장음표시 사용
491쪽
sultam secit eonim sapientiam,qua putarunt se posse ad scaelicitatem perueis Enire. Sed loquimur Dei sapientiam in mysterio, quae abscondita est, quam praedestia navit Deus ante saecvla in Horiam noshram.J Sapientia haec Dei, de qua loquitur, uel Claristus est, qui ante saecula praedesti natus est, ut fieret homo in gloriam hominum de naturae humanae; uel in gloriam eorum, qui eum receperunt. vel per sapientiam Dei. intelligit hoc Dei arcanum consilium, criodante saecula praedestinauit, id est decreuit, ut sitis temporibus fieret. Hoc Dei consitum nullus Principum huius saeculi nouit. Si enim cognouissent,nunquam Dominum gloria crucifixissent.J Populus Iuda oriim non cognouit Christum. Principes & scribae cognoueriint eum esse Messam, non tamen esse Deum; quae caecitas eis contigit ob eorum superbiam 5e inuidiam. Quae σώoui- Fmuringons manae sepientia eterbis, sed in domina stiritus, stiritualibis stiri-ιuaba comparantes.J unaquaeque doctrina sua habct verba, suamque orationem ipsi accommodatam. doctrina humana habet verba docta de orationem comptam; doctrina spiritus. cuiusmodi est Christi doctrina, habet orationem incomptam, verba non admodum exquisita; ut tota prae se serat simplicitatem quandam, quare doctis humana sapientia negligatur. usi e go sumus, inquit Paulus, spiestualibus spiritualia comparantes; id est accommodantes rebus spiritualibus spiritualia ueri,a, 5e spiritualem orationem, Wiae incompta & simplex est; spiritualibus scilicet rei iis. O nimalis homo non percipit ea, quae sim: tiritus Dei; ssaltima siquidem βιηt illi. Spiritualis autem Ge. JHomo animalis non Ghim is dicitur, qui bruto tum vitainasit. voluptati- Gbus mancipatus, sed omnis is, qui non transcendit humano in lumen. Si sitae spiritu est. Hi in Psalmo dicuntur filii hominum. Spiriuati a nemine suδω- tur, σipse iudicat omnia. 7 Potentia inferior, non ascendit ad ea iudicanda, quae pertinent ad superiorem; superior uero re sua & inferiora discernit. Stacut scripti est, emis comuit sensium Domini ' aut quis instruxit eum ' Nos autem
sensu Christi habemusa Necesse est, ut is, qui aliquem intelligit, de ab eo dicta & facta,eundem sensiim habeat cum eo, quem intelligit. Is ergo, qui intelligit facta 5edicta a Deo, eundem habet senium cum Deo; quem cum prius non habuerit, oportet, uel quὀdfiterit instrii his a Deo, uel Deum ipse instruxerit. instruere Deum nemo potest :.oportet ergo ut si a Deo instructus. Nos, inquit Apostolus habemus sensum Christi a Christo instru- Hctit homo uero animalis . non instructus a Christo, sensum Christi non habet; S ideo non potest intelligere.
V P R A multa dixerat Paulus.quae pertinent ad reprimendam hominum elatione qui putant se esse prae aliis sapientes. ostendens hanc u -- sapientiam esse apud Deum stultitiam; scut econtra ea, quae halwtur ab hominibus stultitia est apud Deum sapietia: immo Dei sapientia, quavsiis est ad salutem homin i. Haec autem omnia eὁtendunt ut reprimat eo Ginsolentiam , qui auctores fuerunt scis auim Corinthiorum; dumqtiisque
492쪽
A sbi ustirpat nomen Magistri & principis suae sectae. Hoc autem Paulus oblique facit, ne auctores illos nimis irritaret, ac ad discipulos se conuertit, eo quod unus infletur aduersiis alterum pro hominibus; quisque scilicet prosito praeceptore: ostenditque Deum solum auctorem esse siti prosectus cognoscendum, eique omnia attribuenda , homines autem esse ministros Dei.