장음표시 사용
521쪽
I ROSE UITVR comparationem quam incceperat de paedagogo& lege. Inquitque haeredem esse sub paedagogo usq; ad tempus praefinitum; postmodum fieri,liberum &dominum.itanos quoq; pam uulos fuisse sub lege, usque ad temporis cosi immationem, quando Deus misit Filium situm Limina sub lege, ut eos, qui fiat, lege erant, redimeret. qu niam Christus pro nobis legem impleuit; per quem liberati sumus a lege, Madoptati in filios Dei. Deinde hortatur Galatas, ut quomodo coeperant, pergant. de tandem interpretatur allegorice filios illos duos Abrahar, Ismael de Isaac; & transfert ad duo testamenta: res perspicita est. Sub Elementis mun- Fili enonus seruiemes.J Appellat mundi Elementa traditiones Iegis Moses r. sub quibus erudiebamur, sicuti pueri qui dicunt Elementa. stureiam autem
Hlis fili, Dei. misit Deus Lliritum Ese sui in corda nostra clamantem Abia patera Notan turn, ex hoc loco Pauli posse elici, nos prius esse Dei filios,&ob id acce, pisse spiritum filii Dei; & non e contra, ut scilicet, propterea simus filii Dei,
mala accepimus spiritum filii siti clamantem Abba pater. Nune autem eum Moueritis Deum, immo coDiti sitis a Deos Figura loquendi FHebraica, cogniti sitis a Deo, id est, in cognitionem adducti Sie in alio loco, qui diligit
Deum, cognitus est a Deo, id est. in cognitionem adductusuit sepra notauimus in prima ad Corinthios, te sicut ego , quia π sicut iures Persectatus fuerat Paulus Ecclesiam Christi, ut seruaret caeremonias Iudaicas; postmo- Gdum conuersus ad Christum, omnes illas reliquit: quare ad idem sito exemplo hortatur Galatas.
ORTATVR Galatas, cum Christiani sint, si iij Iiberar,&non ancillae, ut pessistant in ea libertate, inquam illos uocauit Christus; neque iterum se subiiciant seruituti imis. Nam qui circumciditur , debitor est seruandae uniuersae legis, neque Christus quicquam illi proderit. Et ne fallerentur siti, hoc nomine libertatis, declarat se per libertatem intelligere libertatem spiritus, non carnis; per quam non perscimus opera carnis, neque sequimur eius concupiscentias,qitae in nobis stant.Narrat deinde ope- Hra spiritus, aduersus quae non est lex:& deinde opera carnis, aduersus quae lex est.)State σnolite iterum iugo seruitutis contineri J In Graeco textu principium huius capituli conectitur fini alterius: inquit enim, qua ergo libertate libera-itit uos Christus state.& nolite iterum iugo seruitutis cotineri. celus duo bis, qu iam si circumcidamini, Christis istis nihil oderit J Nihil prodest Christus ei, qui fide non est ei coniunctus: non est autem ei fide coniun- Eius qui circi mcidit innam facto testatur Christum venturum esse. stificor xursus omni homini circumcidenti si, quoniam deliror in miserse legis faciendae. INa qui circumciditur submittit se Iegi,& eam seruare prostetur; debitor er go est uniuersae lagis fac landae. Fides quaeperdilectionem operatur.JGraeci aucto-
522쪽
Α res passive exponunt: sic sit pra in secunda Epistola ad Corinthios:Mors in nobis operatur, id est, efficitur Sc effingitur. Nemini consenseristi a Ides gratia nullius hominis; persuasio nullius hominis auertat vos ab Euangelio quod accepistis. Spiritu amlulate, esideria camis non perficietis, Sanctiis Augustinus notat aliud esse apud Apostolum,facere; & aliud, perficere. qui concupiscit, facit quod non vult: sed si non consentiat concupiscentiae, non perscit opera carnis. Friata aut stiritus est charitas, audium, σαJ Quod charitas Se fides si fructiis spiritus Apostolus inquit; cum tamen fides praecedat acceptionem spiritus 5e charitas si ipse spiritus:demum quod procedimus ex fide in fidem, de charitatem,crescendo in Christo Iesu.
