장음표시 사용
481쪽
tui, dctoachas legi parebat. Postquam uero mortuus est legi, id est,c ais Eli vitae, de insertus Christo; non est amplius si ab lege, id est, siti, legis maledicto,neque coacte obedit legi,immd sponte & alacriter. Hic mihi uidetur esse sensus iis ius primae partis. Q ndo eramus in earne,passionespeccatorim, cyra per legem erant, Ueruantur in membrs nostris, ut fusificarent morti. J Apud Apostolum, esse in carne, accipitur pro, esse sub lege: non quod lex sit carnalis. immo spiritualis est: sed nos quandiu stimus sub Iege, non siimus in spiritu, sed in carne. quoniam lex non potest viilificare nos, quamuis sit spiriti talis, ut in Epistola ad Ges tas dicitur, s data esset lex, quae posset vivificare, ex Iege esset iustitia. Peccatum non noui, nisiper legem. Nam concupi sientiam nesii bam, nisi lex diceret, non concupisses.J Ex hoc loco colligi potest apud Aposto- Flum, concupiscentiam esse peccatum; ut tenuit Augustinus. occasione auiatem accepta per legem operatum est in me omnem Eoncupiscentiam. Etenim nitimur in vetitum. Ego autem vivebam fine lege aliquando J Id est, iudicio meo uiuebam, quia putabam me uiuere. Vemente autem mandato pectatum reuixit. Ego autem mortuus Fun.J Reuixit, ut stupri diximus. Ego autem mortuus sum, quoniam sensi me mortuum esse. Nam per legem cognitio peccati. Peccatum enim occasionem accipiens per mandatum decepit me, Erper ipsemsduxit J Quomodo decepit M seduxit nimirum, puto, ut dicit Augustii tuis in libro 83. q. quoniam stiperbia extulit imminem, ut putaret posse se sitis viribus seruare mandata: quo pacto sunt decepti philosephi Sc Iudaei. stu operor, non Irosco non enim quod uolo,bonum hoc agri .et que ad finem capi Gmh.J Augustinus primum interpretatus est, dici haec de homine nondum reparato post lapsis m. postea se retractauit, leuoluit dici de Paulo ipse. 8a
de quouis sincto viro . Meo iudicio ex literae contextu. magis dicuntur haec de homine post lapsiam, nondum reparato. possiant tamen ad utrimque re serris ut scilicet,ex morbo, qui naturae inhaeret nostri etiam post reparati nem, cognoscamus detrimentum nobis illatum per peccatum, a cuius reatu liberati sumus, per gratiam Iesu Christi.
IHIL ergo nanc damnationis in his, qui IPnt in Christo Iesu,qui non secun His came ambulant, sed ecundam Itiritum.J No est quippiam danatic ni R tum quoniam selut iis est reatus peccati originalis;tii etia quo nia per virtute gratiae Christi non seperamur a peccato. Nam quod impossit trat legi, in quo in imabaturper carnem, mittens Deus is uum infimilitiaismet carnu peceati,de peccato damnauit peccatum in came, in iustificario legis impleretur innuis, ut nonsecundum carnem ambulamus,sdsicundumstiritum.J Dixerat, quo lex spiritu; vitae in Christo Iesse, liberauerat eum a lege mortis: nam per fi dem in Christum adipiscimur spiritum sanctim, qui nobis praestat vitana spiritus Sc sanctificat, soluens reatum omnem, S ita liberat nos a lege mortis, in quam incideramus per peccatum. Huius,quod dixerat, reddit rationLinqui-
482쪽
