장음표시 사용
311쪽
3 36. Neque Magnetes proprie dicti , neque Teuus
in omnibus suis partibus aequalem habent vim attra
bendi . Eit dicere , Aliquae Magnetis , aut Terrae partes
majorem vim habent attrahendi, aliae minorem , aliae etiam nullam, maximaque proinde in iis est partium diversitas. Id enim constat innumeris experimentis Uperius relatis, quae omnino videnda sunt . Tellus scilicet , & etiam Magnes est corpus maxime hete rogeneum , multiplici corporum , di materiarum genere compositum : jam vero omnibus notissimum est, quam plurima ex hisce corporibus nulla magnetica virtute esse praeditar hujusmodi sunt fluida eorpora, torran , olea , & alia multa . Secundo et Magnetes ex tribus potissimum elementis , seu corporibus compo
nuntur , partibus scilicet serreis, salinis , dc terreis: postremae nullam habent vim magneti eam , saltem dum ab aliis sunt separatae ; illa igitur potissimum
residet in partibus metallicis . seu ferreis: has autem in Magnetibus sunt inaequaliter impurae , neque se ψquali numero per totam Magnetis massam sunt dii persae r quae autem puriores sunt , & copiosiores , plus Virium continent, ut ipsa met experimenta demonstrant. Die endum igitur est, in diversis Magne eis partibus diversam esse attrahendi virtutem . Id etiam demonstratur ex eo, quod multo major in pinlis , re prope polos, quam versus Μagnetis aequato rem deprehendatur attractio .
337. Hinc sequitur primo , non omnes Magnetes
Eandem habere, aut aequalem virtutem: id vero non de iis tantum intelligitur quae sunt inaequalis massae, verum etiam de aliis, quorum maliae fuerint omni mo aequales . Cum enim partes habeant heterogeneas, sintque eorpora mxta , & valde impura, fit, ut pa ticolas attrahentes habeant neque numero , aut den sitate pares, neque virtutis intensitate strates . C roi,arii praeterea veritatem eκ perimenta demonstrant:
Cum ex iis habeamus, sarnissime fieri , ut Magnetes
312쪽
longe minores pondus multo maius attrahant, atque
fustineant. quam alii majores r Immo etiam quod aliquorum Μagnetum fruita , postquam ab integrCΜagnete suerunt separata , majus sustineant pondus. quam ante separationem integer sustentabat Μagnes cujus ipsa partes fuerant . Hoc tamen ultimum eAeo provenire potest , quod aliae majores Μagnetis Iartes impuriores, minorique metallicarum particuarum numero praeditae , aut etiam apta particularum , ct canalium dispositione destitutae , aliarum puriorum partium actiones , & virtutem impediant potius , quam adjuvent: dum scilicet magneticas cus pides ab hisce postremis prodire adnitentes aut retundunt, aut canalium obliquitate , ct angulis impediunt. Melius haec intelligentur , cum hypothesim, quae mihi ad Magnetis naturam explicandam videtur probabilior, proponam.
338. Atque haec Telluris, aut Magnetis partieularum diverutas , acuum , & omnium Magnetum de elinationis causa existit . Demus enim phaenomenon
illud eriperientia certum , quod scilicet acus ad polos ob majorem illorum efficaciam dirigantur , atque ea de causa aeum F fig. 2 r. tab. 2. ) in plano me ridiani disponi, illiusque culp:dem versus C Magnetis polum dirigi : acus ubique fere terrarum , atque .supra omnes fere Magnetes non directe , & exacte versus C respiciunt, sed hinc inde a meridiani plano declinant v. g. versus R . Jam vero ideo cuspis declinat , & Vergit potius ad R , quam ad C, qui
magis attrahitur ex ea parte , quam ex aliis . Parienim de causa inserimus , quod major in polis, quam in aliis Magnetis, aut Telliaris partibus virtutis ese sicacia existat: pars igitur R efficacius trahit, quam C, eaque propter versus eam partem declinat acu, . Secundo, fac, eamdem in R , & Y vim attrahendi existere , utramque autem viribus polaribus C esse minorem , vel etiam maiorem e tum vero impossibilis esset acus declinatio; cum ex utraqu' parte sequa liter impediretur , ut per se patet . Ideo igitur de
Clinat , nuta magis ex una parte , quam ex alia tra
hitur. Hinc si Magnetis, aut Telluris partes essene
313쪽
PHI SIC A. 3rx homogeneae, quoad vim attrahendi ; nulla esset deinclinatio Μagnetis . .
