장음표시 사용
291쪽
si horizonii parallelus, acum ferream eιiam libratam Eo ex parte aequatoris admove r magnetis horizonti parallela di honetur: ita ui O polus australis acus ad B borealem Magnetis conυertatur secundum planum me
ridiani . Quod I eandem acum Eo ita su pensam , πlibratam , ut facillime circa centrum , aut Iuspensonis pundium volvi possit, circa Magnetem K in plano me-κidiant circiamducas : illa omnia obserυabis, quin Hura demon/yrat : in aequatore nimirum est acus horrZonsalis E O , progred endo verius B , magis semper remagis ad polum i um inclinatur acus ut in F , Ita ut polus O, seu acus cu1ρis ad eundem potam Iemper convertatur: in polo igitur B eris acus perpendicularis in Fru G O: a polo iterum B versus aequatorem C recedendo . acus a situ ν mendiculari o G in maris semper magis obliquum H o conυertitur , quoad supra α-quatorem tandem C iterum parallela existat in I Ο,
eodem semper polo australi O ad Magnetis borealem Bc-υerso. Ab aequatore versus polum australem Λ ρω-
Irediendo , acus magis semper σ mgis sis ad axem; Λ Magnetis obliqua , ut in L O , ea tamen lege , uscujpis , seu polus australis O , qui ad borealem in prio-
is hemisphaerio semper convertebatur, modo in bem -pbirio auseati australem polum Iemper fugiat, contraria omnia in acur cauda eveniant. Ad po sm igitur A est acur perpendicularis , O tamen a polo est awν- Ius , Μ autem ad polum conυersus a polo A versus aequatorem D tandem deveniendo , acus iterum a stuperpendiculari ad borizontem . seu parallelo ad axemata pomionem mugis semper, ct magis obliquam transit, ωι in ΝΟ, quoa ι supra aequatorem demum constituta priorem , quam babuit , postrionem axi parallelam acquirat .
9r. VII. Et bine facile vides, acum Eo dicta modo ratione circa immotum Magnetem Κ . cujur poli Ans
in horizonte , circumductam duas revolusiones circa proprium centrum peragere , dum unicam circa Magnetem ab olvir. Res ex ipsamet expostione est manifesta. Quod si acus E O Magneti Iupra aequatorem admota,er axi , ut modo diximur , parallela , supra aequa ι rem D C circa mundi ax m A B circumducatur ἰ priorem femper positionem parallelam ad axem A B conserva - ώρι. Eadem enim vis . quae acum in Eo parallelam
292쪽
es ii, smilem illi positionem Iupra omnem aequalare,
ινibuit. 'l 92. Nomen hinc in Auronomia duxit motus ille . quo terra circa solem ter annuam orbι tam acta axem
sibi semper parallelum ervat. Vnde etiam es , quod si sis magnetica Telluris quam Magnetem esse statim probabimus in per atmosphaeram , Ur ultra di undiιur peorpus hujusmodi vi attractum , π Jupra almosphaeram
existenρ , parallelismum ad axem Telluris conservatu. rum , si interea circa ipsam per aequatorem convolver
- 93. VIII. Id etiam obsermatu dissium , ct ex ipsius Magnetis viribus co= equitur, quod st libratam, oe magneticam in yxide acum E O ita Magneti K admo meas , ut sit axi quidem parallela , poli autem singuli polis remieis, re respondentibus Obυeυ, ωι proinde ab
iis repellantur ' acus nihilominus intra pyxidem immo sum parallela axi Α Β peruuerabit : cum enim censrum acus, circa quod illa convolveretur , ponatur immo um', nou posset a polo A boreali polus o etiam borealis recedere . quin E ad A accederet , aut vice vere Ja ; recedendi igitur conatus ex utraque parte aequalis omnem recessum mutuo impedit. Recederet aurem actis,t ejus centrum esset facile mobile, v. gr. s supra subeream corticem in aqua innataret Et baec quidem omnia in ferro relato ad Magnetem . Prope quem admovetur, volvitur, aut collocatur , o ferreantur . Vnde cum experimentis etiam demonstromus. Tellurem esse Magnetem ; eadem phaenomena acui ad Tellurem relatae, o comparatae , accidere experi mentis etiam demonserantibus flaι iras deducemus. s. II I. ει Experimenta , & observationes circa Decli
Αο . Hucusque proposita experimenta quibus tantum in hac materia sidere oportet attractionem , directionem , π inclinationem Magnetis spectant, ferro semper eum Magnete ejusque polis comparato . Declinaιio sequensibus maxime constat. I. Acus infra uxidem Iurata , re supra aut infra Magnetis globum ita composita , ur libere moveri . scis
293쪽
proxima exsat y amur, inquam , raro secundum lineam
meridianam dirigitur, sed fere ubique , ct semper adamam, aut aliam partem declinat . . , .
