장음표시 사용
311쪽
ubiq; n lem esse in medio olum ou licet de his multa dirim 1 lib.erudiclansi astronomicas quantum iii ad molimine duobus potissimu mathemanci tale sinimescepersit Primo a in uenerui distantia mercurii a terra esse maiore illa lunae P instrumcta cosmetria, e minore illa ueneris ovistis lice limitan uenere respectu selis. do quia suptis diuellis instrumentiscvexa/ctillita si diuersitate asperuiti depraehendoda simul, ore in diuinis locis in latitudine mul/rii remotis apparuit diuersita aspectus notabilior in luna sit mercuriis cu in mercurio a in Denere:&an uenere a in sole: esse no poterat nisi ila lina est terrae .ppi lor:& memiri post ipsam ct uenus post mercurlu: sol post ueneroQuae uero dicenda sunt, .ur mihi saluare ipsum et fui astrologia non erat completa:qmptolemarus compleust.Hax desitu.
'igura at cuiusq; stellas no iniuria spici maxie arbitrabilemiuduee Nacu ostestim e stellas ipsas no aptasee se moucti:atoe naturaipam nihil tenaci nihil frustra erficere:patet et ea sigura ipsis imobilibus tribuisse quae minime est motiva.
Minime autem Motiua in rotuncla uatenus nullum ad motum instrumentum habet quare patet stellarum molem rotundam esse.
Et defigura stellant nunc repeti am ut recte Aue inqt de figura stellase dictum est, accidi si
quatenus sequebat addicta:ni uero petiel tur utimili: ibat igitur singula stella est rotundam primo sylla sumpto a sine:&coponit sic oc qid nec petie mouet mec aptum est moueri moetu rector tale est rotundum Ha maior patet psanro:qa ubi habere figura rectaminatura temere defrustra egisset.Sed stellat nec pse mouent:nec pse iunt moueri aptae:lgit omnes sunt ro/tundae. Ha Aristoteles dubitauit autem Aueroes superius de circulatione demonstrationis: cladubitat Alexan. hic:quae omnia suerunt dicta tunc.
Praetcrea si stirer sese habent oes atq; unaat luna preca quae circa uisum accidui: rotunda esse ostenditur non enim in sui ipsius luminis auctioneati in minutioe
fieret pluries nunc quidem falcata aut gibborosamune diuidua.
Securido idem probat per argumentum a simili hoc modo luna est rotuG.igitur Gaeterat stellat.&hle locus est essentialis:quia in iis quae fiant eiusde speciei acquid perie copetit uni in diuiduo illius speswompetit oibus indiuiduis eiusdem evi ocistellae sint eiusdem OH igitur si luna est rotunda: scillae erunt rotundae.Quod uero luna sit rotunda: probat primo per apparentia it Iustrationis:quam recipit a lepost coniuncumequia ut dicit nisi luna esset rotundatio fieret nune quide falcata siue in se a falcula: nunc diuidua siue semiplena: nuc pratumida siue gib horo id aptenalti tota rotunda. Aiaduersione dignus ut m codicillo de criticis diximus Levin lib.erudicionum luna cum taehre.xi figurariones in qu singula luminis uariatione sertituricu adluersis apparitionibusdiuina nomina h3 cum ti . luna cum sole coluerit' tune tunc ciis te synodus est latine eoiunctio:& hac est prima luminis uariatio, scda est lunae apparitio siue omis:qui graece est involetqui tuc est cum luna uideri post: post Blemi distantiam partisi circiter xii.Tertia est appariti luminis:qua tua graxed conoldes latine cornicularisisue me lde siue sati alarquae tunc est est luna a te disterit partibus eliciter, xl, quarta est apparino:qua luna drdictis allatine semiplenaltae diuidua oves qn lunae sile distat parili,'.M.quinta
est apparitio qua luna graxe di amphicyrta hoc est mi siue praetumida:& est efflua e Ble ipis distat rarια-.sexta est qua luna dr panselena hoc est plo:& est cum distat a sole: dimidium totius circu lii XXX partes reddit aut luna post hoe ad gibbω lcv ad diuidualitat lck ad cornicularitati lcksalcui cu ad occultation indemu ad synodum et ita oesu variati s sunt nuo m. aut enumerativo talcationcII tib rositate cudiuidualitate declarat at Aue.anatolem siue apparitisne siue ortu:& ait tunc esse cum luna exit a solis c6iunmone uiue synodo:tune n.hunt duae pyramb des quaac una est a solet 1'conus est in lunalterminat' ad minimia arcu lumis:baxis uero i Ele . Alter c abite Iuna uacua ad oculu malor pria: in qua de conus est i culo: Us in uacuo tui .Hocat esse no posset:nisi luna esset rotuda:& sic puero Aristo. una dξ dictast allatine semiplenaltae diuidua, cu' - est apparatioI
312쪽
Insuper etiam cperea cline mastrologia dicuntur idem demonstra I potest: pio pterea quia nodient solis deliquia falcata .quare si stella una est talis:coeteras omnes etiam rotundas esse:perspicuum est,
Secunda ratiose coponi potest de lunaetvibleatam ut om Expositio
nia ea ad quae in accretione luminis sequit comunis arcua Illa lectio sunt rotunda. Lev luna suntlad quae in accretioe
luminum sequimitatio comunis arcualisnuetalcata igit intrusa quid uero sit sectio c6munis r debes scire qua
tum nolim ut quando sint in capite uel cauda ambo tunc
Cum autem duae sint dubitationes:de quibus quIuli non intina dubita est: mi temur id dicere quod nobis uidetur arditrati inimiud ue/neratione a temeritate:si quis ob phylosophiae stim exiguas in his rebus faculi res diligat:de quibus maximas dubitationes habemus,
