장음표시 사용
371쪽
cie non esIe ut reficiem .sed lineampartem corporis non esse corpus:sed supficiem Quae om/nla sint contra geometras:qui dicunt lineam diuidi in duo media in infinitum: superficie cv corpus similiter In his enim tribus magnitudinibus diuisio proficitur in infinirem Sid oc/curres quia tunc de eisdem considaarcipi, sicustre mathematicus. cundo quia si de his in sexto libro physicorum est dietum sit inuit hic eadem repetere. Respondet Auero abi ci saperscrutatus est: vulti phyu es: mathematicus conliderent has tres magnitudines phylicus:ut lint termini idest ismae in niat Tia. Mathematic' ut sunt absoluta a materia, ita pa/tet Plutio ad primam. Ad lacundam dicit hic non supcrfluere loqui de his quia loquetur per rationes particulares: magis materiae propinquaQq locutus sit in physicis. Haec Auer.
QVAE SVN QUA E Autem de physicisco oribus impossibilia ac
cithas dicere: qui lineas indiui sibiles faciunt parumper nunc etiam considere sedilhemus. Nam ea impossibilia qua quidem in illis acciduntae iam in naruralibu,se Dum additu. quentur At non omnia quae in his sequntur:in illis accidunt: propterea P ma Accidui uer thematica abstractione dicuntur physica autem additione . um additu.
Nunc Aristotelem per rationes naturales uult Platoni contradlecte: cu causam reddite hoc: Expositio. quia impossibilia quae accidunt de corporibus mathematicis accidunt de corporibu phylacis Contra autem non: non enim oportet ut impollibilla qua accidunt de corporibus phyu ,:accidant de corporibus mathematicis: IVopterea uult nunc storium ponere impossibilia de corιporibus physicisiquia hac non accidunt de corporibus mathernaticis . Dicit autem Aristoto Iessa:c:qula pollet quis diceretru dixisti impossibilia de corporis mathematicis ccntra liato ιnem igitur sufficiunt: lcespondet in nunc vult dicere impossibilia quae accidui decolpotibus physicis:quia licet omnia impol sibilia quae accidunt de corporibus mathematici, accidui de corporibus physicis:non tamen omnia quae accidunt de corporibus physicis:accidunt decor poribus mathemati sok huius rei causa est quia mptissibile accidens alicui est illi repugnans idem enim est impollibile:quod repugnas Modo corpus mathematicum est ut uniuersale ad ipsum corpus phylicum:quia corpus mathematicum abstractione est . ut ipsum uniuer ale physicum additione: ut ipsum particularet quare recte omne impcssibile accidens de corporibus ipsis mathematicis:accidit de corporibus physicis quia omne repugnans uniuersali ri pugnat articulari inquit quacun* autem de physici, corporibus impostibilia accidit his dicere: qui
ineas indivisibiles faciunt:parumper nunc etiam conlideremus dixit autem parumper' quia
alibi in sexto physicorum ample disputauit:c in libro de generatione, sed quia aliquis diceret: dicta sint imposimilia de corporibus mathematicis contra Platonemr ut textu proximo rap/tim:considerauit:igitur non est de novo i si ibilia repetere: quae accidunt de corporibus physicis: IRespondetic inquit nain ea impossibiliatquae quidem in illis ius pie mathematicis acci, dunt:elle in naturalibus sequetur.at non omnia qua in his naniralibus sequntur: in illisma thematicis accidunt di alligna causaminquit propterea in mathematica abltractione ut uni Dersalia dicuntur:physica additione ut particularia:& ita uidetur impollibile quod accidit ma
thematicis:accidere naturalibus: sicut repugnatis liniuersali repugnat particulati Quero oua, auero. es autem primo primictit coti uenientiam ct disserentiam inter physicum c mathcmaticum coin. vl.
Adnuci physcust geometri cori ueniunt in considerando has tres magnitudines: quae linteorpus: lupersiclest linea. Secundo dicit dii et conueniant: tamen disterunt in modo coniderandi.Tertio ait', quia conueniunt cvdifferunt ideo conueniunt in propositionibus ex quihus fiunt syllogismi:&conclusionibus:qua ui syllogismonu inducuntur . Quarto inseres crunta impossibilia quae accidunt a positione falsa:quam Plato ait de his magnitudinibus tribus: cum ait corpiis ex liperficiebus: stiperficicm ex lineis: lineam ex punctis componi accidui etiam naturalibusmisi sint aliqua accidentia:quae accidunt illislut sunt abstracta a materia: noquatenus sent in materia:aut econuertcn quae accidunt naturalibus ut in materia: ct non illislut abstracta a materia ponit exemplum: ait tam physictim st mathematicum concedoecontinuum pomediii ldi per diminutionem in infinitu siue ipsum continuum confidctetur ut in materia:siue ut absolutum a materia quia ut tertio physicae auicultationis dicitur si continuuconsidereri r ut in materia: tam ratione materiae sit diuisio in infinitum rit sic continuumio,