II. Quin imo id etiam oblematus, quod maiores Ini Eeclinationes , cum Magneris partes esse beterogeneas di-anoscitur. Guare se omnes Magnetis particulae , atque integra maga esseι homogenea , nullam declinationem Faberes acus Magneti applicata , sed recta in palum diastigeretur . Quod igitur partes Magnetis sint ibeterusneae , er inaequali attrahendi virtute praeia ιae , causa es, cur modo in hanc , modo in aliam partem a meriainano declines acus. aut Magnes . Ex eodem principio similem , imo eundem plane effectum in Magnςιe cum Tellure comparato observatam explicabimus. Hl. In diversi/ ejusdem Magnetis partιbus di inris indem acus declinatio observatur ; idque verum habet non tantum in diversis meridianis, aut parallelis, sed in eodem etiam meridiano. , re in eodem quoque parallela. Id iterum in partium Hierogenearum diver satem , re in qualitatem referendum est.. 631. Dum nora quaedam Anglica prope Virginiae littora sub latitudine septenDionau rrad. 6 I. IO. annoa 724. navigarra, omnes acus nauti in magna adeo agitasione repente moveri caeperunt, tit fisam directionem penitus amiserint, nullamque certam tenuerint per M.tegrum horae tempus , quo eluso ; ipsaemet acus suopte ingenio ad primam suam directionem rediere.. IV. Declinationi , o inclinasiani Muneris , seu acus id commune es quod non solum in diversis locis eoaeem tempore fini diversae , sed etiam quod in uno, e demque loco ubique terrarum Angulis annis , mensibus .imo ο aliquando diebus . at ae diversis ejusdem diei
horis utraque mutetur . Desinatia tamen id peculiare sibi habet, God ad telluris polos magis aecedendo ma gis etiam illia ut plurimum augeaturi quin tamen crc Icentis fatitudinis rationem exacte. servet.
V. Neque Iolum declinatio Mnius , eiusdemque μα- furtis pro tem rum , o locorum' varietate varia, inconstansque objervatis r , sed, quod magis es, dux , aut Hiares acus nauticae, quantum fieri post , aequales eodem loco, atque ab eodem Magnete, eodemque sensu ,er tempore excitatae , ct postea eidem navi impositae , aut quodam alio in loco oblematae , vix unquam incli-
294쪽
nationem balent omnino eandem , licet, dem sit obse DasAonis tempus , CP locus saὶ. Id etiam circa declinasiones observatur, quod magis circa littora , o continen1em se prodant, ct sint sensibiles, quam in medio,
Experimenta, dc Observationes Magnetis ad Tellurim
496. Cum Magnetem ad Telluris globum compar mus, ct experimenta instituimus ; sequentia potissmam ediscimias . I. Omnes Magnetes polos' suos versus mundi , aut Telluris polos conυertere , is secundum lineam meridianam loci se disponere, perinde ut in acu circa Magnetem observamus . Cum directionem ad polos asser mus , declinationem superius expositam . 9 Miserius ain huc exponendam non excludimus. Dubium aliquibus Orat , uirum acus , seu Magnes vere ad Telluris pes dirigeretur. an potius ad polos mundι ὸ Verum non ad mundi , sed ad serrae polos dirigi, satis ex iam dictis, o ex ulterius dicendis demonstratur . Acus scilices Magnesi admota versus ejus polos iurigitur, cir ineli- natur , non vexo ad terrae, aut ad mundi polos ; cum ob Magnetis miciniam , contactum magis ab ilio , quam a Telluris, auι a mundi polrs attrahatur: idem agitur verum es in acu, s ad Tellurem , ejusque potum comparetur.