Tractaturus Aristoteles duas arduas dubitationestantea permicti sui excusationem 1 respon tapo vi sionem ad detractorem postet enim detractor incusare Aristotele de petulantia siue nimia proplitudincivin hoc uult ponere os in celo pertractando tales questiones .qua sunt ultra captum humanum cui respondeto siquis ob phylos hiat sitim exlpuas in his rebus facultates diligari de quibus maximas dubitationes habemustpropritudinem huius arbitrati potius dignam HI eueneratione u temeritate' enitemur dicere id quod nobis uidetur. ovan hoc non uidebimur arrogantes igitur de iis questionibus dissicilimis proponit dicere mirando arrogantiam Prum quia uult dicere id quod uidetur:non id quod est.Tum quia est arbitratus propitudinem tali, mines potius laudet Justuperio dignam
Praeterea cum plures sint talomon Minus admirabilis est:quam ob causam non semper stellae qua plus eptima distant latione pluribus motibus mouentur . sed mediae pluribus sic enim cosentaneum rationi uidetur primo corpore unicam latione subeunte proximum Minimis motibus moueri ut duobus id autem quod ad hoc consequitur: tribus aut aliquo alio ordine tali at nunc contra tum ac sit, paucioribus cnim sol &luna motibus mouenturi non nulli planetarum Rusion
gius e medio ipso distant: dc propinquiores sunt es corpori: quod est ipsorum
primum Qiiaerit nunc questionem Aristoteles rubi debes scire astrologos qui fuerunt temporibus Ari Expostlio stotelis obplatonis ut eudoxus curatippus:In quinet superioribus uideliser Saturnol I et Matite VenerelowMemirioloblemarunt multas motus disterencias concedentes enim illos mouerimoni comuni uidelicet diurnosok proprio uidelicet ab occasu in ortum dcpraehenderuntanis tu illorum proprio multas disterentias ut progrestim trepedationem istationem celeritate3ltarditatem. In luna uero cu in sele motum comunem cu obliquum,ck duas tanoem motus disse .rentias uidelicet uelocitatem leviarditatem. 1 sic in quinar superioribus ultra motus duos comι munem 5 proprium perceperunt quinq; di fictentias Insile uero di luna inferioribus ultra motus duos comunem cuproprium solum dit Terentias duas propterea quini Aristoteles priri Drea cum plures sint tales dubitationes dissicilexnon minus ad mirabilis dubitatio est:quam ob causam non semper stellae riuae plus e prima distant latione pluribus moribus mouentur: sed mediae pluribus:reddit caulam questioni e inquit c enim contentanesi ratio ni uidaur primo corpore unicam lationem subeunte proximum minimis motibus moueri ut duobus dat quod eonsequim ad hoc tribus aut aliquo alio ordine tali, mist a quanto aliud est .ppinqui' primotato magis det illisu lari atti contrariu accidit.paucioribus n solo luna motib' mouent:
313쪽
quam nonnulli pIanetarum: aut longius e medio ipson lindi dis antes propinquiores sint et corpori quod est ipsemivirilinum Veluti sunt quino planetarum in quibus uerbi clare patet ut Aueroes ait Aristotelem solem collocame inmidiatos prati:nam V reces lucilio prima disi Qita inuero ficillima.Notat Aueroes hic non esse comuniter dictum illud quod Aristoteles ait de re otibus com Ix stellaruminam in luna 'tolemaeus percepit ultra motum comunem c propriis duos alios:quo rum unus dicitur distantia duplicata lut tarditas ct Delocitas quas distcrentia consequitur luna per hoc quod mouetur in distantia duplicata hoc est in duplici augeleccentrici uide laeti epi, dicit:&inoppolito utriusti in Diadus dicitur motus lunae in capiteuci cauda: rc Tit n. Pro Iemarus punctum capitis moueri:&per consequens disserenter limam intrare caput uel caudas. qua res atriad peripatericos non est amosa: licci ut a d prolemae- obseruata instrumentis. Sed quicquid uelliptolemaeus ait Aueroes questionem fundari in duobus:uidelicet Q ordo stellarum est ut di m est quideIlaetis sit inmediatus supra lunam . cu differentia motus sunt toticvillae. Haec Auem
Paresectum autem fui hoc nobis 8c de quibusdam per uissum lunam mim uidi mus diuiduam-Martis stellam subiisse:quae caelata sui ac in ipsius parte nigra. egressiauem perlucidam illustratamesimilitervides rectis stellis dicunt ag υptii dotabylonitiqui plurimis iam annis ante hac obseruarunti a quibus multa side digna de singulis stellis accepimus.
p xv ' supposuit ordinem planetarum este hoc modo ut Iuna sit infima ovsol silpra lunam probat hoc
praesertim de luna per suam oballorum obseruationes obseruauit enim ipse pri priis oculis luna dum fuisset semiplena siue diuidual Martis stellam stitit selfuisse. inter illam ovoculos interpositam ubi uidit Martis stellam caelari in parte lunae obscura:& quia luna est uelocior ipso martet videt stellam martis exiit Te per partem claram re lucida ou de coeteris idem testantia aegyptuc babylonii:quae res esse non polletnnisi luna fuisset infima.de Ble uero nihil assait:sed supponit ita esse.