I lliritu misimus,ll iritu e ambulemus. Non esciamur inanis gloriae cupia
di,inuicem inuiuentes, inuic prouocantes.JHoc loco taxat pseudoapostolos,qui ob cupiditatem gloriae,quaerebant peruertere Galatas,ut apud Iudaeos glatiam adipiscerentur. VA qui e enim onus sitium portabit. J Et ideo oportet,ut quisque probet opus suum,Se gloriam habeat apud se non apud alterii. Per quem mihi mundus crucifixus est, σω, mundo. Illi crucifixus est mundus,qui putat mullum, Se ea quae sunt mundi veluti mortua, de tanquam non sint. Et e contra ille est crucifixus mundo que mundus nihil facit, de putat veluti mortuum. Et quicunque hanc regulam secuti fuerint, post per insic μC per IsiaeIDei.J Ita in Epistola ad Romanos iustificati ex fide pacem habemus ad Deum. inquit ergo quicunque sequuntur hanc regulam, ut fiant in Christo noua creatura, pax super illosmon enim amplius habent, cur dissidant se non esse reconciliatos Deti: de hi ueta sunt Israel Dei; non autem illi qui circumcidunt se ut fiant UraFla eratera nullus mibi molestussi. ego enim stigmata gomini Iesu in empore meo porto JInsinuat se totum in Christum transformatum esse.Vnde etiam incorpore serebat stigmata Christi; eis quod -tit virgis percussus suerat, de tot pasi . .
523쪽
A EC Pauli Epistola grauissima est, & plena mysterioriim. Nam gratias agit Deo,quod Ephesii crediderint,lc iudicati sint in charitate ergὸ sanctos: aperitque mysterium, docens eos, omnia haec beneficia esse ipsis a Deo praestita in Christo Iesii; qui uocauit eos cum gentes essent, alienati a Deo: nec tantum uocauit, sed etiani elegit & praedestitiauit ante mundi constitutionem. multaque in hanc sententiam assert; ut eis ostendat, quantum debeant Deo & Christo. In posteriori deinde parte Epistolae, iuxta morem, quem etiam in aliis Epistolis seri at, multa eis praecepta tradit. quae pertinent ad benὸ uiuendum secundum Christianam pietatem.
pto beneficiis collatis Ephesiis, immo omnibus Christianis, quos
elegit in Christo ante mundi constitutionem; in quo omnia uoluit instaurare, quae in coelis, te quae in terris; de laoc gratis, secundum propositum gratiae sitae, nullis meritis nostris praecedentibus. Tened Au Deus,
pater domini nostri Iesu Chrisi, erat benedixit nos omni benedictione Ilirituali inertesibiu in Christi: sicut elent nos in ipse ante mundi constitutionem.J Scopus Pauli in hoc Ioco est, ut, gratias agens Deo, Ostendat beneficia grata nobis collata, per Christum&in Christo: a quo etiam uenit, ut, farii Christiani, mereri possimus vitam aeternam. Ideo bene dicit primo Deum, quem coniungit cum Christo, dicens, Pater domini nostri Iesu Christi. Subdit deinde pro qua re illum laudet, & gratias agat. nam tantum ualet benedi- Hetiis, id est, si Deus, icc. sicut in aliis Epistolis, gratias ago Deo meo. & inquit, qui benedixit nos omni benedictione spirituali. benedictio pertinet ad largitionem boni effluentis S sese multiplicantis. Sic sere usurpatur in omnibus scripturae Iocis. Haec autem boni largitio spiritualis est, non corporalis; & pro bonis coelestibus, non terrenis: & hanc habemus in Christo, id est, in quantum sumus inserti Christo, cuius semus participes:&habemus gratiam in nobis participatam, in eo uero plenam .Et ut ostendat
quam magnum si in hac benedictione Dei beneficium, inquit, sicuti elegit nos in ipse ante mundi constitutionem. Videre hinc possumus, quam nihils inositum in hac benedictione: quandoquidem ante mundi constitutione
524쪽