97. Sed ex observatiouibus etiam res constat , u modo referemus. Interim quaestionem illam omisio . M-rrum reapse vis magnetica ad polos munia dirigatur . proindeque aliqua in istis polis virtus existat, quae Magnetem , ferrum , imo θ integrum globum ad se comvertere , atque astrabere adnitatur Z Equidem nthia
295쪽
s siti e resum , ut ex ph ico huius universi ostema
ire , in Astron mia Physica exposito, satis constat ; poti mundans id tantummodo nominis , o muneris ba-Mnt relatu ad moι , seu ad diurnam vertisinem Tellu--3 Do enim , terram mertigines suas msthac non supra volas inquaurix , sed supra polos coturi solstitiorum eo π cered e alios mundanos polos retatu ad nos e planetae proinde alios habent mundι polos , atque noI in tellure e sentes e aut igitur ex quamplurimis partibus hujus niversi βι porporum a tractio , aut nulla est vis attrahens in polo . Sed obscuri ima bac quaestione praeιe
missa , ad tertiora ,- utiliora veniamus . . H. Acus chalybea , quae antequam vim attrahereti αcquireret , erat in aequilibrio , re horizonti pa allela post remmunicatam virtutem aequilibrium amittis , flen erimentum extra aequatorem instituatur , sed versus ruam partem praeponderabit , quae polum Mitiniorem
Meraicit. Guare dato , quod cuspis respieiat potam arcticum, ut fleri in his regionibus solet , in hemispherio
Horeali deorsum inclinabitur pulpis, attolletur vero can a : in hemisphaeriortamen australi atrotietur culpis , vepre melust cauda in aequatore autem parallela, in κυ, perseverabis dis re praedictae acur ante vim ac ceptam libratae, o forizontali , ps Magnetis conti reum nonnihil ponderIs addere oportet ex parte austra u , aue demere ex borea ne oppositum autem in austae
ιi hemisphaerio faciendam es . Similito acus iam, Magnete tacta , ct borizontatis inquilibrium amittit, fi as quatore versus potos, fi ab uno ad aliud femispha
III. post facta quamplurima experimenta , vel in rio Uem mco , sed inversa temporibus , vel in diu sis e jusdem meridiani , am paralleli punctis , compertumoabemus , ut fam supra rndicavimus , neque in eodem loco eandem esse semper Melinarionem constantem .ses moso esse majorem, modo fleri minorem ; mori etiam esse ad Occiamrem , modo ad orientem: neque ullum esse Truarly meridianum, aut paralleium , in cujus singulis punctis, aut arcubux ead- μ deerinatio . Quinimo non multa suns hactenux inventa in Teutire lora . in quibus acus nautica declinationem non φρά ων Quare ex silervasionibus habemur . non solum declinarronem Magnetir est sere Mniversalem , sed insuper esse
296쪽
98. lv. Acus, citata, o post excitationem in d sae alicujus latitudinis regione librata, seu horizonti parallela , si in regiones latirudinis Ioue diversae, Resinatrerius poti bem4phaerium transferatur , aequilibrium amitiis , ct pars illa, v. gr. cuspis , qui viciniorem habet polum , ad quem dirigitur , deorsum versus ipsum solum inclinatur , oppostiumqμe proinde xtremum , r
99. Tria bine manifeste deducuntur. Primum e Ma suries non ad polos mundi , sed ad polos serrae disigi; ins enim ita esset; cuspis acut excitarae quo magis ad Telluris polum, quem respicit, accederemμs , muti e iam elevaretur; cum mundanui palus eo magis supra borigontem elevetur, quo maior fuerit loci laιitudo . . scio. Secundum: Asium excitatam eodem modo Te Iuris globum , eiusque polρι ι atquo Munerem respice re , atque ad uιrumque eodem modo dirui, . inelianari . Ex superiori autem reperimento constat, flmum etiam esse acus declinationem meridianis manetis , atqura Meridianis Terrae. Tertium: Magnexis inclinatio, nem secundiam lasitudines crescentem videri posse medium ad latitudines supra in re inveniendas aptum , silla o esset semper conflans , . Diitudinum ratio em .
seu augmentum sequeretur . A ἡ . i yor. V. Ferrea virgae ad horizontem perpendiculo es vim magneticam acquirunt, superiorique em emia ectu acus caudam inferiori autem, spidem attrahant sciam uixir cu pis At pars meridioninis a caudi aute bokealis, ut ex superroribus conflara extremitas supebrior virgae est pars , seu polus australis, inferioκὰ aini.' . horealia; m hos quidem. in nostro b mypheridi; in
istia stis hi tuo, sed in ferreis etram cratibus sin mille id gen P Hυελοῦ virgaelevam ferreae, si dis
orizontales fecundum lineam meridἐauam dispositae rest tineantur . vim magnetica'Mμέ nr. ' .
