장음표시 사용
281쪽
rantur Attractio. Dirceiio, Declinasio, Inclinaiio , communicatio , Ρωorum asinctio ; quid hisce nominibus in re praesenti usui ficemus, ita tuendum est. Ait -ctio Magnetis est vis, aut proprietas illa , qua Magnes terium ad se trahit, & vicissim e Seu etiam est motus , quo ferrum verius Μaenetem a Μagnete ipso trahitur. Directio Magnetis est ab uno ad alium polum , seu est directio iecundum meridiani p,anum squa sei licet Μasnes , seu aeus nautica mundi polos ret pici t. 6i. Declinatio Magnetis est illius a plano meridi ni hinc inde aberratio: Acus scilicet Nautica horἱ-ronti parallela, itaque suspensa, ut circa se ipsam convolvi possit, vel oppositis extremis utrumque pinium respicit in plano Μeridiani iacens; vel nonni hila polis deflcctit, & versus alia caeli , aut horigontis puncta dirigitur et primum dicitur Di rectio , secundum Declinatio ; quantitas igitur declinationis est a reus horizontis medius inter polum , & punctum , quod respicit Magnes. 71. Inclinatio est Magnetis, seu Acus alias libra. tae , & hori Eontalis a plano horirontis defleκior cum se ilicet acus ex una parte deorsum deprimitur . Com. municario Μagnetis est virium in serrum transfusio, quin illas in se amittat. Poli denique Magnetis sunt duo quaedam in illo puncta ex diametro semper o posita , in quibus intensior obiervatur Magnetis virtus: quibus proinde polos mundi respicit. omnia haec ex statim dicendis melius intelligentur .
4 3. Magnes , cujus de ilionem hactenus dedimus , ct proprietates indicavimus , nomen ut dicitur, a Mamgnelia accepit, regione iis lapidibus abundanii , vel a
Magnete quodam pastore , qur, ut ab aliquibus iraditur, omnium ρνImus casu , Mi fieri μισι, rem invenit, dum 'pra montem Idam maxImo cum stupore ammadvertis-
θι, ferreae sui baculi culpidi praedictum lapidem a
haerere . er ferreum ab illo rrabr . Magnes igitur nomine saltem ab antiquusmis temporibus fuit hominibus cognitus . Guin immo prima illa proprietas , vis nempe attrahenι Magnetis veteri ι phιlosopbis erat erim
282쪽
uota οῦ cum eam apud Platonem legamus sa) . Non tamen haec illa est proprietas , cur artem navigandi magnum totius bumani generis beneficism referamus acceptum. Nisi antiqui atias et am proρrietates agnoverunt, mirum non est, si neque rem nauticam promovere , ne que Magnetem agnovisse diuntur . Di rectio ad polos , quae totius rei nauticae cardo est , Qque ad decimum tertium 1aeculum erat in Europa penitus ignotat nequeaellum eius vestigium in anιiquis PMDiopbis , aut atrisDmptoribus inυenimus . Constat tamen , apud Sinas aplu imis Iaeculis , antequam apud nos divulgaretur , Magnetis directionem fuisse repertam , atque ad rem nauticam applicatam: unde artem navigandi insigniter
promoverunt ib), ct inde forsan rem in Eurθρam a duxti Μ ireus Paulus Venetus. Apud Arabes etiam ab antiquissimis temporibus acum nauircam fuisse notam , ejusque ope ad Sinam usque navigasse legimus 'in . 7 . Primi fuere Amalphitani rn regno Neapolitano , qui Anno 1 2 . acum magneticam, N p idem in Europa construxere , naυigationi adbibuere se ,
circa quae tempora e Sinis redierat Paulus Venetus . Enim vero antequam acus nautica , seu vis magneticae
directio ad polos animadversa , oe cognita esset, in medium Oceanum Iese committere, o Ionee a Telluris