test diuidi in infinitum, si eosderctur ut continuum:etiam potest diuidlan infinibu in quare se/
372쪽
eundum utriun considctationem continuum potest diuidi ad infininim dit Serunt autem ex parte auctionis' quia mathematicus concedit polle crescere in infinitum quia continuum considerat ut a materia custam abstractum cus abn omni limitationet illud contemplatur physicus uerolquia considerat continuum lut terminus hoc est ut serma:cuius est aliam terminare
quia est terminus peressentiam: llire non conccdcret continitum incle crescere in infinitum:ut
primo huius com xxxii cu sexto physicorum com Xu cvseptimo physcorum com li .dicitur. Quae ratio docet mathematicum ponere continuum diminui:5 augeri in infinitum physicus uero diminui quidem siciaugeri autem minime Quinto ait 'inpossibilia quae accidunt na
turalibust accidunt glometricis saltem in parte: non autem uniuerialiter non enim oportet qaccidunt rebus ut concretae sunt: accidant rebus: ut abstracta sint:non enim quod accidit ieisecundum concretionem atq secundum quia: accidit res simpliciter. His praemissis Aucires introducit textu .ck uult Q cum deducta sunt impossibilia qua pertinent geometria r deducentur quatenus pertinent huic Hentlae naturali .c, dimi parumper:quia ni in persecte omnia geometrica impossibilia adducit in hac naturali stientia:cum quaedam eorum prioremterat . Sed occurrestqui physica cY mathematica sunt ientiae diuersorum pen riim:cvio subalterna:
igitur disserunt paenitus in syllaeismisipr impossibilibus. Vult Aristoteles respondeat concedendo simpliciter has duas silentias disterre ait
tamen stientias nas conuenire in aliquibuslc secundum quid:& ita non omnia: sed quaedam impossibilia sunt comunia utrim letitia :assignat autem causam Aucroest quia mathematic' cu physicus conueniunt quo ad sublectum:dimrunt autem quoad rationem considerandi nageometra consderat corpus ut diminutiimidest absilutum ab accidentibus materialibus dea motu. Riysicust ut concernensia et disic quando Aristoteles ait mathematicam esse Pen tiam absilutam:&physicam concretam: non intelligit per abistulam: uniuersalem subalter nantem cuper concretam subalternatam:ur geometriam curer spectivam arithmetrica cuisu, sicam:quarum una alictam sebalternat: dintel Iigit has circa idem subicetum cossiderare sub diuersa ratione:quia geometra sub ratione abstracta:& physicus sub ratione concernente motumetu accidentia materialia:& addit Φ quomodocunq; sit inter lentiam altiorem:quam Do/cat Aristotelis diminutam:& inseriorem:quam uocat additam:est Iiqua conuenientiar nice
quam potest dici quod accidentiarquae accidunt geometricis:accidiin imam physicis . Ex his refellit obiectionem quae fiebat contra Aristotelesmam Aristoteles in posterioribus dixit nolicere migrare de genere in genus: cvata no licet migrare de geometricis ad physcas zalltctute. retur propositionibus non propriis huic scientia: Tunc uerificat illam propositionem quae di/cit quicquid accidit silentiae superiorita ditanis tori:ait enim hoc esse uerum quando quod
continetur insimmori:est causa eorum qua continentur in inserisi quando uero quin acci dunt superiori stientia :non sunt causa, riim:quae sunt in inscriori: cv maxime quando scien/tia superiorio, inferior sunt disserentes omnino nullo modo stibal ternae tune Lare proposi/llo non habet treum .quomodo se habet geometriacum naturali: geometria enim Otinet restquae non sunt causae rerum naturaliumqua re mi Ossibilia accidenti geometria non ore niar
qua clam accidunt physeis:haec Aueroes Ex dictis igitur Aristotcliscv Auerois pata omnia impossibilia quae accidunt falsis opinionibus de corporibus mathematicis:accidunt falsis opinionibus de corporibus physicis cumulus rei causa est quia impossibile re repugnansadem est modo omne repugnans corporibus mathematicis trepugnat physicis corporibus. Nam matnematica coridiora sunt abstractione:&quasi uniuersalia:psysica autem additione:&quas par N. ricularia. ne autem repugnans uniueriali repugnat particulari Sta occurres znam repugnat corporibus mathematicis finiri ad maximum hoc aurem competit physicis potest dici sq, permathematica intelligit uniuerialia corpora secundum quorum rationcm Hathematicus consi deratimodo omne repugnans uniua ali repugna particulari aiinc ad rationem dico Φ non repugnat corpori uniuersali cu corpus finiri ad maximum mam aliquod corpus finitur ad ma, ximum:igitur corpus finitur ad maximum: ne tamen dico corpori ut corpus non compa re ut finiatur ad maximum.
