장음표시 사용
621쪽
De memoria, m reminiscentia. et 8 9
A est habitualis passo alicuius cu sa-ctu fuerit teput Inseri secundo, 'solu illa quae cognosciit tepus habet memoria sDeinde inquirit cuius poteriae iit memoria, licens, ', memoria est pastio primi sensitivi,stensus cois per se,ci per accidens intelletius. Quod probat quia videmus multa animalia intellectum non hahemia habere memoriam, quod noessotii memoria esset pse passio in- tu ectus. I Deinde inseri,i no omnia animalia habent memoria,quiano Onan ia animal ia cognoscun t tempus praeteritu, eos, non cognoscunt
vel senti ut nisi illud, qd est prilens.
Deinde mouet dubitatione quomodo in intellectione rei memoriali re absente,& destructa habemus memoriam de re absente. zespon-B det Philosophus, i, sicut pictura praesens in pariete reprcsentat rem,qua de longo tempore est praeterita, licillud ,quod reseruatur In memoria. scilicet intentio vel species rei representat illud quod longo tre est prε- teritu. Quod probat P aliqua iisna. 'Piimii, qa illi qui sunt m magno
motu virium interiorum, licut infirmi, ebriosi, A. timoros, non tamen memorantur,quia propter tales motus species impresse' impediuntur: ita, non habent virtutem mouendi sensum, similiter propter aetatem pueri, non sunt liciae memoratiui, quia propter nutritione multam, &augmentacionem organi sensuum valde alterantur, ita, i species sensibilium reseruate' impediuntur, ial ereunt. Similiter lencq sunt mae memorati ur, Liuia sunt duiae carnis,& in L pti ad recipiendu species, Cetiam organa in senibus propter diminutione impediuntur, sicut organa in iuuenibus propter a lagmen i tionem Aliud signum, quia multum veloces ad cito intelligendum sunt male memoratiui, qa tales habent organa nimis mollia, & subtialia,& per consequens male retenti-ua specierum. Deinde mouet aliam dubitatione, utrum animae mem retur secundam speciem,quae representat rem ablentem. Et arguit,93non,quia memoria est praetenti: sed
illa imago vel species non est praete rita, sed praesens: igitur. Respondet Philosophus,rsi anima sumplit eu secundu teipsam, ut eis quaeda res,& non ut eli repre sentativa rei non
memoratur ea,li veto sumpserit ea,
secundu et eli similitudo alterius, Dtunc pol eam memorari. Finaliter sil bdi sim memoria seruatur ,& augetur per ste lucntem meditatione, nam anima magis habituatur ad apprehend cndum hoc per hoc quod multotiens memoratur. Ex dictis concludit, iam patet quid lit me moria; quid memorari,ia cuius est
passio,& quid eil obiectum eius. D E reminiscentia autem reliquum est dicere, primum quidem igitur quacunque in argumentatrias, Oc. I s r v n est secundu cap.huius libri,in quo Philos determinat dere ni scelia. Et primo, ostendit ad Remini iseli illud,s no eli rem iniscentia, di- steria sid. cens, r de nouo sentire, vel intciligere no est memori, neque remini Pars Tertia. Oo sce
622쪽
E scentia,neque resumptio memoris, quia resumptio memoriae praesu Dponit memoriam fuisse. Ex quo sequitur,l memoria no eli prima acceptio sensus, vel intellectus, sia memoria,& reminiscentia reserunt, te pus praeteritum.' Vnde ad me in ria requiritur interruptio temporis Inter actu cognoscendi rem, S actu