&dispensatores mysteriorum Dei; & tandem, Se ministros hos, de omnia esse sita; id est i Deo instituta & factii propter eorum usim & utilitatem; eos uero esse Christi; Christum uero Dei; ut omnes tandem sint unum in Deo. Tanquam paruulis in Christo lae vobis dedi in escam: nondum enim poteraris ,sed nee nune quidem potesss. J Innuit hoc in loco Apostolus, nondum eos, qui se ma-B gistros faciebant, & auctores erant schismatis, Alidiorem escam gustasse in Christo; sed tantum Iae,ut paruuli;tame uelle haberi magistros. Dei adiutoressemus; Dei agricultuma estis.J Ministri simi adiutores, non quia dant virtutem agenti; sed ut instrumenta & organa. Vt sepiet; εArchitectus fundamentump sui, alius autem superaedificat, me. J Ut oratio consequens si sibi oportet hunc locum potius ad doctrinam referri, qtiam ad opera; in hoc enim versatur Paulus. attamen docere,opus quoddam est doctoris, pro quo mercedem habiturus est,uel detrimentum passurus: quod tamen detrimentum si non destruxerit fundamentum, quod est Christiis, sed aedificauerit super sundamentum, non cessii rum est in illius perniciem, sed ad operis destructionem. Ex quo fiet ut ipse sit saluus sic tamen quas per ignem. Ex hoc loco piὸ, Sc non absq; C ratione colligitur proditum fuisse ab Apostolo ignem purgatorium. Verum fideli, ut inquit Augustinus in libro de cura agenda pro mortuis sessicit Ecclesiae aiies oritas etiamsi nullus esset scripturae locus de igne purgatorio. On nia Cestra sunt, siue Paulus, siue Caphas,sive Apollo. siue mundus, siue uitasiue mys. siue praesentia, siuefutura I omnia enim ves,a sunt, Vos autem Christi, risus autem Des J Cum finis praestantior sit illis quae sunt ad finem; contra naturam est, si quis glorietur in eo.qui est se inferior nullus ergo in hominibus praeceptoribus. Dei ministris glorietur: quia nobis seruiunt i Deo dati: sc mundus nobis seriti t. serviunt uita de mors: nam ad utilitatem nostram cedunt, Sic praesentia nobis seriai ut, etiam cum tribulationes patimur. faciunt enim ad prosectum nostrum; sic fiitura nol is parata sunt,ut in ea uita sedlices smus. Nos D autem Christi sumus quia illi seruimus; non autem ob illius utilitatem,scuiati caetera nostra sunt; sed ut in illo simus, unum, S ut in nobis glorificetur. sic etiam Christus est Dei, quia Deus clarificatur in ipse,ic per ipsum in nobis. Sicuti dicitur in Evangelio, pater clarifica filium tuum, ut de filius tuus
OT IVS rei ac negotij, de quo instituerat agere Apostolus usque ab initio, in hoc capite summam manum imponit; inquitque compo nendo se cu aliis deberi omnes nos existimari non auctores & Dominos sed ministros Se dispensatores mysteriorum. In ministris uerd requiritur fidelitas. Is autem fidelis est minister qui sibi non usurpat locum Domi
493쪽
ni. Docet deinde se transtulisse omnia in se S: Apollo, ne uideretur acrius il- Alos incessere, Se de se altius sentire. Ironia quadam deinceps utitiitiac se doctoribus illis Corinthiorum consert: postremd dicit se eorum charitate motum, mittere Timotheum discipulum charissimum , Corinthum. Mihi ameem pro minimo ea, ut a uobis iudice'aut ab humano die. Sed neque me ipsum iudico ;nihil mim mihi conficius sum, Unon in hoc tu catus seum: qui autem me iudicat Dominus est.J Sententia lata a non iudice, nihili est facienda. Ciam ergo solus Deus si noster iudex, aliorum hominum de nobis iudicium&condemnaiatio; nostrae quoque ipsus constientiae abselutio, minimi facienda est. quandoquidem ad solum Deum iudicium de nobis pertineat.appellat humanum