A Deus nos elegit in Christo; quod ubique Paulus conatur ostendere, nos per fidem de charitatem insertos esse Christo;Se quod Deus respiciat nos semper per Christum; unde sippleatur omnibus desectibus nostris. Messem n-n c immaculati in constilla Dei, in clinitiite. J Deus non elegit nos, quia sancti eramus; sed elegit, ut nobis sanctitatem elargiretur; quam in hac vita incipimus habere, in conspectit tamen Dei, qui nobis largitur iustitiam Christi, S: nos inspicit per ipsum, iam habemus,& immaculati semus in ei us conspectit. Qui aedestinauit nos in adoptionem filiorum ,per D Grinum in ipsisn , secundum propositum voluntatis suae, in laudem ItiriaegratiasM.J Per filium naturalem in eo inserti, emcimur filij adoptiui Dei, in ipsum scilicet Deum; ed B quod efiiciamur participes diuinae naturae per Christum: &est phrasis Paulina.& hanc adoptionem adipiscimur, non ex nobis, sed secun)um proposi tum uoluntatis Dei, in laudem gloriar gratiae sum, ut stilicet solus ipse laudetur,soli ipsi gloria debeatur, pro gratia quam nobis est impartitus. Inquagη rificauit nos in dilecto io suo. J Per gratiam Dei, Se spiritum sanctim inierimur in Christo, & in ipse persecte sumus grati Deo. In quo basemus redemptionem peccatorum.J Nam inserti Christo, redempti sunt 3 seruitute Diaboli, Se peccati; de obtinuerunt remissionem peccatoriam. Secundum Luitiasgratia eius; quae superabundauit in uuis in omni sapientia π prudentia : ut notum faceret nobis Sacramentum voluntatis suae, secundo beneplacitum eius.J Non potest Paulus
verbis assequi id, quod mente conceperat, de beneficiis nobis a Deo collatis C per Christum, te in Christo. Ad pleniorem boni possessonem, pertinet cognitio magnitudinis boni illius quod possidemus. Sic Petrus in secunda Epistola, ut stiamus quae a Deo donata sunt nobis. Ita hic Paulus appellat diuitias gratiae Dei, quod nobis retielauit Sacramentum, id est, arcanum voluntatis suae; quod, scilicet, sibi placuit instaurare omnia in Christo Iesu; Se sub
eo capite. sic enim in Graeco recapitulare conciliare inuicem ea, quae sunt in coelis,id est,angelos,& ea quae sunt in terris, id est,homines. Vide quatumst hoc beneficium; quod etiam latius patet erga gentes. quae erant alienae a Deo ut infri docet expressus. In quo etiam nossorte vocati sumus, praedestinatistoc dum propositum eius, qui operatur omnia secundum consilium voluntatis suae, misimus in laudem gliria eius,'nos qui ante Lyerauimus in Chrisso.J Sortem hic appel-D. lat Paulus,non casum & temeritatem,sed partem Se haereditatem; sie in aliis scripturae locis,nam apud Graecos inisis & sortem 5e haereditatem significat.
Ea, quae subdit, omnia pertinent ad expressionem gratiae Dei; ut omnis laus digloria ei seli debeatur,nihil autem nobis. In quo στα eum audissetis verbum veritatis, Euangelium salutis vestis, in quo credentes signati estis Lliritu promissimis sancto.J Orditur id, quod postea clarius & uberius est explicaturus.Nam cum dixisset sepri, in quo nos uocati sumus ;: quod pertinet ad Itidaeos qui creditiderant; accedit ad Genti tes in quibus erant Ephesl, de inquit, in quo Se uos scilicet, uocati estis; scuti supta in quo nos uocati stimus; cum audissetis uerbum ueritatis, appostione, Euangelium salutis uestrae. Nam fides ex auditu ;auditus autem per uerbum Dei.Sequitur,in quo credentes signati estis spiti
525쪽
tii promissonis sancto; id est in quo Christo signati estis uos credentes: quili Δper fidem inserimur Christo, a quo haurirems gratiam & spiriuim sanchim; ut dixit ad Calatas:ut accipiamus pollicitationem sipiritus per sdem; quospiritu signati sumus, uncti sumus, de Christiani appellati. -cat spiritum promissionis,spiritum promissum,more Hebraeortim.st 'ridi red ptionem acquisitionis, in Lud gloria ipsius.J Spiritus sanctiis qui habitat in cordibus Christianoriim, est pignus; in Graeco . e. . quod notat Aiunistinus de uerbis Apostoli. Nam pignus restituendum traditur. tum redditum fuerit id pro quo datum est pignus: sed arra no restituitu Nam est qua dam portio eius,quod est accepturus is, qui atram habet. Si e spiritus sanctiis, non redditur, sed augetur, usque ad plenam possessonem. Sequitur, in re- salemptionem acqiiisitionis, Hebraismus est: appellat acquisitionem, popuIum credentem acquisitum i Christo: redemit nos Christus a seruitute Dia boli. i seruitute peccati. Haec redemptio fit persecta, cum accipimus spiritatum sanctum, ite scimur Dei participes, per spiritum sanctum nobis datum. Ideo dicit Paulus fgnatosari a spiritus sancti. in redemptiovem acqui