339. Ex eodem etiam capite oritur diversa Magne tis deelmatio in diversis locis. Si enim in divErsis ejusdem , aut diversi meridiani locis idem esset virium
e X uti a parte attrahentium excessus supra vires ex parte opposita trahentes . eadem ubique esset declinatio verius eam partem , ex qua major vis attraheret . Suppono interim, vires , de quibus loquor . directionibus , seu positionibus similibus relatu ad meridianum trahere , hoc est . angulos cum meridiano
hinc inde evicere aequales DAS , BAS fig. 2o. rsi enim anguli in diversis locis, quorum eomparatiΟ-riem instituimus , non essent similes; fieri tum posset, ut aequalia virium discrimina inaequales declinatio nes produeerent . Recte intelligimus duos Μagnetes inaequaliter ad eandem , vel diversas partes declinare ; si emcaeius ad dextram v. gr. tr hatur unus , quam ad dextram vel sinistram alter et vel si magnetes aequaliter extra planum meridiani diversis tamen directionum angulis tr Eliantur . 34o. Quoniam praeterea experimentis ediscimus .acuum declinationes non solum esse diversas eodem tempore in diversis locis, sed etiam diversis temporibus in eodem loco variare , immo occidentales mutari aliquando in orientales , & vicissim, aliaque ex parte nobis conflat , eam declinationum in diversis locis divertitatem pro causa habere inaequales pamtium globi attractiones r manifestum etiam est , se cundam declinationum variationem ab eadem eausa provenire: ac proinde partes globi, & Μagnetis non solum esse heterogeneas quoad virtutem attrahendi , sed etiam esse mutationibus obnoxias, viresque Magneticas in eadem parte augeri, imminui, deperdi , aut acquiri. ,
s r. Maxima vis Mignetiea sn polis residet, mel p sius agiις eaque ea a est Inclinatroius Magnetum . Prima propositionis pars aliud non continet, quam V 4 ve
314쪽
veritatem eXperimentis constantem e neque enim modo rationem occultissimi phaenomeni afferimus , factum solummodo experientia certum asserimus . Secunda pars facile a prima deducitur. Concipiatur
aeus Λ Fig. xo. suspensa, & librata in plano h rixon tali , quod sit planum S RΜr punctum S sit
polus arcticus, quem respiciat acus cui pis , illudque planum consideremus parumper impositum supra globum A fig. xi in puncto B, cujus sit hori Eon : duplici modo deelinat acus a linea ΜS horigontis me ridiana , primo per planum horizontis ita ut sit semper in hoc plano , sed extra planum meridiani ; secundo per planum meridiani, ita ut sit in eo plano, sed eκtra planum hori Eontis. Prima aberratio , quam dicimus declinationem , provenit a majori vi attrahente in plano horigontis , sed extra planum meridiani existente , cujus effica ela a meridiano deturbe tur Μagnes, ut jam explicavimus . Secunda igitur aberratio a simili alia vi provenit in plano meridiani existente , magisque ex una , quam ex alia parte agente , cujus actione aeus in plano meridiani convolvitur, horizontalique positione relicta, magis ab una parte deprimitur, ab alia vero magis attollitur: major igitur vis ex ea parte attrahit, versus quam acus inclinatur . Quoniam igitur aeus magis ine linantur Versus polos , efficacius a polis attrahuntur . Notandum tamen est, Μ agnetes non tantumine linari, dum sunt in plano meridiani, verum et iam eum declinant, dc in alterins circuli verticalis plano existunt; Cum igitur tum directe non ineli nent versus polum, dicendum est , non tantum inpolis, sed in regionibus circumpositis majorem esse, quam alibi virtutem attrahendi.