diem homines illustres, qui inter alios splendent ut dies quidam. Quis enim Fi disse ii quid habes quod non accepis s Discernuntur illi a populo, qui constituitntur aliorum doctores N praeceptores.Hoc autem Deus constititit nisi ipsi sibi honorem assumant. quamobrem ea de causa. non debent quicquam sibi arrogare te inselescere. Tanquam purgamenta huius mundi fata sumus omnium ripsema.J Purgamenta ea dicuntur,in quibus sordes colliguntur: similiter peripsema, linteum est, quo corpus abstergimus; significans Apostolus in se de labores, & maledicta, & iniurias omnes confluxisse tanquam ad sentinaret Sepurgameta. Si decem millia paedagogorum habeatis in Christo ed non multospatres: namper Eutangelium ego vos genui.J Innuit hic se merito praeserti delinre a Corinthijs omnibus aliis eorum doctoribus; csim ipse sit veluti pater, illi uero tanquam paedagogi. ob eandem etiam causam innuit,lc maiorem sibi Georum curam deberi, quim aliis. quamobrem dicit se eis missurum Timo theum. Quid tuitis, in virga veniam ad mos , an in charitate, σὴ iritu lenitatis' JHoc accommodandum est potius his, quae dictimis est, quim his, quae sit pradixerat. Nam nἱmius uideretur Apostolus contra Doctores illos, iccirco melius annectitur illis, quae insta dicturus est de eo, qui duxerat, seu habebat
EM aliam Apostolus aggreditur,&summa per se nota est. Nam acriter reprehendit & incusat Corinthium illum, qui habebat uxore patris siti; nouercam inquam; eumq; tradit Sathanae, in interitu car Hnis,ut spiritus salutis fiat.nam excommunicatio est poena medicinalis.demudocet exercendam esse.excommunicationem & iu)icium contra fideles. Meos qui sunt in Ecclesia; non contra infideles,qui ad nos non pertinent. Si is, qui frater nominatu inter V ornicator aut auarus.JNotandum,qudd in Grae- eo Codice deest particula, sit; & ideo intelligitur uerbia,nominatur, adaptari liis quae sequuntur.quamobre bene adducitur hic textus, ad probandum conuersationem cum excomunicatis non prohiberi,nisi fuerint pronunciati excommunicati. Scripsi lis in 'istiti,non remmifer ornicari', c.J Vel aliam. uel hanc eandem Epistolam innuit in qua hoc scribit; ut sit quidam Hebraicmus. ecce prius excomunicat fornicarium, deinde docet, cu fornicariis, dcc.
494쪽
Λ rem esse conuersandum; fornicariis inquam fratribus & nominatis semicariis lec. id est,publicatis de pronunciatis.
IN duobus taxat Corinthios Apostolus in hoc capite. primu , quddiudicia inter fratres exercebant sub iudicibus infidelibus; deinde u quod dabant opera ventri, sub praetextu libertatis & licentiar, quod non iubi jciebantur legibus ciborum & ventri.Haec siimma est. Saecutiria igitur iudicia si hiaueritu, contemptibiles quisunt in Ecclesia, illos constituite ad iudica dum, ad meretundiam mestrum dico, oc.J Appellat cotemptibiles in Ecclesia per B ironiam:quoniam illi qui sub infidelibus litigabant dicebat imperitos Christianos esse, ac praeterea minus idoneos iudices. Omnia mihi licent, sed non omnia expediunt. Omnia mihi licent, sed ego sub nullius redigar potestare. esca ventri, σventer escis.Deus autem hune σhane desuet.J Quoniam ab obseruantia ciboruin libertatem Christiani uocati erant; quidam dabant se crapulae. ob hanc liabertatem dicit Apostolus, non debere nos ea omnia agere quae licent. nulla habita ratione eius quod expedit; sed quae expediunt eligenda & facieda.Nec propterea quod quipiam licet, debemus nos in seruitutem tradere cupiditati ; quam cupiditatem appellat ventrem, quae addicta est & simulatur cibis. Hanc inquit simul cum cibis, id est superfluis, inqua Deus destruet;quia viciscetur de puniet.Vel dicit esse destruendam simul cum cibis post resurrectio-C nem corporiam. Modus loquendi est,qtio uti solemus cum actionem seu affectum aliquem volumus improbare; ut simul quoque faciamus mentionem obiecti illius affectus seu actionis. Omnepeccatum quodcunquefecerit homo, extra eorpus est:qui autem fornieatur,in erepussuum peceat. J Si mplex, ut reo intelligentia; quoniam in fornicatione immunditiam quanda contrahit corpus,quod non eontingit in aliis peccatis,unde in lege veteri mundos legimus a mulieribus: hicque serme ea omnium gentium consensus.
