장음표시 사용
621쪽
simis patriam nostrorum monimentis, qtiae quia exposita sunt&obuia om- Enibus,silentio ptaetereo. Sic etiam nulli Christiano qui notiit ex jmbolo Ecesesiam unam esse, scutiana est fides,unumque baptisma,una vocatio. Denique sciiti est unum Christianorum corpus,cuius nos membra sumus, ita etiam esse in Ecclesia unum Pontificem, ὀ quo haec unitas contineatur in te ris. Nam multitudo principatus mala de quae unitati valde officiat.Nec satis est unicum esse Christum Ecclesiae caput,quandoquidem ita diuinitus est hominum genus institutum, ut praeter diuinum spiritalem amatum, egeat etiasensibili quodam dispensatore, qui si homo,a quo dirigatur in viam rectam: quod partim adscribendum est imperfectioni humani generis, quod a sensibilibus pendeat, partem etiam eius dignitati: nam hoc pacto quodammodo F pro suae naturat imbecillitate ipse sbi auctor est Delicitatis, cum per homine
dispensitorem naysteriorum Dei dc rectorem, humanum genus ad scelicit tem dirigatur Proprium namque rationalis naturae est,ut ex se agat,quod pro diuina bonitate naturae humanae inditum, voluit etiam Deus, quantum fieri poterat seruari etiam in hac suprema scelicitate adipiscenda. Vnius ergo Ecclesiae unum caput, uniasque rector. De eius uero potestate quia multi multa dicunt. ac nonnulla, qtiae longiori oratione indigerent, quam suscepti huius
opusculi breuitas patitur; iccirco nihil amplius dicam de hac re. Illud uero quod primo, medio, ac postremo tandem loco dicunt Lutherani de abusii multi modo & ingenti qui inductus est in Ecc Iesiam Christi qua de re tantopere exclamant tot gratiamina protulerunt, non est quod aliud dicam nisi ut G precer primum Deum optimum maximum patrem Domini nostri eiusque unigenitum filium . qui semper interpellat pro nobis, & Sanctum Spiritum quo uncti sumus Christiani omnes per gratiam Dei 3e Sacramentum Baptismatis, ut velit respicere labantem Ecclesam ac certὸ periclitantem. moue- atque animum praelatorum Ecclesiar,ut tandem paulisper amore hoc sui omnium perniciosissimo deposto,ea quae manifesta sunt,corrigant,seque ipsi castigent. Hari: ego sentio. In omnibus tamen quae scripsi, i si quippiam minus rectὸ 'dictum esset, me semper, cum admonitus filero, profiteor auctoritati Ecclesiae Catholicae Romanae, immd etiam cuiusilis alterius cum illa sentientis, pariturum, ac
622쪽
nil dIVM hoe vesperi tecum in eum sermonem incidissem, an
auctoritas illa,&potestas, qua Pontifex Maximus iungitur, sit ei consensit quodam hominis tributa, an potius diuinitus ei tradita, qua de re nostris hisce temporibus maximos tumultus, excitatos esse perspicimus; ne-. que etiam veriti sint quidam asserere, hoc ius Pontificis humanum esse, dixi confestim me ab horum hon num sententia.maxime di issentire, ac compertum habere diuinitus concessum esse Pontifici ius C illud, eamque potestatem, qua regit, ac moderatur Christianum gregem. innua sententia cum te quoque esse constantissime affetierares, neque commodὸ tamen posses per tuas occupationes familiares, quibus adeo te implici tum esse n i, ut vix habeas liberam spirandi facultatem, nunc memoria repetere rationes illas, quibus iamp idem indu has in hanc sententiam deuenisses rogasti me hominem minus occii palum,ut breui commentariolo eas