memorandi illam rem. I Deinde ponit differentiam inter memorari &reminisci,quia ad memoriam suffcit nouisse', & postea cognoscere se hoc sciuisse. 'Sed ad reminiscentia requiritur obliuio: ita quod reminisci eil recordari post obliuionem. Vnde ad memoriam requiritur,ci, species reseruata fit ita intensa, anima mediante ipsa possit cito, Nprompte iudicare de memorabili. s s d ad reminiscetiam requiritur, quod talis species sit ita rem illa, qd non prompte possit anima iudicare de memorabili. 'Subdit tame, lamemorari,& reminisci non est soluiterum coθnoscere, quia qn aliquis
homo iterii alium hominem cito videt,quem prius viderat non reministi,neque recordari. Deinde ollendit modum memorandi:diccns, qd cum nos non poterimus memorari
de aliquare', nos debemus aspicere ad aliquas alias res, de quibus memoramur: nam per memoriam aliuarum rerum citius memoramure aliis, & hoc maxime fit propter naturalem ordinem illorum adinvicem, ut patet de illo, qui dicit versus unum poli alium. IDeinde mouet unum dubiu, quare est,quod aliquado memoramur de illo ista lonotri transiuit,&de illo,quod ho- Gie, vel heri transiuit, non recordamur. Respondet Philosophus quod hoc est propter aliquam apprehesionem nobis aduenientem , ad quam sequitur cognitio illius, de quo memoramur. Deinde dicit, quod reminisci disteri ab ad discere quia reminisci eit per proprium rememoratiuum reuerti ad memoriam obliti, sed ad discere non eli iterum reuerti ad memoriam obliti. 'Consequenter dat alium modum reminiscendi,qui est p modii diuisonis: visi quis dimiserit cultellum in aliqua
domo. debet coli derare ubi luit illa die:& quid i tali loco secerit:& similiter de aliis diebus. Ex quo patet, Pad reminiscendum de aliquo debemus rememorari de aliquo priori: -& per diuisionem deueniemus ad intentum .s Deinde dat modum reminiscendi ex parte temporis: dicens ,
oportet maxime cognoscere tempus praeteritum,eo quod memoria,& reminiscentia sunt apprehensi ne, praeteritorum. Finaliter ouendit qualis passio sit reminiscetia: dicens quod est passio corporea, declarat tribus signis. J Primum estis prino potente, reminisci adhibentes diligentiam tu ibatur, & acquirunt dolore capitis. I Scam signu, qa habentes superiora nimis grossa in ordine ad mebra inferiora non sunt bene memoratiua:qa habet nimia humiditate in capite, ratione cuius nopol bene impressio remanere. ITerti hi, q uia n eq; pueri, neq; senes sunt bene memoratiui: quia multum mouentur, di alterantur in organis. '
623쪽
partem: quia vel per primum sensiti tur primum sensitiuum, quia sui c-uum, intelligitur sensus interior,vel quid sentiunt alii sensus exteriores, exteriori non primum: quia per nul- hoc sentit. Sed dubiu est utrum emolum talem dicimus memorarit nec ria si tali sua potentia distincta a sensecundum, quia vel ille esset sensus su col. ' Pro cuius declaratione est his iis .
communis, vel aliquis alius sensus οῦ aduertendum,n Avicena,&COm- Natur. sed nullum illorii videtur esse: igi- men.&alii Philosophi posteriores. Par.2.ca. tur. Secundo sic, Memoria est vir- Arist.pOsu ei ut quatuor virtutes m- Ut tus anime: igitur memoria non est teriores ad lentiendis, habentes qua passio, vel actus primi senstiui. tuor organa distincta loco,& litu. Tertio sic,Memoria est virtus,que ' Prima est, sensus cois,qui cogno est actus memorandi: sed illa non est scit quicquid cognosciat sensus exactus, vel passio primi sensiti ui: igi- teriores,& aeuis sensuum extera
cit nos adactum memorandi: sed ii ita est cognitiva, seu aestimativa. lud est praesens cum sit species sensi ' Vnde recundu Commentatorem bilis,quae est praesens: igitur.' Quin ista vocatur in brutis sitimatiua, in I.
