장음표시 사용
561쪽
men est corpus defluens a corpore lucido per minutas partes. Contra hoc arguit, quia si sic, sequeret, 'duo corpora essent in code loco.
quod est impostibile. I cu diis fuit
Empedoclis, diceni 1s, ' lumen successive multiplicatur per mediu, sed hoc eli imperceptibile. Illud reprobat,quia dato, si talis multiplicatio luminis in parito spacio esset ina perceptibilis, non in m magno. In quarta parte determinat de vitibilibus in nominatis, dicens,l sunt quς
Jam lucida in nominata,quae non visentur in lum: ne, sed in tenebris, ut utredineS quercuum, Ocul Icato iam,& luporu,& vntas vermis luces
lenocte.Et subdit duo corollaria. Primum, color non ur sine lumile quia ppria natura coloris,eis, cpion moueat,nisi mouendo diapha
tum in actu, sed non est diaphanun actu sine lumine,igitur. Secuduorollarium,si ponatur corpus coloatum super visum, non videbitur, c hoc est pa hoc, qucul inter coloraum,&visum non eli diaphanum.
x quo inseri,' sensibile postu suer sen sum, non facit sensationem. Finaliter reprobat opinionem De Ocriti,dicetis, i, medium impeditisionem, io dicebat, st ii inter sphquia & visum noli rum esset vacuu, 1 haere videretur, & et quodcunq; artium visibile extilens in sphaera, ideretur. Hanc opinionem repro-it,quia ad hoc,l fiat visio,oportet,lorem immutare medium, modoesiet vacuum, nullum esset med tu,
itur. IEx quo inieri,quod in omni sensatione mediu, est necessariu, C .
dicit tamen,quod non omnium sensibilium est idem medium, quia medium, per quod multiplicatur sonus,eli aer, sed medium odoris non e strantum aer, quia pisces in aqua
Nuc autem primum de sono, se olfactu determinemus,est auo tem duplexsonus, ct .
Ι s T v D est tertium capitulum, Pς in quo Philosophus determinat de audibili,& auditu .Et diuidit in quatuor partes. In prima praemittit talem diuitionem. Corporum quaedam h bent sonum, viae, , auru,&corpora dura. Alia vero no habet, ut spongi. a,&lana.Ex quo inseri, Pad sonu in tria requiruntur, scilicet Dpercutiens,perculium, & medium. Quod probat, quia omnis sonus fit cum p rcussione, & ictus, sed in omni percussione sunt illa tria, l tu r. Dic i t sec undo τ corpora , per qfit lonus, di bent elle dura, & concaua, S letura. Dura, quia mollia male sonanr, eo P male iesistunt. Leuia, quia asper a non bene pollunt tangi. Concaua,eo, ludd melius retineatur aer. I Dicit tertio, ' medium, Pquod fit sonus,est aer,&aqua, naianu S tamen aqua. Ex hi, patet, Qualiter generetur inus: nam pu hoc, quod aer medius non potest de facili cedere percutienti, detentu, a pereusso rei, stente percutienti, Oportet aerem velociter, di violenter frangi. I Deinde Oiledit , quomodo generatur sonus per refiexionem , dicens, quod sonus pcr rcflexionem,
562쪽
E qui vocatur sonu Echo,sit hoc modo: na per hoc, I, aer motus, in quo penitus est sonus inuenit obitaculu, ropter quod flectitur unde moueatur & ille sonus. qui reuerberatur dicitur sonus Echon .s In secunda parte determinat de sono quantum ad immutationem medii, & extremi, dicens, percuti ias primo mouet aerem,qui est unus,& cotinuus. Et quia in organo est quidam aer in intru secus connaturalis, ideo quando coniungitur aeri intrinseco deserenti sonum, tunc dicimus audire'.
