장음표시 사용
591쪽
A gnitionem istius. I Ad secunda dici
tur primo,s,dup exest ratio, stilicet apendi, & agentis. sSingularitas enim est conditio agentis , 5c noratio agendi, sed ratio agendi est ipsa sernia in singulari, secundu qua singulare agit S sic bene dicitur, ipspecies dcbet repri sentare secunduillam rationem agendi, sed non secundum rationem agentis. Vel pote ii dici generaliter , qtiod quando species generatur ab aliquo, sicut a totali causa, reprssentat ipsusn subratione,suppleagendi, qua gignitur, & concomitanter sub ratione Senerantis. Intellige. Dv v i TAT v a secundo.Vtru
em v PQx illucta icta. Aristotelis sit verum, ini,smara' quo dicitur, et necesse est intellectu speculari intelligentem phantasma specula-quo. ri,& φ intellectus ad intelligendud debet se conuertere ad phantam a
ta. IEt videtur, I, non,quia intellectus multa intelligit, quorum non sunt phantasmata, ut lunt intellectiones,& volitiones. Respondetur, S pro solutione supponitur, ' talis est connexio illarum potentiarii, scphantasie,& intellectus I statu illo, quod nillil intellectus intelligit in uniuersali,nisi cuius singulare phantasiatur,nec est alia conuersio intellectus ad phantasmata, nisi est, intel- ligens uniuersale, saltem materiale, seu sentibile phantasiatur eius singulare,& intellectus sic intelliges uniuersale d icitur se conuertere ad phatasmata secundum illum s sum.' Sed rellat alia disti cultas, scilicet. Vtrum oporteat intellectum esse de nudatum ab eo, quod ipse intelligit,& videtur, quod non, quia non Coportet sensini esse denudatu a senia omne resibili. ergo non oportet intellectum este denudatum ab intelligibili. An ἔ Eliu tecedens patet de tactu, qui non eis dat si recedenudatus a quatuor qualitatibus Pto. primus. si te intellectuς p5ti melligere quodlibet ens,& in non est aquolibet ente denudatus, ea no est denudatus a seipso. In oppositu est Philosophus i textu, ubi dicit, ne fcesse eit intellectum esse immixtum cum eo, quod in teli igitur. Pro solu-
tione ponuntur aliquae conclusiones, seu propositiones.s Prima propositio, intellectus noster non est denudatus ab omni eo,quod pote it intelligere, quia potest intestigere seipsum,& tamen non est denudatus a seipso. Secunda pro positio, intellectus noster potest dupliciter aliquid intelligere. Intelligit enim ali Dqua primo, id eis sine discursu ex intellectione privula, & potest intellipere aliquid med ante alio,puta per discursum,potest etiam aliquid intelligere directe,& aliquid per ress
xionem. Tunc ponitur tertia propositio, oportet intellectum esse denudatum ab Omni eo,quod primo, S directe rccipit. vel intelligit. Et per hoc luitur secunda ratio. I Ad primam, visum est quomodo lensibile positum supra sensum non
ei t sensationem. Duni 1 A T v n tertio, Vtrum utrsi ant- anima rationalis sit imortalis . IEt IV D-
, i detur quod non,quia homo. e morialis. corrumpitur: ergo forma eius desinit esse, sed forma hominis ellanima: igitur. IItem dicit PLilosophin M in a m
592쪽
E intextu, quod intellectus passuus
se corrupitur, ergo & ipsa anima cum snt idem. In opposituin arguitur
per Philosophum,qui dicit secundo
nuius, εχ intellectus separat a corpore sicut perpetuum a corruptibili.