v I si Magnes isa sustenOtur, ut illius polr snt Inlinea perpendiculari ad horizontem . Id semper obse matur quod eundem simper meridianum ad polos con- mertat', roque directe polos ipsos respiciat :-st ita I isens s circa immotum illisa unirum volvasur ..Hι:ierum permissus ad primum stum reversiiux.. Concr-
297쪽
Π C in finea perpendistulari ad borizontem : Magne ι urmdam meridianum C ABD versus mundi polos co vertet , ct in verι meridiani terrereris plano couocabit; quem vero meridianum ad polos semet convertes , semper conversum conservabit. Experimenta , di Observationes virium communi- . . , , CE ionem , augmentum, destructionemque . , . spectantes. soa. in Magnetis proprietatem postremo loco recens tam ab experimentis etiam dIIcamus; ia primo compeν- sum est , vim Magneticam diuturnitate temporis non
inperdi ,i imo π-multoties intendi . si Magnes in mucouυenienti hoc eo , na di postus servetur , ut istius poli amicis , seu di /libus Terrae polis. respondeant.
II. Magnes vim a1 rahemin ferro per contactum com municat communicando tamen vim suam neque amiιι ι , neque diminuit. Imo illud praeie ea mirabile οἷ- servitur, Magnetem scilicet dare etiam, quod non ha ωι , quod in specie noti simum illud principium Nemo dat , quod non habet , evertere posset videri ; Maju- rem enim vim 'aliquando communicat , seu potius excisas sut sicemus quam in se habeat. Porro acu f rea iam excιιata , tanquam Magnes spectari poteste debet, cum omnes proprietates Magnetis habeat Hsoῖ. a Il. Magnes adeo suae virtutis tenax es , usdiemiis fis eam destruere , nisi lapidem ignescere cure
m-. 2. hac enim ratione vim totam amittit . Minimo tamen excludo causas alias peculiares vi magneticae Inimicaa . quae tamers marissimae accidunt, ut rubigo ,
mallei aliquando percussio , imo O virgae recti insi
xis , aus curvae directio , quae certe magnopere inciunt, mim destruunt, aut saltem imminuuut . -... et v. Iam vero ad exeitandam vim magneticam in aeu demonstrat primo experientia , quod acus. uno ui extremo auerum Magnetis polum tangens . vim attra
hendi etiam in alio extremo accipit , Q μι perfecte magnetica . Observatur tamen , quoa vis magnetica Iove melius virgis ferreis oblongis , O subtilibus, quam crasis o brevibus communicetur. V. E multiplici r ime vim magneticam in acubus T ex
298쪽
magnese acum non Ie Iter premenaeo, atque radendo a centro aci, utramque extremitasem lente procede. θ -- Res circrter perfraca ; iis enim. frictionibus peractis iara acus perfecte excitata. Iuoniam autem in hisce regIonibus cisors debet poliam arcticum reis cere , ac prornde debet esse polus meritat alis λ μ nes ad cus- rLMm promovendus meritonao polo acum tan er . atque fricare debet, ut meridionalem polum excire . 1' atis ac D cxcitandi, seu vim magnetiincam Illa communicandi es, se acum Magneti ita ap-
ax.m exr at . ridendum ramen ess , versus quem p tum c prs obvertatur acus enim hoc modo applicata . atque excitata vim contrariam acquirit, hoc est, potos α/versae taenomination1s, atque rui vni , quos in Min
ra erat ruet po 'us borealis . Tertiam tandem excitani ratronem flairm dabimus. . VI Huc etiam spectant actiones Magnetis in Ma-o t. m; aliquando enim se juvant, aliquando etiam
nominationys Ans vicinusimi, isa ut unum 'orum tantum modo congruant. In primo enim cossj idem es in se cunαο Magnex , quem tangit ferrum , -jus ponaeus Iustiner conivnom . quam elevares seorsm . y F. Quantum opus si . Magnetem ferreis laminis armare ad vim attractionis augendam , atque ejuν phae nomena , π efectur longe essicaciores obtinendum , ex Amet experrmen trs aperte constat. Magnes , qui inermis Iemuncram tantummodo elevat , su inet, ar maius Io. libras Iussentat . Id tamen mirabile of . quod 'cet armair vires hoc modo quoad insenstetatem, π es' cram augeantur , nihilominώs mis attrahendi longrus non extenditur , quam dum erat inermis: immo armatus habet Iphaeram aliquando breviorem.3O
299쪽
aos. Iam vero Magneιes hoc modo armantur . Pr mo , Magnetis polos invenire oporae r deinde Magno, si feri possit, ad Huram aliquo modo sphaericam com formandus est : poli complanentur, Me es , eae poto rism parte ira resecetur Magnes , ut duabus Iectionibus planis , quantum feri posm, latis, ciινα tamen alia rum mensurarum detrimentum.1remineιών r hujusmodi facies poliantur , duaeque laminae chalybeae femonibus, seu planis proportionales parentar, poliantur , supra complanatos polos ita aptentur, ut quantum feri pol si , congruant, o quasi ferruminentuν. Praedicti l
mInae duabus cupreis coronis lapidi arcte comminan-sur , ut unita, Du arcte commissa semper maneans .