COMPLURA Aut sunt quae indivisibilibus inesse non possunt phys, Assectus cis aure necessatio insunt:ut si quid est indivis bile In indiui sibili enim ditiis, Passtines bile Inesse no potest.Affectus autem omio dupliciter diuisibiles sunt:Auin se
373쪽
cundum periem:aut secundum accidens secundum speciem quidem ut coloris album&nigruat lcaeundum accidcias auicni si id cui inest diuisibile sit. Quare quaxumpsi inplices sunt ars oncs omnes sunt hoc modo diuisibiles O ,α-
pter impossbile ipsum in talibus cs considerandum i ii '' '
ia indivisibile: qilla sonat e res ueritas estist in rerum natura nilures indivisibiletnlli subitantiis seperaemde intellectiis:ut in libro de subitantia orbis di putaui . Hare suppositionem de claratN inquit in indiui.ibili enim diuisibile ineste non potest quod an en corporibus inest. albedo enim extensa puncto uel linea non potest incisciqua tamen eorpori inest hac est prima lipposii io Deinde onit secundam quasi ad declarationem primae te inquit asscetias auteomia dupliciter diuisolles sunta aut enim secundum peciem . Aut secundum accidens: le/mindumspcilcin quidem' ut coloris:qiii est genus:qucvid deum accidens autem:si id cui incit diuisibilest:hoc est ad diuisionem subiecit dii isdmi enim albedo diuisione suo les:qiua extenditur exicnsione subim inquiriquare qumis sunt simplices pasIiones:omnes sunt Dubl. Inon Omnes palliones esse dupliciter diuisibiles quia aliqua sint secundum speciem diussiι les quae semiadum subiectum non sunt diuisibilestu uirtutes Aliqua uero econtra secundu subiectum quidem diuidi pollunt secundum speciem autem non:ut album Diearctest uerbu Sollomnes tene siminimae non copulariue:non enim qualibet pastio utroc modo diuidistin ta bus est conlidoandum nam data politione Platonis sequitur passiones nullo modo ellediuisibile persedens quia ilIa positione data sequitur corpora si indiuilibilia:quia sunt ex rebus ipsis indivisibilibus: mne enim compositiani ex indiuilibilibus est indivisibile coriora
Icidentibus primis ac prcsriis magnitudinumlidcude diuilione magnitudinis dine diluis ille modus diuiu nisti propritis magnitudini ut ma nitudo est 5 mathematico ipsi:es igitur introductiost Aristotcles uelit dare causiamst naturalis phylosophus potest Ioude diutuone continui:suis de continuo loqui ad mathematicum Gs nat Ariltotele secundum Aucroes est:quia diuisio corporis physes est limilis partitioni uti desicet matIiematicae Nam corpus physicum est diuisibili tu etiam corpus math maticum.cun V p R Lum recipi in physico nisi physicum elicidiussibila non enim potest diuisibile reci in subiecto indiuisabili quare corpus physicum est dilii sibile diuisione cal/-umilialuition
num loquii tu lade similibus idem artisex dicere poten Haet Aucroes in prima parte textiis
dicibiis sic halucriira pars textiis qua in ara licis translationibus iacipit ibi palliones aurem ubi Aucroci quo ad uerba ait Aristotelc per diutisones secundum speciem uel secundum formam intelligere diuisionem generis in spcile pi, differentia formales: siue enim sunt sormae dest differentiae sormales:qἴibus cnus diuidit. per diuisionem autem secundum accidetis intelligit:quia non nulla accidentia lentiailrertae perlesiunt indivisibilia:per accidens uero ratione subiecto min quibus sint: sunt diuinam quantitas Lia quantum in quo ut in subiecto sunt ipsa accidentia: dluisibile est Perseo estentialitertqualitates autem po accidens:quia fiunt in quanto Tertio Auerces epuloeat de Iusqtiar continennir in I, rom: inquit hunci tum tria continere priniim orassi ncipitini diuisionem Secundum est causa quarecto diuisibili tertium est quem modum diuisionis recipiunt uidelicet per accidens, nond/se. artum est pinest naturris consiin Iiaequestione Platonica laeside diuisionibus:qua sunt non sicundum quantitatem sed L
374쪽
cundum qualitates in hac opinione Platonis Sed obtest Aueroes sibi quia diuisio
est per accidens.modo naturalis phylesbphus cum sit artifex scienti res perincla papro ullones ementiales ac pinastoeactantium de quibus artifex Primo ut pare impar numero:quaedam autem infitiat sebiecto per quandam similitudine ad accidentia quae insunt subiecto alterius silentiae.ut arithmeticus considerati considerat de nurmerus superficialibus ex di bus considerat geometra pene:geometra enim considerat de superficiebus inci ci corporibus
sderat presimilitudinem ide his:de quibus nsiderat res scientiae considerant de accidentibus sublecto geometria: arithmetricae ovia steri potest his diuisioni accidentium de quibus arilis considerat:quae sunt quae perse iniunt cuproprie:
alia per similitudinem: alia uero per subalternationem:quatenus superiorum scientia dicit cau/sam illorum:quomodo perspecMuus consderat ataldentia lineae per causam traditam in geo. metria Tunc ait physicum considerare de diuisione continui duplicitctellices uno modo per alsimilationemmam diuisio continuiquam naturalis considera st smilis duilli inlaquam cosiderat eometra.Secundo per caulam:quia reddit causam diuisonti qualitatum iconliderat. n. phvsicus diuisionem qualitatis zquia est similis diuisioni quantitatis. Et addit caulam illius:qa recipitur in sublecto quanto:quod est i autem dicm physicus considaare Rest d resticu ut illae habent causam perse:ex dictis igitur ab Aueroelo numerus patet q. ubi politio Platonis esset uera tunc corpora essent indivisibilia I componuntur enim e rebus indivisibilibus lut sererficieipuncto klinea Viterius sequitur nullum accidcns diuidi ad diuisionem eo, nim quo existentet sequitur nullum accidens esse diuisibile per accidens
