장음표시 사용
51쪽
is DE BENEFICIIS LIB. I. 4. 5.
neficentior, gratiorque adversus bene morentes fiam, per quae ' obligantium, obligatorumque animi cem tent, ut qui praestiteritat, obliviscantur, psrtinax sit memoria debentium. Istae vero ineptiae poetis r linquantur: quibus aures oblectare Propositum est, 6 et dulcem fabulam noctere. At qui ingenia sanare, et fidem in rebus humanis rstinere. memoriam os ciorum ing rere animis volunt, serio loquantur, et magnis viribus agant: nisi soti existimas , levi ac fabuloso sermone, et ' anilibus argumentis, prohiberi posse rem perniciosissimam, beneficiorum novas tabulas. V. Sed quemadmodum supprvacua tra Curram, ita exponam necesse est, hoc primum nobis esto discendum, quid accepto beneficio debeamus. Deber enim dicit se alius pecuniam quam BCcepit, alius Con- sulatum, alius sacerdotium, alius provinciam. Ista autem sunt meritorum signa, non merita. Non potest beneficium manu tangi: res animo geritur. a Multum interest inter materiam beneficii, et beneficium. itaque nec aurum, nec argentum, nec qui quam eorum quae v a proximis accipiuntur, beneficium
a. res an mo geritur. Egregie Gronov. sie legendum suasit. codice Naa. dante. mania tangi es animo E. Ex illo Co rupto las . ait G. . vulgatas edd. et alii libri sed secerunt.
quum debuissent re- Vlcus addit ulceri qui Ibso animo
V. Vsque ad caput XI din bonefaciendor vel tota resserit de eo, quod debeamus, beneficii geritnx animo. Da et quid beneficium sit. mente Volantateque, qua beneficium datur, sermo est, . res animo Ceriaur i. e. non de materia, equo be-Gronovit verbis ut utar, tu nesicii.
52쪽
19eium oss. sed ipsa tribuentis voluntas. imperiti autem id, quod oculis incurrit, et quod traditur possid turque, solum notant: contra, illud quod in re earum atque pretiosum est, parvi pendunt. Haec quaestenemus, quae adspicimus, in quibus cupiditas nostra
haeret, caduca sunt; auferre ea nobis et fortuna, et
iniuria poteti: beneficium vero, etiam antita eo quod datum in. durat. Est enim recto tactum, quod irritum nulla vis enicit. Amicum a piratis re 4emi: hunc alius hostis excepit, et in Carcerem condidit. non beneficium, sed usum beaeficii mei sustu- Iit. Ex naufragio alicui raptos, vel ex incendio Iub ros reddidit hos vel morbus, vel aliqua fortuita iniuria eripuit: manet etiam sine illis, quod in illis datum est. Omnia itaque, quae fallum beneficii no-5B a menrata quast yroaermis i. o. ab amicis cognatisve, hi enim talia Beneficia dare solent. Iam quum vocula a multis codd. d sit. Et a Proximis s. yroximis otiolum, quin sensu callum videretur; Lipsius, Μodius et Gruterus, adeoquo ipse Gron locum . pro corrupto habuer.. Μodius quas yro Xenis Lipsius Gronoviusque pro summio praetulerunt divinando. Vtrumqtie, et vulgata et Lipliana lectio , bene nare potostrtit sit sensus vulgatae: non tu quod ab amicis cognatisve datur, benesficium est i huius vero. munera vel summa. Causiasa autem vulgatam deserendi nulla subest.