to se, Memoria est futuroru : igitur hominibus cogitativa, S uia eis c non est prsteritorum. Antecedes pa gnitiva, di habet potestatem ultra tet,quia si quis disputauerit cum si lenium communem, puta Iudicare quo de hoc,quod est Antichristum de disserentiis temporum: de quis ore,&postea memoretur se alias bus sensus communis non iudicat disputasse de hoc,quod est Antichri nisi per modum praesentis licui extestum fore, memorabitur de suturo. riores εἰ Alia est virtus,quae vocatur Inoppositum est Philosophus in memoria, quae reseruat species Libitex. In quaestione erunt tres articu . impl essas a cogniti ua, per quas cogi Quantum ad primum, latiua cognoscit in ab lentiarer u .Et Arii. I. PRIMO sciendum,u pro decla sic isti poniit duas cognosciti uas,& rationeqonis supponitur, Una emo duas reseruati uas specieru, Cphan- Memori δ ria pol capi tripliciter. Vnomo pro taliam, & memoriam. Aristi tamen qu* Rrii potetia memoradi. Secudo modo non videtur posuisse tot. virtutes in Q n pro actu memoradi. ' Tertio modo teriores, sed tantii duas, scilicet sententia di, Pro specie memoradi. Vnde Hylo- sum coem, S memoriam, & illud
624쪽
y map7s videtur consonum veritati. An me- S scv K Do sciendum, T cir mo sit ca textum incidit alia disti cultas: an
I Pro cuius solutione supponitur, quod ad hoc,quod memoremur re-qultitur. qudd aliquis actus humanus sit praeteritus: qui quidem actus seot .li. humanus cum obiecto eius eli totadiit. II. liter obiectum memori Et dicitur
norater actus humanus ad excludendum actum potentiae vegetat tuae: R,. similiter actus casuales. Non enim recordaremur talem cecidisie, nisi starecordor me vidisse illum cecidisse. 'Ex quo sequitur,quod memOria seu recordatio eli cognitio alicu- . ius actus proteriti ipsus memoratis inquantum praeteriti.' Sequitu; etia
r momoria habet actu poli tempus,
ioquin non es et praeteriti. t sui ponitur secundo quod in memoria tria debent este representativa. l Primum est representatiuun rei alias cogo itc.' Sec udum est representatiuum actu, cognoscendi praeteritu in .s Et tertium est representatiuuin temporis, in quo cognoscimus illarem. Et sic patet, quod etiam sunt
s Supponitur tertio, qu6dmemo ii
elle aliquorum poteit dupliciter inteligi Uno modo tanquam representantem :& sic memoria est bene praesentium: cum sensus illorum , quae memorantur sint praesentaliter inmemoria. Aliomodo tanquam representatorem, S sic soli meti ipsius, praeteriti,scilicet actus humani praetexui. At Et per hoc satis patet quid si dicendum ad dissicultatem: nam Gipsa memoria semper est piaeteriti inquam obiecti propinqui: ipsa tamen pol il esse pramentis liquam obiecti remota: potest enim esse de obiecto unifornrater se habente, ut puta, Ptriangulus habet tres. TER Tio sciendum,' circa textum incidit alia dissicultas:Vtru iu- An iuve-Drnes, S senes lintanale admirati ui
tiabus: quia iuuene, sunt mutrum nutatiui. adna ira init: igitur recordati m. Item iuuenes habent potentias sensit tuas
bene di positas: igit. Secundo patet de senibus 'a dicit Amit. in lib.RhetoricS, vita antiquorum regiturnum Ortos e videmus et ii antiquos
multa narrare de praeteritis. .In opposi. eit Philosophus in textu. I 'rocuius solutione eli aduertendum,u, HL Inuas, vel malicia memoradi prouenit ali in ex motu, vel fluxu ompani : ali lii ex parte coplexion is o pani, ali in ex parte apprehelionis. I De motu, & suxu organi ponitur talis propCsitio , motus siue fluxus organi litabat speciei impression et ideo impedit memoria Et aduertes, talis motus aliquando prouenit propter passionem, ut in ebriis,& infrmis , ali uuando propter aetatem.
Et tunc dico, v in pueris est valde
multus fluxus P totu corpus propter augmentationem & in senibus propter diminutioncm .s Et dico, 'pueri,& senes sunt male memoratiui ex parte suxus organi. s Sed ex parte coplexionis ponitur talis propositio: coplexio nimis sicca, S dura non potest saciliter recipere impressione
625쪽
Α siones. ISimiliter complexio nimis
humida licet bene recipiat impretasones, tamen non porest bene rese uare,ouia senes sunt duri S sicci,&pueri numidi, ut patet ex parte complexionis sunt male memoratiui.