Insuper etiam iure hoc Idem dulatauetit qui lam:quamae ob caulam inpiaman' dem latione tanta est stellarum multitud ut uniuersus ordo innumerabilis Icuideatur:m cautis uem una leorsum est stella:duae autem aut plures cadem in latione non uideantur esse in scae de iis ita ne se habet dubitare: quod maior excitetur intelligentia:n re si paruas occasiones habeamus de in tanta remotione
distantes ab iis quae illis accidunt:li tamen ex talibus contemplamur: non uidcbit absurdum esse id quod nunc addubitatum est.
tapositio serunda questio est propter quid cistcllae tucrunt in prim laticine ut morbe octauo tot licenumerare nemo γπel .In caeteris uero una seorsiam est stella: dux autem aut plures eadu in la/none siue sphaerari an uidentur esse infixae approbat autem Aristoteles questibiis Lanc quo periosam maior Excrescat cognitio de illismam ous paruas occasiones habeamus hic reperibiles:&illa paruaeiquas habemus in tanta remotione distent ab his quae illis accidunt distant dico lo/Gev naturatriihil enim est hic per quod istae quaestiones possunt Bluit si tamen ex talibus ccn templemur:quae hic apparent: 'quae illic videmus:non uidebitii absurdum esse id quod nune addubitarum est: nec absurda Glutio:quae ad illud dubium assignabitur.
Sed nos de iis paenitus cogitamus ac si de corpora stent dumtaxat unitatum ora dinem habentia-winanima oportet autem putare ipsa anc ut vi actionis par Expositio. ticipantia esle Sie enim id quod accidit non uidcbitur esse alienum a ratione.
&,luit Aristoteles questiones ch primo primam: cu primo narrat quo modo dicta questio est dissicilisti quo modo potest sellii 5bali questionem esse dissicilem pro tanto quia indicta questione uideriirtile sum itum corpora uestiarisse corpora dumtaxatha ordinem nitatus in animatnam hoc modo uidetur esse ordo motuum stam ordinem nuorum iv c aitu corrmieriit in restisplato posuit:.ordinauit a ita sm ordine nuOR' posuit.n.igni di terra coriiadcire duoinsio cubicos Igniride cubicia binarilis octonariu num:r v vero bieu tonaristus xvii Media posuit fimiportione.xviil.&.mi e se collocauit aritas, portione exsaltera
. Si grhaeli citi corpora m ut empedocles sentiti e silano norutabas se peratas Maccar illos
314쪽
pro ratione numerorum c situ corporum,c hoc pacto questio est dissic illa expedit igitur si questio debet silui putare ipsa participantia esse uitaret actionis hoc est Φ uiua sint:& ucquid agutragant per praeconceptionem finis di non ex impetu naturae ut artementa agunt:&hoc pacia id quod accidit de ordine motuum ou multitudine illorum non uidebitur esse alienum a ratione: quia stat intermedia moueri pluribus motibuslexm ma uero paucioribus praecoceptione sinis. ut dicemus.Mox de tacilitate cudi itate questionis primae. Aueroes uero inuit tres rationes Qua Auero ad probandum i esse animatos ato uiuos. I 'rimo quia coeli stant praestantiores animatis com IXI' igitur sunt animari:quia non animatum non inanimato praestantius Secundo quia omne quhabet figuram terminatam ic motum a se de parte terminata in partem terminatam est anima/tuni tale est ecclum.Tertio motor corporis coelestis est non in materia: igitur est intellectust etilia cretum est intestigens di animatum.Confirmatur per Aristoteli . xl l . metha ubi proba, e/Ium moueri r intellestum c uoluntatem igitur est animammaevagens propter finem . Solet in nobilita/quaeri utrum coclum circumstripta intelligentia sit persectius aliquo animato ut musta sidkie te occu
dici ratio Auercis non ualuit nam sic in animatum est praestantius animato si dicitur q. non rnoe vidctur erroneumquia illud est corpus aeternumcv inmortale Ioannes taundopli, oru PO Ioannis tenet q. coelum circumscripta anima adhuc est praestantius uiuo aliquo ut musca re id genus:na est a ternum diuinume id genus Sed haec politio errat primo quia redit ratione primam Aue Consu Imbeccilla Secundo quia tertio de anima Aristotcles pro rari operationum docet diiudicia rerum naturas' dicens id esse nobiliusculus prima operatio est nobilior . modo prima operatio uiui ut muscae est praestabilior prima operatie ne uicircurri ripta intelligentia imo coelo ut sie nulla competit operatis propterea teno coclum circumseripta intelligentia nullam habe Proprias Iu reperfectionem l Immo non Eliel nisi insin anima:&sic paret Plutio.
4m ei quidein quod optime scie habet: ipsum bonum sine actione uidetur inesse:
illi uero quod est illi proximum:pcrparuari cunam at iis quae longius absunt:
per plures:uctu itin corporibus Alliud enim sine exereicio bene se hasin. Aliud te, ut facta deambulatione, Aliud c luctation docursu de puluere indiget Alii rursus neci quovis sese exercenti modo hoc unci inerit bonum sed aliud tale.