Ex quo sequitur quod animal noaudit in qualibet parte sui, quia noin qualibet parte sui eis aer connaturalis. I Dicit secundo, ille aer qui est in auribus,sin miringa,id est pelle illa,defeeit immobilis, ut possit F de se percipere omnes disserentias
sonorii. Et v, sit talis aer in auribus, probat a ligno, quia in aqua non audimus supple persccteia, eos si nus non ingreditur usque ad illum aerem. Et, tal is aer no moueatur, probat, quia aliquando contingit, propter motum spiritum absque -motitio exteriori ille aer naturalis moueatur,& tunc apparet nobis esse quidam sonus In auribus. Deinde movet unam quaestionem . Utrum percutiens sonet,vel perculsum 3 Respondetur, τ utrunque disserenter tamen, quia percutiens sonat mouedo,& pellendo aerem, & percussum sonat detinendo aerem, ita P aer existens inter percutiens,& percus sum velociter frangitur. In tertia, parte determinat dedisserentiis Q. notum dicens ui sicut color non percipitur sine lumine, ita disserentiae G
soni non percipiuntur sine sono. Unde differentie sonorum sunt acu tu.& graue,& dicuntur li nomina de sonis propter similitudinem ad tangibilia: nam sicut tangibile aeutumnaouet, & pungit velociter tactum, sic etiam sonus actus velociter m ii et auditum , & sicut tagibile graue non velociter mouet tactum, sic δε-nus grauis no velociter mouet auditum.In quarta parte determinat de voce,&primo de ca efficiente eius,
dicens, anima est ca essectiva principalis vocis. Ex quo infert, si nullum in animatum vociferat, & licet aliqua instrumenta musicalia dicantur vociferare, tamen non vociferat
sed faciunt sonum similem voci. Dicit secundo,Vnon habetia san HRuinem, non respirant, cuiusmodi sunt species,quia non suscipiunt aerem respirando, ideo talia non vociferan cu in vox non sat sine aere respirato.' Dicit tertio,' vox est sonus animalis secundum illam parte secundum quam suscipit,& emittit aerem Ex quo inseri, aer respiratus,& postea aspiratus, est subiectu vocis. Dicit quarto, p natura utitur aere rem irato propter duos fines sp P necesntatem vitae ut refrigeret calor naturalis ipsius cordis. Secu-do, ad vociferandum, scut natura
utitur lingua principaliter ad iusta
dum S secundario ad loquenaum. Dicit ulterius, si, organnm sorinatiuum vocis, eli vocalis arteria procedens ab ore usque ad pulmonem smodum fistuls ,& pulmo eit causa principalis quare vocalis arteria est
563쪽
. mativa vocis. Unde pulmo est rei frigerativum cordi Sattrahendo aerem. Ex omnibus inseri descriptionem vocis, dicens , 9, vox est repercussio aeris respirati ad vocalem arteriam, moti ab anima, quae est in illis Dartibus.Et dicit finaliter, P causa finalis vocis est alteri significare conceptum mentis.' Ex quo insert non omnis sonus, animalis dici-rur vox, sed quae fit cum imaginatione significandi.
ii &Eiu, I TV D est quartum capitulit, obiecto. in quo Philosophus determinat de odore,& olfactu dicens primo φ disficile est bene determinare de Od B re,quia peiorem olfactum habemus inter alia an imalia. I Quod probat, uia nos non odoramus nisi delectao aut stridando, sed delectatio, &tristitia impediunt rectum iudiciuolsi tus. ' Deinde ostendit quomodo olfactus habet quanda in limili
portionabiliter est dicendum de olfactu licut degultu , lula proportionabiliter se habent species odoris &saporis, ita ' species odoris sequuntur species saporis, sed sapores sunt nobis certissime noti, ita gustus est quidam radius , & inter citera animalia habemus tactum certissim v. l Lx quo inseri, quod inter caetera animalia homo est prudentissimum animalium,quia homo habet certis simum tactum,& per tactum cognoscimus ingeniosos ab aliis. Nam di.
