장음표시 사용
241쪽
in eundem senium maior Phyncovum pars mctali rum naturam explicat , dc experient is confirmare nititur: Plures siqardem metalla strupulose dissol vendo , ea in uictorum modo mineralium orti ias, di iubstantiam resoluta tandem fuisse exis imant rCum igitur unumquodque eorpus ex iis constet e in quae tandem resolvitur; manus stum est, inqniunt , dicta modo mineralia metallorum naturam consti
39s. Qui hanc sententiam tenent , sequeritia pro Pugnant. L. inquiunt , metalla non sunt substantiis aliqDae, aut corpora simpliet a suorum generum Io Deo condita, di se totis disserentia r sed in plo-rihus conveniunt, & ex iisdem , aut similibus elementis diverso modo ordinatis composita sunt. 2. Nec solum a natura , sed etiam urte , & instus ria humana possunt metalla omnino destrui , eorum sei licet elementa separando , variam eo Tum quantitatem , vel numerum perturbando , aut divertas corporum particulas in unum, idemque elementum inducendo. 3. Arte etiam humana eadem-
mee metvlla de novo generari , di confiei poterunt a cum isti licet humana industria eo deveneri et , ut auri V. g. elementa , & ea mineralia , ex quibus aurum componitur, eo modo parare & permiseere discat , quo naturale aurum conssiluitur . Quarto tandem unum in aliud metallum convertere , plumbum V. gr. in aurum , optatissimum a tot iam laeeulis, & nunquam assequendum Alehymistarum tecretum . Omnia quidem haec hi fere omnes admittunt , quorum sententiam retulimus.
396. Haec etiam omnia Careesani, & Peripateties
propugnant, quae ab eorum dirimipiis 'sponte deducuntur. Cum enim eandem materiam , ct massam homogeneam commune omnium universi corporum elementum. essentiam , atque substantiam statuarit ,
neque torporum disserentiam , nisi a diversa sub ηι-i forma , iuxta Peripatet ires , vel a notabili partium . & elementorum materiae combinat ione , fe-
eundum Cartesii a nos, repetant; eκ alia vero parte
tundem materiam, seu elementa modo in unum ,
242쪽
modo in aliud composixum abire assirment ἰ consequens inde est I. metalla a salibus, & mineralibus non substantia, seu materia, sed sola combinatione, aut forma differret 2. posse metalla arte destrui , aut confici , eorum forma, aut combinatione destructis: 3. posse unum metallum in aliud arte converint i , unius scilicet formam, & combinationem in mainteria , seu salibus destimendo , & aliam in eadem salia inducendo: quae ipsa est Alchymistarum doctrina. Hi ne est , quod e Peripatetica , dc Cartesiana schola innumeri prodierint Alchymissae, miserabile
hucusque semper hominum genus, cujus cerebro altas defixerat radices, pos Ie scilicet unum metallum ignobile in aurum, & argentum convertie eiusque assequendae rei gratia fortunas impendebant suas, ut tandem aliquando illud arcanum , & artem aliaquerentur, quam lepide eordati homines definiunt: Araflne arte , cujus principium est mentiri , medium laborare , . sinis mendicarer sed de his iterum inferius redibit serino.
397. Aurum , Argentum, o reliqua metalla videntur esse substantiae, corpora simpucia , se totis a se invicem , O ab aliis corporibus diversa ; vel fl eorum
materia primitiva in se spectata, ab aliorum corporum massa non differt, eo saltem primorum elemen torum me chanimo donata a Deo fuerunt, quem nullae causae s cundae destruere , O immutare possint. Quaenam inter primitiva elementa materiae distinctio existat e sit necne omnis materia homogenea , alibi tamquam problema tradidimus e modo quin proeblema solvamus. id enim solvere humanum opus non
est, id unum asserimus , metallorum substantiam esese materiam simplicem sui generis, aut , si homogdinea est, eum esse primitivum illius elementorum me. chanismum, quem caussae naturales destruere nequeant.