A inquiens. Non quod erat impossibile legi in quo infirmabatur per carnem. Iam silpra diximus, quod lex, quamuis spiritualis esset, non poterat tamen viviscare; & ideo ij, qui erant sub lege, erant in carne . Inquit ergo. id, quod lex n6 poterat praestare vi,scilicet, transscrret nos a carnead spiritum; Deus mittens situm situm in similitudinem carnis peccati, id est, in carnem mortalem, quae erat similis carni, in qua esset peccatum, pronitas scilicet ad malum. quia passibilis de mortalis; damnauit peccatum de peccato. In carne id est, patiendo & tradendo morti carnem suam non peccatricem; damnauit peccatum de peccato, id est, abstulit vim omnem peccato in nobis existenti; ne scilicet saceret nos reos, Se superaret nos: & sic iustificatio legis imple-B retur in nobis, qui secundum spiritum ambulamus, non secundum carnem. Et ne quis putaret, se posse esse in Christo, de liberum i peccato, quamuis ambulet secundum carnem, addit omnia, quae sequuntur, ad destruendum hunc errorem. Nam expectatio erraturae releuatione horum Dei expillas, m JAugustinus in libro 8 3. quaestionum, exponit de corpore nostro ea, quae hic Apostolus dicit de creatura quod scilicet expectat liberari a mortalitate. Videtur hie sensus sequi ex dictis paulo ante. Tamen si quis etiam adaptaret ad unitiersam creaturam sensibilem, optimὸ, ut reor. quadraret etiam superioribiis. Explicat etenim . quina magna si futura gloria, quam expectamus non tantum ex nobis, sed ex uniuersa creatura sensbili. Similiter stiritis e Liuuat infirmitatem nonram: nam quid oremus ,sicut oportet,nescimus; sedJ Uritin in- si tercedit pro non gemitidus inenarrabilibus J Supra dixerat dona nobis collata per spiritum, liberationem stilicet a seruitute peccati de spem gloriae. Addit nunc te aliud beneficium, quod, scilicet. in oratiouibus nostris adiuuat infirmitatem nostram, ex qua efficeretur fere semper,ut nobis noxia peteremus. at spiritus habitans in nobis dirigit voluntatem nostram in Deum, ut, scilicet, semper dicamus, saltem in corde, cum oramus. Non tamen sicuti ego volo, sed scut tur quam in nobis voluntatem. factam a spiritu, inspicit Deus, qui est strutator cordium. Scimus quoesam diligeminsveum, omnia coeperantur in bonum. J Subdit, ut reor, quod orationes hae directae a spiritu semper exaudiuntur, ad sanctorum, in quibus est spiritus, utilitatem. Nam omnia , quaecunque illis accidunt, cooperantur ad bonum . de ita orationes spi-D ritiis pro sanctis semner exaudiuntur. Quos enim praesciuit, σpniae auit ex forme eri imaginis ν eius ut sit ipse primogenitus in multis fustibus.J Hic reddit rationem, Se probat ijs. qui secundum propositum Dei vocati sunt sancti, omnia cooperari ad bonum. Nam quos praesciuit, Sc praedestinauit, id est, etiam praedestinauit. Praedestinatio etenim est ex Dei voluntate, quae praeexigit cientiam. Addit postea ea, quae ἱ Deo efficiuntur in utilitatem praedestinatorum, ut nullus relinquatur locus, ubi offendant. Et iccirco palim est, omnia eis cooperari ad bonum. Egreditur postremis Paulus ad e plicandum amorem suum erga Christum; Ze quasi ectasim patitur.