sEtiam dicit in hoc tertio,'pars intellectiva est immortalis. Ad dubiu respondetur ponedo talem proponem, secudum veritatem & side, Vide se. Anima rationalis, est imortalis, sed
in diit. quid de hoe senserit Philosophusai.d ibii. dubiu est, nam in diuersis passibu,
vr adducere auctoritates ad utranq; partem. IDicit.n. in hoc tertio,' intellectus est separatus. Dicit etiaduodecimo Metaphy.- solus intellectus. i. sola anima intellectiva manet post corruptione totius. Etiadecimosexto lib. de Animalibus dis cit intellectum venire de foris:ergos non incipit esse per generatione, Sper consequens non potest accipere non esse per corruptione. Dicit et,in 2.Ethicoru,u, sorti, debet se exponere morti pro republica,& loquitur secundu iudiciu rationis natura-l is: igitur secundu ronem pote t cognotici immortalitas an i m.r. patet,
quia propter quodcuq; bonu ito potest quis appetere omnino suu non esie: Ideo ex istis videtur velle Philosophus,litellectus sit immortalis. ISed oppositum v x velle in alis, i cis,nam videtur dicere pili mo cceli, li. O in Sm Mi et octauo I hys. 9, omne, - quod incipitcsse, desinit esse. IVni de ibi .r velle contra Platonem Pro
impossibili,'aliquid inceperit cile
poti no esse, id sit ppetuit,& immortale: io apparet, u ι hilolophus fuit multu dubius in hac materia,no ma Ggis accedens ad una in partem vadalia. Unde quantuncunq; aliquis esset magnus Philosophus no posset sum cieter lumine naturali pb
re immortalitate animae. Et ad P
nem,quae fiebat dici tur, v in corruptione hominis corrupitur ipsa humanitas,quq eli tertia entitas distincta ab ipsa anima, ct corpore,& non
corrumpitur anima rationalis. Et hic de secundo arcie. Quantum ad tertium sit. COM CLusto responsalis : Art. 3.
Intellectus noller non pure se habet ad ipsam intellectionein, sed effecti-
uetanu causa partialis, quae conesu so relinquitur no.ex dictis, etia ex
dictis sum cienter patet quid sit diacendum ad rationes. H
I ED IVI SIBILI VM T. e5 2I. quide igitur intelligentia in his ει ind e t,circa que no est falsum, M. .
I s r g est secudus'& vltimus tractatus huius libri, in quo Philos phus determinat de intellectu,&actibus eius, S ci de potentia motiua,& de disserent ia animatorum ab inanimatis. Et diuiditur in tria capitula.' Primum diuiditur in lira Duplex partes, dicens, w duplex est opera- operatiotio intellectus. s. simpliciu apprelien intelle'
sio, ius est in his circa,qus no est sal in
sum. Secuda,est copositio, vel diui parat ut so S est eoru,quae sunt vera vel sal ad ini, v.
n. Et di semunt i tae diis, quia simpli
593쪽
A lo, postea coniuncta sunt suis collis. ma, sicut se habent sensibit ia ad sen Cmecundo differunt,quia in compo sum, ita phantasmata ad intellectu: sitione, vel diuitione est veritas, vel nam sicut sensibile facit speciem sensalsitas, sed non simplici apprehelio sibilem, ita phalasma iacit speciemne. η Tertio disserunt, quia intelle- intelligibilem, sine qua intellectus ctus in sua prima intellectione spest non intelligit. ἰ Octava, sicut prster
verus, non aut in secunda. Et quia sensus particulares oportet ponere dicit, ' prima operatio est intellige- unum sensum communem, quo aptia indivisibilium,ollendit. q indi- prehendantur obiecta omnium senuisibile dr triplicitet. I Primo, quia suum particularium , & ponat dria est . nu cominuitate, actu indiuisu, interipla, ita etiam oportet ponere ut magnitudo. PMdo aliquid dr unum intellectum intelligetem omin diuitibile secundum speciem,pu- nia. I Nona comparatio, tam in sentaq .Od est unum secundum specie, fu,qua istin tellectu est aliqua doluvi homo animal, vel domus.' ser- dicium practicum', quo intellectustio modo di indivisibiles impliciter, mouetur ad aliquid prosequedum,u est indivisibile iniri secundum a- vel sustendum,aliquando etiam esteium,quam potentiam, ut punctus. iudicium speculatiuum, quod est sis In lecunda parte ponit aliquas co ne omni actione,hoc est, quod non paratione, intellectus ad sensum . mouet ad electionem,uel sugam. p 'Prima, sicut sesibile agit in sensu, s Ex quo passu elicitur haec commu& reducit eum de potentia ad actu, nis auctoritas. Finis scientiae