conjectu recedere non poterant nautae, sed littora semper ieeere opus erat, ne scilicet ab arrepta via , aut rhumbo , ut dicitur, recederent . i suis enim, dum in medio oceano ab omni littorum conspectu remotissimi noctu , vel etiam interdiu nubilo caelo naυigarent , ιγnendam viam offenderet λ Acus igitur nauticae in temrto faussissima naυigationis epocha habenda est. Hac enim magnetis , seu formae , seu ferreae acus proprietate semet nota , acus nautica in quacumque votismi oceani parte exstas , non modo interdiu , 1ed nocte etiam obj curissma tibi omnes horizontis rbumbos indica
283쪽
PHΥSΙc A. 28I: bit; quo pergas , aut quo eundum si, demonstrabit. 73. Post dictam igatur Docbam, rei magnitudine, er ias litate comperta, nihil ab hominibus omissum essad praeclarum inud inventum ulterius promovendum , re novis semper experimensis, .observationibus perficiendum . In re autem praesenti cum primis nomrnan di sunt quamplurimi si sani non modo naucleri, at que ex navium rectorum ordine homines, verum e ram bene mulsi praeclari regni primores
Albu querque terri vel , Castro sorte, E Outios , em quem poder na6 leve a morte sa) , Dum enim aurea Lusitanis erant tempora , Henricus esirpe regia Princeps , relati modo Albuquerque, πCastro , praeclara in Lustanorum fastis nomina , σplures etiam alii rebus nauticis, Uronomicis . magne licis operam naυabant b). Experimenta instituendo , rem saepius tentando, promovendi , ct ad incudem re vocando altae etiam proprietates detectae sunt, o primo quidem Declinatio : facile enim observaru fuit , acum nauticam mi Magnetis imbutam, ct bene libratam , ita ut facillime posset per planum horizontis converti , raro ad polos exacte dirigi, o lineam meria dianam indicaret; sed utique fere terrarum a polo memsus occasum , aut ad ortum aliquantulum deflectere. 476. Quod Inclinationem attinet , navigando etiam Observatum, σ compertum est; dum emm ab Europa versus Indiam orientalem naυigarent, atque proinde a Zona temperata Boreali ad AEquatorem , O hemisphaerium australe pertransirent; acus nautici bie apiad nos secundum horizonris planum libratae , cum ad AEquatorem , ct Zonas australes ventum erat, non amplius horizontalem Hum se abant ; sed extremitas polum taxarcticum respici,s deorsum versus horizontem , repraedictum polum inclinare animadvertebatur . Haec ια-men omnia ex sub iciendis modo experimentis, π observationibus clar tis intelligentur.
284쪽
efecerunt: ρbxuomena examinarunt , caui as quoere et primum , quod princι uu ra es, influita experimentis relatas Magnetιs proprietates . Ex Phlaenomena , eorum que varietates , e a Identia indagaruni: id mero po
π aliis Regii Socieratis Londinensis homini us , Μιplures alios omittam, quorum praeclaris laboribus res fuit promota. . Ad jecundum vero feliciter explicandum nulla Bactenus bominum in pria, labor , ct sagacitas satis fuit ; quare vera , er genuina causa mecbanica proinprietatum , re υιraum Magnesis , quae nitide emec urenticet, adbuc desederatur. Inter caeteros rem felicturrentarunt Des Cartes Uvighens erΚirker, quorum hetpotbeses postea aferemus ; cum nonnis expost f p, nomenis intelligi possimι. communi er , dum alia me lior in medium non producitur, Carteiit ovorbos pro
Observationes, & Experimenta circa magnetis attractionem. 479. Inter plurima, quae circa Magnetem experien tiis edocemur , pr60ua sunt sequentia , quae ordine proponam pro diverja Magnetis proprie te , ad quam spectant. Quod vim attrabendi attinet. I. Magnes , quacum que figura μι praeditus, at um quemcumque Magnetem,ez ferrum αιυabit, o micissima quare hujusmodi aι- tractio ea mutua. 2. Alia tamen corpora non attrahis Magnes , Neque
285쪽