colligerem rationes, quibus mihi persuasum est a Deo optimo potestatem hanc datam esse Romano Pontifici, neque a consensu hominum vi-lorum pendere. Respondi paratum me esse morem tibi gerere in quacunque re opera mea uti velles, posse lite te amicitiae nostrae iure mihi duod volueris munus iniungere, neque diffiteri me minus occupatum. D uuam te esse, longe tamen magis inertem. Quamobrem ea me tibi con- Itione 'hanc oper praestiturum, ut mihi necesse non sit ullum auctorem videre, verum ea tantum colligere, quae memoria repetere possum, neque ab aliorum pendere commentis, sed ea tantum in medium mihi uidean . tuum uerd fore, ut omnia acerrimo illo ingenio tuo discutias ac diiudices, quae recte, item, quae perperam dicta tibi uidebuntur. nam cum doctissimus sis, pariterque mihi amicIssmus, nimirum neqtie te aliouid praeteribit, quod minus recte prolatum sit; atque pro amicitiae nostraehite illud ipsum quidquid erit mihi ingenue significabis. Verum neptius morer, deueniam ad discutiendam quaestionem propositam . Dico
623쪽
vii angeli dic is perspicue colligi i Christo Dei filio tributam sitisse Petro, Eeius ite siccesso ibi is hanc potestateria: ex epistolis pauli collisi etiam po-
testateni hanc eandem diuinitus ei datam fuisse. item assero ratione euidentissima hoc idein prosari, adeo ut si quis negare non audeat diuinam prouidentiam gubernationi Ecclesar non defuisse, nec deesse,a ratione nostra dic sentire non Daleat. Docebo postremo, sed paucis, rerum euentu comprobari clarissime id, quod aucto litates sacrae paginae, Zc ratio astruunt. Potestas
Omnis, quam non tantum Romanus Ponti sex Petri successor, verum etiam Episcopi, sacerdotesque omnes habent non ea, inquam,qua Sacramenta conficiant, sed qua utantii r in populo Christiano ad beatitudinem perducendo,& in Christiana vita erudiendo, cui veluti Architectonicae. & Principi ciui- FIis quaecunque potestas inseruit, cum inferiores quosdam fines habeat, qui
omnes ad stipremtim illum referri debent,colligitur,quantum memoria repetere possum, ex his Ei tangelij locis. Apud loan. c. 2 o. postquam Chri missὰ mortilis surrexisset, discipulisq; apparuisset. insumauit in eos, Sc dixit: Acci pite Spiritum Sanctum: quorum ci inque remiseritis peccata, remissa sunt: Mquorumcunque retinueritis peccata, retenta sunt.item aptid Matth.c. i8. isqvit: Quaecunqtie ligaueritis super terram .hgata sunt. sec. Item apud Matth.
cap. i s. post Petri cofessonem quod Christus sit filius Dei inquit Christus.
quia tu es Petrus, super hanc Petram aedificabo Ecclesa meam, ge portae inferi non pia malet unt adiuersus eam. tibique dabo claiies Regni coelorum, Mquodcunque ligaueris super terram. crit ligatum. Sc in coelis: Si quodcun e Glalueris super terram, erit sollitum Se In coelis. item alibi dicitur in Evangelio apud Lucam c. 2 2 Petre Sathanas expetῖuit, ut cribraret uos, ego autempm te oraui, ut non deficiat fides tua,& tu aliquando conuersus confirma fratres tuos. ite alibi in Euagelio Ioan.c. 2 I. dicitur: Petre amas me cui Petriis, Domine tu scis,quia amo te. st mirsis Christust Pasice oves meas.iterum tre nterrogat:Petre amas me plus his 3 cui Petrias: Domine tu scis, quia amo te. Valice inquitiae os meos. sicque tertio Petro iniunxit, ut pasceret oves stras.
Ex his Euangeli j locis, ut reor, quadruplex quaedam potestas perspicuo col-Igitur tributa θ Christo,discipulis omnibus una plene. item altera no tamen omnino neque plene. Petro uero soli posterior haec, quam diximus aliis etiatrihutam, Led non plene,plenissime, ut ita dixerim, tributa est. itembue duae H:iae. Omnibus tributa est potestas remittendi peccata per insessiationem.&Iargitionem Spiritus Sancti. hac potestate ouilibet sacerdos in consessionisca ramento utitire, soluitque i peccatis constentem curae ipsus subiectum . haecque potestas seqititur ordinem, &characterem sacerdotalis ordinis, & a Spiritu San denendet; sicuti etiam operatio baptismatis. confirmationis, iorumque hiuiusmodi Sacramentorum, quorum ministri sunt sicerdotes.' lina uero uirilis agens est. scuti enim solus Christus bapti=at . ita solus Christus,qui & Dinis est soliis peccata dimittit, S gratiam confert. hoc certishimis argumentis, & Sacrae paginae locis comprobatur a Theologis Christianis.