specula Auctori. sc etiam intelligibile agit in intelle tiuae est scire, finis vero practicae est tas coi .ctum,& reducit eum de potentia ad opus. Decima. sicut per spes reser- actum. ISecunda,sicut alteratio sen uatas in phan talia imaginamur alisus a sensibili non est corruptiua, sic, quid di ille,aut delectabile, sic et per nec alteratio intellectus ab intelligi spes reseruatas i itellectu. I Undecibili.'Tertia, sentire est simile ipsi ma, intellectus intelligendo ea,quae intelligere, idest simplici apprehen- abstracta sunt a materia non intellisioni : nam sicut sensus citcasuum sit ea esse line materia, sed intelligit proprium sensibile est verus, siccita ea non intelligedo materia eorum, intellectus circa suum, quod quid & sic etiam de sensu. IVltima , seu est,est verus. I saliarta, tam in sen- duodecima comparatio, operatioso, et in intellectu ad apprehensione sensus nunquam est res sensata, sed obiecti conuenientis, vel disconue- intellectus est res intellecta, intellenientis,sequitur prosecutio, vel fu- ctus enim potest se intelligere a. ea. I Quinta, in utroq; apprehenso 'In tertia parte Philosophus, intenobiecto conueniente, vel disconue- dit talem conclusionem, anima estniente, sequitu delectatio,vel tristi quodammodo omnia . Quod tia. I Sexta, in nulla earum potentia probat , quia omno , quod est,
appetiti est alia a fugitiua.sSepti est sensibile , , aut intelligibileia,
594쪽
Ε sedata habet in se sensum per queme It omnia sensibilia, hoc e t pote thoinnia sensibilia cognoscere per sensunt, & intellectum , per quem ei tomnia intelligibilia, hoc eis per intellectum potest omnia intelligibi- lucognoscere, igitur. IEt subdit,li, disserentiae, suibus di id untur sciet x, sunt ii miles diuisionibus qui b. scibilia diuiduntur, secantur enim scientiae quemadmodum,& res, de quibus sunt. Vnde sicut sciantia, &sensus diuiduntur per iactum,& potentiam,sic scibile,&sensibile, ii, n. sensus fuerit in potentia sensatum est in potentia, & si in actu, in actu,& similiter eli de scientia, &N de scibili, non tamen secundum quod eii extra animam, lapis enim non est anima, sed spec ies lapidis.
F s Ex hoe infert, quod intellectus, eit sicut nianus , quia sicut ma- ei laus eli organum organorum: nam
homo , utitur ea ad prothegendum alia organa , sic nitellectus, est species specierum, id est, reci- pit speciem omnium rerum. Subdit etiam, quod omnia intelligibilia sunt in speciebus, sensibilibus , quia nullum uniuersale intelligimus, nisi prἔus lingulare illius phantasiemur. II Ex hoc inseri, quod intellectus nihil intelligit sine phantasmatibus, si e
nim intellectus speculetur, necesis est aliquod phanta sua a specu lari. Ex quo inierisnaliter, quod actus intellectus, qui est simpli- clum apprehensio , licet non sit Phantasma,tamen non est sine pha
. D E monente autem, quid Dforte sit amma, speculandum ita, mest,etrum una quadam pars ip'sius sit, M. . . indα I s T v D estsecundum capitulit, Potentia in quo Philosophus determinat de ii 'min , potentia motiva,&diuidit in duas, RI'M In prima disputat de di- η xivitistinctione potentiarum, dicens dubitatio est quomodo di itinguuntur partes animae, quia videntur ruodammodo esse infinitar, cum viean tur esse infiniti actus. Consequenter subdit quasdam diuisiones potentiarum, quas posuerunt antiqui,quidam enim dixerunt, quod potentiarum animi, quaedam eli ratiocinatiua,quaedam irascibilis ,&quaedam concupiscibili. Alii dicebant, quod potentiarum anims,alia treth ronalis, alia irrationalis. Has diuisiolus reprobat Philosophus trib. rationibus. Prima ratio, luia sensitiva, & vegetatiua plus disserunt, quam concupiscibilis,& irascibilis,co,quod cotulituunt diuersa penera viventium,quod non faciunt cocupiscibilis.& irascibilis.' Secunda
ratio, luia potentia vegetativa neq; est rationalis, neque irrationalis tamen est potentia animae. Tertia
ratio, phantasia est quaedam potentia animae , & non apparet sub quo membro diuisionis contineatur, igitur.' Con seq u enter pon i t quatuor coclutiones. stri ima,potetia vegetatiua non est sufficiens principium
motivum animalis secundum locu, quod probat duabus rationibus.