483쪽
PTABAM edax ib a esse pro fratribus mes. 3 Nulli diibium esse
potest ex his, quae dixerat Apostolus statim superius, lilod innuit se suisse ita animo affectum, ut Moyses, qui dixit Deo. dele me de libro uio. N parce huic populo,ne sorte dicant, callide eduxit Deus eos ex Ae gypto. Ita hic Paulus, ne uidereriir ueri,um Dei excidisse promissionem scitas ieet factam patribus Iudaeorum; optabat ipse anathema esse i Christo. Sed dubitationem facere poterit,cur dixerit, Optabam,& non dixerir, opto .Puto ego ob modestiam sic fuisse locutum Apostolum: na esse maioris persectionis est quam suisse; Ideo inquit,optabam:ae s diceret, memini me tali suisse animo praeditum; quod longὸ minus est, quam si diceret, tali nunc siim animo praeditus. 'An quod exciderit verbum Dei non enim omnes, ius ex Israel unt, hi sint Ipraelitae, me. Supra dixerat,se optasse anathema esse pro patribus lec. Innuit hoc loco,ob Dei amorem te honorem se hoc optasse; ne,scilicet rati quibus uideri posset, verbis Dei excidisse in promissioniblis sectis populo Israξ-.lis. Verum,incpiit uideri poterat excidisse considerantibus tantum carnis originem; sed non excidit verbum Dei, quod referri debet ad filios promissonis, quibus scilicet, promissum filii ducentibus originem fidei de spiritus Abraham. deinde hanc Dei electionem, filiorum scilicet, promissionis ampliatn ut ostendat pendere ex Deo non ex operibus nostris, nec ex origine carnis. Nam de IsmaEt fuit filius Abrahae secundum carnem, ad quem tamen nO G pertinuit promisso. Magis deinde rem coarctat, ut ostendat, non fuisse promissonis Dei verbum descendentibus secundum carnem factiam. Nam eadem mulier Rebecca, ex eodem viro Isaac. N eodem concubitu, concepit Esau & Iacob: tamen antequam quicquam boni facerent aut mali, dichim est. Iacob dilexi, Esau autem odio habui ; ut totum si ex vocante & eligeniate Deo. Quid ergodicemus 'numiuid iniquitiis est apud Deum'J Reor ego totum qiiod sequitur, usque ad eum locum; O homo tu quis es, qui respondeas Deop pertinere ad dubitantem dc quaerentem interpositis quibusdam uerbis respondentis Pauli, ut in familiari sermone seri selet. Inquit ergo quaerens . εe jubitan ; si ex vocante tantum Deo est electio, quid dicemus nunquid iniquitas est apud Deum 'Abst inquit Paulus. Prosequitur ille ut inco pe- urat. Moysi enim dicit, miserebor, cuius misereor, Scc. quae sequuntur usque ad eum locum. Dicis itaque mihi. quid adhuc quaeriturξQuae sint Pmili ver diresumentis dubitationem addit 'am. o homo is quis es, qui restondeas Deo l e Paulus dubitationi propostae respodet; de primum increpans audaci ani uaerentis.Non enim debemus ita impudenter rationem exigere i Deo suo rum operum, iuxta dictum sapientis in Eeclesiastico: 8c in pluribus operibus eius ne sieris curiosiis. Deinde meo iudicio. ilia stioni resnondet ibi.quod si Deus volens ostendere iram,&c. Inquit ergo nullum esse locum querelae nobis, immὰ bonitatem & longanimitate Dei se iram opere laudare qui in multa patientia sustinuit vasa apta in interitum: Na n5 ipse aptauit ea in interitu,
484쪽
A sed ipsis aptariint; tum ex originali peccato tu ex aliis additis, ut ostenderet diuitias gloriae sitae in vasa misericordiae, quae praeparauit in stoliam. a utiq; praeparasset vasa ira in gloriam .nisi obstitissent ipsi; iuxta illud P almi Hodies vocem eius audieritis,nolite obdurare cordat vestra. Subdit postea vasa misericordiae esse illos,quos Deus elegit ex gentibus de ex Ilidaris. Nam prophetae etiam hoc praedixerunt . vocandos esse a Deo Se ex gentibus, de ex Iudaeis.
uigilis ins quod Gentes ira n ectat tur In hac postrema huius capituli parte,Apostolus colligit summam totius rei 'cur, scilicet de gentes apprehenderint iustitiam. 8e maior pars populi Israelitici exciderit a iustitia; &totam causam resere ad fidem,&iustitiam fidei, quam secutae sunt gentes,de Israes auersus est, sectando iustificari ex suis operibus.
