieribus digniorem,excelletioremq; facit. mentesi; turgida nil no stipemum,nil non iniurium aliis sapit. haec prima est labes,primaq; mentis corruptio: qua insecta facile ad impudicitia prolabitur. Nec minus obest mulierii immodicus, atq; impudicus ornatus iuuenibus viris, qui facilius immoderati cultus muliebris illecebris ad libidines alliciuntur.hinc in sanctissimis templis amores exercent oculis atq; nutibus, passimq; inter C se de amoribus sermones conserunt. obiter hoc in loco, quando in huius rei mentionem incidimus admonendus nobis Episcopus est,ut si iasionibus, increpationibus, sanctionibusq; illud coficiat: ne Dei immortalis templis pro areis & soro ciues viantur, per ea deambulando. & inter se de mercatura, debellis,plerunq; uerd de amoribus disserendo,sed religio ἡ. sancteq; s illis uecsentur.Nunc reuertamur ad mulierum ortiatum, que quidem religionis pri, mum aduersari institutis affirmamus, si nimis dimitat, deinde etiam reipublicae bono latum nocere,ut nihil supra. dum enim n agni sumptus in ornatum mulierum i viris fiunt,alteraq; altera superare cotendit; magna fit ciuium rei domesticae,totiusq; tandem ciuitatis opum iactiara. cohibendus ergo.continendusq; erit iuxta praecepta Apostoli mulierum cultus. illud quoque praeci D piendum reor curare Episcopum debere, ne impudicis spectaculis mulieres intersint.Corrumpunt mores bonos, mentisq; integritatem labefactant tuo pia spectacula quaeq; in eis obscoena dicuntur,atq; aguntur.Hoc idem in pueris prouidendum erit. priscis quidem temporibus suiusmodi spectaculis aemulis.quae publice reeitantur, magnam operam datiant maximisq; sumptibus publicὸ instructa erant theatra in quibus populus ad prophana ea,& im' pudica spectacula conueniebat. quod veteres sa rici poetae increpant vehementer . postmodum ueris . cum Christiana ueritas illuxit, patrum nostrorum institutis sublata fuere. nostra uerd tempestate in plerasqiae Italiae ciuitates obreosit hic morbus. qui a praeside Christiano tollendus penitus esset, si fieri posset; sim minus,saltem hac ratione cohibendus, ut pueri, ac n)ulieres Oo ab huiusmodi
469쪽
hutiusmodi spectaeulis abstinerent. Caeterum, quoniam nuptae mulieres. Euc pueri,qui parentes habent si aperstites, minus obnoxij iniuriae sutar, tituendi ue praeceptores parentes habent, ac maritos: iccirco uniuersali quadam ratione ab Episcopo sunt instituendi, eisque non peculiari quodam modo . sed communi subsidium serendum est.At pupilli,5c viduae qtiae expositae sunt iniuriae, neq; proprios praeceptores habent, qui eos recte instituere ualeant, praecipua quadam ope tuendi sitnt. Episcopus enim comunis quidam est pater totius ciuitatis,i quo illi,qui magis indigent magis item stibi euandi,atq; adiuuandi sent . Hinc est. quod in sacris literis praecipue commendantur hi, set pupillum Se viduam fouent ab eisque propulsant iniuriam . quamobrem his utrisque Christianum praesidem decet maiore animi cura, atque studio Racriore opem ferre, ad eosque recte instituendos omnem diligentiam adlii bere. satis arbitror hucusque i nobis explicata sunt officia Episcopi quae ciuitati, cui praeest, instituendaeatque in Christiana pietate continendae accommodata uidentur: eoque processimus ordine, quem charitatis iura praescribunt. Nunc pauca quaedam dicenda restini de officiis, quae circa opes, ac re
ditus Episcopatus uersantur. Eorum enim distributio aὸ Christiani praesidiueharitatem iure optimo spectare tiidetur. Nam si huiusmodi opum erogatio in sacris lite is, ac praesertim in Evangelio, prophanis viris praecipitiar: qui nullo religionis priuato iure sunt obstricti: r quique in comparandis sibi opibus instidarunt: quanto magis censendum est fuisse hoc Epistopis praeceptu,