595쪽
A cuminatalibus est semper cum pha clusionem, intellectus ,& appetitus Ctesia, hoc est cii aliqua cognitiones, videntur esse principia motus a talis S appetitu ad prosequendum, vel secundum locum .&hoc capiendo fugiendum.' Secunda ro,quia tunc intellectum ut se extendit ad omne sequeretur,s, in platis in quibus eli virtutcm cognitiva. Quod probat, i potentia vegetativa, esset potentia quia omnis motus progrestiuus aia .cae umotiva secundum locum,stest sim lis fit ad prosequendum vel fugien- sum .' See unda condulio, potentiatdum aliquid, quod oportet primo sensitiva no est sussiciens principiti apprehendere tanquam bonum vel motus localis,quod probat, qa mul. malum, sed apprehedere est cognota sunt animalia, quae habent pote - scere,& per appetitum est inclinaretiam lensitivam, que in sunt immo corpus,ergo illae duae potentiae sunt bilia secundum locum,' Et si dicat, principium motivum atalis. De in omnia animalia habent potentia de ostendit ex parte obiecti ouidsiit motivam secundum locum, sed no principium motivum a talis,dicens, mouentur, eo I non habent orga- appetibile primo intellectum monum di spositum ad motum . Dicit uel sub rone boni,vel niali,&ad ta-
Philosophus ,' hoc eli incouenies, lem cognitionem sequitur deside- quia natura nihil facit se uitra, neq; rium vel odium,ergo appetibile est deficit in necessariis. J Tertia conclu primo mouens inteste tum sub rMB sio, intellectus no est suffciens prin ne boni vel mali,&consequenter ap D cipiti in motus localis, quod probat petitum. Deinde ponit disterentia primo de intellectu speculativo, qa inter intellectum , Sphatasiam siue
aiat nunquam mouetur localiter,ni sensum, dicens, omnis intellectus
si propter iudicium alicuius sugibi est rectus, sed phantasia quandoquelis aut prosequibilis, sed intellectus est recta,& aliquando non . I Vnde speculatiuus non dicit aliquid esse aliquando iudicat aliquid esse proseprosequibile, vel suetibile, igitur. Se- quendum proptet declarationem cudo probat de intellectu praeitico, praesentem, quod tamen est valde quia licet iudicet aliquid esse pro- malum , propter sequentes circum sequendum, vel fugiendum, non itantias, is appetibile aliqn apparet
tamen semper se motus secundum bonii,& in non est iiivpli bonum, ditate iudicium nam incontinens ina cisitamm,l non Oe bonum, velargis inovetur secundum concupisce parens bonum mouet appetitum adllam, quam secundum rectam ra- pro sc quendum vel sugiendum, sed tionem. I Quarta conclusio appeti- oportet, tale sit per nos agibileia. tus non eli principium totalem mo i o
nentes non operanturis ecundum qui em igitur animam nece - &inde. appetitum, sed secudum rationem. Ieesy habere omne, quodcunque
Consequenter ponit talem con- viuum, C.