iN hoc capitulo nihil aliud agit Paulus nisi ut ostendat ignorantiam
Iudaeorum,qui non peruenerunt in legem iustitiae, ut stipra dictiam est'. propterea quod aemulati sunt Deum, non tamen secundu scientiam. Nam volentes Deo placere ex sita itistitia, id est, ex suis operibus,ut supra dixerat,noluerimi esse sibiecti iustitiae Dei,ut eius scilicet,seret compotes. quae iustitia Dei est Christus.Nam Christus est finis legis ad iustitiam om ni credenti. Hoe postmodum declarat ex eo, quod lex dicit, quod qui secerit ea, qtiae lex dicit, tituet in ea:& alibi: Maledictu . qui non permanet in verbis C legis huius.Qtiamobrem ut dicit Apostolus in Epistola ad Galatas: Qui simisub lege, sunt fiat, maledicto. Adiungit postmodum quid seriptura dicat de s-de.quod,quomodo faciat ad propositum,dicam paulo post. Non dicas in corde tuo, quis adpendet in coelum, e J Hoc est verbii fidei quod praedicamus, ad qua fidem requiritur St actus interior qui c'credere; Sc actus exterior qui est,c5- steri.Vtriusq; Apostolus memihil,& alterum alteri ait ibuit: ut tamen intelligendii sit, utruque debere viriq; attribui. dicit enim, cum ditat scriptura in Deuteronomio. quis adstedet in coelum addit Paulus hoc est Christum deducere. aut quis descendit in abyssum addit Paulus hoc est Christum ab insetis reuocare. Nam iielle perstriatari Sc intelligere, & incarnatione uerbi, qua descendit ad nos e coelis,& resurrectionem eius, qua ab inferis resurrexit, est D dementis Sc aberrantis. Sed quidssicis scriptura prope iuedum in ore tuo σin corde tuo.J Hoc inquit Apostolus est verbum fidei quod praedicamus. Nam, si confitearis in ore tuo Dominum Ies2m.JEcce applicat consessonem articulo de incarnatione uerbi, quae praesiupponit fide cordis. Nam qui profitetur Iesium esse dominum Deum profitetur uerbum fuisse incarnatum. sequitur.Et erta deris, quod Deussufiitauit eum a mortus, siluus res. J Ecce applicat alteri articulo de resurrectione qui pertinet ad eam partem scripturae, aut quis descendet in visum quod est Christum reuocare ἱ mortuis.fluus eris.Vtrumque tamen
oportet credere. 8e utrumque,cum fuerit opus,confiteri ore. Subdit. Nam corde ereditur ad iustitiam, ore autem confessio fit ad salutem JNam iustificamur per fidem cordis; tamen non possumus per hanc cordis iustitiam perueni re ad se
485쪽
lutem: immo a stultitia decidimus nisi ore costea murumamque, cum opus A. suerit. Nunc dicendum quo 'nam pacto dicham in Deuteronomio, in quo
Moyses loquitur de praecepto & lege Dei, applicat Apostolus ad propositu in fidei, de qua agit. Puto ego noluisse Apostolum ex dicto Moysis, cilin loquitur de lege & mandato, adducere rationem, quas Moyses esset locutus defide. Nam haberet contradictionem ab aduersariis manifestam; sed uoluisse uti auctoritate scripturae secundum analogiam, de proportionem quandam pseuti dixit Moyses de mandato Dei, quod non repetendum nec requirendum erat, nec a coelo, nec ab abyssis, sed prope erat. Ita nos dicimus de credendis. 5c de fide. Possemus etiam dicere, quod Moyses illis uerbis innueriti. credendum esse simplici ex corde mandato illi, nec quaerenda ulla ratio: sic F. nos de Christo dicere. 5e fide in eius incarnatione, & resurrectione. Nam in his duobus articulis alii omnes continentur. Conuertit deinde se Apostolus ad Iudaeos; & eos reprehendit,quod uocati a Deo. contradixerint Ec restiterint. Id quod inquit etiam prophetatum si isse in seripturis,scuti prophetatum fuit de conuersione gentium. Haec sere est summa huius capitis.