cit Philosophus, a, duri came, inep Cti mente dicuntur, sed moles carne, apti mente dicuntur. IDeinde ostedit quomodo nominantur species, odoris dicens ' spes odoris eisde nomini b. notant qb. notant spes, sep
ris. I Deinde subiungit, si, olfactus
poteli percipere non odorabile,quia visus percipiet tenebra in,& auditustilentium, ergo olfactus potest percipere non odorabile, licet hoc sit per accidens. Et dicit, quod non odorabile dicitur tripliciter . Vno modo. quia nullum odorem habeat. alio modo, quia paruum odorem habet. Tertio modo,quia paruum Odorem habet. l Deinde determinat de medio ollaetus,dicens, ' medium per, quod sentitur odor est aer, vel a qua quia mediante aere contingit odorare,& etiam mediante aqua, ut patet
de piscibus, qui a longe prosequuntur alimentum. I Deinde mouet Unam questionem. Utrum animalia non habentiam sanguinem . sentiat odorem per olfactum, vel per alium sensum s Et ur, ' non per olfactu, quia non respirarre,& perceptio odoris fit cum respiratione igitur. luit praedictam dubitatationem,dicens, w animalia respitantia percipiunt odorem per olfacium,quia talia animalia aliquando corrumpuntur &l duntur a magnis odoribus, ergo si num est,quod talia a talia percipiunt odorem,dicit tamen Philosophus,3 animal ia respirantia sanguinem habentia,& animalia non respirantia non similiter percipiunt odOrςs. Quod declarat per simile, quia quaedam alatia habent palpebrias ad Κ Κ coopc
564쪽
E cooperiendum oculos, & talia non sine medio. De gustu declarat , o a Guident nisi mouendo palpebras,alia si aliqi is esset in aqua,&esset quida sunt animaliand habetia palpebras, sapor admixtus illi aquae, Sponeret sicut sunt illa,quet habent duros o- supra lingua Percipiet,quod in non culos,& talia vident sine motu pal- fit de aliis sentibilibus: na colore po-pebrarum , ita similiter sun quaeda sito supra oculum non fit visio, ergo animalia supra oreanu olfactus pel- gustus fit sine medio extraneo. Etialiculam habentiai talia non odo- per gustum non I cipimus saporerant sine operatione talis pellicule, i line humiditate, io natura dedit in
quidem opertio fit per re atione, lingua saliuam, ut media nulli cito talia animalia odorant respiran- sit percipi sapor connuenter deterdo,alia quae non habent pelliculam minat de obiecto gustus, dicens, psi supra organum olfactus,& talia odo cuivisus est perceptiuus visitau , &ram non respirando. finaliter di- inuisibilis, &ita gustus es peregii organum gustus est uus gustabilis,lc no gustabilis. Dic
dum species saporis, ita organum factus est in potentia ad recipienduspecies Odoris.
Gusabile autem en quoddad har tangibile, Θ hoc en causa, quia non sit 1ensibile,ctc. .
De gi 'u Is et v o est quintum capitulu, ' in quo Philosophus determinat degustii,&gustabili praemittens primo talem conclusionem . Gustabilete. 4 coestibile,& hoc rone humiditatis. Deinde determinat de organo gustus,dicens, porganu gustus non delee actualiter humidit,quia recipiens debet esse denudatum a natura recepti,& cum organum gustus, sit receptiuum sperum gustabilium, sequitur 9, erit denudatum ab humido, ut possit iudicare de humido.