SI Igitur impossibile est utraq; parte nihil grauitatis hatante: totum nabere
grauitatem .sensibilia autem corpora aut omnia aut quaedam grauitat ha
hcnt:ut terrae aqua: ut cliam ipsi dicent Si punctum nihil grassitatis habet:paret ne lineas habere Quod si hae non habentmel superscies habebunt, Quase
Secundo arguit:&primo probat corpora non polle habere grauitatem nullaesus parte grauit,tem habente zovinquit si igitur impossibile est utraq; parte nihil grauitatis habenter totum ha, here grauitate est igitur malor nullum totum potest habere grauitatem nulla cius parte grauitatem habento seniabilia autem corpora aut omnia:aut quaedam grauitatem habente igitur sensibilla supple corpora habere non possim grauitatem nulla earum parte grauitatem tu ito Ex hoe syllogismo colligatur har conclusio pro maiori uidelicet corpora inlibilia grauita. rem habere non missiunt nulla eorum parte grauitatem habent Cui addo hanc minorem trumim nihil grauitatis habet igitur corpora cnlibilia non sunt ex punctis Merum Aristoteles ac primo syllogismo:sacit secundum hypothetice a primo ad ultimum: ct inquit si punctus nihil grauitatis habct:pat necr lineas habere .nam linea ecundum pia est ex punctis Vltra si linea: non habent grauitatem nec superficies habebuntuysi nec sumsicies igitur nec corporum ullum grauitatem habebit:potest igitur duplicitam opinione Platonis diauci sensibi lia corpora grauitatem non haboe:primo ex conclusione primi syllogum hoc modo znullum corpus potest habcte grauitatem nulla eius parte habente grauitatem:punctallineselev superficies non habent grauitate igitur nullum corpus est ex punctist lineislc superficiebus.Secu/do potest aliter deduci hypothetice sic:sipunetiim non habetgrauitatem: linea non habent grauitatem.Si linea: non habent grauitat mec superficies: u nec sepcrficies: uim ne corupora sens bilia:qua sunt ex superliciebus Qusium ad uerba attinctuabum illud totum graece est ampho latine ambo uel utrun*-Sed quoniam totum nihil aliud estu utrac medietastideo transtulimus totum quatenus totum ci utra medietas idem est , item etiam per partem non essentialem intelligit:quales sunt materi, forma: leu genus cx dirΓrentia sed quantita/tiuam impossibile enim est totum esse graue nulla eius parie quantitatiua existente graui potest tamen totum Me graue dato st materia eius non sit graulsi hoc pacto Plato loquebatur de
375쪽
de partibus:uoluit enim corpus esse ex superficicbus tana ex partibus quantitatiuisicu superfi/cies ex lincincvlineas ex punctis uelut ex partibus quantitatiuis . Quare si puncta non sunt graula:nec linea erunt graues quaesunt ex punctis:c si lincae non sunt rauci:nec superficies quae sunt ex incis:& si luperficies non sunt graues:nec corpora:quae secundum Platonem sunte supersciebus Aueroes autem uult stile Aristoteles incipiat cotradicere Platoni. Vnde ait modo incepit pericrutari de parte indivisibili intelligest nullum corpus sensibile componitur ex parte indivisibili Deinde Aueroes ibi Alexander autem digreditur.ad cuius digressionem declarandam debes scirest uerba textus arabici sunt haecidicamus igitur stam stibile est ut duo sint:quorum neutrum habet grauitatem& cum congregantur utrum 'aberet prauita tem Noster uero textus est:si gitur inpossibile est utraq; parte nihil grauitatis habente: ictu habere grauitatem uerbum totum gia ce est ampho latine utrunq;:&uobum utrunqrintelli gitur pro toro: m totum est utraca partium:seper his uerbis Alexander ait in laudandus est Aristoteles:qui addidit cum congregantur: habcbit utrunu grauitatem: est enim laudandus quia posuit uerbum utrunq; Nam posuit hoc propter materiam oti sermam: nam nec materia nec forma grauitatem habet:& tamen corpus compositum ex his habet grauitatem:quasi dicat signanter dirit utrunq;:quod grax est amphoroe non dixit totum: la possibile est neutra parie existente graul: totum esse graue non aulcm est possibile neutra parte existente graule utrunu esse grauciquias neutra grauis est utrunq; graue esse non rotest tamen potest neutra pars este grauis:& totum bene esse graue:ut nec materia nec brina grauis est,ck tamen totum
est graue .quare propositio est neutra parte existente graui utrunq; non potest esse grave. Autimes autem ait Φ Aristoteles dixit utrunq; cvnonrotum montantum propic materiam ct sormam: sed uniuersalius ob multa alla:utpote propterea de quorum neutro dicitur aliquid' quod dicitur de toto .unaqua et enim paritum non est totum:sed congregatio est totum: rbi causat sint tres homines qui simul iuncti moueant naui leorsem nullus mouere possit: dico cicu/tra pars mouericvtamen totum et ciuica hoc pacto sit:tamen neutra parte mouente navim: utrunq; mota Ge non potest:quare disseri dicere utruncapcu totum Nam neutro mouenterlotum σepotest: non tamen utrunil mouae porcstmeutra parte mouente:quare illa additiore/cta fuit.Ex 1 ipse Aueroes colligit illam additionem utrunq non tantum esse positam .ppier matreiam ou formam sed uniuersalita propia omnes partes quantitatiuas. Nam neutro homine mouente navim:torum minatae potest: neutra enim tinter uente naulm in actu tactum