Proposuit Aristoteles bluere dubitationem primam:Nunc prcsequitur cv praemiinit tria utriti Expositio . hi uidetur primum est Φ le Psit aliqua latitudo entium ad Optimu finem ordinatouer quae hs gradu rinplus ex minus pariicipare actionis, exemptu in corporibusmam pol esse corpus qd e sanum nullo egens:aliud in iis gradu erit corpus quod leui deambulatione eget ad esse lanuries fuerit in stomacho aliqua indistinio paruadn tertio est corpus quod multis indiget ad rite sa/num ut luctatione cum sic, puluere siue magna agitatione cv exercitio:quae fiebat in arenas, uepulverean quarto est corpus aegru quod sanitatem adipisti non pol per aliquod intentiitSed
consequit aliquid tale veluti aliquid simile lege liam siccum prima continuamon up absurdum este id quod nunc addubitatum est: nais quidem quod optime se se Iis: ipsum bonum sine acti euid esse.&hic est primus res e gradusdsi uero quod est illi Pxim per parua ac unam:&hle esus gradus at iis quae longius absunt:per plures ut inesse bonum ipsum Uic est tertius gradus drinde exemplificat in corporibus ordinaris ad sanitatcicu addit quartu eradum cudnquit ueluti in corporibu taliud. n.sine ullo exercitio bene sese Iis ut id qd est actu sanum .c hoc est primo gradu corpon . Aliud leui facta deambulati Cut corpus paru lapsum in stomachol vel capiter
quod dξ neurru miperabiici cu a medicis dξ neutrudex identiae: natis leuiter in ambulet aegrotabit actu, hoc ponit in ta gradu .aliud culu laneicti cursu cu tuae tricliget:utco 'actu regrestu uerbu illud puluere graece est latine puluetio, apud alios pugna Raad idem uenitinam pugna in arcnicv puluere fiebat hoc enim modo corpora actu aegrota ueteres curabant an cognitionem herbarum c coeterorum in medicina seriptorum, propterea corpora actu a prora in tertio gradu ponuntur alii rursus ne quouis sese exerceti modo i hoc unlinerithonii Ied allud tale:ut quaeda Mitigationi Iuli in podagriclsi displamaticis c id genus mor/ incurabili laborant, Iim enim per unam ues plures actiones non simitatem:sed aliquissimi εIe acquiruttu mitigationem.&hoc corpus est in gradu quarto mi addi quintus gradus ut po/stea dices qui est emit corpoR :quae nec sanitatem inec mitigatione per actione una uel plures
adipisti mi. Haec estprima latitudo rex apud Aristo.& cor Nunqua hordinanscorpora clares paenta actingere linem Duam uel plures uia nulla actionem, Cuius exemplae si
315쪽
latitudo corporum apud Anitotelem
aegium l positio Apud galenum uem in primo&secundo dae eum nostrum propositum redinuris atre stire corporum latitudinem apud ArisAtelem hoc modo esse constituendam.Haec igitur est prima se Caelo
Rem autem agere aut multa aut is dissicile est ut Talo Coos iacere plures: dimelle est Sed unum uel duos:facile ex rursus cum hoc quide illius gratia opus est facerealiud autem ob aliud:& illud item ob aliud In uno quidem duobus, facilius inumn finem assoquetur a quo per plura procedit eo illum disticibus
cietur da sep itio est a. agere multa aut unum permultas actiones dimcilius est Iagere unue per unam action lucr per pauca actiones probat exemplo ludonum: qui a Moum celebra niuridi inquit re est usi aut unum per multas actiones dissicile est. Primo probae quod agere multa est dissicile per exemplum: quit ut talos eoos lacere plures:difficile est qui tali graexe ducuntu astragazon nulli uolunt esse genus ensiumlnon nulli alia genera:quibus utebanrur clues coii suis in udi; alii genus ludoru sed hoc nihil ad rem:sat sit Φ unum allum proicere ut duos facile est: musos tamen difficile.Quod quidem multa ageret sit dissiciIer hoc exemplo pater Quod uerotinum apere multis actionibus sit etiam dimcilet ostendit per exemplum in Aquae agunt unuoluribus modis ut dux ou Mediciis:am enim unum agilit.doquidem uictoriam per multas actiones.Medinis uero sartitatem ambo enim agunt per multa media:quom unum est grana alterius ut tandem ad unum finem ueniant.Inquit dirutius cum hoc quidem illius gratia opus
est facere ut in curatione: belloviIud autem ob aliud:& illud item ob aliud in uno quide duo Dubi Auero husue facilius quispiam finem assequerar a uo I plura di tuere μ'
com diui nanciscetur: Dii patet dissicile me unum e cis secunda suppositio. Et quia per hoc uult habere Aristotelem eum in temi est qui pluriι
non posse Σ dissicultatem ine facilitate quia tune motus ille esset labore. Et sua sesu Auero rudi orandem est Aristotelem per iura in rastentiam qua mobile debita proportione resistit motori:&iu debes scire ut sum diemus
du em esse resistentiam:alteram quidem ulsitsium.& talis resistentia non reperitur in corporeoaelesti Alteram uero esse ad terminum mo/tulantia habet omne mobile ne lubito traham in terminum ad quaem o hax prouent ex dehira Oroportione motoris ad mobile .cvlio est in coelo: quod I- signo patre: quia non quilibet mzr testis mouet quodlibet mobile. plius si non haberet hanc in onem finitam