Quod Pbat per quoddam signum, quia cum lingua est nimis sicca, no
est quodam modo tangibile, quod percipit saporem nis suerit hume- probat duabus ronibus. Prima il- ctata,& similitercu lingua est mul-lud,m taeitur, sine medio extraneo, tum humida, & permultos Capores
humectata, non bene iudicat de saporibus, quia organum gustus non debet esse multum hunaidum, neqὸ multum siccum. I Ex quo patet , Rinfirmi habentes multam numidi-
est tanstibile, sed gustabile est hmoi, igitur 'Secunda ro, illud quod percipitur cum humido, vel in humido est quodammodo tangibile,cum humiditas si qualitas tangibilis, sed ta . . . fustabile eit limoi,igit.Minor patet ratem,& amaram supra nguam,in quia no gustatur nis; sapor, & sapor dicant omnia amara. ' Finaliter est de natura humidi. Ex quo in- numerat species saporis, dicens, Psert Philosophus,3 gustus est quida sunt septem,scilicet duae extremae, Ius,ita *gust Stactus coueniat scilicet sapor dulcis.& sapor ama- inmissentie di,cum utrunq; sentiat Ius, di medii sapores. s p
565쪽
A propinqua dulci est sapor pinga is,
S propinqua amaro est sapor salsus , de inter istas species sunt sapora ulterius, acetosus, acutus, S stipticus. Et subd i r,v organum gustus debet cile in potentia ad recipiendum species saporis.
T. e. roε. D E tangibili autem , se
di inde. tactu eadem ratio, si enim ta-
rn, oc. Deliab I s T v D est sextum capitulum de tangi. huius tractatus in quo Philosephus bili. determinat de tangibit i S tactu. Et
diuidi tria tres pal tes. In prima mouet & soluit duas quaestiones. I Pr:
ina, utrum caro in habentibus carnem litorganum tactus, vel media, vel visunque. Ibecunda, utrum ta-B ctus sit unus sensus vel plures. Proculus declaratione ponit talem conclusionena . I Sensus tactus non est unus, sed plure,. Probat, quia Omnis sensus unus videtur tale unius cotrarietatis tantum perceptiuus, sed sensus tacitus no eli huiusinodi, igitur. Maiorem probat inductive in aliis sensibus .Minorem probae, quia ta-
ictus est pceptiuus calidi, & irigidi, humidi & scci. I Et si dicatur sensus auditus est etia perceptiuus plurium contrarietatum, ut grauis S a cuti, magnitudinis&parui ditis. Respondet philosophus, ουν qualitates perceptibiles per auditu sunt reducibiles ad unum commune obiectu, scilicet ad sonum , sed sic non est de qualitatibus, perceptibilibus a tactu. Consequenter philosophus soluit primam quaestionem, dicens caro non est organum tactus. Et si- Cqui s arguat 9 sic, quia posito tangibili supra carne, flatim percipimus ipsit in tangibile , ergo signum est
quod cam lit organum tactus . R i pondet philosophus negando consequentiam, quia si supra carnem ex renderetur aliqua pellicula tenuissin a,S ponatur tangibile supra eam, statim percipiet tane bile, ta tan ei notum est, illa pellicula non est organu in tactus. Probat et iam 9, caro non sic organum tactus duabus ronibu S. ima, quia caro est mediutactus, eigo non est eius organum. LAns patet,quia in lentu tactus me- 'dium debe elle intrinsecum, sed tale medium non poteti esse aer neq; aqua, igitur Oporici cis lit caro.sSecunda ro sensibile politum supra sensum non secit sensationem, sed tan Dgibile positu supra carnem facit seni ationem era , caro non erit organu tactus sed erit mediii .s Et si arguat, si sensus tactus habeat unu m*dium, sequitur m erit unus sensus . Respodet philosophus 9, consequentia novalet, quia v ii, , gustus , & olfactus percipiunt sua obiecta per idem mediuna,& in mani sellum est cr illi se sensus sunt plures. I Ex quo inseriphilosophus si oportet tangibile, tagere naediu conaturale,quia inter ta bile & taetu debet ese mediii. cudo insertinnulla corpora dura in aere vel aqua prit latagere sine medio. IIn secuda parte mouet dubiu. qualiter drni gustus S tactus seraedo a mediu extraneu & alii sesus. Rndet philos phys mediu extranesi pure accide tali eris fiet ad sesatione i sit per
566쪽
F per gustum, aut tactum, quia si tale
medium non esset, non minus fieret
sensatio, ideo tale medium soluestaccidentale, sed in aliis per se requiritur. In tertia parte determinat de obiecto ipsius tactus, dicens, Pobiectum propriis ipsius tactus sunt quatuor quali tates primar. I Deinde