624쪽
stianis. quae te non latere probe intelligo. sed praeter alia hoc, ouod adduximus ex Euangelio Ioan. c.2 o. euidenter id adstruit.inquit enim Christiis: Accipite Spiritum sanctim, quorumcunque remiseritis peccata. remittuntur
eis. quasi expresse dixerit. Potestas haec remittendi peccata ex Spiritu sancto est quem vobis trado. licet ergo collatio ordinis sat a Pontifice, seu ab Episcopo, potestas ea tamen sequitur characterem, 'e participationem spiri tus sancti no autem est participatio quaedam potestatis, quam primo, M per- se te habeant Pontifex, Episcopus,e; sicuti quamuis baptismus conseratura sacerdote, non est tamen participatio aliqua senstitatis sacerdotis, sed a Deo tantum est. haec prima potestas omnibus data, Se nulli praealijs; nulli binamque in uniuersa sacra pagina comperies alicui praecipue, ac prae aliis tri-hntam fuisse hanc potestatem. Altera potestas omnibus item Episcopis tributa est. sed praecipue. ac prae alijs Petro . Potestas, est ligandi, ac seluendi. quam reor ego non esse priorem illam, de qua secimus mentionem, qua scilicet remittuntur peccata, sed esse potestatem infligendi Ecclesiasticas mill-cta . 8e ab eis soluendi an vero etiam comprehendatur sub hac potestate solutio a purgatori j ignis poenis,nolo ut in praesentia discutiamus; ea namque, quae pertinent ad vitam aliam, omnia mihi nunc omittenda esse duxi opus est proculdubio,vt quicunque gubernationi aliquorum praeest, aliquam potestatem habeat coercendi contumaces, tum ut facilius metu poenae corrigantur tum ne eorum aegritudo, si libere, de impune vagari possent alios, gregemque totum inficiat, iccirco vocis illius diuinae oraculo data haec potestas praecipue. Sc cum praerogatiua quadam seli Petro, deinde discipulis omnibus. hac ego ratione praecipue adducor, ut credam potestatem hanc ligandi,& luendi non praecipue pertinere ad peccatorii abselutionem, sed ad mulctas, quas infligit Pontifex contumacibus, de peccantibus. ut alias omittam. quoniam, scuti prior illa potestas primum respicit peccatorum remissionem, per accidens uero, & oblique retentionem; ita econtra potestas harecoercendi primum respicit poenarum inflictionem deinde selutionem. item
prior illa sequitur characterem ordinis,& ὀ Spiritu sancto est per sacerdotem ministrum, ita haec posterior iurisdimonis cuiusdam est, non ordinis, aut characteris. ideo in )anda priori ilIa inquit Ch ristus, Accipite Spiritum sanctium subdit deinde,quorumcunque remiseritis peccata, remissa sunt eis addit postremo, quorum retinueritis, retenta sunt. in hac uero posteriori non
facta mentione de datione Spiritus sancti,confestim,& primum tradit potestatem ligandi. cui sitbdit potestatem seluendi. idem & illustrius ostenditur
ex eo Matthaei loco,in Evangelio ca. I 8. ubi omni inis discipulis inquit,quae..cunque ligaueritis in terris, erunt ligata in coelis; & quaecunque solueritis, erunt istuta. nam posteaquam praecepit fratrem corrigendum esse s peccauerit primum solum .dein/e adhibitis testibus: postremo dicitiqudd si in peccato perseuerauerit. st tibi scuti Ethnicus.& Publicanus; hoc uero nihil est aliud quam eum ablegared coetu fidelium, sciati Ethnici, id est, Gentiles separati sunt,quod vim obtinet exc5municationis; confestim sibi dit, amen dia.