3. Vt enim recte factum. cte tacta sunt itaque viri Cicero de ome. I, 3, 4 ed. tum lanctiones, ut saper . Heuling. Persectum, ait, iusta agere. Κατορθωματα
ossicium rectum opinor, r ειναι τα κατ' ἄρετην ἐνερ- remus, quod Graeci κατόρ. τηματα. οῖον το φρονεῖν, ταθωμα vocant. opponitur δικαιοπραγεῖν.) Haec et si- commune incium, τo κα- milia sunt sola in potestata
Θῆκον μεσον, ossicium me- nostra lita, τα ς juta, dium. Recte facta L. κα- quae nulla vis ossicit irrita: τορθωματα a virtutibus de quihus egit Stobae. Ecl. ipsis proficiscuntur, ab iis- Eth. Iib. II, c. 8: coli. II, 7que Praescribuntur; quod p. 159 ed. Iseeron. aliteae fieri putabant Stoi- 5. Omnia itaque - explici in ossicio medio. Be- cat, quao tam , . etsi pro
53쪽
men usurpant, ministeria sunt, per quae se voluntas amica explicat. Hoc quoque in aliis rebus evenit, ut
6 aliubi sit. species rei, aliubi ipsa res. Imperator aliquem torquibus, murali, et civica donat. quid habet
per se corona pretiosum Z quid praetextay quid fasces p quid tribunal, et currus p nihil horum honor . est, sed honoris insigne. Sic noti Est beneficium id, quod sub oculos venit, sed beneficii vestigium et
VI. Quid est ergo beneficium p B nevola actio tria hu ns gaudium, capiensque tribuondo, in id quod facit prona, et sponte sua parata. Itaque non quid fiat, aut quid detur, relari, sed qua menter quia
benΘficium non in eo quod fit aut datur, consistit, a sed ita ipso dantis aut facientis animo. Magnum Ru- temo pila inter ista discrimen, vel ex hoc intelligas I cet, quod beneficium utique bonum est: id autem beneficiis ipsis habentur,
materia eorum sunt, ide que nomen beneficiorum mentiuntur. Sic saepe ri hem pro Iunone amplectuntur imperiti, ceremonias,
Titus cultumque pro ipsa colunt religione, et quod nos dicimus, formam PT re ipsa suspiciunt.
6. Corona nuιrali qui primi in urbe expugnanda mu-Tum adscendissent. Liv. 26, 48. et cirica e fronde querna, undo quercus civilis ap. Virg.
Aen. Vt, yya, cum inscriaptione, ob civem servatumrspectacula ineunti etiam ab Senatu assurgebatur. I lin.
texta l. limbo purpureo cisecumdata toga alba, Inagi stratuum superiorum in ligno. Cf. Ernesti Cla v. Cic. h. v. cursis triumphantium. a. quod benescium utiqua bonum es. Stoice hoc capias. Bona autem sunt ea, quae in potestate nostra
sunt, quae Virtutes com-pIectuntur, ideoque honesta, proba, decora sunt. Iam ,
quum beneficium et accipienti et danti gaudium e L. sciat, ad finem perunci, est enim actio, ideoque ἀγα- τεμον. Cf. Stobaei Ecl. ethic. II, 7 p. 9o si ioo. I 36 ubi tamen legendum
54쪽
quod fit aut datur, nec bonum nec maIum est. Animus est, qui parva extollit, sordida illustrat, magna et in pretio habita dehonestate ipsa, quae appetuntur, neutram naturam habent, nec boni, neC mali.
refert, ' quo illo rector impellat, a quo forma datur Tebus. Non est ergo beneficium ipsum, quod num ITatur, aut tradituri sicut nec in victimis quidem, licet opimae sint, auroque praefulgeant, deorum est honos; sed pia ac recta voluntate venerantium. Itaque boni etiam farre ac di sitilla religiosi sunt; mali rursus non effugiunt impietatem, quamvis aras languino
R. quo ιIle rector impellat. Cum Grutero et Groncivio ex optimis codd. reposui. Antostr qtio ιIIa rector animus impellat. b. stilIn libri plerique praestant: praeserunt Μureius Uar. Lecti. XII, t Gruterus, Lipsius et Grono v. Est pultis genus. Erasmus habet: farre ac set Ii: quod equiadem praeserrem, nisi scirent, dissicilia in lectioni a diiudie tione esse plerumque praeserenda, etsi Seneeam obsoletas voces non frequentasia constat. Ceterum Dμι scistis occum Tunt ap. Properi. IV. r. 5 Fictilibus crevere Deis haec aureat mpla; et fictilis Iupiter et Hercules a Tarquinio Prisco facti memorantur Plinio Iq. 15. 55, 12 etc.
dum ast Selmeidoro monente , o Luciani Schol. VII. p.79 bip. το, τε γαρ τελιπον ἀγαθον λέγεσθαι τέλος ἐντν φιλοσυνθεσιε. id autem, - malum est. Haec sunt ταααφορα, indisserentia, Lneutra, de quibus disserit Stob. II, 7 p. Ioa sq. quo
animus κατ' ἐμω ν, quod ait Porphyrius io. Stob. Ecl. Iib. I. c. LII. P. 836, ως αν ἄρχοντος κωβαν
ἐν λ ρμου ταφει απεδίδοσαν se. Stoici οἱ απὸ τῆς Στοας.
I. auroque Pra vigeant. Nempe in cornibus et fronte : quod vel ex Homero Virgilioque notum est, e. C.
Deorum honori in Iacris nihil aliud excogitatum, quam ut auratis cornibus hostiae, maiores donlaxat, immolarentur. sed pia - Menerantium. Isino P I. Syrus Vers. 7ΟI : purus deus non planas adspicit manus. Similia multa colligere, ut nota, nihil attinet.