42. Vis magneιica a magnete in orbem circa ilium
di funditur , re peν omnia corpora dempto ferro lGberrime tranfit. Haec propositio ex ipsis etiam observationibus, &experimentis deducitur, ex quacunque enim parte magiacti. serrum admoveatur , ab illo attrahitur , aut repellitur , postquam ad certos distantiae limites fuerit perductum: vis igitur magnetis in orbem ab illo di se
315쪽
diffunditur: In orbem dico, non quod virtus magnetica sphaeram aliquam perfectam cirea magnetis ce trum componat, sed quod a centro, seu magnete versus omnes partes diffundatur, cum ex omni pareat trahat, aut repellat. Quod tamen extimam ejus virtutis superficiem, aut fines attinet, certum est , illam non esse sphaericam, cum longius multo agant Iartes potares, quam quae versus aequatorem Iacent ;ongius igitur verius polos, quam versus aequatorem vis magnetica extenditur.
363. Secunda pars non minus, quam prima , experimentis constat: inter serrum enim & magnetem in debit a d stantia positos , quodcunque aliud corpus , vel etiam vacuum interpone ; in ferrum tamen perinde aget magnes, atque si nullum illic esset impedimentum: per vacuum igitur , per mediamque comporum massam vis magnetica diffunditur, post illa obstacula agit, attrahit , repellit; unumque est semrum, quod ejus vim frangat, sistat, & impediat. Μira haec est magneticae virtutis proprietas, & phaen me non , quod tandiu explicari non poterit, quandiu intima magnetis natura nos latuerit. in pacto materiae , seu spiritus magnetis per media quaecumque
corpora libere transeunt , ab illustriori adhue in hisce rebus exemplo , electricis scilicet phaenomenis edo cemur, & de electricitate disputantes exponimus. COROLLARIUM.3 3. Habent igitur magnetes re euliares atmosphaeras seu limites , intra quos virtutem suam diffundunt , attrahunt, & expellunt: idque spatium circa magnetes positum illorum virium sphaera diei potest: intra eam scilicet spbaeram emeaeius vel debilius
agunt magnetes . Neque vero magnetum solummodo
proprium est , atmosphaeras circum se habere ; id enim omnibus fere eorporibus competere , alibi docuimus. Porro hujusmodi magnetum sphaerae magnam inter se diversitatem habeant pro varia ipsorum efficacia, &aliquando etiam mole opus est . Circa earum extensonem & intensionem nihil est, quod generaliter tanquam communem regulam statuere possimus experimenta semper consulere oportet, neque enim intensitates virium, neque sphaerarum 3mplitudines sequuntur rationem
316쪽
massarum; eum saepe videamus, a multo minor Iba magnetibus longius & intensius, quam a maioribus. virtutem diffundi. Statui ne tamen illa regula poterit, si materiae sint homogeneae λ Ne id quidem a firmare ausim ; cum multoties frustum magnetis ah integro corpore separatum plus ponderis iustineat , quam dum erat suo toti unitum, aut integer ipse magnes; fit igitur . ut partes magnetis sese etiam impediant , dum idem componunt corpus; hoc a tem posito non amplius vires rationem mallarum i
3 y. Vis magnetica intra sphaeram virium cui cumque magnetis aecreuiι in ratione inversa quadratorumaeo antide a magnete .
In hoc jam conveniunt communiter Physici, pos,
quam rem plurimis experimentis & observationibus tentarunt, atque examinarunt. Experimenta aliqua huc facientia 1uperius retulimus, ex iisque constat, acus ferreas, si magnetibus objicianturi & paullatim intermediae distantiae minuant ut , efficacius sem per , & efficacius trahi, quoad in contactu maxima sit tractionis intensitas: idque fieri obiervamus non secundum rationem inversam distantiarum , sed in ratione multo majori , qualis est ratio quadrat rum . Secundo, id etiam observamus, nullum intra virium sphaeram esse punctum , locum , aut distantiam, ubi magnes reapse non agat, illiusque virtus non existat , quod , ut modo dicam , fuerat aliquo
rum veterum Commentum. 3. Praeter haec experimenta , quae rem conficiunt, Omnium aliarum virium ,& virtutum corporum analogia hanc etiam confirmat. omnes scit icet vires materiales corporum, quae a centro aliquo circumquaque diffunduntur, puta sapor , odor, calor, lux in ratione inversa quadratorum distantiae diminuuntur , aut crescunt; unde eandem regulam in magneticis actionibus locum
habere, experimentis aliunde confirmantibus , con eludimus .