596쪽
Ε Ιs Tun est tertium capitulu, in Potentia quo comparat potentia animae ad in i iiiςκ, uicem,& ad diuersa genera viuen palam ut lium. Et diuidit in duas partes. In ad adin- prima ponit aliquas conclusiones. uicem. Prima, in olbus v iuentibus Penerabilibus,& corruptibilibus reperitur anima vegetativa.Quod probar, qain omnibus viventibus reperitur potentia nutritiua, igitur. ηSecunda conclusio, non in omnibus viventibus reperitur anima senstitia, quia non reperi tur in plantis, eum in illis non reperiatur sensus tactus,sine quo nullus alius sensus reperitur.
Tertia coclusio, in olbus animalibus reperitur anima sensitiva. Proculus problione pinittit, natura nihil facit frustra. Hoc supposito probat de animalibus progressi uinqui- bus datus est motus progressivus ad quaerendum alimentum sibi necenmum,quod non potest inuenire sine . sensu . I Deinde prorat de a talibus terrae aflixis,quae non indigent qrere alimentum saltem a longe, quia. habet suu iri alimentum iptis coniuctum, io datus est eis motus dilatationis ad prosequendu conueniens, S motus costrictionis ad resistendudisconuenienti, & ista non possit niseri sile sensu igitur. I Deinde ostedit,quod omne animal siue moueatur motu locali progressitio, si uir no habet sensum,tactus. Et dicit si omne habes sensum habet corpus, quia selus indiget organo corporeo. I EX quo sequitur ν impossibile est corpus simplex habere tactum. I Sequitur secundo et, etiam impossibile est sine tactu habere alium sensum. Vn
de sine tactu non potest animal pro G
sequi conueniens & sugere disconueniens secundum qualitates tangibileq, ideo est necessarius omni animali,quod tamen non est de aliis se sibus. Nam sensus visus,auditus ,Δolsactus,no sunt necessarii omnia iali, quia tales sunt circa aliqua quae non nutriunt. I Ex quo patet iliant tantum duo sensus necessirit, scilicet gustus,& tactus. I Deinde ostendit modum per quem animalia sentiunt a longe , dicens-hoc fit isto modo. Nam obiectum primo immutat mediu, & medio immutato immutatur sensus sicut in motu localinaouens mouet corpus sibi propinquum,& per illud mouet aliud, sdistans ex omnibus istis infert aliqua corollaria. I Primum impossibile est corpus aialis est simplex. s. igneum, blvel aerem,quod probat,quia non cotinsit animal esse sine laitii, sed impolli bile est corpus simplex habere
tactum, igitur.Ex quo insert v, sei sus tactus non est de natura alicuius elementi scutalii sensus. Secuducorollarium,neque capilli, neq; o se neq; plantae sentiunt, quia quodlibet eorum est terra a dominio. Tertium corollarium necesse est om nia a talia priuata Sesu tactus, mori. I Quartum, necelle est omne aiat habere sensum tactus, qui solus est necellarius omni a tali. Quintum excellentiae tangibilium corrumpunt animal, sed excellentiae aliorum sensibilium non corrumpunt animal,licet bene corrumpat sensum. Quod probat,quia excellentiae tangibiliucorrupunt tactum,ergo animal quia
597쪽
Α animal non potest essesne tactu,sed ctus per se & directe intelligit holus C
ad corruptionem aliorum lensuum, modi quid ditatem . 'l Quinto'iς. no sequitur corruptio animalis, pos Ob: ectum alicui Ls potentiae debet sunt tamen sensibilia aliorum sensi- esse oroportionatum bilium corrumpere animal perac- intellectus noster sin esse est coniumcidens ut sonus, tonitruum,& Odo- ctus &separatus secundum ronem, res insecti .Circa textum. Igitur. In oppolitum arguitur, qasi sic, seclueretur & intellectus corpo Virum qωdditas rei naturalii ' p ir eoniunctuς, i, separatus differant prium obiectum inrestem i, spe,quia intellectit noster conluctus