55쪽
VII. Si boneficia in rebus, non in ipsa benefarionili voluntais consiliserent; eo maiora essent, quo maiora Iuni, quae accipimus. Id autem falsum eli. nonnumquam magis nos obligat, qui dedit parva ma-gRifice: qui regum aequavit opes animo: qui exuguum tribuit, sed libenter: qui paupertatis suae oblitus est, dum meam respicit: qui non voluntatμma tantum iuvandi habuit, sed cupiditatεmr qui accipere te putavit beneficium, quum daretr qui dedit' tamquam recepturus, recepit tamquam non dedisset rqui occasionem , qua Prodesset, et occupavit et qua sivit. Contra ingrata sunt, ut dixi, licet re ac specia magna videantur, quas danti aut extorquentur. aut excidunt, multoque gravius venit, quod Deili,
squam quod plena manu datur: exiguum est quod in nict contulit, sed amplius non potuit. At hic quod dedit, magnum est: sed dubitavit, sed distulit, sed quum daret, gemuit, sed luperbe dedit, sed circum tulit, et placere ei, cui praestabat, noluit. ambitioni dedit, non mihi.
a. tamquam rece tura . omnium eodd. Iectio est. Negati. vam uianon praestat Vincentius Bellovac. l. l. Erasmus quo- qu tonuit. Et elegans est lectio. Sed qui dodit benes elata in lum recepturus. libenti animo id sacera soleti negativalia suo abesse recin polost. Egrogis Obs ruat Gron. . accipi Θnda haec verba osse non ex more lapientis, sed ex mor. vulgi.
1. nonnumquom mvis quae omnia sua pauperibuaetc. Eandem sententiam dederat etc. Proinfit Aritto t. de Moribus a. occupatae praevenit IV, a med. , et quis philoso- aut praevertit. L. excipitiis non Exempla habes diant, est quod e. 1, 7 dixit, apud Aelian. V. ΙΙ. I, II et ut a nesciente accepit. L. aΙia apud Plutarch. in Ar- Similia habet Plutareb. de taxerxe Egregi iun exem- Vitioso Pudore c. 7. Vol. X. pium eli apud Evangel. p. III opp. Huiten. Marcum XII, 41 - 44 al. 3. circumtulit, ostent Lucain XXI, a 4 de vidua, vit, ut in Pompa. L. Di trigod hy Cooste
56쪽
DE BENEFICIIS LIB. I. 8. g. 23
VIII. Socrati quum multa multi pro suis quisque facultatibus offerrenti Aeschines pauper auditor, Nibit, inquit, dignum te, quod dare tibi possim, invenio, ot his uno modo pauperem me ess sentio. Itaque dono tibi quod unum habeo, Me ipsum. Hoc munus rogo qualecunqu est, boni consulas, cogitesque alios, quum multum tibi darent, plus sibi reliquisse. Cui Socrates, Quid ni tu, inquit, militam agnum munus dederis, nisi forict parvo te aestimast Habebo itaqua curas , ut te meliorem tibi reddam quam accepi. Vieit Aeschines hoc in nero Alcibiadis parem divitiis animum, et omnem iuvenum
IX. Vides quomodo animus inveniat liberalitatis materiam, etiam inter angustias p Videtur mihi dixin .se: Nihil egisti fortuna, quod me pauperem esse VO-Iuisti: expediam nihilominus dignum huic viro munus: et quia de tuo non possum, de meo dabo.
a. Soerati elo. Vincentius Bellovae. in spe lo bist. IV. sam moritor e nostro haec sic attulit: Socrati quum caeteri discipuli plura offerrent, Aeschinea pauper se solum obtulit,
Aeschina socratico M. Brucheri ilis . orit. Philos. Vol. I. p. 574, qui recte monet, Senecam haec ornasse, quandoquidem constet, ne ab A ibiada quidem munera accepisse Socratem. Sud saepius iam vidimus, Sen cam in iis quas ad liistoriam spectant, non satia cautum egisse criticum. Vide Μω- ners Geschichte der Wissen- Rhasteri Vol. I. p. 359. Hhoc uno modo: paupertatem suam aequo animo tulerati
nunc quum Socratis disciplina uti se non posse put Tet, nisi munus asserret, egestatem sentit. De eius Paupertate multi sunt vel res, e. c. Dios. Laert. l. I.