qui persectissimum in Christiana religione ordinem profitentur: quibusque Gopes no sudore partae,sed testamentis legatae sunt, ut cultui diuino de egeno nim necessitatibus inseruirent. qua de causa uerius procuratores quidam, ac tutores bonorum, quae pauperibus legata stant, quθm alia quavis appellatio ne nuncupari debent.Non ignoro tam in theologorum libris, quim in sacris canonibus sancitum esse,qua regula uti Episcopum oporteat in redituum Episcopatus dispensatione. Nos ueta praecepta )asimus: quae seruanda esse putamus Episcopo viro bono, no autem illi, qui tanquam in soro sibi cum Deo Iitiganduini esse putet, nihil aliud agere uelit, quam id, quod ei sacris sanctio nibus iniunetiam esse appareat, quodque sine stetere praeterire no posset. hoci mihi crede) non est agere ex cha itate,sed ex muli timor: qui si abst, neque illud facias, quod nunc facis. hi qui hoc pacto seruari a se oportere Epi- Hscopi munera existimant, intra praescriptos quosdam terminos liberalitatis. dic munificentiae cotinentur. At charitas terminum nescit, nullis finibus cohibetur.quamobrem cum illud in primis studeamus,ut Episcopus,quem in lituimus,charitatisigne accEstis nil no ex charitatis praecepto faciat: iccirco nullis praeceptorum angusti js contineatur, sed omne quod ex victus parci ae modici silmptibus reliquum est, cum diuino cultui, tum maxime egenorum mecessitatibus impendat. turpissimum enim ac maximὸ nefarium reor,velle quempiam ex inoptim peculio diuitias sbi coparare, aut bona pauperum in dii pellectilem domus magnificam.in longum seruorum ordinem, caeterosq;
huiusmodi sumptiis pro dere. de quibus, quonia septa Aude satis a nobis
470쪽
A est dichim, cum de vita ac victia Episcopi loqueremur, nil in praesentia amplius puto dicendum esse, nisi ut dignitatem ordinis tueatur, seperfluis impensis omnino reiectis, cumque nostra tempestate in sumptibus non ne iacessariis magis peccetur, ille ad desectum potius tendere conetur. sic enim medium tenebit: in quo est virtus constituta. Diuino igitur cultui primum id, quod necessarium est, impendat, reliquum pauperibus eroget: quod si indigentia pauperum tanta esset, ut pro eorum uita tuenda oporteret aliquid demere de sumptibus, quae in diuino cultu de more fieri solent, censeo ego maximὸ secun)um Christianam pietatem Episcopum factiarum, si minus magnifice Deum coluerit in templis lapideis, ut resarciat, opemque serat B templis Dei non marmoreis te insensibilibus, sed uiuentibus, atque intelligentibus. Dei enim templum uos estis, inquit ille . quod s tanta necessitas
eum non urgeat, Deum colat ea magnificentia, quae pro consuetudine, Sculis dignitate fatis esse uideatur. quod superest uer0 pauperibus eroget, senti atque se procuratorem, ac tutorem potius pauperum esse, quam dominum: si quid autem adhuc supererit: ad ornatum templi id omne conuem lat. pauperes uero non omnes eodem ordine habeat, sed potius opem ferat illis, qui ditioni sitae subiecti sunt, quam externis. Nam ea uidetur etiam mens Bisse illorum, qui bona sua legarunt Ecclesiae, cui praesidet, ut scilicet municipibus egenis potius vim externis ea erogentur. Petrus Bar
cius, de quo supra quoque i nobis facta est mentio, diligenter hoc seritabat. C malebatque Patauinis egenis opem serre ex Episcopatus reditibus, qui mVenetis consanguineis suis: quod diceret eam vim agrorum, villarumque testamentis a Patauinis ciuibus Episcopo legatam esse ea mente, ut quilibet coniectari facile potest; quo Patauinoriam inopum necessitati ex his opibus subueniretur. inter inopes uerd, honos uiros, boni Me nominis mulieres
aliis non probis semper praeferat. Hi etenim N Christo & nobis magis proximi sint quim improbi. ac scelesti. scelestos tamen extrema indigentia oppressos non negligat. Deumque imitetur, qui ut sacrae perhibent literae, Iem suum oriri aeque facit siper iustos & iniustos. omnibus ueris in hoc osscio anteferendi sunt illi, quibus nobili genere ortis paupertas ignonimiae ecse solet; neque mercenarias artes exercere sine calumnia queunt. his maxi-
D me tribuendum, neque expectandum, ut eleemo*nas petant; verum his etiam non petentibus largiendum, & quandoque insciis. post hos alios curet pauperes. verum in hac largitione , Sc munificentia illud cauendum est. ne inertes nonnulli, quod frequenter accidit, liberalitate hac illecti se otio dedant,segnemque ac tandem turpem uitam ducant.attinet ad hoc officium etiam illu), uti Nosodochiorum sue hospitalium utar enim nouo uocabulo) curam habeat, quae Episcopo deberi uidetur. Nam pleraque omnia hospitalia sitos tutores, ac praesides habere solent, quibus haec cura praecipue deberiir, quae & singula eorum visere aliquando Episcopi debebunt. Dubitabit hic aliquis, clam ne haec in pauperes munificentia, caeteraque virtutum officia praestari debeant, an potius aperte, ita ut omnes ea intelligant de