317쪽
346. Vim attrahentem ess in contactu maximam ,eκ propositione infertur et id alioquin eκperimenta confirmant I hoc tamen intelligo attenta solummodo lege modo data incrementi, & decrementi virium . Fieri tamen posse video, ut aliquando ob me uliares causas vis illa major sit in certa aliqua distantia , quam in ipso magnetum contactu e primo quidem , si ferrum secundum exiguam superficiem magnetem tangat, ante contactum vero magnam magneti superficiem objiciat: experientiis enim edocemur, Ion se magis & emeaeius trahi serrum , cum magna , quam eum exigua superficie magnetem tangit, aut illum respicit. Quid igitur mirum , si magna superficiei capacitas compensat aliquando, aut superat incrementum virium ex minori distantia proveniens . Forsitan etiam aliquando sat , ut ferrum in contactu trahatur solum, aut praecipue saltem a parte quam tangit, dum interim in parWa aliqua distantia non solum a praedicta parte , sed a pluribus aliIs circum positis trahatur.3 7. Examinandrim tamen superesset , quo pacto praedicta tegula contactum etiam comprehendat , Mirum scilicet vis attrahens ante contactum ad vim in contactu aliquam habeat rationem, an potius sit,
ut finitum ad infinitum. Hoc ultimum in viribus attrahentibus universalibus verum esse statuunt Nev-toniani ; quidquid tamen interim de iis viribus ea-thmque legibus sit , cum fuse de iis alibi loquamur, vim magneticam ab universali attractione esse longe diversam , Neutoniani etiam agnoscunt, eiusque actio nem in contactu non esse infinitam , quotidianis eX
3 8. Ex probata lege id etiam dedueimus, magnetem scilieet non agere in distans , quin per interme dium spatium suam virtutem diffundat. Inter vel res philosoph)s communiter admittebatur quaedam causarum, seu actioniam species, quas dicebant age
re in distatu , qmn agerent in propinquum , hoe est .
318쪽
quasdam esse causas , quarum vis, emeaei a & actiones ad certas oc magnas quidem distantias exererentur & prodirent , quin tamen per intermedia spatia aliquid agerent, aut diffunderentur: easque causas, & actiones ant albiam , dc ompathiam nuncupabant: earum albo vim magneticam adscribebant , cum existimarent illam hic solummodo existere , ubi se se exerebat . Qii id de θmpaibia, & antiparbia sentiamus, infra dicemus: interim annotare sum ciat: Primo , mhil nos in physico corporum systemae te , aut actionibus corporum agnoicere, quod non iit mechanicum , di secundum notas leges agat , ae proinde omnem an typathiam dc sympathiam corporum ad ebfluxus de influxus revocare. Secundo, vim magneti cam secundum communem omnium aliarum virium theoriam diffundi, neque aliquid agere, in remoto aliquo loco, quin per omnia intermedia propageturti transeat .
349. Eκ hae propositione sponte deducitur , quod
supra retulimus, dc experientia aliunde confirmat , ferrum videlicet a magnete attractum, aut magnetem a ferro motum suum accelerare . Hic nimirum est necessarius effectus virium versus centrum aliquod cres entium p cum majori vi major semper resepondeat essectus in eodem genere . Notandum tamen , faeile quidem obiervatii esse ferri motum versus masne tem accelerari , dissicile tamen, legem , qua hujusmodi acceleratio perficiatur , deprehendere : primo enim brevissimum sere est de tempus de spatium , quod a mobili percuri itur. Secundo, magna semper impedimenta mobile offendit vel ab attracti corporis gravitate , Vel a medio, cui innatat, de quod dividere dc separare opus est. Haec citerum magneticae virtutis proprietas , eadem omnino aut perquam similis terrestris gravitatis proprietati non levi indicio esse potest , quod eadem ubique sit causa osso. Hactenus notas magnetis proprietates rari ne, & experimentis demonstravimus; rei tamen fundamentum , dc radicem , unde dc proprietates jam dictae & reliquorum phaenomenorum explicatio dependet , non attigimus. Quid scilicet rei est , in quo
319쪽
PHr SIC A. 3 7 consistit , aut quomodo explicatur vis magnetis λ est
De aliquid mechanicum , an potius aliqua vis non materialis , quam nomine qualitatis , Virium, aut sympathiae nuneupemus Hoc totius rei caput est . atque nodus , quem si solveremus , Omnia magnetis Phaenomena non amplius admirationem nostram ex mcitarent . Quare nihil nos , tanquam certum in re obicurissima trademus , sed experimentis semper in sistendo , aliquid solummodo , quod minus a commu nibus Physicie regulis, atque a mechanicis caussis ab ludat , ii non ut verum, saltem ut verosimile , aut tanquam hypothesim proponemus.