57쪽
pretium se sui fecit: ingoniosus adolescens invenit, a quemadmodum Socratem sibi daret. - Non quantiquaeque lint, sed a quali dentur, Perspiciendum. Callidus non dissicilem aditum pra bot immodica Cupientibus t spesque improbas, nihil re adiuturus, verbis sevot. At peior, opinor, qui lingua alper, vultu gravis, cum invidia fortunam suam explicavit. - Colunt enim, detellanturque felicem, et, si po-3 tuerint, eadem facturi oderct facientem. - Coniugi
bus alienis v nec clam quidem, sed aperto ludibrio habitis,
a. Non quanti quaeque Ine et . Rud. Agricola, notarito Grutero , suspicabatur. multa hic in omnibus exemplaribuis desiderari. Quae nimirum deinceps sequuntur ad finem usque capitis, nihil sunt praeterquam egri giae statuae lacera membra., aut verius frustar quod et animadvertit Μuretus. Quau aut sena mali huius Origo laserit. facile est intelligere. Quum enim Sonestae opera iam vivo auctore multorum lecti Orio Θt admirationo selebrata cos. Quintil. Inst. orat. X. 1. ret R. ed. Goln.' post mortem, inprimis medio actuo. inlabolis praelogi solerent i quod Io. Sarisberiensis. Vincentius Bollovaeensis. Roger baco alii quo testantur : non miarandum os t. quod eius operibus multa sinitia. dissimilia etc. adderemur a lectoribus. magistris. discipulis. in textum haud ita multo p psi. ut sit, a librariis recopia. b. ns
mo a habent. Mox annua eodd. optimi dant: alii a
I. Caindum Desectum maximum sit ingratus ani- odoror, et ivit de iis, qui mus. idonaturi, saliunt. Alter, 3. Coniugibim etc. Doinquit, benigne respondet, his laciniis, quae quomodo et dicit, non donat: alter huc pertineant, dicere dis-
ostendit opes, non commu- ficile est, ei . Var. Leci. D micat. L. Transiisso autem sunt certe nonnulla, addita Seneca videtur ad abundan- sunt alia. Senecae aliena. tiam s. copiam ingratorum, Sequitur autem excursio, et ideo ast vitia, quibus ae- sive παρέκβασις in aevi suiuum suum scateret, compria mores corruptos, sed cui, menda, quorum tamen Tecte observante Lipsio,
58쪽
habitis, suas aliis permisere. Rusticus, inurbanus,ac' mali moris, et inter matronas abominanda conditio est, si quis coniugem in sella prostare vetuit, et vulgo admissis inlpctetoribus vehi undique perspicuam. Si quis nulla se amica fecit insignem, nec alienae uxori 4 annua Praestat, hune matronae humilom, et sordidae libidinis, et ancillariolum vocant. ς Inde decentissimum spori saliorum genus, adulterium: et in consensu vidui coeliatus, nemo uxorem duxit, nisi qui abdu-
a. Inde docontigFmiam. Probo cum Pine. et Gruteror eodd. mss. vel Indoeontissimum vel indo eartulimum. vel Inda centesimum exhibent.
alia occasio et caput suit. Et inter conditis es i. Q. Ruem matronae abominari debent, soloni. condidio est nostrum Parthie. Exempla quaedam huius vocis attulit
qua matronae portabantur, flaccollabantur. Sella a duobus baiulis portata quum saepe sine volamentis esset,
ab omni parte patebat. Cf. post Lipsi uin in Elector. I. e. Is Bottigeri Sabina p.
6. amisa ἔταβν meretria Ee. Ab antiqua igitur simplicitate morum tantopere defecerunt Romani, ut quod Horatii aetate probri loco
esset, nunc honori ducor tur : cs. Horat. Sem. I. nec alienas - praestat h. e.
nisi annuo sumtu superbiamotus instruit et usum rodimit. cf. do Clementia I, 35, I. Anciri totum ancillarum amoribus deditum. Martialis XIl, 58: Ancillariolum tua te vocat uxor, et ipsa Lectieariola eli: estis, AIauda, pares. L. ΗΟ
Tatii sos. Carm. II, 4ὶ et Ovidii Amor. II, 8, 9 sq.
trahi publicam suisse opinionem. Sed tempora m tanturi sponsaliorum, initium et gradus ad matrim
contractus matrimoniij a ulterium. L. Didui coeliaatus mutuo utrimque consensu et foedere solvunt coniugium divertendor lumliberi scilicet iunguntur. qui aibduxit, palam ducit, quam a marito per adulterium clam abduxerat. L. Disti iris by Cooste
59쪽
,6 DE BENEFICIIS LIB. I. g. IO.