625쪽
co vobis. quaecunq; ligat eritis super terram, erunt ligata & in eoelis. 3equm Acunque solueritis, crunt siliata; ac si dicereri erunt vere hi sicuti Ethnici, navobis hanc potestitem trado ligandi, ει soluendi, idque, quod agetis, ratum habebo. ecce quim luculenter apparci ex hoc loco potestatem hanc pertin re ad poenas Ecclesiasticas infligendas. haec ergo potestas quamuis discipulis omnit,us tributa sit, nihilominus,si quis non contuentibus oculis legerit Euagelium luce clarius perspiciet praecipue, ac prae omnibus aliis tributam suisse Petro: per quem, scilicet, ad alios deuentura esset. nam si nihil magis auctoritatis in hac ligandi, & soluendi potestate lioluisset Chris his Dei filius, a quo nihil temere, nihil inconsiderate ac iam unquam fuit, quo namque pacto adii lina sapientia quippiam temereD Petro concedere, quam aliis omnibus, Fcur ergo ma ea Verborum mole usus ad Petrum inquit: Simon Bariona, a me dico tibi,quoniam caro, dc sanguis non reuelauit tibi, scilicet, quod sim Dei situs,sed pater meus, qui est in coelis: de quoniam tu es Petrus stiper hac petram aedificabo Ecclesiam meam,& portae inseri no pra ualebunt aduersus eam sed tibi dabo claues Regni coelorum,ut quodcunque Iigaueris sit per terram,st ligatum Sc in coelis,& quodcunque solueris,st lutum. videat unus
quisque tam magna praelationem, consderet datas claues Petro soli aliis nequaquam .Potestas uero clatriti ut omnes Theologi dicunt in quarto sententiarum, ' potestas iudicandi. de haec est una clauis. altera potestas ligandi. Sesoluendi.cum ergo hae sint claues, nullaq; mentio eas aliis datas fuisse,sed so-Ii Petro: quis sanae mentis negare audeat in hac ligandi, Sc soluendi potestate Gprincipem esse Petrum, cui plene 5e persectὰ sit data aliis uero per participationem quandam huiusce potestatis, qua tota est in Petro, ac ideo posterius
datam Hoc uero magis comprobatur ex his,quae infra dicturi sumus.Duae aliae sunt potestates; de quibus non fit mentio in Euagellis, quod datae sint aliq'lli praeterquam Petro. prior est pascendi Christianum gregem; altera discutiendi, de confirmandi dogmata ea,quae pertitient ad Christiana fidem. Quantum ad priore, soli Petro dictu est a Christo non semel, sed ter, qui numerus
maxime persectione ostendit,magnaq; continet Sacramenta,qticadmodumetia philosophi testantur,ut praeteream totilc tam magnos Christianos auctores. obtestatur ergo Christus Petrum per eum amore,quo prae aliis omnibus ab illoamaliatur,ut pasceret oves suas, ut pasceret agnos suos. testas haec pa Hscendi oues domini nulli data praeterquam Petro. volue totum Eliangelio mcodicem. nem uerbum comperies. sed fortasse quispia ridebit, huiusmodiq; potestate nihil esse existimabit,ideo erit ope pretium si paululum in hac remorabimur, de perscrutabimur,quae nam Sc qualis si haec potestas. Potestate dedit Christus pascendi oues sitias igitur absq; dubio Petrus csistitutus est pastor Christiam gregis.nam quisnam alius ossicium habet oves pascendi praeteritiam pastor proportio igitur Petri,eiusq; successorum ad populum Christianum, est proportio pastoris ad oves. Non reor posse quempiam in hac re ambigere, adeo perspicua est. ex hoc duo sequuntur, prius, quod Petrus sit Christi vicarius, seu Christi vicem gerat in terris:alterum, quia, quemadmodum
626쪽
A dum omnia,quae pertinent ad sanitate, ad curatione, ad directioncm ovium: seii intra septa detinendae esse uideantur, seu ducendae ad pascua siue flumine persi indendae uel curandae, nec non acie serri ulcus quantiada rescindendum