Plurimi tamen sunt , qui metalla torpora es te ex diversis substantiis composita existimant , eorumque compositionem , & solutionem a caussis naturalibus induet posse contendunt, ut fusius statim referemus. 39ri. Propositionem hoc sensu expositam satis probant , opinor, i Ila rationum momenta , quae Citato loco
243쪽
iue utenter etiam confirmant, quae ad sequentem propolationem demonstran4am ulterius asseremus . Ne igitur eamdem eramnem recoquere videamur, ad citata loea linorem remit . Aliqua enim vero sunt corpora ea elementorum simplicitate a Deo condita , ut ei tra aliarum lubstantiarum compolitionem a car
teris corporious distinguantur: ut in Phyllea senerali probavimus : hujusmodi sunt aer, aqua , 'ignis elevmentaris 3cc. quae quocumque modo tractentur, pro prIam semper servant speciem , dc naturam . Similis esse videt up metalloram natura: quomodocumque e
nim datum metallum , puta aurum , tractetur , in furnos . fusoria vasa millies intromittatur , & torqueatur , Omnique operationi Chymicae subjiciat ut rin alia nunquam eorpora resolvitur , aut dividitur,
sed idem semper est aurum , & immutabilis substantia, ut inserius iterum expendemus.' At si aurum, re metallum quodcumque aliud esset corpus ex aliis Corporibus conflatum; aliqua tandem ratione in sua componentia principia resolveretur , ut innumetis a I iis commilitis accidit . Nullum etiam metallum ab orbe condito per sex annorum millia destrui potuit. aut interiit; quantumvis in nonnullis corporibu g plora tentamina , dc experimenta secta lint , ut eam destructionem , divisionem , aut mutationem asseque remur. Haec ιχ alia , quae citato loco adduximus , satis eonficiunt, metallorum Daturam nova peculiari aliqua forma , aut partium figura , aut mechanica dispositione non provenire , quam naturales caulae
deit ruere dc immutare possint ; sunt igitur metalla 1 ubstantiae simplices , aut immutabiles . Haec propo sit io luculenter confirmabitur ex iis, quae statim de
chrysopeia dicemus. r393. Quod si reponas, plurima quidem salia , & mineralia rκ metallis educta esse e contendas insuper . ex ipsismet micieralibus secum invicem permixtis nota
semel jam ferrum , dc aliqua alia metalla humana arte formata esse, ut videre est apud Wallerium a Maequer ib) dc alios passim de chymia agentes. Dah, bosa mallerius m ralta. t. I.
244쪽
ho ego libenter , aliqua interdum salia , & minera lia ex impuris aliquot metallis Chymica operatione
extrahi r . ex mineralibus insuper tecum permixtis tertiam 3 liquando su stantiam componi, quae aliqua ratione, & similitudine ferrum, aut stannum vὰ gr. specie referat .: sed neque mimeralia ex metallo extracta ad metalli substantiam spectant , neque e X mineralibuε inter se permixtis verum metallum componi apparet, sed corpus quoddam mixtum longe a metallo diversum. Vide locum citatum.
4oo. Qtiari igitur sint metallorum elementa , dc na tura ἰ quae eorum p rticularum figura , magnitudo , subtilitas , nos prorsus latet , nee nisi divinando dein sensibilibus metallorum particulis aliquid saluere possumus. Sim pilaia & primitiva corporum elementa sensus & experimenta nostra perpetuo fugiunt. 4o I. Metallorum genesis uoi Deo nota , ab illo uno pendere dc fieti videtur: a Deo optimo maκ imo ea
omnia producta sunt. cum mundum universum conderet ; variisque in locis , regionibus , & orbis pamtibus sub terra fuere dist ributa. Neque enim substantiae simplices , qualis est aer , aqua , lux flce. inter
quas metalla recensemus , a causa aliqua creata effici possunt : id enim es et pura creatio, & rerum ex nihilo prorsus extractio , quam creaturae impossinbilem esse supra probavimus , 8c est omnium hominum consensu firmatum . Cum tamen libenter in causis creatis , paysicisque , & naturalibus rebus vim phy sicos em ctus agendi agnoscamus , ab iisque plurima interdum Composita produci, hoc est, formari, componi , ordinari ex rebus simplicibus a solo Deo creatis, Zc in medium , seu in scenam , & visibilem rerum faciem educi . dc extrahi fateamur ; inficiari nequaquam possumus, ex metallis simplicibus a solo Deo creatis, plurima interdum metallica corpora mixta componi , ordinari , conflari , eoque sensa produci , hoe est , novum compositum mixtum ex sub
stantiis non novis , sed simplicibus compingi.