5 xit. 4 Iam rapta spargere, sparsa rapaci avaritia r colligeres certant: nihil pensi haberct, Pauperta
tem alienam Contemnero, tuam ' quam ullum aliud verΘri malum: pacem iniuriis Perturbare, im heeilliores vi ac inelu premere. Nam provincias sp liari, et nummarium tribunal, audita utrimquo liciatationΘ, alteri addici, non mirum: quando quae Emeris , Fctndere gentium ius eae X. Sed longius nos impetus evehit, provocantumatseria. Itaque sie finiamus, ne in nostro taculo
culpa Iubsidat. Hoc maiores nostri queiti sunt, hoc
certant. Sic refinxit I.ipsius ops cod. No. qui habet is Perpictum voci υνι. alias legi ructet vel acri. in ceteria cum Pinc. conspirat . qui habet: Dars erant agrι αν. Plenior codex sortiiss exspis lari debet. e. quam MIIum villud Nererιὰ ma iam se. magis. Sic cum Grutero auxilio membranarum, inprimia codicis N . roposui. Erasmustitiam ι era. Aialum aliud verorι malum , non Parcerae iniuriia ete.
5. Avaritiam cum prosu- iudicibus, ideoque do iudi-none et luxu iunctam Sallu- ciis pecunia corruptis. stius iam locis notissimis de- I. IIoc maior - sum. scripserat, quem alii aevi Loca classica harum quor fui iurpitclinem explicaa1- Iarum invenies a Meinerates sequuti sunt. CL Meia libr. Iaud. diligenter coli mors Geschichio des Versalis ut a. nequitia propr. de 1idor Sitteri und der Sinai- bidino venerea Et luxuria versiarung der Romer, Li- dicebatur Ciceronis aetate, pliae. inihil pens ha- sed postea omni morum i Ahera i. e. divina humanaque nocentiae opponi solebat, eontemnere. Locus Sallustii atque doli, fraudis et ma- a Lipsio citatus e Catilin. c. litiae nomen erati Benea a contendi moretur. Pacem hoc observavit I. M. Heusin- tutarias aut rapinis praesi- ger in Obss. antibarbar. dam peraurbare et populos eiusdem Emendati. adiectis per se quietos in arma ag Gothae 175 I. 8.) p. 4 8 sq. Te. nummarium tribunal At i a Ic. vitia, nequitiam intelligas cum Grutero de etc. complectentia. Viti sita
60쪽
7 nos querimur; hoc posteri nostri querentur, eversos viso
mores, regnare nequitiam, in deterius res humanas' et omne fas labi. At ista stant loco eodem, stabun que, paululum dumtaxat ultro aut citro mota, ut fluctust quos aestus accedens longius extulit, rec dens interiore litorum v stigio tenuit. Nunc in adul- 2teria magis, quam in alia peccabitur, abrumpet Efraenos pudicitiar nunc conviviorum vigebit furor, et foediminum patrimoniorum exitium, culina: nunc Cultus Corporum nimius et formae cura , prae se s Tens animi deformitatem: nunc in priuiantiam et audaciam erumpet male dispensata libΘrtas: nunc in
crudelitatem privatam ac publicam ibitur, bellorumque civilium insaniam, qua omne sanctum ac sacrum Profanetur. Habebitur aliquando ebrietati honor, Iet plurimum meri cepisIe virtus erit. Non exspectant uno loco vitia: iad mobilia et inter se dissentientia tumultuantur, pellunt invicem, fuganturque. ceterum idem semper de nobis pronuntiare debebimus,
R. M omna a lall. E eod. Nax., eui et alii eodd. ap. Gruta respondent. Cum Gron. recepi. Antea Erasmus et alii r ισι In omns Da labi. Cogitat aulam rea divitias humanasquis s. divina et humana iura, omne sanctum ac lacrum, quod
stas, ait, numquam deerit, Hortensi al. vitae rationem sed diverIas formas induet: saltem e Meinersii . libro quem V. c. vitium adulterii, laud. cognitam habuerit, iaviribus deficientibus, reli- sacillime Veritatem eorum, querit, is edo bibaxque set quae Seneca hic et multis etc. Iam Aristoteles haec aliis locis attulit, perspiciet. observaverat Ethic. IX, 4 3. Ceterum-futuroε esse. . med. Senec. Epist. 47 fin. Ea est Horatii Carm. III, 6, ait: Levis ost malitia, sam 46 querimonia: Aetas pa-Pe mutatur, non in melius, rentum, peior avis, tulit sed in aliud. . Nos nequiores, mox dat a. Si quis Catilinae, Sul- xos Progeniem vitiosiorem.
JRe, Iulii Caesaris, Luculli, Antiquissima autem haec opinio