aequivoce dictam. Haec ex Auero trahi possisnx'
ouo circa etiam stellarum actionem talem arbitrari oportet qualis in animaliuac stirpium.etenim hic hominis actiones plurimae sunt Multa enim bona ut coninsenui possit multa agit etiam aliorum gratia Ei uero qui optime se habet non est opus actione Inest enim ipsi id gratia cuius coetera agunt actio uero semper duobus consistit uandore id gratia cuius agi :&id quod a coeterorum animalium pauciores sunt:& plantarum parua qua vim es talor li
316쪽
ran una Nam aut unum est quod inla multio ua antecedunt ad ipsum optimum assequendum l est iciriasi ppositis
ni paristipant:& in primo gradu huius laritudinis ponetur homo actu scidit qui pro felicitate 'ci' lam sinis est uel ad finem peruenti In secundo gradu est homo qui per multas actione aduumqua non sub
ternunt animalia 'plante:*ia silicitatem tinstunt Sin I sid rem mel sthset 'hiram quae fiunt requisita ad seliditatem. In quarto ponuntur requisita attingunt ut Brittan sent xlimcim Sed hic dicit illud quod in ρο- oi loe latitudo animantium ad Um:' si si Win utrin m omnia intellistibilia.In tertio est ho
mi primum enim exemplum fuit in corpcribus:n est exemplum in uiuisbu uod ma/latitudo rerum participantium selicitatem apud Aristotelem
inae autem expositio non disconuenit uerbis Aristotclis Ideo lage quocirca cwGlarum amonem talem arbitrari oportet qualis est animalium cultirpium:& ita ut animalia cxus es diecetera corpora ponuntur in quinet ordinibus:sie ou corpora diuina deinde disiponit latitudinem animalium 5e mTlumlcv cccterorum evincipit a Tertio gradu:deinde redit ad primum eraduo inquit ouenim hic hominis actiones' qui pamltus a relicitate est aliena plurimae sunt actiora muIta enim bona ut consequi muttimulta etiam agit aliorum gratia hoc est tande ut omnia ad unum linem reducantur cv hic est tertius pradus latitudinis. dcindemnit primum gradum Blnquit quem hominissippie qui optime se habet non est opus actione Incit enim ipsi id pratiatulus tera agunt ut titudo Sed obleis uidetur homini felici non inesse id pratia cuius cauter agi mi:quia animalialplantae ova ementa non agunt gratia beatitudinis Respondet et in omni fine attingoedo sunt duolfinis ipse:& medium:uult igitur omnia esse gratia beatitudinisequar homni inest feliciiquia aut propter illam ut homo aut propter requisita ut animalia ovit, tae ct ideo inquit actio uero semper in duobus consistit quando ev id gratia cuius agitur ut est frnis:o id quod huius gratia agitur ut Mediumisiue requisimm animalia igitur c pilata sunt sabiem gratia illius quatenus sint acitngentia requisita ad illam.&1se est primus gradus latitudunis au si intellige secundum uidelicet hominem:qui parum deest a beatitudine. Hax enim cedit intellicrere Aristoteles cuper primam latirudinem:&pori qd dedit extrema:lnter quae innuitur semper medium Et in hoc apparet Aueroem non intellexiise hila locum laborauit.n. 'R 'Concordare latitudinem hanc cum prima per dicta Themistii ex Alexandrici non potest: qui '
317쪽
non percepit ordinem Aristotelesinec pace quorunda dixerim bene intelligit ipse liquod o time se habetiretulit enim hoc ad deum:quod stare non potest. in latitudine enim uiuentium clarerum mortalium atq corruptibilium non potest eadere deus nisi Acistoteles non secerit latinadinem Sic igitur patent tres gradus:quom,primus est hominis persecti ex toto: qui gradus correspondet primo gradui Iatitudinis corporum . Secundus est hominis sapientisicui parum deest ad selicitatem:qui correspondet secundo gradu primae utpote corpori neutro Tertius est hominis capacis disciplinae nondum duciplinati qui correspodet terito gradu primae utpote corpori actu aegroto Dcinde ponit quartum Aristoteles cuinquitat caeterorum animalium paucio res sunt: ev plantarum parua quaedam est cvsorsttantinat hic tamen non finem attingunt: sed requisita:&h subdit nam aut unum cuidem est quod corus ut possunt ueluti di homo ipsti aut si non tinem unum attingunt: saltem pertingunt ad ipsa multa quae omnia antecedunt ad ipsum optimum at quendum ch hic est quartus gradus: sadde quintum: qui est eorum:quor nec finem nec requisita ad finem attingunt ut aelementa ck omnia alia i animata correspodet autem gradus quartus:qui est animalium I plantarum quarto gradu primae qui ruit corpori m/sime aegrorum, Q ii intus autem qui effaelementorumdcor respondet quinto illius:qui est corpo rum qua: omnino moritura sunt.&in hoc apparet concordia latitudinum: quam Meroes ok expositore ignorarunt. Sed oblatratquia non uidetur ptasse diuersa genera collocari in eadem Iari. tudine ut homines animalia ΔΨ allatiam dici potest tam esse diuetia genere inse considerarat sed
ut tard mantur ad unum Iaabent rationem comunc mi paenes cluam pollunt collocari in eadem latitudine.