Antequam Magneti parentuν Iamime; ejus virium e sicaciam praeno1cere opus est ἰ experientia enim demon ante , ιο crassior deber esse ferrea Iamina, quo intensior , ct e cacior Deris Ux astractionis . -3o7. Dubitarunι quamplurimi , in quanam rasione crescerent , auι decresceremi vires ejusdem , aut diversorum Magnesum λ ct utrum vires repetientes aequa Ies essens viribus attrabentibus eiusdem Magnetis, indemque ratione imminuerentur, aut crescerent intra sphaeram activitatis Magnesis pro raιAne di flantiaram a centro ipsius . Experimentis experimenta contraria esse se videntur. Primo enim muschembroeli experimento
comperit, Magnetem , quem aed id rei adhibuis, in
contactu pondus granorum I Mιrabendo elevasse, re pellendo autem nonnisi 24 arana in contactu ipso rem dise a . Hinc μm vires in contactia snt omnrum ma π mae , at ue a contactu recedendo similiteν decrescere debeant, idemmer Α Α opinabantur, vires repellentes per totam Magnetis armosphaeram esse attrahentibus minores , ad minoremque di antiam a Magnete di fundi . 1 OS. Verum pos quamplurima experimenta ejus rei gratia instituta a Mitchesi certum videtων ρνimo re
latum modo phaenomenon aliam prorsus habere causam mox indicandam . Secundo, in eodem Magnete vim re pellentem , atque attrabenrem ejusdem esse intenses,
eandem habere incaciam , O di sonis Iphaeram , ea
300쪽
demque proportione crescere , atque diminui . Tersio , Mirasque hujusmodi vires crescere, ac decrescere in ratione inversa quadratorum distantrae, ut est omnibus a. Dis miribνs , seu qualitatibus commune . o9. Super us igitur experimentum , ,σ deducta inde halisoluasio ea eo repeii debet, quod dum Magnes magnesi fecund- polοι inimicos admovetur, aliquid semper virium defruitur in ipsis inimicis polis, a quibus ori ur repulpo dum vσrα, e contrario poli dis iter ,
hoc es, amici ad se muruo accedunt, sese mutuo a semant artrahendique virtutem augent , ut repetrus alias experimentis conflat z nihil ιν tur mirum, quod dum Magnetes , aut corpora magnetica secundum inimicos, . seu repellentes polor sibi admoventur , debilior observetur vis repellem , quam attrahens in aliis de prehenditur . feriatae igitur vires non solum sunt aequales , sed iisdem variaetionibus obnoxii .
. Gaetu ferrei candenres a frigido Magnete for
iusime uriirabebanιur , atque senaciter Marneti adhaerebant i idem tamen Magnes candescens muIto remissius, α dobilius per eundem clavum a1rrabebatur, quam an ira : sed post 3. dies idemmo Magnes priorem atira benia Gm recuperasset deprehendebatur. is D. . Magnes.non solum, excisat, vimque attrahensi communicos ferro , illudque Usscis verum Magnetem ;sed etiam de ilioris vixistis Magnetem ita excitat, uroommunicatom inrosionem , asiue e caciam deincepico emet. ῆ-issa. Est θ alia rasio acut , seu laminas ferreas excitandi , aιque vim attrahendi illis communicandi. Simpliator illa quidem. , cum solo unius Magnesis contactu perficiatur , .minus tamen enax, quam alia jam relaraa hoc autem modo peragenda e η . Primo acus , seu
lamina strua excitanda debet esse subtilis , Ion γ , sis acu ι--utcumque ae sinens; multo enim melius . Ne ac ui bisce , quam aliarum figurarum acubus vires Magneιιs communicanrur, ut jam diximus . Secundo , contactur sat in mus Magneris , non et fro in aliis par tuus , m. gr. in aequatore σc. Sit deinde Magnes, quem
acua sani ι , armatus. Tertio , acus , cujus extremitas
polum primo tangat , supra polum ipsum uniformiter transducatur lente quidem , fortiter contra polum premendo, ac radendo, ab eademque cuspide semper incipisndo , atqM eundem solummodo potam tangendo .