AC ILIs est summa totius huius capituli. Nam ob incontinentiae periculum consilium'dat, ut unusquisque habeat propriam uxore. - unaquaeque habeat proprium vir i. Si qti ix, aut si qua uero habueD rit virginitatis donii, silmmopere laudat, quod virgo seu innupta perseueret.& allicit homines ad virginitatem ex comodo. Nam praesentis vitae necestatas maritis & uxoribus multa affert incommoda.Vxorem non debere i viro separari dicit esse praeceptum Domini. Ipse deinde consilium dat fideli, quieopulatus sit i nfideli, ne ab ea discedat: ac tandem siradet unicuique in ea manere uocatione, in qua uocatus est. Sic seruis N liberis suadet manere in sua uocatione. postmodiam ob breuitatem huius uitae asserit pro nihilo habenda esse ea omnia, quae habemus. & existimare nos debemus, tanquam nihil eorum habeamus. repetit nonnulla, quae dixerat de uirginibus 8c nuptis, ae ita desinit. Quad sidiscesserit, manere innuptam, aut viro reconciliari.J Augustinus, de adulterinis connubijs ad Pollentium, ex hoc loco deducit, quod
495쪽
esiam dimissa si fornicationem i viro , non potest alteri nubere, ne 'evie R
aliam ducere.Inpace autem vocavit vos Dontinus me. JNam si cum primum vir
aut mulier facta esset Christiana, fieret diuortium matrimonij; multae discordiae oriturae fuissent .ide3 cum Dominus vocaverit nos in pace, illud consilium dat Apostolus. Qui mi in Domino toeatus inseruus, lilmus ea Domini. Sims liter qui liber incatus est, seruiu es Christi pretio enim empti esse, nolitefieriservit hominum.J Antithetis qtiibusdam orationem ornat: simulque docet Christianam libertatem te seruitutem. Nam qui uocatus est seruiis existens,parere domino non debet in his,quae sent impietatis Se vitiositatis: nam ab ea servitote liberatus est ἱ Christo.iccirco Apostolus dicit,eum esse Iibertum Do- mini.Ecotri is qui liber uocatus est emptus a Christo factus est seruus Christi,sicuti seruus iustitiae. Iccirco concludit, nolite fieri serui hominum, ea
parte scilicet, qua estis liberati a peccato, & sam serui iustitiae, idest, Chris i.
tiores caeteris sibi uidebantur. hi non abstinebant ab esu victimarii, quae fuerant immolatae idolis dicentes, 3c rectὸ, idolum nihil esse. qilatenus, ilicet idolii est: ideoque victimas illas non infici, propterea quod essent immolatae idolis. Hos peritiores infirmi quidam de imperiti uidentes non abstinere ab esu talium uictimarum, putabant eos peritiores adhuc uenerari idola ; de ideo scandalitabantur. Hos arguit Apostolus inquiens scientia riabsq; charitate inflare, sed charitatem aediscare: docetque abstinendum esse ab his,quibus frater scandalir atur, etiamsi nobis his uti liceat.ac concludit se
non comesturum nedum uictimas idolorum,sed nee etiam ullam carnem in aeternum; ne proximum de fratrem scandali1et. De hi quae idolissacrificantur, scimus quia omnes cientiam has M. Seientia in tit, charitas aedificat.J Apostolux
se interserit illis petitioribus; dicens se cum illis scire, quod bene intelligant uictimas illas non esse infectas. sed innuit se ab illis differre quod sciat scientiam inflare sine charitate charitatem uerd aedificare,scilicet Ze eum qui charitatem habet,& eius proximos. Si quis autem putassicire aliqui nondum eoPoscii. vemadmodum oporteat sine. si quis autem dilidit Deum, cognitus est a Deo IDuobus modis primum,quod dicit,exponi potest: vel scilicet, ut arguat imbecillitatem scietiae nostrae, ut si sensus,ille qui putat se quippiam scire,non- H dum nouit quid sit scire, na clara certa, Se stabilis cognitio rei, Sc eius principiorum,scientia est; quam hic no habemus praesertim rerum diuinam.Ignorat ergo quid si scire Se quomodo oporteat scire ille qui putat se aliquid scire.Uel reserendum est hoc quod dicit,non ad scientiam, sed ad modum, quo uti debemus nostra scientiat quoniam ad aedificationem proximi ea est utendum .lded inquit nondum scit quemadmodum oporteat scire. Sequitura qui autem diligit Deum, hic cognitus est a Deo. Meo iudicio cognitus, hic non