245쪽
odi. Alio etiam sensu dici potest metalla , etiam fmplicia & proprie dicta , a naturalibus causis produci , quatenus innumerae metalli , v. gr. auri par ticulae insensibiles hae illae dispersae , in unum eumdemque locum adducuntur , sibi invicem apponuntur,& naturaliter uniuntur; eoque pacto aurum de novo iis in locis apparet, & quasi producitur, ubi antea ne ullum quidem auri vestigium videbatur. Purum tam m aurum , argentum , & caetera metalla a natura intra telluris viscera , dc metallorum fodinis vere , & proprie creari, nulla ratione, aut expe- timento probatur.
4 3. Flet igitur aliquando, ut fodinae, & celeber
timae auri, aut argenti venae, ex quibus ea metalla per plures annos, dc saecula extracta sunt , exhauriant ut ; nullumque illi e extracti metalli vestigium. aut spes ulla supersit. Rei vetitatem antiqua , & r Ceotia experimenta confirmant e quo enim allo facto in oblivionem pene ablerunt celeberrima olim Hispa ni se ad Pyrinaeos argenti vena , & sodinae aliae Annibali , & carthaginens bus caeteris quaestuosissimae λId etiam in Lusitanis Americae auri fodinis, quas minas geruli appellamus, indies deprehenditur e illic enim ut a viris ego fide dignis , qui per plures annos eo locorum vixerunt, habui , multi quotidie tractus auri antea feracissimi, aut resertissimi prae sterilitate modo deseruntur, nee ulla loel ineolis spes est aurum in iis deinceps effodiendi . Tandem plures
fluvii ob arenas aureas , quas devolvebant , Olim celeberrimi , stetilem modo tantum arenam deportant. quod ex eo capite fit , quod ii montes , aut ripae , equibus labentes aquae aurea grana corradebant , dc secum deserebant , nullam jam ejusmodi arenam ha beant: Id vero accidere , si a naturalibus causis aurum, & eaetera metalla essici , & de novo generari possent ; Cum idem semper maneat Hispaniae v. gr. solum , clima, temperies, & caetera, a quibus ea in
246쪽
O . Eil supradias manifestum est , quid nos daarte illa celeberrima superius definita lentiamus, quae Chrsopeja , seu ars faciendi aurum nuncupatur . in idqcie tota collineat, ut metalla imperfecta v. g. sta num , plumbum , in persecta & nobilia argentum , aurum, ipsumque etiam argentum in aurum conver tat , aurumque aut aliud metallum de novo arti ficiose procreet et quae quidem erant mutatio , & nova generatio Ars magna apud ipsos Alchymistas appellatur. Ejul modi transmutationem , oc novam gen xationem sese assequi aliquando sperant ope cujusdam sub si antiae , quam ex corporibus eo trahere eonantur, eamque speciosis vocabulis Spiνitum Universalem aer eam Philolopborum , Tincturam naturae dicunt a aurum vero ejus spiritus beneficio gen ratione , aut trans mutatione factum lapidem philosophicum nuncupant ;quo etiam nomine ipsum spiritum interdum appellant. Neque praedictam solum in universali Di ilia vim, Stemcaciam agnoscunt , sed mirabilem in eo prorsus virtutem Omnes hominum infirmitates sanandi praedicant , ct tanquam universale malorum Omnium re medium esse statuunt . In triviis etiam venditant
Ale hymistae . sese eius spiritus beneficio hydrargiru raselidare, seu firmum reddere posse , ut in argentum illico convertatur , & aurum ita molli ρου , & liquidum reddere , ut potui in serviat, unde aurum pota bile Alchymis arum derivatur. En pulchra miserabilium homuncionum mendacia, humanae nientis de- Iiria , & gratas chymaeras, quibus miserabilis Alchv mistarum familia , numefosissima praeteritis saeculis natio , a 4 breviorenaque hodie numerum redacta, omnium aures perstrepebant, Viros principes, ct ditiores ei ves circumvenientes magnificis argenti, re auri promissis prinei pum aulas implebant , fore scilicet , ut arrenteos, & aureos montes in Regum, di principum aeraria inferrent ,& quantum auri, ar sentave l3 tinnitae in hominibus divitiarum aviditati fatis est et, nullo se negotio in dies daturos . Id igitur unum a princip bus viris consequi adnitebantur ut non modicos sumptiis ad furnos, dc id se hus alia comparanda necessarios prus impenderent, ex quibu
247쪽
ἰmmensae prorsus usurae provenirent. Id se ilicet ho minum genus , patrimoniis inutiliter ad hujusmodi tentamina, dc experimenta facienda in si impiis , ad extremam inopiam redacti dolosis promissis divitibus imponebant , ut vel eorum opes corraderent , & in propriam alendam vitam ecnverterent , vel experi mentis inutilibus saetendis impenderentur: eoque Pa cto quam plurimae familiae divitiis affluentes , ad ultimam redactae sunt mendicitatem . Hactenus scilicet ab orbe eondito, nullus suit, quem se iam , Alchy- ista, qui ea arte, quo vitam vel miserabiliter aleret , assequeretur, innumeri licet sint, aut fere omnes , qui extremam sibi & aliis ruinam pepererunt rIllud sane & tisu , & commiseratione dignum est ,
eos homines artem suam, ejusque praecepta arcanis
quibusd m verbis semper tradidisse, quae uni Adepti intelligerent. Hoc nomine illos appellant, qui veluti alchymistarum patres conscripti audiunt , dc mi rabile illud secretum adepti sunt & tenent . Religioni magnopere vertunt . dc magnum se piaculum commissuros existimant, si mirabile illud secretum.