sit, seu potius a grege reliquo relegandae nonnullae fuerint, pastoris munerissimci ita etia quaecunq; pertinet ad institatione Christiani gregis in uita Chri .stiana quaecunq; ad gubernationem, ad curationem, caeteraq; huiusmodi spectant ad Petrum,dc successores Petri. ex quo elicitur,qudd etia potestas ligandi. S soluendi praecipite. 8e prae aliis data sit Petro. quod prius sequatur vicarium, scilicet Christi esse Petrum,c5pertum omnibus esse potest,qui locu illum annotauerint Euangelii Io.c. Io.ubi inquit Christus ego sum Pastor ho-R nus, Sc cognosco oties naeas:aliasq; oves habeo, quae non sunt de hoc ovili. si Christus Pastor sitariana ovium, constituerit Petrum item pastorem ovium non Petri sed suarum; non enim inquit,Pasce oves tuas,sed pasce oves meas. item pasce agnos meos: cui non exploratum fuerit Christum pastorem esse.& dominum ovium,Petrum pastorem tantum non domi mim,l domino ta men costitutu. vicem ergo gerit Petrus Christi domini ovium. alterii quoq; absq; dubio euidenter sequitur. na cilicunq; aliquod munus iniuncia suerit, Vtiq; Omnia etia, quae pertinentad id munus,iniuncta illi filisse uideri debet. si ergo munus pastoris datum est Petro, quaecunq; pertinent ad pastore, omnisq; potestas illa tradita sunt Petro.quamobrem cum coercere,mulctasque imponere praecipue spectet ad eum cui comissa est gubernatio prae aliis ergo
C data est Petro ligandi & soluendi potestas; cui rationi adstipulatur locus ille Euagelii.de quo a nobis superius est sacta mentio, S per Petrum aliis Episcopis participatione quada,sicuti dc ovium regimen; sese etenim consequuntur
regimen, de potestas coercendi, puniendi ve eos qui commaces fuerunt.Praeter has potestates alia item potestas data est Petro tantum declarandi scilicet& discutiendi ea, quae pertinent ad fidei Christianae dogmata, eiusq; sententiae parere caeteri debent. Nolo nunc adducere in hac parte innumeras sanctorii auctoritates. satis nobis sint Christi verba. inquit ipse apud Luc. c. 2 2. Sathanas expetiuit, ut cribraret uos, si aliqua uidelicet posset ratione vos dimouere a itera fide ego ueris oraui pro te Petre, ut non deficiat fides tua. nititur ergo fides Petri Christi orationi : quae inessicax nulla ratione esse potest. D siilidit deinde Et tu couersius c6firma fratres tuos. ecce qudd cura cofirmandi alios non oves, non pusillos,sed fratres suos, tradita est Dei oraculo tantsi
Petro non aliis. luce meridiana illustrius ostensum puto ex diuinae sapientiae vocibus iiis hoc Romani Potificis nullo hominum consensu sed diuinitus ei tributii esse. de indit stria praeterivi locum illum in Euagelio Matth.c. I 8. Fra plerisq; notatur ad astruenda nostra hanc sententia, ubi,scilicet, Petrus dominu rogauit,quoties dimittendia esset a se peccatu fratri, an usq; ad septies3 quonia mihi uidetur potius ed spectare ille locus, ut semper si danda venia peccanti in se fratri semperq; acceptas iniurias obliuiscedas,quim ad ulla potestate Petro cocessam .Hac ite potestate concessam fuisse diuinitus Paulo. expleri'; locis Epistolarum eius colligi certissime potest:& primo ex Epistoli
627쪽
primaad Cor. c. . Nam tradere hominem Sathanae ad interitu carnis, ut lu- Ecrifaceret spiritum, potestatis sirit venire etia in virga ut ex eade epistola c. . est potestatis. item in epistola 2.ad Conc. Io.inquit,itixta potestate,quae data
est mihi in aedificatione. Episcopos instituere,ut ins tulit Paulus Timotheu.&Titum de per eos item alios, potestatis fuit. hos locos notasse tantu,& i nuisse si satis . tute per te alios quoque in memoriam tibi rediges.vereor ego ne noster hic libellus modum excedat.iam satis auictoritatibus probatum est diuinitus, non hominum consensit Pontifici Romano Petri siccestari hane fuisse auctoritatem attributam.nunc paucis explicemus,an idem etiam ratio nobis perseadeat. Multitudine omnem, quae una sit,nequaquam posse unam
esse perseuerare, nisi contineatur ab uno, & philosephi omnes prodidere, & Ftantiim n6 voce ipsus rerum naturae docemur.nam suapte natura militi trudo