significat approbatus deditemis, sed fgnificat figura quadam dicendi Hebraica , in' cognitionem adductis ; id est is , qui charitatem habet de Deum diligit, docetur a Deo, quomodo oporteat scire; id est quomodo
496쪽
Α oporteat nos uti scientia nostra, quia scilicet ad proximi aedificationem. Ita tum nihil in in mundo. J Quoniam Idolum figmentum est hominum; uel quia simulachrum est rei nullius, sed confictis ab hominibus:uel etiam quod numen illud, quod ei ab hominibus tribuitur, nihil est, sed merum figmentum. Unde etiam alibi Italum appellatur in scriptura mendacium. Nullus ea Deus nisitnus. Nams si sunt qui dicantur Dij, Auidemsent se multi, σdomini mulsi; nobis tamen unus in Deus pater, ex quo omnia , O nos in illor στnus Dominus Iesus Chrisivss, per quem omnia σ nos per illum, sianon in omnisus esthimia.J Deus non poteri eue nisi unus: opinio tamen hominum confinxit Deos multos, &dominos multos; sed Christianis unus est Deus pater, ex B quo omnia, ut dicit Augustinus de Hilarius. Unitas est in patre, & Trinitas una est propter patrem. Iccirco de patre mentionem sacit. ex quo est omnis creatura per creationem; non excludendo filium de sanctum spiritum: sed de Filius 3c Spiritus sanctis esti patre per originem; dei patre habent, quod sunt , principium creaturae. ideo ex patre sunt omnia, Sc nos in illo. Deus non tantum est efficiens omnium causa, ex qua sunt omnia, sed etiam est causa finalis omnium. ideo subdit Apostolus, de nos in illo: Christus uero est uerbum Dei, & eius ars, per quam facta sunt omnia, de nos sumus instaurati de resormati. Haec est ueritas, Se Christianis notissima; non tamen omnes idiotae hanc scientiam firmam habent. Esica nos non commendat Deo, neque enim anducauerimus, abundabimus: neque sinon manducauerimus, deficiemus.ICl Ostendit Apostolus ab indifferentibus omnino abstinendum esse, ob vitan dum scandalum proximi. e, edificalitur ad mandaeandum idolothmas Hoc pac aedificabitur, quia putabit in dolo numen esse: dc ideo cum veneratione eius numinis idolothyta manducabit; 8c sic labetur in idolatriam. Peccan- res in fratres, percutientes eorum conscientiam, peceatis in Christum.J Nam fratres sunt membra Christi; unusque est Christus cum Ecelesia. ideo qui in statres peccat, peccat in Christum. sic in Evangelio, Quod uni ex istis minimis secistis, mihi fecistis.
O NG A M digressonem Apostolus facit, ut id, quod dixerat, communiat sui exemplo; abstinendum scilicet etiam esse ab his quae Ii - cent, ne scandaliutur proximus;aut etiam, ut magis aedificetur. Hahebat potestatem Apostolus, offici j sui ratione, Sc victum petere ab his quibus Euangelium praedicabat; εc sororem mulierem circumducendi, quae ei inseruiret, ut alii Apostoli: abstinebat tamen ab omni huius potestatis usii propter Euangelium; id est. ut omnes magis aedificarentur,ac sacilius allice rentur ad Euangelium. immo subdit sese omnibus accommodasse,ut omnes Iucrifaceret. Haec summa est. Et alijs non sum eo possitis, vobissem na Diaculum A solatus mei et os estis in Domino.J Supra dixerat se genuisse Cotin sitos in Evangelio, seque esse eorum patrem, alios uero paedagogos. idem
497쪽