mouere potest in actinnon enim paries sent actu in totoucd potestate. Quare haec additionGtantum propter materiam cus,mam ponebatur:sed uniue saliter propire omnes partes quantitatiuasmeutra enim exiliente tali utrunq; non potest esse tale Et ideo Auctora laudat Ale/xandriim:quia nouit disterentiam inter totum:&itruq .cksuisset mirum de Aristoteles indisterentre posuit sarcetum:&umin esset sermo Ephy sticus:quia ubi posuit Iet loco uerbi utrunq;: ipsum totum: sermo esset multiplex squia deicto quantitatiuo oviartibus quantitatiuis uerus:de toto essentiali ev panibus essentialibus salsus. Obicit autem contra Alexandruckinquit cvsi ista additio non esset scilicet ullus uerbi utritu nisi propter fiormam cumateriam:&mnosamo essent disputabilis in fine carentia contradi clionis dest ualde disputabilis:& ita non demonstrativus Secudo arguit:e inquite, tunc ista propositio cotradiceret diuentibus corpus esse ex materia cudis a:supples illud uerbuestruet additum cita solum propter materiam reformam Nam si selum esset additum propter mate. tiam di formam et set quia totum composirum ex materiaev forma non esset utruneti destria terticu serma simul Ploc est allum quia totum nihil aliud est a utriletiadest materia c&forma
simul. Tertio arguit:&inquit tunc etiam cisci ratio entium panem indidiccte possunt ut totum quantum est exmat ad tisma non quanus,lta ex partibus indiui/sibilibus potest esse quantum quare oportet dicere uerbum illud utrun* non esse additum b/Ium propia malmam c&formam Ideo Aueroes inquit nos autem diximus moe est uerum: impossibile enim est ut cum congregantur habeat utrunu eorum quantitatem:quam ante co/gregationem non haberent .cvsic oportet dicae materiam di sertnam prius esse quantas is ex illis sit aliquod quantum totum zovata uesic uideturq uniuersialiter totum omne est utrun . l. sua partes cum consequens non tantum propter materiami tormam 2sed propter omnes parte additum est illud uerbum ad signandum omne totum este utruncpadest suas partes V litimo Aueroesia componit syllogusinu puncta non sent gravia ne*leula: corpora compo st
376쪽
Ouinta dub. nuntur ex punctis igitur corpora non componuntur e grauibus culeuibus: c ita oportet et tere nullum corpus eiIe rauci nec leuci
PUNT TUN Vero grauitatem habere non posse:perspicuum est Na gra
ue quidem omne&grauius est descue etiam cuius aliquo esse potest frauius autem aut icuius fortasse non necesse est graue aut leue esse . Qucinia modii de magnumquidcmest maius: maius aut non temper magnum est complura enim sunt. quaecum abselute parua stat:quibus ana aliis maiora sunt si igit qd: cum graue sit grauius st:necesse est maius esse: dc graue omne diuisibile utiq)erit punctium aurem indivisibile supponitur esse
Semndum Aueroem probam Lin hoc textu maior uidelicet stilinctum nec sit graue: nec late: chsyllogismus sic com mltur:omne graue est duit sibile.punctiim non est diuili bile uellii non est grave. Malo probatur:omne maius est diuisibile omne graue est malus.1gitur omne graue est diuisibile . Minor iterum patet quoniam omne graue est graulus: c, malus graueae, non econtra. Primo igitur probat hanc minorem Δ inquit punctum uero grauitatem habcre non polle perspicuum est Harc est maior proximi syllogismi:deinde probat minorem ultimi lyllogismi: cuinquit nam graue quidem omne .c grauius est: c leuius etiam aliquotcuius es lepol. grauius autem aut totius fortat lenon necesse eri graue aut leue esse tutius rei exemplum ponito inquit quemadmodum e magnum quidem est malus malus autem non semper magnum eli complura enim sunt:quae cum abistute parua lint quihuidam aliis malora sunt: ct sic patet omne graue esti maius:c ira patet minor ultimi syllogismi.demum resim it syllogiimum: qui probat malorem proximi syllogismi:& inquit si igitur quod cum graue siti grauius siti neci ite est maius esse zui nunc probatum est:concludit A gratie omne diuisibile utiet erit: cvse habet maior stilogismi prae sentis:deinde accepit minoremto, inquit punctum aute indivisibile lup ponitur esse .igitur supple non est grauere pari ratione nec icite. Auc.autem in praesenti coma Vltra teraus expositionem: soluit per ordinem quin dubitationes: prima est quia non vi dcetur recte dictum omne gratie esse grauius:& non Omne grauius esse graue nam omne cCm parativum supponit positiuum quare si est graulus:sequitur id esse graue soluit hanc dubitaιtionem parte illa si igitur de aliquo aliquid dictum tuerit: o uult q. rerum quaedam sunt abs Iute tales:quaedam non nis comparative talestsic uult Q omne comparatilium in abistute M libus insert suum positivum. In alillucro quae lolium sunt respective talia: non tenci:c sic patet lutio .s indam dubitationem ponit ibi:& non debet aliqiiD:quae talis est: una parua pars terrae est grauior magna parte aquae:& tamen non est maior aqua. Respondet ibi Responde mus:& uulth, propositio phy lol hi intelligatur in his quae sunt eiusdem speciei in his enim qua sunt eiusdem naturae:omne grauius est maius: omne leuius est malus.Tertiam dubitastionem Bluit ibi . Et etiam est manifestum:quae talis est pars parua plumbi est grauior magna parte ligni:c, tamen non est illa ligni parte maior. Responda esse intelligendam propositio nem tam in simplicibus u mixtis eiusdem species: in his en m omne maius est magnum:ut ductum est. uartam ponit ibi. Nechmam aliquis:quae talis est minimum terrae est impliciter grauercvtamen nullo est maius:cum n sit minimum inullo potest elle maius igitur non om ne