ISed ex parte apprehelionis et aduertenda, P imprelliones duob. modis sumunt firmiter in men otia. Primo P Psorte attentione, S sic pueri ponunt dici bene memoratiui,
quia aliquando bene attendunt circa aliquod mirabile. 'Secundo PPmultiplicationem meditationii , &sic senes diar bene inemoratiui. Et Phoc soluamur rones ante oppositu. Hobleo in A R τ . sciendum , si circa mala aliis textum incidunt aliqua quotlibera. quot na- Pr unum, quare lotio capitis, se petu talia. dis iuuat ad bonam memoriam Red spondetur, i, ro eli, quia in tali lotione aperiuntur pori,per quos exeuntiam , qui perturbabant cerebrum, S Organum reseruatiuum specie tu. l cun .lum,quare volentes memorari non postulat memorari, & quando non appetunt, melius memorantur Respondetur,'ratio eit, quia tunc fit magna perturbatio, & mocio specierum res cruatarum in organo, sed qnando non apponitur tanta diligentia, tune non fit talis Pturbatio,ideo tunc melius accipitar, speciem rei, de qua vult memorari. Tertium, quare volentes memorari mouent captit Respondetur, Pratio eis,quia quandoque in organo potentiae,est qusdam opilatio, quae impedit liberum transitum spirituusensitivoruna ideo fit talis motio capitis. Quartum, quare homines frossa capita habentes communiter Clunt m at e memoratui 3 Respondetur, l) hoc eit propter magnitudine cerebri, quod est multum fluxibile,
ratiane cuius spes in organo menroriae non bene radicantur. IQuin tu, quare melius memoramur in tenebris,st in luco Respondetur,u ratio est, quia in luce motus sensibilium
exteriorum, qui sunt maiores ina pediunt motus interiores, qui sunt debiliores. Et hec de primo a ri.Quantum ad secundum. Dun ITA TvR primo.Vtrum Art.2.
in nobis, lati in anima rationali praeter memoriam sensitivam sit ponenda memoria intellectiva IEt vide An ponentur, si non, quia dicit philosophus φin textu,qd memoria eli passio pri- tellecti. misensitivi. Secundo, obiectum ua. intellei est uniuersale, ut vult Phi Diosophus, prinio pollerioru, sed uniuers de abstrahita haec,& nunc, Sciuisse, igitur. I Pio solutione supponitur. 9, in nobis eii poneda memoria Duelle stiva a senstiua realiterd istincta. Patet . quia quilibet experitur se reseruare species intelligibiles in ab lentia rerum intelligibiliu, aliter intellectus non posset penitere de malis vol itionibus, quod est
sal su m. t Secu ndo suppon itur, i u cd memoria intellectiva non est alia potentia ab intes lectu possibili, sed eli ipsemet intellectus possibilis cuspecie intelligibili reseruata in ipso intellectu , hoc vult habere . Scot. His suppositis , respondetur seo.Itb . per aliquas propositiones. Pri- dist. s. ma, in somine eli ponenda mem ria intellecti u a, & sensitiua , non
626쪽
Ε enim oporter negare superiori pote D v v tTAT v a secundo.Vtru Gris cognitiuae, quod est persectionis sic poneda memoria sensitiua λ sEt An detur
in interiori cognitiva, sed menim v si mron, quia in illa parte non e ih in 'ri xia de prarieritis est quaedam perse- ponenda memoria, quae non est' η 'N' ctio,ergo si attribuatur potentiae sen collativa, sed sensus non est potensitiuae,etiam potentiae intellectivae. tia collativa, ergo in parte sensitivas secunda propolitio, Deus proprie no est ponenda memoria. Maior pa- non habet memoriam neque lenti- tet,quia memoria habet cognoscetita,neque intellecti uam,quia non re tempus, tempus autem est numepotest habere actuna post tempus. rus motus secundum prius, & postes Et siquis dicat contra, quia quoti- rius & hoc nomicosnosci sine cola die catat ecclesia. Ne recorderis pec tione posteriorum aci prius, igitur. cata nostra.Respondetur, i r hoc fit s Secundo sic, oportet etiam memoquando ille actus coet noscendi Dei, ratiuum percipere actum suum du
ui in se non est post tempus eonsi- est presens, sed potentia sensitiva noeratur, ut est coexistens priori tem potest percipere actum suum dum pore,&non isti,&fit quali post tem est prssens, igitur. IItem in parte sEpus. I sertia propositio, angeli, & sitiua nostra oportet ponere aliqua