a Magnete vicissm attrahuntur. Rationem , qua haec, π sequentia observantur , non expono , quia . notis sima est, b in quamplurimis auctoribos ab omnibus
Lices Marnes ab omni parte mirabat, re, sub quacumque sigura terminetur , attrahatur; nihilominus duo generatim observantur ; Unum , quod st illius fl-gura sit aliquo modo Iphirrca , aut ad 1phaericam , ποι sphaeroidicam accedaι, es actor sis attractio ; Alterum vero , quod duae semper in Magnete sint paries oppost
ια , in quibus longe intensior exeritur attrahendi vir tus . Utrumque hoc deprehendes , si Magnetem quem cumque informem sphaericum e cias, atque urroque in statu ejus emicaciam experiaris . 68O. q. Vis magnetis per media quaecumque corpora hactenus cogntra exeritur , transmittitur, ex agit et si ferrum excrpias e Magnes nimirum ferrum post corpus
quodcumque positum , ni A aliud ferrum fit , attrahit , aut repellir. s. Lices ferrum corpus illud sit, quod a Magnete attrahisus, ct vicissim; cum tamen ferrum igne; cit ,
neque attrabis, neque attrahitur: immo ferri, aut Ma gnetis incensio vim attrahendi destruit. 6. Non omnes Magueter vim attrahendi habent aequa lem , aut masm proportionalem r multostesque accidit , ut minores plurimum majoribus praesent : quin immo
illud mirabile nonnunquam observatum est, quod se Magnesem in duas partes dividas , majora pondera ,σ e majori dissantia attrahit pars, quam integer μα-gnes ς sunt igitur Magnetes , quorum partes ab aliis separatae majorem vim habent, quam totum ca). Id etiam in Magnetibus mirabite omnino es , quod scilicet si taminit ferreis armantur, vim longe
majorem acquirant , er exerant, quam antea habebant . Armari autem dicitur Magnes , cum duabus laminis ferreis ejus partes polares instruuntur . Aliqui Magneιes armati vim ducenties majorem babent, quam
primo habuerunt bὶ.8. Sant Magnetes alii aliis perfectiores, ut diximus,
286쪽
inter eos, qui e caciori virtute praediti funι , locum praecipuum habent I. ille , qui in Musaeta Regiae Societ. Londin. Iervatur , a quo acus ad 9 pedes remota attrahitur sa): h. celebris ille, qui cum undecim Miamin modo uncias pondere baberet, tamen a8 libras ferri ar- trabebat , er sustensabat, mille Romanorum Scutorum pretio aestimatus b . 8 I. Cum se, rum a Magnete quostumque attrabatur; fleri saepidime potes , ut inter duos Magnetes colloce tur , a quibus aequaliter trahatur . Quaeri obiter potes,an Μunetuis ope possi idem ferrum in aere pendulum
sustentari δ Rem studiose tentavit Cabaeus , idque solum confecit, ut ferrum eo tempore inre utrumque in aere Iuspensum remaurret , quo ver jus exhametros recitaret sc). Ferri, re aliorum corporum , ferro ipsi xorum , su*ensionem in aere ope attractionis magne trcae aliquando obtinendam neque inscior, neque a mo et id extra dubitatronis aleam positum, fabulo umesse, quod Mahomae corpus , ρο sepulchrum ope imum magnetis in aere pendulum sustinea rur , re in quadam civitatis Mecea in Moschea religiose servetur: us vulgata olim erat fabula. Neque enim ibi ex ιι Μ honae sepulchrum , sed Medinae ; neque in aere fustianetur neque eo sne longusimas peregrinationes ins ruunx, sed ut Abra hami domum Meccbae, ut credunt, sentem venerentur d).682. Tota Magnetis natura paradoxis Latet . Inter haec vero ultimum non est, quod Magnes longe debilioris virtutis alium Auge maiorum virium Iuperet , pondusque ab illo attolleti . Frudum enim ferri, aut globus cbabisus v. g. inferiori polo incacissimi alicujus Magneιis armati suspensus ab illo extrabitur per Magnetem longe debiliorem ; si frurum ex parte οπωτα contactui, O mio contrarIo a debiliore Magnete tan