sitionis: Sequiti iri in laudem gloriae ipsus. Non sibi & assemii cordis sivi satisfacere potest Apostolus in tribuendo omnem laudem Si gloriam Deo. Deus domini nostri Iesu cIriin,pater Ariae.J Qtiidam ita distinguunt ut Deus, domini Iesu Christi pater. gloriar; ut scilicet. Deus coniiungatur cum particula. ploriae. Deus etenim gloriae, est I eus gloriosis domini Iesu Christi pater. Est enim Christus, Dei patris unigenitus situs. rime credo, quod etia Deus Gpouest conitingi cum Christo;qui ut homo Dei est, de Desi habet. Sie in Euangelio Adscen)o ad Deum meum dc Deum vestrum. Ita Apostolus si spra secunda ad Corinthios, caput Christi Deus. est enim minor patre secundum
humanam naturam, Se ita Deum habet maiorem se. Iguminatos oculos coromen nostiatis quaesit 'es iocationis eius; ira diuitiaostriae Messitatis eius in sannc mira fit supereminens mamicturi virtutis eius in nos, qui tredimus, sicundum operationem mirtutis eius, quam operaeus ea in Christo Iesa, hans eum a mortuis. lMaximum uitium est ingratitudo i iccirco Apostolus nos omnibus modis prouocat ad gratitudinem: gratitudo autem excitatur excognitione benefi-c ij in no, collati.Ide3 Apostolus Orat ut Ephesij cognoscant, sciant illuminFtur in cognitione . quae sit spes vocationis eorum, id est, quo tendere debeat Meorum spes. Et quia spes nostra est, ut simus compotes haereditatis; ideo adiadit.& quae diuitiae gloriar haereditatis eius in sanctis. Et quia clir nostrum magis in Deum erigitur, s, praeter beneficiorum magnitudinem, perspiciat etiamagnitudinem Dirtutis, qua utitur Deus conserens nobis tam magna beneficia; idia subdit Se quae si magnitudo uirtutis eius in nos, qui credimus. Declarat deinde qualis sit magnitudo ham, & dicit esse parem magnitudini operationis, qua se scitauit Christum a mortuis, Sc constituit ad dexteram suanx in coelestibus, seper omnem principatum, εce. Etenim eadem est ratio rapitis & membrorum licet prius & excellentius si in capite quam in membris, dem ergo virtute, qua suscitauit Christum a mortuis, & ad tam sublimem statum
526쪽
A starem evexit, utinar Deus etiam in nobis, qui nunc secundum spiritum sucscitati stimus, per fidem & spiritum Cluisti nobis in sum: cuius vi suscitabuntur etiam corpora nostra mortalia. Senis hic magis conuenit, ut reor. quam si coniungatur particula,secundum operationem virtutis eius, cum superiori uerbo,credimus,ut scilicet credamus resurrexisse Christium. Omne nomen quod nominatur,non flum in hoc mundo, sed etiam in futuro.J Sicuti in suturos eculo loge altior erit nostra cognitio,ita etiam erunt altiora nomina & pli ra. Et in ipsam dedit Opat super omnem Ecclesiam.J In Graeco, Se ipsem dedit caput super omnia Ecclesiae; id est ipsum constitutum super omnia, ut supra dixerat,dedit caput ecclesiae.stita es corpus eius, lenitudo eius,qui omnia in omnias bus adimplet. J Ecclesa est corpus Christi cuius ipse est caput.quare,sicuti me-bra, corpus capitis implent 5e conficiunt; ita Ecclesia est plenitudo Christi: est enim corpus eius capitis, Se nos membra Christi; ideo plenitudo eius est. Sequitur,qui omnia in omnibus adimplet,seu adimpletur; na in Graeco uerbum medium est,quod active oc passuὰ accipi potes .Et in utroque sensu hie commodὸ accipitur. Nam te Christus adimpletur ab Ecclesia, ut iupra diximus; quia corpus eius est Ecclesia: quare tota etiam cum capite potest appellari unus Christus.& Christiis implet per omnia,Se in omnibus Ecclesiam de omnia eius membra; quia in ea influens perficit: & si quis in membris desectus est, in ipso evanescit & diluitur.