simpliciter tale:est malus aliquo Respondet ibi .Quoniam Aristotelestex blutio est inpropositio Aristotelis est uera in genercilioc modo omne graue simpliciter est maius inquantum grauemon autem in specie' quia minimum terrae ingraue simpliciter qliod tamen non est aliquo malus, uintam dubitationem ponit ibi Cum enim positum fuerit: quae talis est:* data hac solutione: tunc syllogismus Aristotelis nullus esset Relpondet et syllogismus debet sicco poni:omne simpliciter graue est grauius inquantum gratie: punctum non tui grauius inquanotum grauerquia in simpliciter indivisibile igitur punctum nHelisin pliciter graue Quod ue/mminetiam non sit grauius inquantiam graue:pater quia non est diuisibile nectit quantu: nec ut punctum. Haec Aueroes Sed ego contra ha dubito satis quia intini, formae quouis modo fiat: sit secundum eundem punctum quotiens enim ieci indum idem punctum si blaetum est magi situ ne fit intensio quare non sequitur punctum est grauius.igitur malus:scd sequitur grmagis: possumus enim dicere unum punctum este magis uel minus grauerquod neces mai': nec minus alio puncto. blatest dici nuna polluit Ie indivisibile quale nisi per accidensesquale
377쪽
nus estaliquid ubi diuisibilis:&uaialtem sequitur in fila quae sent esu tem species si unuptinctum ei in
I RAEI HEA Pigra quide elidensum leue aurein hoc aram differ l, aequali in mole plura ipsi insunt Si igitur punctum sit praue ac leue:5 densum clarum erit At densum quidem est diuisibile punctum
Secundo idem probat sic omne graue uel leue est diuisibile. Expositio .ctum nec eri grauerneci 'Maiorem probat sic omne densum est diuisibile dici omni leu est diuisibile graue est densum: vim rarum igitur omne graue cx omne leue erit diuisibile. O uero omne densum sit diuiubilc.& omne rarum sit diuisibile: patri ex differentia densi ct tapi nam rarum S densum ditarunt quia in densis plures partes insunt uel potest componitum ilicii e syllogismus sic:sipun uel densum tenet ar/Dimentum:quia graiiecitdcnsum:cvleue est rarum ultra si punitum est rarum uel dcnsum punctum est diu llibile tenet consequentia:quia rarum cudensam dii erunt paene partes Plu
res uel pauctores at punctum est simplicito indivisibiletigitur non potcste Oiue auero. He. Aueroes aurematis tam est omne graue est densu ovomne leue est rarum Secunda est rarum oudentum est dium
Exe syllogumus componitur apud Auero omne graue est dreum laevomne densumen diuisibile ago omne graue est diuisibile Sed punctus non est diuisibilis.istitur non est erauis:eodem modo minargui deIeui Sed Aueroes dubitalcontra primam propositionem in tabl. lapis diaphanus est rarustur christallus qui tamen lapis est grauis . Praeterea nubes est leuis. quae tamen est dcnsa Sciundosi graue ei densum.&ame rarum: tunc non daretur simpliciter grauet sicut nec simpliciter densiumme damur simplicito leue: luti nec simplicito rarii rertio dubitatur contra distercnuam dens curari Nam si densem differt a raro: quia sub aequali magnitudine plum continet parreS:curarum inquantum a quales continet sub minori molertune nec terra cisset densa nec ignis rarus Nam terrasib arctuali mole non contin plures partes non enim terra est a qualis inolis cum igne ipse essenim regio ignis ualde malo rceione terrae. Ad primam Reyon α Aua πι quae di sunt de rarodidera sinsintdiata secundum opinionem Platonismam qui poniteorpus componi expunctis: gitur di credensum eL-udex pluribus punctis constat:rarum autem expaucioribus: do ambo sub eadem sint dimen,
sono Ad secundam etiam Respos Platonis oportet dicere nihiles graue simplicitσ:nihilip leue simpliciter Sed solum quod est grauius cuminus prauci leuitis:& minus cite Nam quod e pluribus sepasci bus st:ipsum erit grauiust quod autem ex paucioribus:ipsium est me Pater igitur secundum opinionem Platoni, nihil este praue simplicites nihil etiam leue simpliciter Ad remam dico ego strarum o densum conueniunt in dii nesione sunt enim ambo sub aequalissim uione ditarunt autem:quia densum ob aequali dimesione plures contin partes:rarum aute pauciores Tunc dico terram totam etsi densi , in igne toto:non absolute sed dato sint ambo sub eadem dimensione est 1gitur senis rarior ter rat ro quanto sempto lenes terra sub arctuali dimensione:terra plures c6tinct partes u lenis. Ex his sequitur hax secunda ratio non est simpliciteri sed ad aduersarium Gontrario rationi praedicis in proximo textu :quae fuit contradictio simplicitct.
PRAETEREA Si omne graue durum aut molle Teneus est:ex his aliis ima
quod impossibile facile deduci potest Nam molle quidem Hest:quod 1 se ipsum V m
cisit Durum uero:quod non cadit At quod maelitesiui sibile est.
His est tertia demonstrat tollit dicit Auci si secundum rem in te:& non ad hominem c com Exposivio. ponitur hypothciice si punctum est graue:turiatum est durum aut molio Tunc ex hoc insertaliud impossibile uidelicost punctum facile caeditnael non facilem diti deducitur ex defini tione molli ev duri. nam molle quidem dest:quod in se ipsium caedit durum autem quod no dit.Valet igitur si punctum est graue:σit durum:aut molle ovultra si durum aut molle les caedens in se ipsium uel non dens culta sequitur punctum esse diuisibilciquoniam quod :,dit diuisibile est. Aueroes uero resoluit, tum nimiiones:quam prima estet omne pra, Quae auero. ue aut leue est durum aut molaecvhanc Auciora probariqula omne graue aut leue est tangi com xi.