determinat de organo tactus dicens porganum tactus est, quidam neruus extensus per totum corpus admodum rectis,existens in media dispolitiones qualitatum primarum: di debet esse in potentia ad recipiendum species qualitatum sensibiliu, debet etiam esse in proportione media illarum qualitatum. I Finaliter insertu, illae qualitates primae secudum excellentiam earum non sentiunturiquia sensus tactus consistit F in media proportionc qualitatu , &ab excelleriis ipsarum corrumpitur. sensiusi potentia p rsu a. Qv A E R 3 T v n utrum sensus sit potentia passiva. I Et arguit primo tr non, quia materiae est pati,&formae est agere, sed sensus non est materia sed magis forma,quia videtur i, sit ipsa an inaa, igitur.' Secundo sc Sentire est agere, ergo sensus videtur esse potentia activa, & per consequens non erit potetia passiva. Antecedens patet, quia sentire importatur per verbum activum, igitur videtur 9, sit agere.WTertio iic. Quia commun iter dicitur u, intelligere S sentire sunt actiones immanentes,igitur sensus erit potentia activa. Quarto sic. Basiliscus visu suo interficit hominem & mulier menstruosa inficit speculum ded hoc noesset, nis potentia visiva esse activa, igitur. Quinto sic. Sequeretur, I virtus vegetativa esse nobilior sensitiva, quia omne agens est nobilius
pasIo, modo omnes concedunt virtutem vegetatiuam esse activam.
In oppositum arguitur per philosophuin in textu. In quaesti
ne erunt tres articu. Quantum ad primum.
PRIMO sciendum, 'de actione Spassive multi diuersimode locuti sunt illis tamen modis onasiis ponuntur aliquae condusiones. Prima: Sensus est potentia passiua,quia omnis sensus est receptiuus litae scrisationis, igit est passivus.-Scda coclusio. Nullus Seius e receptiuus primo, & inaediate speciei sesibilis sed ipsa spes sensibili si mediate in organo sensus recipit. 'Tertia cocluco. Sesus exteriores recini ut suas sensitiones saltem partialiter a sensibili: nam omnis sensatio sensus exteri ris immediate causa rura sensibili, S sensu, seu potetia sensitiva. Quarta coclusio: Non omnis sensatio sensus interioris causat immediate a Sesbili, sed saepe a spe se sibili. i. aphata ratae: na ipse sesus interior no sotu cognoscit in osentia obiecti, sed et in absentia & lioe no est nisi s speciem, igitur. Quinta coclusio: Oissensus tam in serior, quam exteriorcst potentia activa,quia omnis talis partialiter causat suam sensatione. Vnde visio qua Petrus videt albedinem, partialiter causatur ab ipsa potentia visiva & ab ipsa albedine ideo omnis potentia pastiua dicitur esse acti-
567쪽
Α activa eta est productiva partialiter philosophus in tex. Pro euius decla C
ae selationis. Et siqs dicat, ergo ratione est aduertendum tr dictum seoueretur, quod idem esset agens Arist. debet intelligi, lensus non& patiens respondetur breuiter, qa decipitur circa suum proprium lenidem respectu eiusdsdem Sc simul, sibile, ut visus circa colorem, quineil agens Spatiens.& hoc non est in sit color, nec auditu6 circa sonum, conuenien ut allas visum eis. Visu quin sit sonus,tamen bene decipitur est etiam in logica quomodo senti- iudicando quid eit coloratum, Scre& intelligere,&omnis operatio ubi eli , aut quid est sonans vel ubi potentiae animae eit vera qualitas, est. IEt aduerte quod communiter de prima species qualitatis. Visum dicitur quod tres conditiones requIeli etiam quare dicuntur actiones, runtur ad hoc quod sentiis non decnon quidem sint in praedicamen- piatur circa suum proprium sentibito actionis, sed propter duas condi- le.' Primo requirit ut, lorganum tiones,quas habet operatio cum a- sesus bene sit dispolitiam ,eger eniimctiones. Prima est, quia operatio propter In sectionem linguae male iusemper est in fieri, non quidem sue - dicat de saporibus, etiam habens cessiiuo, quia operatio est indiuilibi culos ς' ros, male iudicat de coloralis, sed in fieri idest incontinua de- bus .s Secundo requiritur quod me pendetia ad eandem causam conser dium sit purum propter hoc inale tu
B uantem, idest ad ipsum obiectum, dicamus de luce solis propter hi Douod eli causa conseruans huiusmo mos existentes internos & lolem.