Aliud igitur habre optimum ipsum:d particeps est ipsus Aliud per pauca pr
pe peruenit Aliud per multa-Aliud no aggreditur:sed satis prope ultimum acco
dit ueluti si sanitas situms:Aliud semper sanum est aliud attenuatum. aliud cur
rense attenuatum aliud de aliquid aliud agens ipsius gratia cursus ut huius sint plures motiones, Aliud ad sanitatem peruenire non potest:Sed ad cuti dumta Xat aut ad ipsam attenuationem:quorum est,ic alterum per se sess-
Iis suppositis construit ordinem in orbi fuit habeatur Glutio adformam questidis ubi debes
stire omnes Orbes ponuntur in latitudine quin*graduum ueluti corporalch uiuasquar latitudo attenditur paene attingere finem quod ei optimum tale autem est per manentia Qua ra/tione fit ut illa sint in primo latitudinis gradu:qiuae permanentiam attingunt sine actione. Illa uero in secundo lanmdinis gradu:quae permanentiam attingunt per paucas actiones Illa in tertio: qua per multasdlla in quarto quae non pcrmanentiam iid aliquid prope permanentia illa in quinto:quae nec permanentiam mec aliquid prope permanentiam attingsit. Cuius ex plurepetit de sanis Idicens ueluti si sanitas sit finis aliud semper sanum est: aliud attenuatum Blum. Aliud currense attenuatum:quia currens gratia artenuationis. Aliud c aliquid aliud agens ipsius gratia cursus,ita ut hinas sint plures Motiones .aIiud ad sanitatem peruenire non potest:sed ad curium dumtaxati aut ad ipsam attenuationem quae sunt rursus propter aliquem alium fines ut propter sanitatem tacuit autem quintum gradum uidelicet qui est eoru3 quae noc fineminecordinatum in finem attingunt:quia perte ex dictis patet. Quae uero sunt illa quae in iis quincipgradibus collocantur edicetur postea. Quid vero Arlitoteles intelligat per id quod habet opti/mum curarticeps est ipsiust postea dicetur.
Nam maxime quidem omnibus optimum est illum consequi finem at si ho nonsat:tanto aliquid semper melius es L quanto id attingit quod optimo propinqub
Quine forsitantquo nam mo potest dici bonum attingemquod non finemi sed medium attinxit.ut quo nam modo potest rursus dici bonus:si non sanitatem:sed attenuationem attingit. Respondet q, ambo ha bona sint: quia aliquo modo ambo finem attingunt attenuatio quidem per se sanitatem leuisus in attingendo illud quod attingit sanitatem cupropterea inquit nam maxime quidem omnibus optimum est illum finem consequi utpote sanitatem uel finem propriissat si hoc fieri non potest:tanto aliquid semper melius est quanto id attingit: quod optimo pro/plnqus fuerit ut mestor cursesequat paratio ad curendit: na cursus attingit attenuatione nenne Pr paratio uero cursum:qui longe est a fine imae generatim de rerum ordine.
318쪽
Quocrca Ererra quidem non mouetur omni mo propinqua autem paues,mo S
bus Mouentur, non enim ad ipsum ultimum pertingunt: sed quous diuinissismum ipsum principium consequi possunt Primum autem coelum statim per unu
motum illud est uiciar atra quae in medio primis ultimorum sunt: attingunt huidem: r plures tamen motus attingiunt.
latitudo orbium c& eorum quae primum attingunt apud Aristotelem.
Υtdlaebamr latitudo orbium constitu Expositio.
dixit esse aliud quod optimum habet: arer ipsius particeps est quidam enim relidit ad deum oti ad reliquas intelligerias:quia deus primum habre per essentiamtest enim per essentiam m/manens Intelligentiaris participationem. uod stare non potest Conse deum ablet orbe:In Propria expotelligit intelligentias:sumticipat optimum selum primum ens intelligit:quia per participare intelligi possidere enim incce etiam possideo est latine I secundo gradu est orbis stellatus:qui apud Aristotelem
est primum nobile aret uiuens ovanimal perse hoc enim permanentiam am actiociqui solum per motum diurnum est causa aliorum quare permaneantich ipsum in causa ndo per manentiam aliorum attingit per unam Glam actionem permanentiam primi. In tertio sui tres superiores planetae ut Saturnus di Iupiter o Natamam isti attingunt permanentiam insim mplures motus:per quos pesse agiant rere si seriores:qui non miae attingunt permanentiam po hoc , sunt cause, tae pomanentiae-sed per hoc Munt cauta generationis oecorruptionis:quar non fiant permanentia sed ordinatae ad permanentiam, alippus enim cum Xus permanentias ct grandes ericius tribuerunt tribus saperioribus ueluti Albumaser etiam in librode magnis coniunctionibus soli o duobus aliis enectus annuos:lunae menstruos o sic attingunt permanentiam non proprie: quatenus disponunt ad permanentiam In quinto ordine siue gradu est terra cum tribus aliis artemctis quae nee permanentiam attingunt per unamine per plures actiones nec aliquid ad permanentiam ordinatum. Ex iis patet Blutio ad formam dubitationis: concedo enim illud Je deiseetius pis Dd quod attingit finem per pauciores actiones:at quatuor inseriores non attingunt finem sed i Ie sermam'
clia inlinemrattingunt enim permanentiam attingendo generationem v rerum mutationes