Iudaeis, conuertit se Apostolus ad remndendam at G rogantiam gentium quae Iudaeis insultabant: ostenditque Deu non -repulisse Iudaeos:primum quidem, quantum ad electione, id est, ad eos, quos Deus elegerat ex Iudaeis. Nam 8c se profitetur esse Iudarum extri- Gbu Beniamin, lec.aitque id accidisse hoc tempore quod contigit sub Elia. Natunc cum putaret Elias se solum relicham accepit tamen ex diuino responso, relicta esse septem millia virorum, qui non curuaueriint genua sua ante Baal. Sic etiam nunc Iudaei, qui crediderunt, electi fiunt i Deo. quamobrem innuit no rectὸ gentes facere,si insiliarent Iudaeis electis. Subdit postmodii Aposto his,uniuersiae Iudaeorum genti, a Christianis gentilibus non debere insultari; ouoniam is populus primum est a Deo electis, sanctificatus in eius patribus Abraham Isaac 8c Iacob. Nec propterea debere cotemni arbore, quam-tiis quidam rami ex ea fracti sunt am ob incredulitatem fracti sunt.Tu autesde stas. mi illaque adducit in hanc sententiam. Prodit deinge arcanu quoddam & musterium; quod stilicet, postquam gentes intrauerint in Christum, Hetiam Israel intrabit Sc siluus fiet. Desinit tandem in admirationem diuinorum operiam S diuinae sapientiae. Haec est simma huius capituli. Secundum Euangelium quidem, inimici propter nos; secundum electionem autem, arissimino purpatres. Ilaepaenitentia enim sunt Dratiae Ueud a)-oratio Dei. J Locus hic obscurior est. Augustinus vult, alios ex Iudaeis esse inimicos, Se alios charinsmos. Inimicos eos, qui non crediderunt. charissimos secundum electione. Be eos qui crediderunt. Ego potius puto, utrumque referri ad eudem Iudaeorum popuIum; qui.sicilicet si te inimicus Dei de charissimus.Inimicus quidem quia eo tempore nondum receperat Euangelium:ex quo contigerat sa-.
his gentibus conuerss Apostolis ad praedicandum gentibus, ut in actis Apostolorum.
486쪽
A stolorum. Ideo hic dicit Apostolus, propter vos. Hie idem populus est Deo charissmus, secundum electionem propter patres, id est, quoniam eius patres electi simia Deo. Nam Dei dona te vocatio sunt sine poeni entia; ides non reuocantur a Deo quas eum poeniteat se illos elegisse. Conclusit Deus omnes in incredulitate, ut omnium misereatur J Ambrosius exponit incredulita em, desperationem; id es .iit e perientia de se desperantes conuerrantiir ad misericordiam Dei; N se omnium misereatur, Se Iuctiorum sentium: sed magis ad textum uidetur facere si infidelitatem intellexerimus,sul, qua Deus prius concluserat gentes,nunc autem Iuda rarum populum: ut tandem viris. que ad fidem conuersis, omnium misereatur.
33ξCRO itaque mi fratres permiserationes Dei, ut exhibeatis corpora
vestra hostiam viventem, Driam seneplacentem Deo, rationabilem latria et Urani. JHostiam uiuentem commode diebam. Nam hostia BlRoccidi; Deus uero exigit a nobis corpora nostra hostias uiuentes, sanctas, MDeo beneplacentes;sic etenim viventes hostiae erunt addit, rationabilem latriam uestram, ne quispiam putaret, uerit m Dei cultum pertinere tantum ad corpus de ad exteriora; iccirco addit Cultum Deo deberi secundum ratione. id est, secundum miritum, ubi viget ratio. Vi probetis, quaesit voluntas Dei lo beneplacens σperfecta J Ut scilicet experiendo cognoscatis. quaesit uoluntas Dei id est, mandati im ες consilium Dei bonum peliachim &beneplacens, id est,in quo persistentes boni eritis Deo placentes,& persecti .Hanc Dei voluntatem postmodiim explicat; ut scilicet non altum sapiant, sed sapiant ad sobrietatem; id est, intra terminos eis a Deo praescriptos,iuxta mensuram fidei; id est iuxta mensi iram, quam ad astritendam figem acceperunt. Sive prophetiam,secundum rationem . vestroportionem fidei. J Duobus modis locus hic potest exponi, vet. scilicet ut prophetent, id est, exponant mysteria & arcana secundum regulas fidei; ne scilicet indulgeant ingenio suo de quippiam interpretentur non secundum regulam rectae fidei, uel secundum analogiam fidei, auditorum inquam; ut scilicet, accommodent se capacitati auditorum.
VPERIORI capite praecepit Apostolus, qualis unusquisque Christianus debeat esse, de quo ad Deum, de quo ad se ipsi im; ne scilicet P. LE: a sapiat plus quam oportet: in hoc praecepit, qualis debeat esse erga proximum. quod etiam in fine praecedentis capitis tetigerat; sed ea potius pertinent ad bonitatem quandam animi: Haec uerὁ pertinent ad iustitiam; ut scilicet unicuique reddatur debitum .