378쪽
reomznuntur ex materia ς--να non unigrauem nec leues PTA ET EA Si omne grauitate maius graucaest grauitate inamS. con
V - propie o,tiuatem ueluti omne albius ei albiu, propter albuet απhi quae indivisibilis sent:ex quibus conitar in lS:gradietzΣαά- enthymemat inquit nam si puncta Quatuor grauitat iliabent:ζXn distat ouanniatiueis corpus:Quod ucio pluribusconstat ahoc:grauius est eomam i&iosum sit a xquina pucris.qualidicat ou si est
379쪽
quo graui noces le est esse graue ueluti albo et albius est albumsi stafax ola sint fit ut corpus
qdestu puncto maliisu a grauius erit lupple ipse oblato sequali i quod est graue uno puncto minus Quare punctus unus grauitati hy d igitur breuiter deductio enthymema/ris a est grauius ipso b cvnon nisi paunu puncrum:quod triplus igitur punctu illud cgraue:non n possct a sNimis graulus in illo uno pucto: nisi punctus ille esset grauis: nonin potuisset Ceruus GCaprea maior uno digitomisi digitus esset aliquatus Sed occurres Dub, nacalidum a est calidius ipse qa constat ex pluribus caliditatis gradib'roviri nullus gradus est calidus.Si mitrio est calidior Ioue a coltat ex pluribus gradibus lucis:& m lux noest calidalgi nonus a est grauius ipse uacdstat ex pluribus puctis igi puncta sunt grauia Dic pol ro ualet ad Platonoesi uoluit corpora sensibilia lut grauia cu leui coponi i 3 quantitatem ex punctis Nam fineum equitur grauius esse corpus:quod ex pluribus punctis est: ζω leuius ex paucioribus:quare oc punctum erit graue:qa ex illis fit grauequalitatiua comρ positione modo calid non fit ex gradibus quantitatiuemec sese gradibus lucis: cv ideo nishil ad rem ex his patet prima illa resellcndi positionem Platonis
PRAETEREA Si sudi: cies solum ut linea coponipnt:absurdia est na
ut de linea ad lineam utroq; modo de per longitudine:c per laticiidine coponte
eodem modo' supersciem cusu rficie oportet linea uero compol cum lima pot: si iecundum longitudinem superponaturmoniolum si apponatur At si per
latitudinem et componi in Sunt:ctat aliquod corpus:quod essest adcinctum: et exaelementis: si sic superficiebus compositis componatur
Hactenus deprima uia et ellendi optam Platonis Inue Ari transit ad secunda uiam: ubi primo Expostrio. debes ire Plato posuit corporaqn componi ex sup sciebus: na igni sibuit pyramidale iunia terrae riguras has u Aeri figura octo basiu:m figura x. basili. Coelo a figura. xit basiuie gi pione Ari refellere latcdinc mutit distictione latcrq sicut linea duob' modis potalteri lineae coponiiuno mo M logitudinelut lo tudini unius lineae cdponit in pucto rel/tudo alterius linea siue faciat angulii cum ea siue o. Alio modi m latitudine aest se ipso sitiunctore linea ad tota linea in uia latitudinu:stait supficies dupli pol supficiei copo unomo k Funditate ut si tota una stipsine suppona alteri se cles. Alio mos, lineale coraclumitae costituat angulu corporalcisiue no:ex hac distinctione uult hie q. Plato uoluit exsupselcbus fieriqncr corpora:qn illae componunt profunditatem obicit igitur Aristo. teles contra Platone ic primo breuibus innuit illius opinionem:&lnq si superficies lumiui lineae componi possunt:sic , ex illam compositione secundu profundum resultent corpora quin chira dicta:absurdum est:& deducit illud absurdiae e praemictens distinctionem,ut eligat membrum ad mente Platonis:& inqt nam ut o linea ad linea utro modo cum longitudinem:&miantudinem componit: dem&suphciem cum superficie oportet duplr componi. Explicat de incis:& inquit linea uero coponi cum linea mi:si secudum longitudinem siu/perponas non blum si apponat:lgitur dupliciter Lappositionereth per superpositione eodem stippi mo ct sup es componi pollunt dupliciter 3 appositione:&fuppc sitione, Hoc est per
linealem contactu dis protunditatem. Plac distinctione praemissa obicit contra Platone eligendo membru de quo oquebas in compoesii perficierum:& inquit at u per latitudincetia ipis supficies componlinit ut Plato ait quod est dicere per superpositionc unius ad alteram:erit aliquod corpus:quod nec est aelementu: nec ex aelementis idest mistum est 1gltur ratio si sum
scies com nunt corpora per hoc una alteri stipe:rponitur seriindu protunditatem dabitur
corpus:quod nec est a lemctu: nec mistu.Sequis dico istud si sic superficiebus compositis Edni superpositionc componas corpus ipsum Quali dicat si stam Platonem corpora fiunt ex stiper ficiebus compositis secundum sepe ostionem:dabitur corpus aliquod quod non est a lemc/tumine milium.Quam consequentiam non clare declarat expositores Aueroes autem decla Quae auero. rarequia si ex supersiciebus sic per silperpositione compositis fieret aliquod corpus sit illud aut eom.xili.
non posset esse ex superficiebus sie stiperpositis nisi innis ectiacusi. aliter illa superficies etiam infinita sic suppositae nuna saceret maius kdmi dii oportet igitur inter illas statut uacua ut tesultet corpus . modo tale non potest esse cccluta nec Ignisu nec aliorum aliquod i cum
380쪽
nullum componatur ex uacuolut nunc supponaturinon potest igitur illud corpus esse, lemorum:nec etiam mistum:quia omne mimim est exaelementis:quare ut nullum aelementia portest constare ex uacuo:sic nec mistum lia cinueroestu puto.