re X P LICA T in hoc tapitulo Paulus illud quod supri pressius dixerat ostendens Ephesiis quantum debeant Christo, qui prius in peccatis de desideriis carnis vixerant sicuti & Iudaei; nunc aute in Christo renati sunt.Ideo hac ratione tantum debent,quantum omnes alij.sed praeter hanc communem cum aliis causam magis adhuc Christo debent;quoniaedm gentiles essent erat alieni a populo Dei,& i promissionibus factis Israξ- litico populo. Nunc uero facti unum cum Iudaeis credentibus in Christo Iesu; in quo sunt ditatutae omnes inimicitiae internos 3d Deum, intergentes 8c Israelem; pariter in eodem spiritu habemus accessum ad Deum. Non mi ἀnim est, quod adeo studeat Paulus, ut simus grati Deo Se Christo, i quo om- D nia bona.& sine quo nihil est Achim. Et vos eum essetis mortui in deliijs σpeccatis vestris, in quilus aliquando ambulastissecundumseculum mundi huius, secundum principem potestatis aeris huius Uiritus,qui nunc operatur in filiis A entia.J Appellat Paulus, saeculum mundi suius, durationem.*vitam eorum qui amant mundum.Hoc non en,saeculum, seu aeuum, durationem cuiuscunque rei significat: unde & vita de medulla dorsi in qua est vita, secundum Platonem , ab Homero appellatur a.M. Sequitur in textu, secundum principem potestatis aeris huius spiritus: Hebraismus, Se figura locutionis Paulinae. Secundum principem, id est, secundum instituta 8c exempla principis aθris huius spiritus, 3ec. Caliginosiis hic aer habitatio est Daemonum, qui nos exercent,ta qui habent potestatem in prauos homines qui eis seruiunt. Filios dissidentiae
527쪽
tiae appellat eos, qui fidem rei jciebant, per quam est introductio ad vitam & Ead libertatem. Facientes moluntatem camis comtationum J Quicquid est in mundo inquit Ioannes,uel est concupiscentia carnis, ii et concupiscentia oculorum,uel superbia uitae. Ad haec posteriora, pertinet volutas cogitationum, scuti concupiscentia carnis id primum.Exumus natura irae,sicut ροαὶ Non sumus natura siti, id est, ex principiis naturae; sed ab ipsa natiuitate, propter originale peccatum', in quo cocipimur omnes le nascimur. Conuiuificauit nos in ciristo, di quaesenuuntur.J Animaduerte hunc perpetuum esse scopum Pauli, ut doceat nos esse insertos Christor unde omnia quae Christi sunt, nobis attribuit. . ostenderet inseculus peruenientibus. J Saecula siperuenientia posis tintelligi aeuum illud post iudicium; quod superuenturum est tempo- PH. id est, post destructionem temporis: tunc enim perfecte apparebunt diuitiae bonitatis Dei super nos. vel intelligit tempus omne post mortem Christi, in quo reuelata est haec bonitas Dei erga nos, per Christum. vel intelligit tempora post ipsum paulum sutura;promulgato iam Euangelio,& in honore habito apud omnes gentes. Dei enim donum est, non ex operitus, ut ne quisglorietur. J Haec particula potest referri & ad gratiam, qua salui faeti sumus; haec enim est Dei donum . non ex operibus nostris; N ad fidem . nam etiam fides
donum Dei est, non ex operibus, ut nequis glorietur. Pr pterq memores estote quod aliquando et os, qvigentes erutis in carecim J Haec. est pars secunda huius capitis, in qua, postquam ostenderat maximum beneficium eis per Christum collatum; quod commune erat in omnibus credentibus, tam Iudaeis Gquam gentilibus; ostendit priuatum erga eos Dei beneficium, ob id, quod erant ipsi gentiles, alieni a populi Dei, alieni a promissionibus Israelitici populi , vocati tamen fuerant ad Christum. Sine Deo in hoe mundo. J Non qu od Deus, non esset illorum Deus; sed quoniam ipsi alieni omnino erant a cultu veri Dei. Ipse enim ess pax nostra, quiscis utraque um, σmedium parietem --