Ec artem communi hominum generi propalerent , &iis traderent verbis, quae omnes intelligerent. Delphico igitur stylo velut εκ tripode res suas sibi explicant , dc tradunt. Cave tamen , ne cum Alchymistis Chymicos confundas , ut superius monui. E rum enim postremi non vana lapidis philosophi ei, aut conficiendi aurum , metallaque transmutandi spe ducuntur , sed uno scientiae amore, dc publicae rei inserviendi studio physica composita scrupulose resolvunt , dividunt , secant, ut intimam eorporum sub santiam dc proprietates agnoscant: quidquid praeterea experiendo, & tentando intra sornaculas , & fusoria vasa observarunt, citra ullax verborum amba ges , dc aenigmata candide omnino proponunt . Laudabili ejusmodi instituto nobiles frequenter, & erum
diti homines operam suam collocant. Rem igitur ab solvendo concludemus , vana omnino esse Alchymi
starum promissa , lapidem philosophale m , dc universalem spiritum ς omnemque eorum artem puram putidam esse mendaciorum congeriem, delusae mentis spem , aut desiderium inane . Rem tamen ulterius eXami
248쪽
4os. cir opea , seu ars aurum , caeteraque metalla, ct lapidem philosophicum conficiendi non modo inventa hactenus non est , sed quantum ab experimentis , m n ruralium rerum observatione argumentari possumus , arparet in ossibilis. Innumera licet a pluribus saeculis , aut annorum millibus facta sint tentamina, & eκ perimenta , licet nullis plane sumptibus , laboribus, & euris parcerent innumeri fere homines , qui vitam omnem hisce in studiis tranligebant, suumque primo , aliorum deinde patrimonia dilapidabant , licet omnem equae in stari pollet, industriam adhiberent , remque omnibus plane modis tentarent ἰ nullus tamen unquam inventus est Ale hymista , qui voti tandem compos fieret. Omnes siquidem post infructuosas opum dissipationes
miseram omnino traducunt vitam, majorq rie eorum pars ad mendici ea tem tandem aliquando reducuntur: cum tamen, si sua vera esset ais . aurumque ipsi generatione , aut transmutatione estitere possent ; laute omnino suamet arte viverent, & amplas compa- Tarent divitias.
Αο6. Huic argumento minime satisfacit doctus P. Iosephus Xheli Alcllymistarum patronus sa), qui qui dem aurum arte fieri, di ab Alchymistis saepet factum;
majores tamen esse sumptus , quam proventus I in deque ortam Alchymistarum ruinam esse contendit . Cur tamen ejul modi nebulones artem suam , & in dubium secretum Viris prines pibus , & regibus non indicarunt, a quibus ob tanti secreti, & artis reve Iationem & liberaliter praemia ac ei perent , dc necessarii quicumque sumptus gratis omnino ponerentur . Ab eo, inquit Theli, Alchymissas semper absterruit amittendae liber tutis periculum, & servandae amor; forte enim politica regnorum negotia , & rationes exigerent , ut hujusmodi homines caute ab aliorum commercio egregati servarentur. Proh miseram h minum conditionem , di artem , quae nec privatis au
249쪽
thorum' commodis, neque publicae utilitati prodest Si major semper eli expensi , quam accepti ratio pti mendum non est, ne iecreti in vulgus emisso politiscam hominum societatem , & civilia negotia turbet: inter inutiles humanae metitis inventiones aeternum Dotius rateret. Quid tamen haec e In alchν illarum ' furnis . & talor iis vasibus generatum numquatan suisse aurum, inferius conficiemus.