III. Magnes, dum ferrum ad se trabiι , repellit , aut secundum directionem aliquam disponis , aliquid
vere , εν phrfice tanquam vera causa agit , o produm cis . Haec propositio vix in dubium vocari potest: Phy sei enimvero effectus, motus , phaenomena in ferro observantur ad solam praesentiam magnetis, quae in nullis aliis ei reunstantiis fiunt; magnes igitur eii ve ra eorum effectuum caussa physica ; neque enim ier rum movetur aut sustinetur sine vera causa & vi physice movente atque sustinente e ferrum autem Rse ipso moveri seu determinari ad motum , secun dum phylicae & naturae leges diei omnino non pos set: Secundum igitur philosophandi regulas physica illa praedictorum es Ruum causa est magnes, ab eo que physici influxus sunt, quibus isti motus peraguntur. Si cui in mentem veniret dicere , magnetem e se solummodo conditionem , qua praesente motus in ferro acciderent ; ille quidem dissicultati succumberet , a naturae sinplicitate, & communibus notionibus recederet , rem obscurissimam ei tra ullum fundamentum assereret : semper enim opus esset, eorum motuum causam physiaam assignare: audiri vero non
posset qui ad Deum vel ad peculiarem illius legem
recurreret, iisque tot diversorum motuum arieta tem tribueret. 332. Et hinc verum atque physicum influxum a magnete emanantem agnoscere opus est, atque Om
nem sympathiam atque antypathiam proprie dictam
320쪽
reiicere e sympathia enim & gn typathia sunt pura vocabula; quod iis significetur, determinari prius δε- portet e , antequam illae pro physicis motuum causis saluantur. Sed haec missa faciamus , cum nullus iam sit, qui veterum antypathi m aut sympathiam pro bet a
333. Vis magnetica non es vis aliqua non materiais lis , qualiratis , vixium aut Ompathiae nomine donata
sed es materialis in os subsantiae ef eniis, o reffluentis .
Aliud statuere non potest , qui nihil in Phyllea
admittere velit , verisque materialibus causis annuis
merare , nisi quod aliquo modo a nobis percipiatur. Propositionis duplex eu pars , quarum si primam e vincamus , secundam tritis demonstrabimus. Etsi tamen propositio, nisi fallor , satis emeaciter probari queat, minime camen gloriari nosumus, quasi uid lieet dissicilem nodum solverimus ἱ aliud enim est es-fectus magneticos per veram mechanicam impulsionem fieri , ipsamque virtutem in vero materiali influxu consistere, aliud vero modum rationemque aiasignare , qua ejusmodi influxus fiat et primum in hae propositione probandum est , secundum totius rei nodum sol veret.
13 . Probatur propositio : Actions , seu inquaevi
magnetis in ferrum conveniunt proprietates corporum e est igitur corpus, seu influxus substantiae materialis. Et primo quidem refringitur , cum ope armaturae ferreae obtineamu4 , actionem magneticam a
prioribus , quibus erumpebat, directionibus , aeque viis ad novas detrudi per easque piaecipue, relictis, & impeditis eae tetis . agere. s. Ferrum nr dicti influxas diffusionem omnino impedit ; recte autem concipimus, corpus corpori impedimento esse , non autem rei seu virtuti noci materiali & penetra bili, ut per se patet I si damus vim magnetieam non esse materialem ; qua igitur ratione ferrum illitis propagationem impedit 3 3. Ut virtus magnetica itiferro v. gr. conservetur , agat . & per illud diffumdatur; a certa pororum ipsius ferri ordine. & dire-aione dependet: ita ut si serrum antea excitatum .