quamu enim animalia attingant quod attingunt de felicitate perpauciores actiora quia per sensis:o planta per unam ut per nutritionem tamen dicuntur imperfecta:quia non finem sed media attingunt Inquit quo circio terra quidem di supple alia xlementa non mouentur omnino ideo uni in gradu quinto propinqua autem ut quatuor insertores Nanetae paucis moribus moι uentur znon enim ad ipsum ultimum pertinguntiquia non permanent quaicus perse sint cauta permanentiae :sied quatenus causaesunt requisite ad permanentiam . Primum autem coelum startim per unum motum illud assequitur quia est permanens per Io solo motu diurno est cau/la rerum permanentia: at ea quae in medio primi di ultimorum sunt ut tres superiores attinout quidem:per plures tamen motusattingunt omissit primum gradum in quo ponitur id quod at
319쪽
Mindi inest sine actione.Ex iis patet ad formam dubitationis:&causas problemaris Aueroes utcdυ Ilx ponit ordinem rerum in altior gradus:quciam quili, latitudinervi haba: in primo pinis nuta quae line actione poemanentiam&optimum atti. gunt lutdcusti substantis seperat T. In secundo ponuntur ea quae attingunt permanentiam Δ oplinam opriationem per actioncrin duo ovcIli omnG:qui 'paucam operation thieunt:collocantur inimiam nunturaelementa quae non pomanen iam in numero acquirrunti licet per paruas actiones:sed in simile. In quarto ponitur terra:quae artingit quietem centri abis omni motu coetera selementa sua loca trer aliquc motum ut aqua attingit concauuaeris Replis' a per motum lunarcm aer per motum ab igne ignis per notum diurnum. Sed hunc ordinem O
rem o optimum paucioribus motibus:erunt in secundo ordine praestabiliores: quod Arinotoles adduxit in dubitatiool' terra homines non ponuntur in latitudine aeternorum: posuit 'i'. ouldam homines in latitudine uiuorum . propterea quidam disponit quin* gradus: Un primo ponit
Coesu. tuor inferiores In quinto terram Sed pace sua hax possitio non ualeripiet quia aeteri intes Iectus seperati non ponuntur sine orbibus sunt enim animae orbium La formae modo Dimae ordinantur cum suis subitantis.Secundo praeterest tria tamenta non enim minus illa iam in tali ordinet E terra:sunt enim omisiam corpora ut terra. Tertio ex hoc ordine adhuc dubita. tio habet locum:quia in tertio ordine ponuntur quatuor inseriores qui non finem ed requisitu adfinem attineunt moeso in illo ordine Elcvluna traiicioribus motibus attingunt a uenus cemenurius.uenus enim secundum amologiam eudoxiovcalippio om Proorlatav. lus noue Solovluna paucioribus. Res igitur inaus obseura. Ideo si inrotagia eudoxi ovia/
orditatis ad unum primus est 'manentiam attingae mesectae cum
se nillil agendo est in primo gradu:ut deus qui attingit hanc non agendo:sed quatenus urinis agentium Quod uero attingit hanc agendo per paruam actionem est primum i re motuetur motu diurno Quod attingit per multos motus attingendo illam perst:& dando rebus in manentiam pcrse sunt tres superiores Ham de primo ordine Amplius secundus finis elisi ponere ad perpetuitatem praebendo dispositiones diuturniores ok hoc modo ucn ok mercurui attin emni tribuit enim uenus amorem siue appetitumi Mercurius industriam lsine quibus te io potest permultas Sol okluna attingunt praeparando ad dispolitionem quia admini lirant generationem di mimonem quibus mediantibus generatur di sillo permanentia: pro rcria Iicet hac quatuor ponatur in quarto gradu uenus ou mercurius tetacet primam parrem huius gra d milia persedisponunt ad permanentiam. Iobluna di Bonunt ad diis itionem Insiim toponuntur aetemerata haec enim intilligit per terram' utitur enim terra pro omnibus: quIaim Τεiaior apparet-Et sic patre solutio ad problcm monenim absolute ualet omne Melleno ullus quod paucioribus moribus fertur nisi respectu sui ordinis ovisiviem finis: oportet enim maci nari omnia hax attingo peroranentiam:&secun poni in latitudi/neteradus autem attingcritiae in ignoti:sed in hoc patenti quia saturnus illum attingit pirioctiori modo u Iupiter quia id Qiod artingit saturnus p parat magis ad id quod attingit primu mobileta id quod attingit iupiter ovid quod attingit suis motibus iupiter adhuc magis praeparata id quod attingit mariseis motibus.& hoc modo di nunmr in ordine tertio ipsi irra su perlores qui cum sint lenoti quoad gradus attingentiae: collocantur in tertio ordine in simulatan ta enim exacta cognitio attingaei est ignota Aristoteli cu astrologis sufficiat autem generatim seire eos attingere imediatius permanentiam aquatuor inferi attingant: gradus attingendi sunt pro ordine sirus oblocilcv distantias a primo Simili ratione de quarto ordinet sat enim e t ire uener et mercurium si ponuntur supra solem attingere imediatius illam permanentiam praevarando a sol ok lunarcu proordine situs esse gradus attingendit ok sic non a pluralitate uel paucitate motuum argui potest nobilitas uel ignobilitas:Sed respectu unius &iusdem tinis:&respectu eiusdem gradus finiistnon enim ualet Mercurius cu sol attingunt eundem finem c ira paucioribus motibus.igitur ita est nobilior.sed oportet addem ambo attingant undem fine mundum eundem gradum. Mostmercurius ponitur supra solem attinest eundem linem lacudum gradum pinccriorem:quem ignoramus cus econtra sol ponit supra uni ueneres mercurio est ducendima αontra, sinu dicenda secundum astronomiam quam sectatus est Ari/