nilne repetit; dicitque, quamuis aliis non esset Apostolux, esse tamen se a Apostoli via Corinthiis, quos genuerat in Evangelio; & illos esse signacu- Iulii sui Apostolatus . translatione utitur: Nam sicuti priuilegitim munituesgnaculo Principis'; ita actio&potestas caiisae, exessemidignoscitis r. Cum ergo Apostolus genuisset in Evangelio Corin rhios; Corinthij utique erant veluti signaculum sui Apostolatus. Mea defensio apud eos qui me inter antι hae est, me.J Defensionem hic dicit resiponsonem, ad eos, scilicet. qui ab il- Io inquirebant rationem vita', quam agebat. Nunquid de solus cura est Deo fari propter nostrique dicit Deus uniuersorum prouidentiam habet, prout eorum naturae competit. in scriptura tamen edenda. tanto in hominum cura habuit Se prouidentiam; non boum & brutorum animalium. ad quae stria spturam non instituit. Nametsieuangeli aureo, non est mihigloria. Meldas enim mihi in αἶit. Vae enim mihi ess, m euangeli avero. Si enim molens Me mumreredem habeo : Si autem inuitus, dili ensitio mihi credita est. Quae in ergo mercesmia τι guavelium praedicans,sine μmptuponam Euangelium Christin ut non ab lay potestate mea in Evangelio.J Sententia clara est. Nam inquit. cum sibi mandatum i Domino suerit, ut Euangelium praulicet; necessari3 ssi esse hoc munus obeundum; nec ob hoc, quod mandato Dei olli diat. vllam sibi gloriam, ullam ,e ampliorem mercedem aliis deberi; sed si hoc faciat s ne semptu & impensa eorum, cui bus praedicat, quod non cogitur ex mandato Christi praestare; ex hoc sibi gloriam & prae aliis mercedem deberi. ideoque semper se eam regulam seruati irum. Verba nonnulla dissicilia; ut si volens G seceto, si autem inuitus:quae debent accipi in hunc sensum,ut volens dicaturea facete , quae hilari Sc prompto animo, non tantum ex mandato Sc debito, sed etiam ex charitate Dei lc proximi: Inultus iter3, cum tantum ex mandato Se debito quasi coactus agat. quod etiam addit, ut non abutar potestate in ea in Evangelio; notandum quod apud Apostolum, etiam is . qui seruatinandatum, s non dirigat actionem sitam ad charitatem proximi, ita quod non vitat scandalum. 8c omne illud quod impedit pro sum, dicitiar potestate abuti. His quisuue lege sint, quasis μι legem. his qui sine lege erantitanquam es msine lege: cumsine lege non essem, sed in lege essem C isti.J Hoc i n loco
Apostolus,qui nil exemplum aliis proponebat, pergit ostendere,quantoperὰ omnes suas a sones dirigebat ad charitatem proximi, lead euiusque prose- Hehim Se aedificationem. ac propterea inquit sese accommodasse Iudaeis,seruado eorum caeremonias. quae nodum factae erant mortiferar; ut eos lucrisaceret di infitiaret ad Christum: sic sese accommodasse gentilibus sentando eo-nim consuetud; nes non improbas, ac s sub nulla lege esset; ut gentiles lucri faceret.Per parenthes m autem interponit, se tamen esse sub lege Dei Sc Chris quod posciam est ad remouendam obiectionem Sc calumniam; ne scilicet ex his verbis aliquis obij ceret Apostolum esse exlegem: sicuti hi, qui putant mundum i casii gubernari; Zc nullum esse Deum, ideo per parenthes m ea verba inteironit. Dicit etiam se semim suisse infirmatum cum infirmis, his
scilicet, de quibus mentionem fecit in Epist. ad Romanos, te paulo supra; qui,
498쪽
qui,scilicet adhuc detinebantur obseruantijs legalibus. pter Euangelium, ut particeps eius efficiar.J Oipit fieri Apostolus particeps Euangelii, non ut doceatur ipse ab alijs, sed ut alios doceat, & participes efficiat Euangelii. hebraisnus enim est. vel cupit fieri particeps praemij promissi in Evangelio; ad quem sensum quae subdit, videntur posse recte accommodari.