omnis in plura dilabitunalii inde uero una est, Se una esse perseuerat.id uero a quo est lina Si in unione cotinetur necesse est,ut si unis,alioqui ipsum quoq; aliena opera indigebit, ut unum st. unde illud Homericum ab Aristotele, ut
notissimum prolatu in duodecimo lib.primae Philosophiae, Multitudo principatus mala. Vt pote, quae inepta sit ad contincndam unitatem multitudinis sui, litoriim hominii. cum ergo Ecclesa Christiana una st. scuti enim una. fides est unum baptisma,una uocatio; ita una Ecclesia, quin potius omnes v-nu corpus sumus, inuicemq; membra,ut perhibet Apostolus Paulus, sed cur
amplius moror in Iymbolo ab omnibus Christianis praedicatur se credere unam esse sanctam catholicam,S: Apostolicam Ecclesam. indiget ergo uno Gpi incipe, ὀ quo cotineatur. si secus sit constim disspati unitatem necesse suerit; uni ergo eius gubernationem demandatam sitisse oportuit .nec ullo pacto satis esse potest id quod Lutherani dicunt,tit hanc rationem uitent Christum inum esse, i quo cotineatur Ecclesia. nam & si Ecclesia primo contineatur il Christo Deo optimo quemadmodu etiam uniuersa rerum natura, est tamen a summa illa bonitate institutu, ut cliiq; rei pro eius natura prouideatur. ume hominum genus a sensu maxime pendeat, i sensi usq; hauriat Se disciplinam,& institutione omnem,indiget ergo homine quem sentiat gubernatore, Se principe. quin quod maius uideri potest, Sacramenta. quibus gratia oobi ς diuina consertur,in rebus sensibili luis constituta sent; sc enim natura humana est i Deo facta. uni ergo homini hanc gubernationem demandari Hoportuit quod partim pertinet,ut dixi,ad hominis impersectione. qui θ sensit pedet partim etiam ad eius persectionem, Ac praestantia. na hoc pacto ipsesbi quodamodo felicitatis siuae est auctor,pro natur ae suae imbecillitate. unus ergo homo vni Ecclesiae praeerit,ut ratio a natura nobis indita unicuiq; facile suadet. is uero hanc potestate habere non potest i quovis hominum consensu seu coetu,sed diuinitus habear,necesse est. nam constituere vicarium Domini,qui prope sungatur munere domini, no pertinet ad quempia altu. nisad dominum .EccIesa uero Christu habet domin i, tum quia Deus est cuius sunt omnia, tu quia empti semus magno pretio, eius scilicet, sanguine, ut ait Apostol. I . r. 3 .ad ipsum ergo pertinet instituere vicarium sibi,ad nos minime
628쪽
A mme. nisi ergo limus ineri desimo deetioni, ac unitati Eccles. ae, cuiuis ratio persia serit diuinitus Potifici Petri siccessori hanc potestate collata suisse. quo fit, ut s nullus es et sic rae papinae locus,ex quo id astruere posse natis, pila tamen esset credere diuinitus data filisse Petro hanc potestatem; sicq; per mamis,non per praescriptione ad nos deuenisse. sed cit tam euidentia sint Christi oracula.quae supra tetigimus, quis amplius in dubita verterit rem tam claram,& omnibus obuiam λAt dixerit quicpiam fortasse rem euentus,quae res tertio loco a nobis proposita suerat. huic sentent lar no adstipulaturiquin potius nihil magis.na confestim post Christi alicensionem, cum adhuc Petrus Hierosolymis esset, cuius Vrbis Episcopus B erat Iacobus, inquit Paulus in epistola ad Galat. cap. a. qui enim operatus est
Petro in Apostolatum circuncisionis,operatus est mihi inter gentes. Iacoluiserat Hierosolymitanae urbis Episcopus, Petrus ta men erat i Deo Apostolus circuncisionis, id est, Iudaeorum,quibus tunc praeerat, n5dum enim Romam uenerat:ecce i Deo traditam Petro potestatem quandam qua Episcopum superabat.non ne illis temporibus,tum Petrus,tum Paulus Episcopos instituebant.de Paulo diximus. Petrias non ne Pro docimum creauit Episcopum Pataviniam,cum Romam uenisset.dicerem etiam alios, si per inertiam mea possem libros euoluere,in quibus eorum temporum historia continetur.vterq; postea Roma uenit, ibiq; sub Nerone Imperatore in urbe uniuersi orbis principe martyrio coronati sunt. quibus suffectus Linus, deinde Clemens, caete-