Qv A E R i T v κ secundo. Vtru het quid ditate rei marctialis nobieaiddἰtas rei materialis sit propriu, cto,& separatus post mortem habet& adcouatum obiectu intellectus. quid ditatem immaterialem pro. ou
MArguitur primo sic,quia poten- lecto,ergo disserunt cum potentiae, tia passiua latum se extendit ad illa distin suantur. In hac qone erui tres recipienda ad , quae potentia activa articuli.Quantum ad primum. se extendit laeseda, sed intellectus PRIMO sciedu, w de hac qone agens tiri potest sacere illa intelligi dicunt aliqui, i, quid duas rei mat bilia actu, u solum aphantasmati, rialis est obiectum prim m prinu
tu naturalium,igit.' Scdo sic.Si sid idem tutellectus numero potest alim ti tib ditas sensibilis no est)t obiectu adae quid cognoscere, ut non cadit sub Meia , qualuin , tunc possemus intelligere quidditate rei materialis: narmh- q. 3. lubitantias separatas,u, in eli salsu, dem anima separato,& beata manesistit. I sertio sic. Illud est obiectum eade,appr hendit quid ditate rei impropriu alicuius potetis in q, directe materiali. JEt si dicas, ' tuc eleua-Dsecte sere illa potetia.&iub cuius tur lumine gloriae ad hoc φ cognorone ola appliendit, sed sic est de qd scat illas substantias immaterialend1tate rei naturalis respectu nil itet Cotra hoc arguit Scot.quia obiectu lectusma si intellectus noster iterdu primu habitus cotinet sub obiecto coanoscat suppositum immateria- primo potetiae, vel salte no excedit,la,no eis directe sed refiere.' Quar quia tunc no esset habitus illios p to sic. Actio cuiuslibet agentis eii se tenetiae, sed ens insitum ens eli lubie eundum sormam, quε est principiti ctu in Metaphysic igitur quid duas . illius actioni sed species itelligibi rei immaterialis no est obiectu nrilis a particularibus abstracta eii sor intellectus est obiectu habitus exce-ma i ntellectus noliri S principium deret potetia. Ite nulla potentia pi a suae actionis,quae species est per se si eosnoscere obiectu aliqd sub rone militudo rei materialis, ergo in teste colori, si sitru sui obiecti primi,eta
598쪽
. tunc ratio illius primi obiecti non cuius obicisti simplicishS non messe Gellet adaequata per se, patet etia per nisi obiecti sim plicis contenti Iub obexempnim,vilus enim no cognoscit lecto intellectus.' Sed intellectio coaliquid lubrati ne coloris,quam ro parativa, siue collativa potest esse ad coloris, vel lucis, vel vili bilis, nec quodcunque complexum, siue tali amaginatiua aliquid sub rone coi complexio sit possibilis, siue imposri, qua sit ro imaginabilis, quod eli sibilis, intellectus. n. non soluin comtuum obiectum sed intellcctus co- ponit .ppones possibiles.sed impossigno cit aliquid sub rone com umo- biles. Similiter volitio absoluta eis m,quam iuro quidditatis materia- obiccti simplicis contenti subobie. lis,ergo cognoscit aliquid sub rotae cto voluntatis, sed volitione compaentis In communt, alioquin Meta- rativa potest comparare quodcuque phylaca non esset scientiam tellectui voli bile sinu lex ad quodcunque a nonroprUI'Ortronata. liud, siue in tali comparatiooe includi E C v N D o scieduis circadi- datur contradictio, siue non , & siccia incidit una dissicultas, utrum il- impossibile est volibile volitione couW, quo eit obiectum adaequa tu parativa quando utrisque extrema Intellectus, sit obiectum adaequatu eli per se voli bile. Vnde