320쪽
Iroteles sunt Igitur quinet gradus:quorum quilibet latitudinem habet. Sed contra Ratione At Dubi prima. stotclis est dubitatio, quia supra uoluit morum obliquum qui et uagarum re propter generatio
nem 5k cominionem diurnum uero propter conservationem hic uidetur oppositum sentire, natres luperos ponit attingere permanentiam perseunseros uero disponere dici potest motum ob liquum qui est uaganim esse propter generationem v corruptione tamen tres super disponunt Solu, generationes ad maiorem durationem .idco mediatius attingunt permanentiam. ct hoc sufficit Aristoteli. Amplius ambigere potest quispiam:quia Aristoteles loquitur ira deplanetis ac si scda dubi urantur ab uno motore pluribus motibus modo hoc est c6tra eum in.xil. metha ubi uoluit toteste orbes Δὸ motores respectu unius coeli cidatu unius stellae quot sunt dit Terentiae motuum pereeptae in illo planeta:ut quia in Mercurio in dit Terentiae sunt perceptae:etiam mouem orbes totidemeti motores eTe oportet, Dici potest stellas esse sinem omnium motuum fi coeteros orbes Solu constituere unum coelum ueluti multasub membra unum Membrum instrumentarium . quae submembra omnia sunt propter unum ueluti caro Musculi lacerti P coeteratquae coxam constituunt omnia sunt propicr coxam ou ad motus coxa Tunc diceret Aristoteles esse intelligendunon de partibus membri comperationem:is de stella di toto coelo quod licet moueatur pluri/bus mororibus:tamen ex omnibus illis intelligitur fieri una uirtus mouens congregatu ex particulis ev orbibus:& de ista intelligitur Iaritudo & gradus latitudinis ponuntur enim partes in eodem gradu latitudinis in quo ponitur totum ipsum culus sunt partes. Plax ad secundam . Am Tertia dilbilius temo dubitabis:quia ubiq; Aristoteles pocii primum mores em mouere agregatum exhius oculis ut unum animal l Ila ponit cum seperatum cla sine actione attingere fine dici potest Sola primum et Ie absq; actione quia ipse non est principaliter propter actionem ut sunt coeteri motores. sed agit propter se:& non propter aliud dicitur igitur attingere bonoabs. actione:pro quato sua actio non est causa attingendi. okpropterea primus potest considerari ut finis civit agens. Δὸ ut finis in seperatus: ut agens autem est coniunctus. teri autem non sic omnes enim agut propter actionem:quia propter actionem conseruantumcu hoc non intellexit Ioanesnpropterea posuit deum elle finem tantum Harc Aristoteles iuxta astrologiam eudoxi 5k alippi Ptolemaeus autem ublut Glem culunam facit principes atq; primarias uniuerit stellas. Primo quia austre Quae piole
ev minuunt δου tollunt coeteris stellis actiones.& ipsi a nullis impediuntur.dicuntur enim stelle combustie inunc sortes quia lucanae nunc debiles quia occidua,c uespertinat: nunc aliis modis affectar pro aliis cum Ble configuratinnibus at saturnus sit cum Gle est nihil offendittiqui est similis mortuo lutubl* ait molemariis S rarrulo Motus coeterorum regulantur pro motibus staliq: est enim Blis motus regula coeterorum ut norunt astronomi cu supputatores . Tertio actio irebus manitae princ rura Bleckiuria a caeteris proficisci non est depriisensim nisi perrospectiam ad lumina ut docetitolemaeus in primo poteles tu propterea,tolemaeus selem de lunam uniuersales aret principales esticit causas taeteras stellas instrumentarias Latet submini strasmeluti presectus re centuriones nec habere actiones nis supposita actione solis c lunaeqnon supposita id quod agunt friuolum est 5. Icue Isiacro quod dccepit Albumasarem eudoxum&ealippum:5 Aristot em:qui hos secutus est uidetur tarditas effectus δὲ perduratior quae trishus superis tribuitur, Amplius Blem Δὸ lunam posuerunt ultimosin Iocor Δὸ illi erediderunt psitu Ak loco effici plus c minus nobiles Ita omnia sunt remota a veritate. Nam tarditas emi α' Δὸ perduratio non taciunt ad nobilitatem actionismisi respectu actionis maioris eccieris enim paribus est uerumdatis enim duabus actionibus aequaliter pollentibus: quae est diuturnior est maloesmodo licet actio illorum trium sit diuturnior:tamen est parual& no habens ulmissi aut supposita actione luminum:aut addita. Amplius situs sella non facit ipsum elle in nobiliore timbus primo quia non est de ratione sphaerici contineri:& propterea dat, superi contineant: nopropterea sunt nobiliores secundo quia non magnitudo non enim semper malus erepus est p/sectius nisi uin' eius sit persectior. modo motus lanirni est tardior illo lunae cv lis actio quoet in rebus minor.Tertio utro, Auer s.xu metha com xliiis ait cvsimplicius hie ex situ non
est indicanda nobilitas 5 dgnobilitas nisi secundum quid:& sic stat saturnum Blesiae nobilio rem secundum quid qui simpliciter est ignobstior De his multa diximus in libro de nostrarum calamitatum causis:& in libro eruditionum Nunc uero haae sat sini Haride prima questione.
De ambi=itate To quae fuit' rem prima quid datione tanta existit stella rum multitudo Coetcrarum autem seorsum singula proprias sumpsit motus ob
unum quidem p imo quispiam iure esse putabit nam cuiust uitae ptimae at iti