C rique sanctissimi viri, i quibus plurimos Epistopos creatos filisse coperies. si perlegeris.itaq; semper i probis omnibus Christianis Romanae
sedi,sedi,mquam Petri,summa veneratio summa auctoritas est delata. Iactata si it magnis procellis cis Imperatorsi Constantinopolis arrogantia, interdu eiusq; urbis Antistitum tum Cothis, ac Longobardis res Italia ac praesertim Romanae urbis turbantibus, qui etiam Arianam haeresim sectati sunt, tamen semper eminuit, ac pristina dignitate paulopost recuperauit. nec obstat hi . quae diximus quὀdC6stantinopolis Imperatores Pontisces Romanos tofirmabant,quasi ab Imperatoribus potestate haberentino i Deo.na nullus sanae mentis putauerit potestate Potificis, qua gerit vicem Christi, ab Imperatore pendere. sed quonia ratifices ab Imperatoribus habuerant urbis Romae Im- D perium, quo res Italiae maxime nitebantur, ideo praeter clerum Romanum.&populum ,requirebatur etiam Imperatoris suffragium ad Potiscem eligeiadum eius tamen auctoritas,quatenus Pontifex est,non princeps Romanus,qDeo est non ab homine aliquo. i ergo historia ratio, it euidentissima Christi oracula nobis ostendant a Christo Dei filio datam esse Romano Pontifici auctoritatem, Se potestatem hanc, qua uicem Christi gerit, nullus nisi pertinax, & qui partes, quas temere suscepit,tueri uelit, inficias tuerit, Christiani hominis esse fateri, 3c credere Pontificis potestatem non ab hominum conia sensu pendere, sed diuinitus prodiisse. longius quὀm putaram processit Commentariolus hic,quem unico spiritu conscripsi. tuum erit corrigere,ac summam manum ei imponere. Mihi satis si hucus me laborasse. Vale.
629쪽
Hic tradiatus ante Concilium Tridentinum editus suit, nunc verb post commemoratum C On- cilium expurgatus prodit . . -
VONIA M in omni disputatione primum oportet disquirere ac planὰ percipere,quidnam significant vocabula qui-biis utimur in disputatione , praesertim cum eorum multiplicitas Si aequi uocatio facile possit confundere, ac inuertere totius rei significationem: iccirco primum explicabimus quidnam signiscet iustificatio, deinde quid significet
fides, quoniam tota Ini iuste caiisae disputatio pendet ex illustratione horum nominum. Itistificari igitur nihil aliud est,quam iusti im fieri ac propterea etiam haberi iussum.Iustitia autem multis modis sumitur. Nam 5e particularis quaedam uirtus quae diripit operationes ac actiones nostras ad alios quos cunque qua tribuitur unicuique quod suum est,itistitia appellatur; cuius oba Giectum est iustum N aequiim. Item iustitia est uniuersalis quaedam uinus quae diligit actiones uniuscuiusque ad bonum comune, quod praecipue cotineturm legibus seruandis uitam rem appellata estetiam iustitia legalis.De utraque iustitia ample de diffuse Aristoteles tractat in quinto Ethicorum. Verum nos illa non loquimur de duabus his iustitijs, cum dicimus hominem iusti fi cari, amplius quidda dicimus Sc augustius. Praeter hos duos iustitiae modos, est quoq; aliud iustitiae genus, de qua amplissime tractat Plato in dece libris, quos insicripsit de iusto qui etiam Politia Platonis dici solent.Aristoteles ue-rd tangit tantum hoc ius itiae genus in quinto Ethicorum, quam appellat iustitiam metaphoricὸ dictam. Haec iustitia constituta est in animi nostri uiribus, quae quamliis sint eiusdem animi, ac propterea in eis nequeat esse iusti- Hlia proprie dicta quae est virtus ad alterum: quoniam tamen aliae inter se sinit hae animi uires. 8cuniciatque earum debetur certus quidam modus ad alias sui compares vires.qui si peruertatur,tam non tribuitur unicuique animi partium quod suum esh ae ideo iustitiae inuice se habent.tunc iustitia in eis erit. cum unaquaeque perstiterit in modo sibi a natura praestituto, ut scilicet ratio imneret, inserior es uero animi uires pareant rationi ac ratio recta sit. Haec iustitia parens est iiirtutum omnium, Sc ampliori modo virtus quθm priores duae. Haec est animi sanitas, ex hac uirum bonum appellare selemus iustum Hic modus iustitiae est humanu .facit hominem bonum, ut homo est, ut ratationalis est,& iccirco in nostra inquisitione iustificationis, de qua loquimur,