ire possibivoluntatis & sub eadem ronc.' Ria te de se non eli intelligibile, neq; vodetur brglic, sicut alias iam kis una libile,cuna non habeat ronesia obiecit, P tcntiae cogniturae N appeti- cti, tame imposi: bile est simpliciter Htiuae est idem obiectum sub eadem itelligibile& voli bile, quia extrema ratione fiat mali. IVnde sicut volun sunt imas liciter intelli ibilia,& voras non potest habere actum suum libilia,& ione extremorum est sim- circa ignCtum, ita non potest habe- pliciter voli bile vel intellicibile &re actum suum circa obictum sub per hoc soluitur disticultas. aliqua ratione formali obiecti, quae TE R T i o scientam, e , incidit An intelrario eii l nitus ignota, ergo nihil talis dissicultas. Vtrum intellectus η' presse obiectu volutam, sub aliqua noster postit se intellinere. IEtari, ui β' Θ' ration sub qua intellectus non pos turi non, quia dictum eis textu Ῥset cognoscere. Et si arguat, voluta sensus no potest se sentire, eroo nec ras pol in aliquid, iam no potest in- intellectus pi se intellisere. Itein teilcctus: nam potest habere actum sequeretur,2, idem ageret S par Iuum circa impossibile, ut pater de retur a seipso, quod est salsum igitvoluntate primi Angeli qui volint sItem intellectus non eli phantasia impossibile, puta aequalitatem Dei biliis cum non sit sensibili urno sibi inesse. Ria detur secundum Sco- erit intelligibili . IIn oppositum artum,2, sicut duplex est iii ies lectio.f. puitur,quia de intellectu habemus absoluta S comparativa, ita duplex scientiam, ergo eis intellisibilis. oli volitio. s. absoluta, & cc parativa. s Pro cnius solutione ponuntur alis Inde intellectio ab loluta est ali- qua propositiones. l Prima proposi-
599쪽
A tio intellectus potest se intelligere,
illam propositionem concedunt ora
doctores. l Secuda propolitio, intellectus non intelligit se per suam essentiam scut dixerut aliqui, sed immediate intelligit se per sua intellectione. si Tertia*positio, intellectus non intelligit se antequam intellexerit aliud a se, quia oportet ipsum intellectum moueri a phantasmatibus, sed ipsius intellectus no est phalasma, igitur.qVnde intellectus aestatu illo natus est moueri ad cognitionem ab intellectu agente & phantasmate, ideo sola illa itellectio dicitu r naturalis, quae ab ist is agentibus potest imprimi in itellectu. II Quarta propo,omnes homines intelligulsuum intellectum vel saltem intere, ctum suum cognoscunt,quia ora hoh mines habent conceptus coes, sicutentis, unius veri, sub quibus Oia co
snoscuntur,igitur. I Quinta propositio intelleti us potest se intelligere secundum conditionem vel rationem propriam uia aliter non pollamus sibi nom n proprium imponere, sed qualiter hoc fiat multum est distacile, potest tamen sic declarari, experimur enim in nob s quosdaactus cognoscendi, & tunc syllogizando inquirimus, u) tales actus no si in tesse corpora nec virtutis extente, ideo in scrina usu potetia qua sic apprehendimus, no est corporea,
nec exterasa,& sic de aliis conditionibus, per quas fit nobis noticia propria intellectus.Et ad rationes. Ad priniam dicitur .r non est lim: leta, de intellectu, & sensu cum intellectus non sit potentia organica. I Ad secundam dicitur ' non est incon-Cueniens idem agere in scipso, ut ratet de igne qui producit in ipsemet caliditatem. Ad tertiam dicitur Pinulta intelliguntur, quorum non sunt phalasmata, sed hoc maxime est per discursum ex noticia eorum quae cadunt sub sensu, & phantasmatibus.