i nerationem. s Secunda, quia si Tertio requiritur quod sit debita
operatio transit in obiectum sicut distantia inter visibile&visum. Vnin terminum, licet non accipiat esse de si a longe videas colorem pann liper eam. Visum eis etiam alias , pu- non poteris de eo bene iudicare , &ta in p. physic. quomodo operati praeter istas conditiones multae ad-nes,licut sensationes dicuntur actio huc certe requiruntur. Oratet. n. nes immanentes, & quomodo illa quod sensibile sit virtutis sulsciendi vi sio erat diuisio aequiuoei in sua tis ad emcaei ter mouendum sensu, uiuocata.Et omnia illa vult habe auditus. n .nO p'sctbenedi scernere
Sco quotl.q-I3. . . sonos valde debiles. I Oportet etiaan sesus S ECvNDo sciendum, scire quod medium si sui hcienter dipo Possit de eatextum incidunt aliae dissiculta- situm ad sensationem: nam in tene ςipi ςixς tes.σPrima, virum sensus possit de bris color non apparet nobis, vel ncipi circa suum sensibile proprium' apparet,apparet nobis obscurior, ἀατ Et arguitur oe sic,quia visus a longe sit. I Rcquimur etiam quod obie-S in obscurcialiter iudicat decolo- ctum, de quo debemus i vilicar ribus,quam iacit de prope, igitur. non appareat iuxta aliquod con-CItem infirmus iudicat dulce esse trariorum quorum ipsum eli me amarum,igitur. In oppositum est dium: nam opposita iuxta se polita
568쪽
mapis elucesciit. I Aduerte ulterius et sensus adhuc decipitur circa su . :oprium obsectum seu sensibile,oius etiam illi, conditionibus obseruati, quantum ad cet tum gradum,li enim colores sint in spinquo gradu albcdmis,ves nigredinis no uidicabilis eorum differentiam , immo valde eli difficile indicare de certo gradu colora, . I Et aduerte θ licet omnib. conditionibus politis adhuc sensu, decipiatur quantum ad certupradum, , et spem, hoc tamen no eliin maiori paxte, i. in multis. 'Aduerte finaliter, ' Arist.ex suo dicto noluit habere, seu ponere differet iainter sensibilia propria S comunia: nam sicut visus non decipitur de colore,quin sit color,sic nec de magnitu duae quin lit magnitudo, sed voluit ponere driam inter se sibilia per se. S per accidens, quia circa sensibilia. pcr accidens sensus pol decipi, non iblii in pauco, sed et in magno,
etiam appositis omnibus conditionibus, ut aliquando propter colorem, iudicamus hoc esse mel.