Ros Ε QV I T V B. Apostolus idiquod coeperat; ac inquit,non sessic it induisse Christum N baptiratum esse; verum oportet in vita be-- ne agere,& legitimὰ pugnare, necubi ossendere. Na & patres nostri B omnes fuerunt sub nube 5c in mari,ac sub Moyse bapti1ati. nihilominus plerique eorum omnes non fuerunt Deo accepti,sed perierunt in deserto. Eoruautem actiones de et lentus. figurae quaedam steriint reriam nostrarum, & nostri, in quos fines saeculorum deuenerunt. Patulatim postmodum Apostolus redit unde suerat digressus, ac inquit, omnia fieri debere i nobis in aedificationem,Sc vitanda esse scandala. Prosequitur deinde de esu victimarum ido-Iorum ac primo,ut reor em,increpat Christianos qui comedebant in idolio idolothyta aitque illos fieri participes Daemoniorum; quonia edunt in idolio ea quae sunt Daemoniis immolata. Deinde instruit eos. qui non comedebant in idolio, sed uel eas emebant in macello, vel inuitati θgἴtilibus eas earnes comedebant; ut in textu patet.Postremo in caIce,quasi aliud agens, con-C uertit se ad eos, qui scandalirabantur cum uidebant Christianos doctos comedere idolothytas ostendens eos sca.ndalirari non debere, eὰ quod proximus ea edat,gratias tamen agat Deo; cratus ea animalia semira si int,creata in usum hominis. Haec est semima. omnes sus Mysem nube lapsi ali seni minmari.J PIurabaptismatum genera connumerat Damascenus in quarto libro: inter quae ctiam haec: quae non verum baptisma sunt,sed ueri baptismatis figurae. Norte lis fieri participes calicis domini, σcalicis timoniorum.JPars haec ad eos pertinet, qui recumbebant in idolio, ac sebant participes eorum sacrorum. ει dominum aemulamur'an fortiores Ausumus t Saepe in Psalmis dicit Da- uicLeos qui ex Iudaeis seruiunt idolis prouocare dominum ad aemulationem& ad 1elum constituentes illi vellati riuales alios Deos. sortiorem is uidetur D se sacere Deo,qui Deum negligi eumque offendere non veretur. Omne podin macello veni manducante J Hic alia pars incipi in qua admonet eos,qui vescebantur idolothytis,vel domi suae.vel apud gentiles, ὀ quibus inuitabantur ad prandium seu coenam. Vi quid enim urem mea iudieatura conscientia alienas In hac postrema parte callide de argutὸ vertit se ad eos reprehendendos . qui infimi erant, & scandalirabantur de esit idolothytorum.
VIU S eapitis principi in est annexu praecedetibus.Christus se omnibus accomodauit scuti in Epistola ad Romanos inquit Apostolus, que imitari se dicit.Iure ergo hortax Corsthios, ut imitent se.Laudat
499쪽
deinde quod meminissent ipsus traditionum; quas DItem nonnulli eorum Ememinerant & seruabant.Praecipit postimodum mulieribus,ut orent, de pro phetent velato capite.Demu eos reprehendit,quod non conuenircnt ad coenam domini,ut par est & decet.Haec summa. Caput mulieris vir, caput viris risus; caput Christi Deus. J Caput,principium est, de id, a quo ea, quorum est caput diriguntur. Hic ergo est uerus & rectus ordo,ut vir dirigat mulierem;vi rum Christus; Christum Deus. Iccirco, cum vir n5 habeat supra se terreriam potestatem,tit liber,non debet caput velare.'Econtra muliericulis si sub vi ri potestate,debet uelare caput in signum sebiectionis. Multa Augustinus inia. de Trinitate. vir imago intoria Dei. J Non propterea hoc dicitur, quod mulier non si etiam ipsa secundum mentem facta ad imaginem Dei, in qua snon differunt vir & mulier. Sed quoniam, sicuti Deus est principium de finis totius creaturae; ita vir est principium mulieris, ex quo facta est mulieri, Se est etiam sinis, quia propter virum facta est mulier, non propter mulierem vir.
: VM Apostolus in initio Epistolae arguisset Corinthios ob schismata, quae erant inter eos, ob aemulationem praceptorum Sc doctoru; - ac postea quaedam alia in eis respondisset,ac benignὰ eos admonuisseti in hoc capite iterum admonet eos,Vt caueat relum, dc aemulationem,qua
Iaborabant ob dona spiritiis sancti. Viuisquisque etenim donum sibi datum aliis praeferebat. Hoc Apostolus arguit,docens omnia dona necessaria esse ad G iperfectionem corporis huius mystici, quod est Ecclesa idq; mirificὸ probat ex comparatione humani corporis,seu cuiusuis animalis. Verum, quoniam tota Christiani hominis persectio consistit in fide, & charitate in exordio huius capitis ostendit differentiam inter Christianum habentem spiritiam saniactum de eum qui spiritum sanctium non habet; ex consessone scilicet diuinitatis Christi.Confesso etenim est posterior actus fidei, prior ueris credere:ut in Epistola ad Romanos.in sequenti uero capitulo aget de charitate.Diuisb-nesvaliarumsunt,idem autem stiritusndiuisiones ministrationum sunt, idem autem dominus: diuisiones operationum sunt,uem autem Deus, qui operatur omnia in omnibus.JApte singula singulis accommodauit Apostolus.Nam,cum primum donum Dei sit spiritus; reliqua dona S gratiae a spiritu pendent.Ministri, Se ministra H
tiones ad dominum reseruntur: operationes uerd ad primam omnium causam, quae operatur in omnibus.Vsque modo pater meus operatur, Sc ego operor, apud Ioannem. Vnus tamen atque idem Deus est, dominus 3c spiritus.