N hoc capite nihil aliud agit Apostolus, nisi ut reprimat quorundam gentilium de Iudaeorum sortem arrogantiam: qui insulta bant quibusdam infirmioribus in fide , qui adhuc detineban-
487쪽
tur in obseriratione legalium; tum in deicistu ciborum, tum etiani ita Idiebus quibusdam obseruandis, sabirato scilicet, neomenijs, & eiusmodi aliis. Hos contemnebant alii firmiores in fide, qui scilicet stabilierahi cor fide. non estis. Econtra arguit hos superstitiosorus, cpii condemnabant eos; qui his obseruantijs non detinebantur; disitis iudicium non ad nos pertinere, sed ad Deum , cuius serui sumus. Insuper , cauendum illis esse, ne praebeant occasonem standali proximo, ac omnia inquit , quae fiunt contra Ddem. id est conscientiani. quamuis in se bona sint, mala tamen esse ei, qui ea
facit. Manaacam non manducantem non tu mi Deus enim
his uerbis Apostolus, perlaetiorem esse manducantem non manducante pvtpote qui sit assumptus a Deo. Tu quis es, qui imbeas alienum seruum ' proprio silomino mi, aut cassit: sabii autem, potens 'enenim Dominus eum natuere.J Hic Apostolus conuertit se ad eos, qui firmi6fes in sde , contemnebant illos instimules, qui non manducabant; ac propterea etiam eos iudicabant Sc condemnasant , docetis non pertinere ad eos hoc iudicium, sed ad eorum Dominum qui staret et eos id est firma ofes in fide faciet. potens est enitri hoc praestare. Sive enim et tuisnus , Domino fiuimus siue ni dirimur, Domino morimuin Pertinet iudicium de morte&uita nostra ad Deum, non ad hominem. In Me enim Christus remortuis est,σresurrexit,ut uiuorum dominetur S moirtuorum.JMulta possent subtiliter inueniri re dici I ego, crassus intelligens, puto sensum Apostoli sitisse, Christum, eo quodαmortuus est,& resurrexit, meruisse lut iudex esset viroriimque; tan ita in ηui utrumque statum expertus esset; Gnon quidem peccatoriim, sed mortuoruna di mors autem peccato debetur, leter peccatum introiuit in mundum a
d rat. scopus etenim huius Epistolae fuerat, remouere contentioneS,
quae fuerant ortae inter ludaeox Sc Gentiles, qui in Christu crediderant. sensim ergo ex his , quae statim supra dixerat, de obseruatione ciborum de dierum inquit firmiores debere Ibbstinere, M serte imbecillitates infirmoriam,nec nobis ipsis placere.postmodum sensim,post controuersias has de ciborum & dieriam obseruatione, descendit ad praecipuam controuersiam in- Hier Iudaeos & Gentiles exortam , hortans ut se inuicem sit scipiant ex charitate; concludens Christum natum filisse&uersatum in Iudaea ob seruandas promissones sactas a Deo patribus Iudaeonim quibus promiserat Christum ex eorum semine nasc;turum; ideoque Lisse ministrum Circuncisionis;gentes uerὀ,quibus nihil nerat promissum, quamuis de earum uocatione suerit
prophetatum, debere laudare misericordiam Dei: quarum sibi datum suisse ministerium dicitu multaque addit de prosectione sua ad urbem .Haec ferὸ est shmma. Et mini Christus non sit,iplacuit 2, sicutiscriptu est,impreperia exprobro itum tibi ceciderunt super me.J Is sibi placet, qui non se accommodat alteri ;neque i rigore discessit,ut imbecillioribus se accommodet. Hoc minime s ciendum
488쪽
A ciendum esse monet Apostolus; ac Christi exemplo nos hortatur.Nam Christus sibi non placuit,sed peccatoribus sese accommodabat ac cum illis prandebat; aded.ut suerit appellatus vini potator.de amicus Publicanorum lc peccatorum. Hoc innuit ac dicit Apostolus, cilm inquit, improperia improperantium tibi ceciderunt super me. quoniam ea opprobria, quibus solemus afficere illos, qui Deo improperant, de aduersantur, ceciderunt seper Christum. Viper patientiam e consetitionem scripturarumst em Ille enim. qui se infirmiori accommodat, patientia ut itur: na illius mores patitur contra genium suum. consolationem uero capit ex scripturis, ad medelam eius modestiae,quam patituri, legens ita etiam vixisse Christum. Sanctificans Euanu gelium Dra.J Phrasis Paulina, qua attribuit Euangolio id,quod in nobis efficit Euangelium. Nam per Euangelium sanctificamur nos. Repleuerim Euangelium Dei.J Eadem fere phrasis. nam gentes de nationes eas, quas memorat, repleuerat Apostolus Euangelio Dei.