T Tio sciendum, pincidit alia disti cultas.Vtium ad videndu, requiratur lume3 Ad quam riidetur per aliquas propolitiones. I inima,hinim requiretur ad videndum, ut patet per experientiam: nam in loco
simpliciter tenebroso nihil videm'. ' Et siquis arpuat, quia si in camera
clausa,& Omnino ti nebrola spargeretur nix illa videretur, etiam multi lapides in loco tenc bruto viderent.' Rei pondet u r primo, r illi lapides precui si sunt lucidi, ita st habent lucem sibi incorpol aram, a qua procedit lumen,per quod videntur lapi- G
des. s Dicitur secundo, ' colorata specialiter a. ba habent lucem sibi ita corporatam .s Secundo propolitio, lumen causatum a corpore, lucido recipitiar in medio,& in organo. Unde lumen differt a luce,quia lux habet esse fixum in corpore lucido, sicut color in corpore colorato, ideo vlouetur cum corpore lucido ad motum eius, sed lunae non habet ex fixum in medio illuminato, ideo non
mouetur cum eo. ' Vnde debemus imaginari, quod lumen non est nisi sicut species. quae est repraesentatio lucis multiplicata a luce usque a su sum, per quam speciem lucis vid tur lux,sicut per speciem coloris via detur color. Vnde non est imagi. nandum,' proprie loquendo lunae videatur,sicut enim species coloris Hia si videtur, sed sicut per speciem coloris, color videtur, ita per lumen,Pest species lucis lux,videtur. Ex quo poteli inseret, lilia est vera, vid mus luce solis per lumen ab ea multiplicarum licet hoc no sit per radios rectos. Tertia proposit io, lumen cadens supra colorem , non reddit ex eo cClorem vi tib lem sic, quod aliquam formam sibi imprimat, quia
si corpus coloratum essep nitus opacu lumen non reciperetur in eo ad aliquam eius profunditatem , & rii
secundum i lia posset videri. l Quarta propo clumen non requiritur in medio, ut disponat ipsum medium ad recipiendum spes coloris, quia in medio tenebroso recipiuntur species coloris, saliena ita cito sicut lumen. I Quinta propositio, lumen non m
569쪽
A qui titur ad videndum,ut det coloribus formam inserentem per quam moueat sensum. I xta propolitio, lumen requiritur ad videndum adu, limul lumen & color tussiciant admouendum visum,& ad imprimendum organo speciem, Unum imaginor, l, nullus color habet actum mouenti diaphanum nili ratione, qua participant aliquomodo natura lucis.Et quia colores specialiter nigri valde modicum parta pant natura Licis, ideo non sum ciunt per se ad eandum speciem in medio,& organo sufficientem ad vilionem .sed ad
Leniente lumine extrinseco,tunc color simul cum illo lumine agunt.
7 sit ob s QE ARTO sciendis,' circa texiectu adς miminalia disticultas. virum color desie ki' obiectum adaequatum potentiae visuae, vel ipsa lux. Respondetur brB quod neq; lux, neq; color cum multa alia sint pse vili bilia, sicut lumeia magnitudo, de qua pollea dicet. Respondetur erso' obiectum adaequatum potentiae vi suae dr ese Wisibile. I Dicunt tamen aliqui,u, qualitas sensibilis communis ad colorem lumen,& lucem,est obiectum adaequatum potentiae visivae, sed hoc elim ultum difficile sustinere quia potentia visiva excederet suum obi
ctum,quia sentibilia communia sui per se vilibilia, ut magnitudo,& figura,&tri non continentur sub talisε sibilia qualitate sensibili.' Secunda dissi-
coia,qus cultas,utru sentibilia comunia quae ecqu0x sut quin ilis magnitudo,figura, nu merus, motus,& quies, sint sensibilia,per se,vel per accides.Et ur quod selum per accidens,quia magnitu-
do non cadit sub obiecto alicuius se C s. litem sen lus non cognoscit nisi mediante specie, sed magnitudo non causit speciem igitur. Inoppolitum eli philosopsus in text. Proculus solutione supponitur ut habet M. quod sensibilia communia Lib. a.di. sunt per sensibilia . Aliquid tamen 6.i Diotu.
dicit ii, se dicitur per se seni bile
pliciter. Primo, quia habet Fati εmouendi potentia line alio,& sic se- sibilia communia non dicuntur sensibilia per se. Alio mo aliqd di sensibile p se,qd no het quo moueat, isdim cum alio mouet, di sic sentibilia communia dicuntur per se sen libilia,quia cum alio puta cum sensibili proprio mouent sensum, sed sine ipsis non possunt mouere, ita Psi magnitudoesset sine colore,no posset mouere aliquem sensum. Ad- tiuerte ulterius, quod quando dicitur, quod quies ell sensibile commune, non debet capi pro pura priuatione minus,quia illa,nec per se, nec cu alio poteti mouere sensum, sed debet capi pro corpore quiescenteis. I Non oportet etiam dubitare de numeresnam videtur dicere Sco i. .