PRAETEREA Si corpora cide multitudine sepsese sy grauiora su :ut It maeo definitae:patet xlinea ex puctu orauitate hie Pinartioabiti .n adauice selehnt ut et mus dirim', sin atro hoc dint mo . sed ex eos a terra ade e graucἔignis at leue: tac supficies alia quide grauis alia a leuis:& lineas similiterin punctoF utiq; nam terra: ipficies grauior erit clipsius ignis
di possunt esse me de compositione corporum sensibilium ex superficiebus Altera quae graue simpli non concedit: nec leue simpi Literiles tu grauius culeuius comparatio Diu modo ut in limaeo definitur graulus Me:quod pluribus componitur sup ebus leuius autem quod paucioribus.&contra hanc obicit Aristo cultavit praetciea si corpora quidem multitudine lupei sicliae grauiora sunt: sic , nullum sit absolute grauemec simplr leue:scd comparatio tantunoe grauius: illud leuius:ut in limaeo definitum est:patet non uli superfici sed lineam ex puerum grauitatem habere. Nam sese habent proportionabilim ad se inuicem rest. n corpus exsuperficiebus:Bpficies ex lineis .lineae ex punctis:&ita ut corpora aut grauiora multituduae superficierum:&su rsicles cierunt grauior multitudine linearum: lineae grauicies Mub titudine punctorum:quaeratio docta sepsicitat lineast&puncia oia esse graciat secundum pil, mam opinionem Altera est opinio quae concedit graue culme simplicitcr: ut terra graucii plicites zc ignem leuem simplicitericasso aut intermedia talia in respcctu.& hoc ait ideo ter/ram esse simpliciter graucraula constat ex superficiebus simpliciter grauibus:ignem aut simpliciter levem:quia costat ex superficieb'simplicii releuibus Nam lm hanc opinioncm sicut cor porum sunt alia simplhgraularalia simpli leuix.allic grauia cudeuia in respectinita quo sup/siclerum aliae sit ni simplr graues:ut hae ex bus corpora simpli grauia componunc aliae simplileues Iut illae ex bus simpli leuia corporalia..ἰiat Aliae graues ex leues in respectu:ut illae eq.husa ita media conitibunt:&ct contra hanc opinli nc obicit Ar in institia non hoc dint
modo: sed ex eo a terra est graue supple simplitignis at Icue supple ampli: erit A supersicinualla quide grauis simpli utpote illa ex qua constabit simpli graue Alia alit ictili impii iis illa
ex qua e stat leue limpi ic ita sequet ut prius eiacm me similiter culinearum cui unctorum esse suppletia e grauia simpliciter:illa leuia limpii Nam sup cies terrae iis ex qua terra conι stat erit grauior a sit si recies ipsius ignis:Immo erit impi grauis Epheses terrae: ct illa ignis Quae aucto simplicitctimis: cvsclcum ambas opiniones sequi uir puncia ille grauia. Hoc pacto Auerces
QuHeuctb OMNINO Autem accidit aut aliquando nullam esse magnitudine:aut tollisterivissu'i' possis similiter se habet punctum quidem ad lincam linea autem ad superfici. Fies, lim ad corpus:ommla enim si ad inuicem resoluantur in prima reto luen
Contingit tur quare scri potest ut puncta sint sola:corpus autem nullum.
Expositio. Hla ponitur tertiatra quarta ratioecvlnquit olo a accidit aut albis nulla esse magnitudine: aut aliqn tol l loci' diis magnitudincisequit suppledico si limili sch3 puctu quide ad linea: linea
aut ad suptis :&Istae sup es ad corpus ricducit aut consequentiam:c inquit oia .n. si adinuicem reEluanta in prima retoluent quare oratio lut puncta lint sola:corpus autem nullum: quia puncta sunt simpliciter prima in compositione Et ita corpora ad super ficiem resbluentur: super seses ad lineas .lineae autem ad puncta .quaxe pMcta pollent sola remanere non existen une aucto te corpore aliquo. Auciora autem inquit culi corpora mponantur ex superficiebus: di stimια-xilli ficies ex lin indicu lineae ex punctis mecesse est ut aliquo tempore non inuentatur corpus μιnino:probat ipse hoc propter di Iutionem corporum omnium in non corporea scilicissessu perficiesleu lineasto puncta nam in illo tepore erunt ori corpora dis oluta in ea ex qb'eoponune ne inuenit aliquod corpus dii Ioluendu in ea:eXribus coponit:M,ia corpora sunt dissoluta. Ecce in Aure.deducit Aristo consequentia hoc pacto: oc compositu resolubile in aliquaroit aliquado ad illa resolutum: omne corpus est compositum expuetis:quia exsuperficiebus: obsep cies ex lincis:& lineae ex punctis igitur aliquando omne corpus erit resolutu adiu.