. 483. IIc iam n non omi tendum est, majoris ponderis Iustentationem dependere etiam a vicinia , aut d stantia totius ponderis a Magneter est dicere: Eri
287쪽
uncIam tamen in virgae pedalis formam ν edactam non possit sufeniare; propterea quod in hoc secundo casu partes ponderis quantumvis multo minoris, sunt longe a Magnete remotiore . 84. Non soliam in motu attractionis , sed in pecu. liares etiam illius leges inquisierunι P μι , plurimiseque experimentis 1 em agnoscere tensarunt; ex iis autem conflat, I. motum attractionis esse acceleratum a Magneticae almo phaerae flnibus usque ad contactum . D. Du Tour rem scrupulose prosecutus , acum exiguam,
Er subtilem levi mi Ox di supra stagnantis aquae Iu- per iem natanti imposuit , accommodavit, atque ad limites atmo phaerae Magnetis adduxit, ad distantiam scilicet 13 pollicum a Magnete , exindeque acus si ιi , seu artrahenti Magnetr 1olum relicta stat tum intermedium eo tempore , ο ratione confecit , quam lubjectum Ichema demonstrat. Pollices Tempora Pollices
Summa I 46', vel 9'. 6. 8s. Magnetica igitur attractione etiam corporum gra mium accelerasio explicarι potest. Illud etiam gravitatis phaenomenon probahile hisce postremis temporibus detectum , quod Icilii eι gravitas corporum maior sit, re augeatur versus polos Terrae, quam versus illius aequatorem , optime quadrat in v1rtutem Magnetis , ausTerrae , quae etiam est Magnes ; titerque enim versus polos magis attrahit, quam vertuI aequatorem . Porro contra Gaisendi opinionem , corporum gravitatem vi magneticae terrae tribuentis , sua sunt, o non levia quidem argumenta et sed praeterquamquod aliae opiniones majoribus premantur d cultatibus , in nulla alia phaenomena gravitatis melius explicantur a Sed hoc ob ter tantummodo noxatum At , cum suo in loco rem eo plicuerimus . 86-
288쪽
Α86. Inter Magnetes magnum est, si jam supra in Muavimus , vinum atque sicaciae discrimem non solum circa intensonem i jed etiam circa extensionem . Sunt aliqvii , ct mellans quidem noιae , qui ad 24. usque pedum di fantiam agunt , attrahunt , re repellum t alii e contrario , quorum vis ultra g. , aut poluces nulium sensibilem esctum producunt. Sed idem etiam Magnes insignem omnino pro divers temporibus virium inconstantiam , varietatem, o mistaliones partur. mo do enim sicarius , majus pondus, atque ad majorem distantiam , modo remissius , per bre-οrem atmosephiseram agit. Neque tamen hoc virium discrimen a-oquam ad frigus , auι calorem , ad humidisatem , auι siccitatem, aut ad aliam notam qualitatem relasionem
Obsermatione etiam dignum es , Magnetem eodem
modo attrahere per medium vacuum machina pneuma
sica inductum , atque per media quaecumque corpora, si ferrum semper excipiamus . Quare ferrum est unicum tirtutis magneticae impedimentum . 687. Ex corporum physcorum resolutione constat, in eorum quamplurimis particulas ferri maiori , minorive copia reperiri. Cum igitur certum etiam sit, ferrum . a Magnete astrahi , ' intra illius virium almo phaeram existat, atque a proprio corporis , in quo latet, pondere non impediasvr ; hinc manifestum est, poste ope Magnetis partes ferreas alicujus corporis , prius resoluti , seu in einerem redacti , colligi. ct ab aliis Ieparari rmirumque idcirco videri non debet, si aliquando accidat, ut corpora aliqua a ferro quidem diversa , plurimum tamen ferri conrinentia, aliquantulum a Magnora attrahantur .