sed distinctio haec est secundum rationem de essectus diuerses. lj sermo sapientiae, alii sermo scientia seu cognitionis, alii fides in eodem stiritu, alij I alia sania
tutum, alij operatio et irtutem. JQuoniam sancti doctores, & S. Thomas in prima secundae, de gratijs gratis datis, has gratias optimὸ distinguunt; unum tantum admonebo, quod S. Thomas notat, per fidem hoc loco intelligi. non illam, qua quis efficitur Christianus; sed certiorem quandam Sc clario rem euidentiam. Item gratiam virtutum differre a gratia sanitanim; quod
500쪽
A sanitates 5c curationes sint ex miraculis,quae fiunt ad hominis utilitatemruirtutes uero miracula sunt circa res naturales alias ab homine. Omnia corporis membra cumsim multa, unum tamen corpussunt ita eri Christus. JNotisidium, addEcclesiam totam, &hoc corpus mysticum appellat nomine Christi. idem etenim corpus est caput cum membris. Sed multo magis, quapinantio membra corporis infirmiora se, necessario Ant: c quae Um, horapruamus, Auridantiorem bu hono rem circunducamis.JNotandum hoc loco,quod Apostolus tacite arguit illos . quilius uidebantur datae gratiae potiores; ne scilicet, ob eam causam se extollerent & aliis praeserrent: immo putarent se membra esse infirmiora Mignobiliora; Se ideo maiorem sibi honorem tribui. mulamini charisinatam B liora, iactis excellentiorem vobis viam demonssi Statuit primo,de quo posterius aget, praeserens donum prophetiae & interpretationis, dono linguarum; de concludit id in quo est shmma omnium donorum, charitatem.
N toto hoc capite ut patet legenti,nihil aliud agit Apostolus, quΞm
ut extollat charitatem.Nam sicuti si apta diximus, Christiani homi- - nis uita fide costat de charitate: sed per fidem uenitur ad charitatem, per quam spiritus sanctius habitat in nobis. Si haluero omne dem, ita ut montes iransferam.J Fidem hoc loco quida interpretantur,gratiam miraculorum, ad fidei confirmatione. Charitas non aemulatur,non agis perperam. J Perpera agit, C qui inconsideratὸ agit,nulloque sibi sine constituto.Charita s uero semper in Deum tendit. tanquam in finem, propter quem agit omnia; de ided non agie perperam. ne cognosco expararitum cognoscam,sicuti oecognitussum.JSimilitudo haec non est commodama Deus persectius nos cognoscit,ac comprehendit, quam nos simus Deum cognituri. Sed in eo similitudo est, quod sicuti cogniti sumus absq; ullo medio a Deo, ita Deum sine medio cognoscemus.
l N hoc tapite Apostolus, cum declarasset uiro Christiano potissimo
incumbendii esse charitati, in qua omnis rei summa consisteret; accedit ad gratias datas gratis ad Ecclesiae aedificationem.Et quoniam D Corinthil magni faciebant donum linguarum, ipse praesert donii prophetiae& interpretationis,dono linguarum; idque multis argumentis conatur oste-dere.Prophetiae donum hic dicitur,quo arcanus Se mysticus sensus scripturae intelligitur,& exponitur Ecclesiae. interpretationis donii refertur ad sensi imitterae. Qui loquitur livua, semetipsim aedificat qui autem prophetat, Ecclesiam via ad cat.J I, qui lingua loq uitur, uel intelligit quid dicat, ueI non intelligit. si intelligit,nec tamen habet donum interpreta)i; quia sertasse ineptus est,nec scit explicandi rationem, & ideo non interpretamn seipsum utique aedificati non Ecclesiam,quae non intelligit quae dicit ille. Si non intelligit; seipsem etiam aedificat ex deuotione de motu interiori spiritus; scies se laudare Deum de orare; quamuis non intelligat in particulari quid oret,&quas laudes proserat