Αοῖ. 3. Probatum superius fuit . meth la aut esse corpora sui generis, substantia ab aliis distincta. aut simplici methaniimo a ca iis secundis immutabili illa
Esse composita et i quemadmodum igitur primam , &simplicem materiam, semiubstantiam deliruere , aut
in aliam convertere nequeunt causae naturales s idem de metallis dicendum. 'O8. 3. Libenter fatemur, ini Alchymistarum fusoriis vasibus exigua n mimquam , & pauca aliqua auri grana operationibus: absolutis suille inventa; facile tamen in serius demonstrabimus, omnes quascumque auri, aut meta Ili alterius particulas in chymicis Experimentis deprehensas , neque generatione , neque Conversione creari , sed antiquissimi este auri particulas in mediis corporibus ad experimenta adhibiti dispersas , dc ob dispertionem , & subtilitatem antea
invisibiles s modoque erupturimarum unione in majorem massam reda Aas deprehendi: perperam igitur ex
hujusmodi factis attificiatis metallorum genesis stabili ur . q. Nullum tandem Alcymmis is argim Sarum suppςtit , quo Chrysope jam prob t ; inter g niles igitur sabulas numeranda test ea ais, quam nulla e Yp rime va, facta, credibilia testimonia , aut ratio confirmant sed potius opi mnant. i
versi materia, & substialia eadem est , homogm ira,
ad omnes formas indissorenti' modoque in tinum , m do in aliud compositumi abit a quid magis in Scho is tritum, quam Carteilanum is ud Da mibi materiam, er totum universum surgistaque, ejus corpora esstriam raut Peripateticum illud . Causi naturales novas in
dies substantias , o composita producunt , convertunt, transmutant, ex aliis alia. educunt , Ο uiunt composita , o similia multa st Si Cartesianis ex lola materia , & motu universum meundum, ac proinde ter
250쪽
in materiam suam primam , quamcumque voliuerine formam naturaliter inirculucunt , antiqua destruunt, composita in composita , substantiam in s stantiam vertere se posse contendunt ς quidni aurum emtere, alchyn istae non poterunti .Jam superius monui , Peripateticos , & Cartesianos a Ichymistarum fundat inres , di Seminarium existere. Resp. adducta. in argu- 'mentum effata & falsiissima esse, di Deo rerum conditori maxime injuriosa . & in atheismum manuducere L eorum omnium falsitatem alibi probavimus ;ubi neque ex sola materia , & motu mundum pol egenerari ; neque ullam eae istere materiam ad omnia indifferentem si a naturalibus: solum ea ossis tractetur, neque substantiam aliquam a causa creata vere pr
duci, stabilivimus sa).4 Io. opponunt a. Multiplex experimentum: Saepe, inquiunt Alchymisae, metalla destruimus , destructa reviviseere iacimus; tinum . in aliud metallum vertimus ἔ ex duobus , tribus , aut pluribus mineralibus tertium conficimus, corpus ab iis diversissimum , repenitus distinctum . Resp. Sinnula haec prorsus negor At , inquis , quotidie plumbum destruimus , dc iciminium transmutamus , aut cerat nam . Res . Plumbum igne vehementissimo in calcem solvi , eoque sea tu rubescere, & minium fieri . in pulverem redigi , eoque redactum pictorum colores, & sandaracam ingredi : plumbum item ad serventis aceti vaporem imperfecte solvi, & in eerussam albam redigi di in histe tamen omnibus non sub taria, in substantiam vertitur, nihil destruitur , alit de novo generatur; sed idemmet plumbum de stata in statum transit, quod ad substantiam attinet, minii emutatum P In minio.& cerussa sunt eaedeminet I. ymbi particulae , quam antea Videbamus . nec nisi eolorem, & alia accidentia mutarunt . Id facit si deprehenditur ex cerussae , aut minii eineribus , in quibus innumerae plumbeae particulae mycroscopio deteguntur . Uno verbo , &minium, & cerussa irersectum sunt plumbum; neque
a Vide quae dicimus in Metaphdis in Phrs generi lcct. s. , ct ε. , in PDs. Viventium.