Hae tandem in re phaenomemn maxime singulare, Imperitis dictis conforme, omittendum non est . Servab tur Petroburgi impurum quoddam corpus ex partibus
stanni , π ferri inter se permixtis compositum , quod
quidem debilis virtutis Magnes trahebat , dum interim fortior Magnes ad experientium adductus nullius omnians in praedicto materiae frusto atrractioms, auι repus nis indisium edebat a . Est etiam aliquis magnes, qui
289쪽
magist ferrum , quam alium magnetem ararabor est ese iam , qui foratus attrahas, quam repellat . . II. Experimenta . & observationes circa Directionem,& Inci inationem Magnetis. 488. Iuae diximias, primam Magnetis proprietatem Dectans. Secundam vero , seu directionem ad polos Μa graeιis , aut Telluris sequentes exponum, o demonstrans
I. Quilibri Magnes δεοs habet polas, o in his m
rorem , quam in reliquis panibus, vir suum attrahe di . Pituiquam tamen ulteritis progredιamuν, ad faciliorem dicendarum rerum expirιationem, ratione pol rum o roιundae fiserae , quae ad maiorem vim acqui rendam magneti communiter tribuisων , in tuo , ut in
Telluris globo . axem , σ aequatorem , meridianos , recirculos parallelos considerabimus. Si igitur Magnetem ferri ramentis admoveas ; copiosius polis , er partibus
pose proximioribus , quam reliquis partIbus, v. gr. pr pe in Morem ad νωι . In potis ramenta trabuntur conferriora , conglobantur . eriguntur , cuspidibus in po- - conversis , aliae post alias adhaerens particulae: versus xν opicos , aequatorem .c. debiti attrahun3ών noner gun ur supra horizontem rectae , ut in polo ; Ied vel fecundum axem parallelae recumbunt, vel ad axemm horizonsem inclinantur. Ex hoc experimento rationem Magnetis cujuscumque Informis poIos i veniendi edoeemur: Magnesem scilices in scobem ferri immitte e qua parte ramenta confertius astrabuntur er Wecta ad magnetis horizontem di ontin rur . polum esse concludes ς punctum oppossum es alius Magnetis polus. Hi est inventis, aequatorem , meridi nos , re reliquor ejusdem circulos ntillo negotio inve
290쪽
in singulis frustis sui erunt poli, qui ratione modo di
cta invenientur. Iam vero fl Magnes cum Magnete , aut cum ferrea acu , vi MagnetIs imbuta, compare tur , seu mutuae illorum a1ιractiones objerventur , sequentia deprehendimωs.
III. Poli ejusdem nominis , hoc est , vel au Dalas ambo , vel userque borealis , sese fugiunt: nimirum si ρ
lum auseralem unius Magnetis australi polo alteritis ob- verras sese mutus refugiunt, aus m partes contrarias
convertuntur , s libere moveri possunt: hoc autem obutinetur , si imponas singulos Magnetes fingulis Iuberis corticibus super aquam libere innatanιibus , o factis
mobilibus : aut duplici acu ferrea atιrahendi virtute
praedita filis subtilissmis suisen a utaris , ut feri ple- irumque solet, IV. Poli dives nominis sese invicem amans , re imutuo astrabunt , australis nimirum unius Magnetis fhorariem alterius amat, attrahit, re vieism ita iliter de aliis x. polis. Inde sequens Magnetis paradoxon emanavit: Poli amici se fugiunt, di sunt i nimici: inimiet autem se amant , & sunt amici: -- sumatur Magnes ΑΒ fig. 2 . , sutus poli sent A australis , B borealis r dividatur per aequatorem CD et pars a-ralis habebis antiquum quidem australem potum Α , novum vero borealem acquiret in F , priori ex di metro oppositum , Mi in eadem Aura numero 2. mistur:
pars Septentrionalis C B D , retenιo priori polo boreali B , novum australem E acquires. Divim , θ separatis hemiobaeriis, potum B borealem ut in fig. 23. australi Λ obverte , aut micis ; se mutuo attrahent . Idemque observabis , fl duos novos polo, E F diversnominis in se convertas , ut in M. 3o. Si autem poliam B polo F obvertas , se omnino fugiunt. V. suos si Magnetem dimidas secundum aliquem me ridianum ἰ partes , quae prius erant unitae , O vicinise ae , se postea fugient: quae vero erant remotissimi , se invicem conjunsent. Sit Magnes BC fig 26. , cujus poli B C r dividatur per meridianum aliquem in partes AC, B D . quarum poli eruns australes quidem
Α Β , boreales autem C D r post divisionem , ct Iepa rationem , s unum alteri admoveas ; poli C D antea conjuncti , re cognomines se fugiunt, re Magnetes in