le. Dicit enim quod mirum ei set si ieri id
sensus non posset iudicare de nume ari I, in-ro suorum sentibilium,cuna nume- cipalem.
rus sit sensibile per se, ut habetur intex tu. Et hec de primo art. Quatum ad secundum. Dus ITA Tva primo,Vtrum
sit dare maximam distantia , a qua ΑΠ visuq poteth videre suum Obiectum h ἡ- Respondetur ad dubium, ponendo aliquas propones .s Prinia, non eli' distantia. dare
570쪽
E dare maximam distantiam, per qua possemus videre aliquod obiectum, Immo non est dare aliqua tantaindi stantia quin possemus aliquod obiectum videre per maiorem in duplo,quia maius visibile ei correspondens videmus. ISed ista propositio
solet restringi, ponendo certum visibile. Verbi gratia faba, qui sempermaneat in eisdem dispolitionib.&secundum quantitatem suam,&secundum omnes qualitates,& p
nendo certum medium, ut aerem,
qui ponatur semper manere eiusdesubtilitatis, & diaphan ei tatis, & in omnibus aliis dispositionibus requisitis ad visionem& ponendo certum obiectum cum suis dispolitionibus. 'Tunc qusstio est, utrum sit dare maximam distantiam,per quam si-F ue ultra quam illa saba possset videri. Et de hoc ponuntur alique coctu Conclu- siones. I Prima, non est dare maxisionea . mam distantiam per quam sue vl-rra quam illa laba post videri, quia signetur illa maxima distatia per aduersarium, tunc per illam distatiam faba videbitur,& erit visio aliquantae intensionis, modo suppono quod si obiectum sit in maxima distantia
ad oculum,tunc intense videtur', &si elongetur minus bene & minus intense videbitur, sequitur ergo quod si faba continue elongetur, non statim corrumpetur illa viso, ideo a maiori di stantia videbitur, licet rem illius. I Secunda conclusio. Ultra spacium,in quo faba videtur,est dare minimam distantiam, per quam sue ultra quam saba non videbitur,
quia est dare spacium, quo non videbitur,& in quoliber maiori circa Gillud potest videri. ITertia concluso. Non est dabilis simpliciter minima distantia per, quam faba non possit videri,quia si faba poneretur
valde prope oculum,non posset videri,etiam per medietatem illius distantiae minus posset videri. I Quarta concluso non est dare minimam
distantia,per quam illa saba videatur,quia si in aliqua distantia videatur,ergo v ilio illa est alicuius intensionis,&potest remitti,&hoc si approximetur visibile, igitur. Quin
ta conclusio. Infra spacium in quosaba videtur est dare max imam distantiam,per quam non videtur,sta imaginentur duo spacia coniuncta per punctum, tunc in uno non videtur propter propinquitatem,& in pucto non videtur, & vltra potesti vi- Hderi elongando, igitur. I Et aduerte lest magna disserentia inter istumodum locutionis, in qua videtur, S per quam, seu ultra quam videtur. Non enim est idem jacium in quo videtur , S per quod videtur, quia spacium per quod videtur, est praecise contentum inter visibile, &oculum,&in illo spacio non est faba, sed ultra, ideo in illo spacio non
videtur, sed ultra, ideo oportet ponere alias conclusiones. I Prima.Est dare maximam distantiam in qua faba videtur. Secunda conclusio. Ultra spacium in quo videtur, non
est dare minimam distat iam in qua
non videatur, quia signato puncto, distantiae in qua videtur, oportet Psit terminata ad punctum ulteriorem,& tunc illa non est minima in qua