I ill autem qui potens est vos eonfirma re iuxta Euangelium meum, raedicationem Iesu Chνisti secundi reuelationem materj temporitus aeternis taciti quia nune patefactum est, Sperscripturas Prophetarum.fecundum praeceptum Herni Decin obedientiam Uet,in cunctu gentibus cogniti,foli sapienti Deo per Ies2m Christum, ut honor c gloria, inscculascaterum. Amen. Et persiri WasProphetarum secundum praeceptum aeterni Dei, in Aedientiam fidei,in eis lagentilis cognitiJ Videntur haec contradicere his quae statim dixerat superius.quomodo namque suit Euangelium occultum temporibus aeternis, si per seripturas Prophetarum fuit cognitum Puto Paulum velle Euangelium,cum re prodi tum est, suisse etiam cognitum per scripturas Prophetarum, quae ante rem proditam non intelligebantur. Sic dicit Petrus, Sc habemus firmiorem Pr pheticum sermonem.Sic in Evangelio, spiri tus domini super me: in actis postolorum de Eunucho qui legebat Esaiam prophetam. Cui honor intoria
insculasa lorum. J Puto subintelligi prius soli Deo gloria; deinde subdi, per
Iesiim Christum, cui etiam honor N gloria.
489쪽
RGUMENTUM sacile &obuium . nam primo gratio agit Deo de Corinthiorum prosectu in Christo Iesii; deinde arguit schismata, quae esse inter eos audierat,ex immoderato affectu, quo doctorem quisque sinim aliis praeserebatis Cum omnibus xinuocam nomen Domini noli Iesu Christi, in omni loco ipsorum o nostro. J Quidam diuidunt particulam illam in omni loco, ab ea quae sequitur, ipserum & nostro,& coniungunt hanc postremam ijs. quae prius dixerat, Domini nostri Iesii Christi, domini inquam ipsorum & nostri; sic etenim in Graeco.vel appellauit locum ipsorum. G etiam situm; utpote ab eo constitutum, &in quo ius habebat. Secundum quod tessimonium Iesu Chri li co mulium ea in nobis. J Testimonium Christi. accipi potes factive N passive. passuὶ uidelicet, quod de Christo asserimus fideles omnes, uel actiuὰ, quod Christias perhibuit & de scipse, de Deo, Si de mundo.ipse namque missi is suit in mundum, ut testimonium afferret veritati, ut apud Ioannem Iegitur. Fidelis Deus a quo meati estis. J Si fidelis, omnia bona,quae pollicitus est nobis in Christo, proculdubio practabit. Ego sum Pauli, ego Apollo, ego Cephae,ego Grinis diuisio est Chrinus. J Vel dicit Chriasti im diuisum esse apud eos: quoniam . qiuasi ab his doctoribus non idem Christus si ierit praedicatus, inter se dissident: uel, quoniam nonnulli inter ipsos erant, qui diuidebant de separabant Christum ab doctoribiis , quasi H
connumerandus esset cum illis, S in eorum esset ordine constitutus. stumniam enim in sapientia Dei non cognouit mundus persiliensiam Deum placuit Deo rem initiam praedicationis salvos facere credentes.J Alia deinde siti it in eundem sensum.Sapientiam Dei appellat Paulus costitutionem mundi, eiusque gubernationem; ex quibus omnes satetur summam esse in Deo sapientiam. stultumueia Dei appellat Paulus, redemptionem humani generis per crit-cem. Hoc etenim mysterium Dei uidetur sapientibus huius mundi stultitia. Inquit ergo Apostolus, quoniam mundus non cognouit Deum per sapientiam id est,ex mundi constitutione non quod non nouerint; nam nouerant