eeriae soluens, inimicitias in carne sua, legem mandatorum decretis euacuam; et tiluos
condat in semetipso, in et nono homine J Diuisierant gentiles a populo Israelitico per legem, quae data suerat Iudaeis, 3c sub qua vivebat populus ille; ad gentes autem non pertinebat. Hac igitur, veluti maceria disiuncti i nuicem erant.Erant etiam diuisi a Deo propter peccata,quae admiserant,& in quibus nati erant. Primo ergo dicit Apostolus, quod Christus utrunque populum Hreconciliauit condens eos denuo in semetipsb i n nouum hominem; & ita liberauit utrunq; i legis maledicto de a seruitute legis cui seruiebant ob timorem poenae. Ipse autem Christus persecte legem seruans, de condens utrun citie in semel; pH. in nouum hominem, per spiritum sinetium nobis datum , liberauit ὀ lege, id est, ὀ legis maledicto; de ἱ seruitute timoris dans nobis spiritum charitatis te adoptionis: ideo dicit Paulus, quod Christus dissoluit parietem maceriae inter utrunque populum,dc euacuauit legem postam in decretis veterum madatorum. Vt reconciliet ambos in uno corpore, Deo per crucem,
interficiens inimicitias insemetipso.J Altera erat disiunctio inter Deum de utrunque populum, propter peccata utriusque gentis. Hanc Paulias tractat, id eius dissolu-
528쪽
Α di lutionem per Christum,qui per crucem in semetipso destruxit inimicitias inter nos Se Deum . Inimicitias peccata appellat, propter quae eramus Deo inimici: peccata omnium nostrum posuit Christus insem eripso, &pro illis satisfecit amplissimὰ per crucem, & pro nobis emcacissmὸ; s dignὰ Deo ambulemus. Et sic in semetipsis destruxit inimicitias. &nos Deo reconciliauit.
VPRAiexposuerat Apostolus. quantum Ephesii priuato nomine
deberent Deo S: Christo, quod uocati essent per Euangelium, Stinti sient Christo in quo facti essent participes promissionis Dei,dec. In hoc capite magis hoc Dei arcanum explanat, dicitque se ministrum constitutum fuisse 2 Deo in gentibus, ut eis hoc arcanum patefaceret, &vocaret eos per Euangelium ad Christum, pro quo ministerio,sibi credito, vinctus erat. Rogat deinde Deum, ut det Ephesis indies magis corroborari in spiritu, secundum interiorem hominem ; Ee Christum per fidem habitare in cordibus eorum, ut possint comprehendere, quae si longitudo, Iatitudo, geri Huius rei era Paulus missitis Christi Iesupra lisgentius.J Sermo pendet. multis interpolitis,usque ad eam particulam, propter quod peto, ne deficiatis in trimularionubus.Quodalijsgenerationibus non magnitum iis hominum.J Filios hominum appellat prudentes de sepientes saeculi , qui sapiunt secundum humanam prudentiam.Sic in multis scripturae Iocis. Esegentes eu redeseon eorporales, σωmparticipespromit lanis in Christo Iesuper Euangelium.J Promissio Dei ficta Abrahae. Qit, quod in eius semine benedicerentur omnes gentes ἔquod semen Christus est, ut in Epistola ad Calatas superius. In Christo autem per Euangelium, id est . praedicationem fidei, gentes fiunt colueredes cum Israelitico populo, qui est in Christo: concorporales, quia simul membra eiusdem corporis; Sc comparticipes haereditatis de benedictionis pro