in Ast To sciendum, ut inci- An gust dit alla disti cultas, utrum pullus& ttactus sint sensus necessarii omni animali. 'Pro cuius solutione supponitur breuiter quod gustus ea pitur duplici ter. uno modo ut est discretivus saporum, qui faciunt alimentu . idelectabile& trillabile, & illo modo gustus non est nccessarius omni animali . Alio modo capitur gustus ut est discretiuus alimenti conuenietis&disconuenientis,&sc est neces nsarius omni animali sicut tactus, gustus enim dicitur quidam tactus per modum immutandi, cum quili tim mutetur per medium intrinsectii uta per carnem quae est pars animal s. Hoc supposito dicitur prima ssensus gustus secundo modo captus est omni animali necessarius: nam necesseeli omni animali discernere alimentum conueniens ab alimeto disconuenienti. Dicitur secudo visus,auditus olffictus S gustus, saltem et est discretiuus saporum, nosunt necessarii omni animali, sed solum insunt sibi de bene es Ie, saltem animalibus illis quae mouentur motu progressa uo .s Etl requirat intde bcve esse patet sic, quia sine ipsisno pollunt animalia bene & coci uerecipere alimentum a longe, i ndiget tamen
600쪽
E tamen animalia visu,ut videat quae sunt remota gustu ut percipiant delectabi .e S trii te in cibo, olfactu, ut, percipiant odorem alimcnti a remotis auditu ut aliquid eis significetur, ideo necellat i a uil nobis lingua, gaesi instrumentum vocis,quo viau, alteri mentis conceptum mani scitat.
ens in tota sui latitudine sit obiectus 'obi. ah quatum n Oilri intellectus. i Protist ade. cuius solutione supponitur primo, qitatuno Pintellectum posse cognosco cali-itri i et quot obiectum potes dupliciter in-last telligi. Uno moti possit recipere coonitione illius obiecti,& Ite intellectus noster pol omnia intelligere siue creata siue increata: na intellectusu noster ex natura sua inclinatur ad rey cipiedsm cuiuslibet rei cognitioneta ad sua psectione. Ex quo liquit intellectus noster respectu cinuscuq; intellectionis non er violentari,& hoc vult habere Scotus. I Secudo modo ' possit attingere N essective care cognitione cum obiecto. . Et isto mo dico cu Scoto, u, Intellelog. q. .. ctus imiter et ex natura potetis non quotlia piovens cognoscere, ea no pt illo modo sin creatum cognoscererita intellectus noster pro quociiq; flatu etiam concurrentibu Somnibus causis naturalibus facientibiis ad intellectionem, ex sua propria natura nopoteli deuenire ad notitiam immediata huius φ est Deus neq; intuiti ita neq; abstractiva. s Unde lata est
dria inter obiectum cieatu S increatum, quia obiectum creatum necessario causat suam intellectionem sistis sens s se vel in sua specie,sed δε- Giectum increatum quantuncunque sit presens potenciae creatae n siqua ii necessario cat suam .in tellectionem, sed solum contingenter, quia quic quid causat Deus ad extra mere oentingenter causat. IEt si quis arguat, quicquid cotinetur sub obiecto primo naturali alicuius potentiae illud
potest attingi a potentia, sed Deus continetur sub obiecto adaequato ipipi ius intellectus. quia continet subente, quod est obiectum noliri intellectus. Pro solutione huius argumeti pununtur aliquae propones. I Prima obiectum naturale capitur dupliciter.Uno modo pro illo ad quod inclinat naturaliter potentia. Alio modo p illo 9, eli naturaliter attin-
sibile ab illa potetia. SSecunda pro Hro, enS coe Deo,& creature est obiectum ad equatum noliri intellectus, ad i intellectus iar naturaliter inclinat,&vocat ab aliquibus obiectum terminatiuu, sed non motiva. I Tertium dictum, obiectum attingibile ab intellectu nostro est ens finitu absolutum, vel respectivis, cuius ter minus non eit Deus,& hoc pro quocuque statu, o notater dr: na pro illo statu quid ditas rei meterialis ello lectu naturaliter attingibile ab intellectu. Et si aliqui vellet sit capere obiectu nri intellectus, et pro illo itatu naturaliter eli attingibile, no niale dicerent. Ex quo patet,' intellectus nr pt dupli co siderari. Vnomo pro statu illo,& sic ludditas rei materialis est eius obicctu. Alio mo me coli derari ex natura potentis, & exrte sui, di sic ens finitu absolutu, vel respe-