630쪽
A non tantum duo illi priores iustitiae modi non satisfaciunt, sed neque hic tertius satis est,amplius quippiam quaerimus. Nam non quaerimus iustitiam illam,qtiae tantum deceat homines sed quaerimus iustitiam &honitatem, quae deceat filios Dei, cuius adoptionem assequimur per Christum, ut vocemur& smus filii Dei, ut simus consertes diuinae naturae. Haec ergo bonitas, haec
animi iustitia quae filios Dei deceat appellatur iustitia Christiana; hac iustifi-i camur in conspectis Dei, prioribus illis iustificamur cora hominibus. Huius
rei exemplum commode possiimus capere ex hominum vita,& consuetudine. Sit quispiam rusticus, cuius genus vixerit semper ruri, habeat hic filios, eosque erudiat ut rusticus moribus ruris. ac bene & diligenter instituat, uti-B que si adolescens ita institiitus fiat civis. fiat principi similiaris, & aulicus ingratiam regi j fiiij, mores utique priores illi pertinent ad urbanitatem & ingenuitatem riistici, longe tamen inseriores sunt, Sc degenerant a moribus, qui exiguntur a ciue,ac praesertim i familiari regis.Sic humanae illae iustitiae quae homini conueniunt, longὰ inferiores sitiit hac iustitia. quae exigitur θ filiis Dei,i consertibus diuinae naturae.Hactenus stissiciant ea,quae diximus de iustitia. Nunc accedamus ad aliud uocabulum, quod includitur in nomine iustificationis, quod est fieri itistum. Dicamus ergo quod fieri & facere, quo ad
propositum negotium pertinet, duobus modis accipitur. Nam dicimus albedinem facere parietem album, dicimus etia linitionem pictoris sacere parietem album: Eadem propemodum ratione dicimus sanitatem facere ho-C minem sanum,Item dicimus medicationem facere hominem sinum. Differunt hi duo modi, nam albedo facit parietem album, ut forma inhaerens pariet &sanitas facit hominem sanium ut forma corpori inhaerens. Quare dicemus hane,ut ita dicam, factionem esse formalem,le dicemus formaliter facere; Linitio uerὰ facit parieterivalmum ut actio pictoris,ideoque essicienter; Sie dicemus medicationem efficienter facere hominem sanum. Accedamuς
his expositis de iustificatione ad fidem. Fides quoque multipliciter dicitur; Nam quandoque id quod creditur,appellatur fides iuxta id, quod continetur in Symbolo Athanasij:Haec est fides Catholica,qua nisi quis p crediderit Sce. Quandoq; habitus ille, quo credimus his, quae tradita sunt a Deo, appellatur fides:Interdum actis ipse,qtio credimus,consueuit appellari fides; qui amis. D quamuis si elicitus ab intellectu est tamen imperatus ῆ voluntate; Iccircis Apostolus dicit. Ad obediendum fidei.Credimus etenim,quia volumus Deo obedire. Fides etia quadoq; appellatur fiducia, quia confidimus promissotu nobis factae a quocunque. Hoc modo dicimus,fidem seruare Si fide frangere.
Hanc Cicero in primo de ossiciis inquit dicta fuisse, quasi qua fiat quod )im
est, Sc ponit fidem hanc partem iustitiae.Sic inter tria matrimoni j bona ponitur maritalis fides, qua uterque coniugum sibi inuicem dant fidem, promis. soni alterius vicissim credit'confidit. verum nos contrahamus hane fide ad promissonem diuinam, quae est in Deo, quatenus promissa semat; Sic in Psalmo: Fidelis Deus in omnibiis uerbis suis. sic apud Paulum: Nunquid eo
nim iniquitas fidem Dei evacuavit λ In nobis ueta est haec fides, prout fidi