missae a Deo in Christo Iesii. Euangelore inues abiles diuitias ChriS.J Quoianiam facti sumus diuites in illo, eo quod diuitiae illius nobis donatae sint. Mnobis communicantur. Ut innotescat principatisus oe tesatibus in caelestilus. per Ecclesiam, multiformis fientia Dei.J Fuit reuelatum mysterium Christi angelis, multa tamen particularia non fuere eis reuelata, quae de die in diem uiaentes in Ecclesia fieri eis nota fiebant. Haec autem multiformia erat: ideis dicit Apostolus multiformis sapientia Dei innotestit principati hias.de pote statibus per Ecclesiam. In quo basemordaciam meretnon in eo gentia,perf-aem ipsius. J Hoc in loco, ut reor, Paulus explicat, quisnam per fidem intelle xerit in multis locis aliis. Nam explicat nos habere fiduciam 8c accessum in confidentia per sdem ipsus,id est Christi. Nam quoniam credimus in Christum, id est. ad eum, per eius praecepta, credendo beneque agendo ambula mux; le ipsi fidimus. a quo nobis suit facta promisso, 8c praedicatum Euangelium ; habemus fidiiciam ad Deum. itemque accessum ad Deum in con fidentia . Propter quia, peto ne deficiatis in triniationibus meis prolis.J Ecce Tt locus,
529쪽
locus, cui annectitur prima huius capituli particula. Ego Paulus vinctii; nIesu Christi. peto ne deficiatis, i fide scilicet; de ne despondeatis animum in
tribulationibus meis . nam erat vinctus pro eis: ed enim quod praedicabat Euangelium in gentium utilitatem, vinctus erat.Ex quo omnispaternitas inest- Io Oimerea miratur J In Graeco .isuis. significat autem cognationem de genus, ab quopiam uno deducta. Quia ergo pater in diuinis, est primum prinacipium totius diuinitatis in persenis diuinis; &ab eo, in quo primo inuenitur ratio alicuius nominis: deducitur illa ratio ad posteriora omnia; Iccircis omnis paternitas, id est.hominum uel angelorum collectio ab imo deducta Istu per originem, ut in hominibus; seu per gubernationem Sc directionem,
ut in angelis; deriuatur a patre diuino. in quo primo huiusmodi ratio est & Finuenitur . possitis comprehendere cum omnisa an iis, quaesit Angitudo, hiritudo, submitas , profundum. J Aliqui haec reserunt ad crucem; quos non im probo: sed melius referrentur ad Dei potentiam, gubernationem, virtutem fit sapientiam. ut longitudo, ad temporis immenstatem, quae sub aeternitato eius concluditur: latitudo, ad omnium comprehensionem . nam sicuti nulluest tempus, quod non coiitineatur ab eius aeternitate; ita nulla res unquam est.iuit,aut erit, quae Bb cius sapientia Sc potentia nori contineatur Sublimitas ad excellentiam,quoniam,quantumuis excelsa, excellit.profundum conistra set limitatem;quoniam Deus demittit se set omnibus,quantumesis infiiam is, 5c ea continet, iuxta illud: si descendem in insemum ades. Potest etiam profundum referri ad Abyssum iudiciorum Dei. ut Aunistinus exponit . ut Gimpi mistumonin plenitvitae Dei.JPhrasis Paulinallenitudo Dei est non Ola eius scientia neque sela potetia aut bonitas; sed omnia haec Scalia complura, quantii m. scilicet, ad nostrum modum intelligendi. Icci reis dieit hie Paulus, ut vos impleamini in omnem plenitudinem Dei, id est, ut attingatis& miremini, non tantiim sapientiam aut bonitatem Dei, sed omnem eius excellentiam; quam insinuauimus per longitudinem, latitudinem, siiblimitatem,&prosindtim. y loria in Ecclesia in G, o Iesu. J Gloria Dei nobis nota est inelus operibus, quae percipimus maxima in rationali creatura; Seea, in qua est adoptio filiorum, quae Ecclesia est fidelium, ius caput est Christus: ideo de Ecclesa & de Christo mentionem facit.
V M suerit constitutus a Deo Apostolus doctor gentium, & in superioribus confirmauerit Ephesios in Christo, eorum fidem laudans;
nunc hortatur eos ad bona opera, quae per vivam fidem operamur.