Deum, ut in Epistola ad Romanos dicit ; sed quoniam non glorificauerunt
490쪽
A ut Deli, neqtie sese ei subiecerint,dicuntur in hoc Ioco non nouisse Deirin. placuit Deo salvos facere credentes per stilliitiam praedicationis, id est, per
crucis praedicationem. Nam verbum crucis. pereuntibus stultitia est, id est. non credentibus; credenti luis ueris, est Dei virtus, qua saluantur credentes . spraedicamu Christum crucifixum. Imbisscam itum, gentilissultitiam.J Gen, tes, quibus Prophetae & lex omnino ignoti erant, putabant Christi praedicationem stultitiam quandam esse Se meras sabulas: Iudaei uerd qtii de de Mes.sia venturo. &de multis aliis pertinentibus ad Christum, ex scriptura edocti erant in Christo offenderunt. nam ex signis cogebantur credere ;& ex malitia de inuidia obcaecabantur; se ideo offenderunt. Ex ipso autem mos estis in
B Chrim Iesu; quifretus in nobis a Deo sipientia, iustitia, san catio, Gredemptis:
et i, ficutscriptum es, quigloriatur, in domi glorietur. J Supra Apostolus, quod sicuti Deus per stultitiam crucis uoluit sanos facere credentes, non persa pientiam; ita etiam elegerat homines ignobiles,indoctos,contemptibiles,&qui tanquam non sint; ut confundat nobiles, doctos te diuites subdit Christianos omnes natos esse ex Deo in Christo Iesi, qui est sapientia. iustitia, sanctifkatio, & redemptio nostra, quod ad duo potest referri; scilicet, quo-xiam ex Christo in nobis influxit sepientia-iustitia . & sanctitas; nam de plenitudine eius omnes accepta uia sebinde potest etiam intelligi. quod sapientia, Se iustitia, & sanctitas, quae est in Christo, tanquam in capite, attribuitur il Deo nobis; ita ut qui gloriatur non in se ipso glorietur id est ob vim
C tutes, quibus ipse sit praeditus; sed in domino. id est, in Christo. capite suo,
cuius virtutes membris imputantur. vel, ob virtutes glorietur, quas accepit
de plenitudine Christi, non autem ipse comparauit.
I iii L aliud agit Apostolus in tapite hoe, iiim ut doceat se eadem
regulam sectatum suisse, ut scilicet putaret inter eos nihil stire nisi Iesum crucifixum) quae stultitia habetur 5e scandalum. neque eloquentia ulla usum suisse,sed tantum spiritu ostendisse eiusque uirtutem, ac sapientiam abstoditam inter perfectos ostendisse, Christum scilicet quam sapientes huius mundi non nouerunt.Nouerunt ueris hi qui habent spiritum aD Deo. Na spiritus Dei scrutatur Dei secreti. itaq; hi, qui acceperia ni spi ritu a Deo possunt etia ea percipere & scire, qtiae a Deo sint nobis donata, quae animalis homo nequaqua percipiti, immo stultitia sunt tui. Testimonium Christi. IS pra expositum est hoc testimonium. M si amem non in persuasibili biu bu-manae sepientiae vern, sed in ostensione Dibitis σvirtutis.J Sermo, quo Corinthiis usus est Paulus,non ornatus aut comptiis suit,sed accommodatus,neis ostenderetur spiritus Dei per Christum Se uirtutem eius. Nam ministri, ac praedicatores uerbi tantum ostendunt: Deisi autem per fidem Christi intus operatur, de spiritiam infundit; & sic fides nostra niti uir non humana audi ritate.sed diuina. Sapiemiam ver se huius mungi, neclueprincipium huius mundi,
qui destruantur.J Destruuntur utique huius mundi sapientes: quoniam Deus. stultam