Hunc more Apostolus seniat in omnibus sitis Epistolis; nequis putaret quia Moysis Iegem antiquatam esse ostendit, opera Euangelicae legis non esse ob- demanda. Eos autem praecipue hortatur ad charitatem mutuam 5e pacem, in qua persectio legis consistit. praecepta deinde particularia quaedam tradit, facientia ad charitatem seruandam.Haec summa.Apendens inultum, captiuam duxit cii tuitiam; dedis do timinitas.JIn quibusda Codicibus scribitur, accepit . dona
530쪽
A dona in hominibus. C aptiuitas, quam Christiis captiua duxit, est peccatum,
Diabolus, & mors; quae dicuntur captiuas, eo quod nos tenebant captiuos. Ab horum captiuitate Christus nos liberauit, ideo triumphans de eis, & eaeaptiua ducens ascendit in coelum. Inde dedit dona hominibus uaria; uel ipse accepit dona haec in membris sitis,tanta enim est unitas Christi,cum membris suis ut inuicem ea quae unius sunt alteri tribuantur. si is defendit ipsi ea, qui ascendit Aper omnes efflos, τι adimpleres omnia.J Christias ut uerbum Dei omia impleri Ied ut homo,etiam impleuit omnia; no per essentiam,ut Deus, sed per uirtutem & operationem uirtutis suae.Superna implebit instaurandole resarciendo choros angelorum, qui ob casum eorum, qui ei secti sunt Da B mones diminuti erant. Impleuit etiam inseriora, supra terram; superquam passione de resurrectione sua, tot Sc tam magna bona hominibus cotulit. Infra terram etiam triumphans principatus de potestates, Sc spolians insemii.
animabus piorum inde dedusis& liberatis: Se ita adimpletiit omnia idem
Christiis. descendendo in inferiores parteς terrae,3c ascendendo super tectos. Et ipsi dedit quosam quum Ap. latos, quo dum aut prophetas, quosam verὸ mxangelistas,alios aut past-s octores, adcres matione an bruma Apostoli huc illuc ibant de mittebantur.Prophetae dicebantur,qui exponebant arca- via te mysteria contenta in scriptiara sacra: Euangelistae qui praedicabant Eua-pelium bonum Icilicet nuncium. remissionem inquam, peccatorii per Christum.huic obediendo.Pastores Sc doctores idem erant; Γpiscopi, sicilicer,prae
C positi singulis ciuitatibus. Nam ad Episcopos pertinet te docere populum se
dirigere ad pascua Christi,moribus exemplo. 5 rectis institutis. In aedificatio- hem erepyis Chri Thilonee occumimus omnesin mitatem Ei scopiislanis ii Dei. in virum perfectum, in me seram aetatis plenitudinis Christi.J Corpus Christi Ecclesia est , quae aedificatur ex Iapidibus rivis; non tantilin carnis uita . sed ulta spiritus. Aedificatur ergo dum noui lapides impεnuntur, Se hi qui iam sunt positi per bona opera, si iam uocationem certam saciunt; le persemis Inlimrent fundamento Se eapiti.quod est Christiis. Perficietur autem, cum omneὲ electi erimus in Christo: Se tuc Deo dedicabitur, eum tradiderit Christus re-xnum Deo & patri, ut inquit ad Corinthios. idem nune dicit, donec occurramus omnes in unitatem s/ei de apnitionis filij Dei: in hoc enim viva fides D eonsistit.In virum persemim. scuti in vita naturae quidam sunt pueri, quida adolescentes quidam viri persecti; sic in uita Christiana inuita liptestus, quidam pueri se paruuli sunt, quidam augentur, quidam ad persectionem deuenerunt; ad perfectionem uiae no patriae. Hoc est ergo quod nunc dicit. lonee
occurramus omnes in virum persemim '. occurramus aute uel inuicem, uel
Christo capiti nostro de Deo. In mensuram aetatis plenitudinis Christi. implet Christum qui perfectus est in Christor qui autδ imperfectus est . quam
iis sit membrum Christi, non tamen est persectum membrum; dc ideo non implet.Perssiens ergo in metaphora Paulus inquit in mensura aetatis. id e in aetatem sipiiitualem persectam; ut adimpliamus Christum, corpus scilicet eius, quod smul cum capite unus est Christus. Sedititur secundum ean-