animi separate habent memoriam Operationem sensitivam , quae non intellectivam, quia non habent om possit concludi esse in bruto, sed ta- . . F nes intellectiones perpetuas, ideo lis memoria non potest concludi, possunt recordari. Fatuu enim est quia maxime eet piopter illos actus dicere,' Lucifer non recordatur se qui videtur esse actus prudentiae, ut peccasse,& per hoc soluitur prima sui collectio granoru a Armica,vin- ratio. I Ad secundam dris intelle- dicare, hoc seq, & disciplinari, sedctus non est sic uniuersalisquin pos- hoc non, igitur. l Pro solutione supsit cognoscere singulare,ut alias vi- ponitur,l in nobis est ponenda mesum est. I Et si arguatur, potentia inoria sensitiva realiter distincta ab non cognoscens singulare,ut singu- intellectiva. Et ad rationes. s Ad prilare, non recordatur, quia recor- mam dicitur u potentia sensita uandans cognoscit aliquid. vi hic, & cipit tempus. Dicit enim Arist.*aununc, quod est proprium singulari. eodem sensitivo percipitur tempus Respondeo, et existentia activalis S magnitudo, sed a primo sensitivo primo conuenit naturae, unde haec cognoscitur magnitudo, igitur & te natura non est existens formaliter, pus.Dico ulternis,st, potentia sensi- sed per naturam illam, natura enim titia interior est collativa no ita per existentem cognoscit intuitiue in- 1ecte, sicut intellectiva ut alias visu tellectus,& ista cognitio est existen- est . I Ad secundam dicitur, quod iis ut existentis ad hoc possit esse re- omnes sensationes sensuum exte- cordatio. Et hoc vult habere Scot, Noru sunt cognoscibiles ab aliquo loco praealleg. sensu superiori, La sensu comm nni, immo
627쪽
De memoriam reminiscentia. 29 2
A immo dicit Arist. , visus videt se videre,& dicit,u, vilio est quodam do colorata. Dico tame,l suprema sentatio non est sensibilis , quia nopoli et sentiri a sentibus interiorib. nec a se, quia tunc esset reflexiva, Peli salsum,quia nullus sensus eii resigna pro flexiuiis.WAd tertiam dicitur , a b da mς quatuor actus inueniuntur in bru- iratu I r quos videtur conclud l potetis. tiam in Haemoratiuam elle in ipus
Primi sunt actus prudentiae, qui sunt tres. s. recordari de prsteritis, disponere praesentia,& disponere futura. I Secundi sunt actus quasi iustitiae licui canes faciunt vindictam de verberantibus ipsos, & diligunt eos, si faciunt eis bona. I Tertii sunt actus disciplinabiles, sicut simia, &multa alia animalia,quae habent coB seruare species. Dico tamen, m ut dicit Scoti in loco praeallegato omnes illi actus polsunt saluari in
brutis sine potentia memorativa.
I Primo deformica dr, i, hoc facit propter phantasma alicuius dei elabilis, & etiam dicerer, de secun
do,& etia diceretur, no cognoscit praeteritu m,nec recordatur de praeterito. Et de actibus iustitiae diceretur,' hoc faciunt propter phantasmata aliquorum delectabilium, vel nocivorum, ut siqui Spercutiat canem , imprimitur in eo phantasma alicuius noctui, propter quod
fugit illum. Ideo dico, quod omnia ista pol sunt saluari ex industria
naturali,& complexione,& phalasmate,& diceretur, P bruta non cognoscunt prsteritum, ut praeteritu,
di si in ipsis non est ponenda potentia memorativa. Dico tamen, Ceum Aristotele, quod in brutiqeit potentia memoratiua, & quod omnia illa facilius saluantur , 'non
ponendo potetiam memorati m. Dus ITA TvR terrio. Vtrum An ad reis
ad reminiscentiam requiratur obli- m muto,& non ad memoriam .s Pro eu gi,.quan ius solutione supponitur, i ibi capi ad memotur memoria pro actu memorandi, randu rei ta s, est sensus, utrum ad actuin reminiscendi requiratur oblivio. J Se ψμ vincundo supponitur, 'obliuio capitur tripliciter . Uno modo communiter sic dicitur priuatio cuiuscuque actus cognoscendi, siue species repraesentativa cognoscibilis fuerit reseruata,liue non .s Et sic dico , in tam ad memoriam quam ad rem iniscentiam illo modo et oblivio. Secundo modo capitur ut est piluatio oactus cognoscedi propter desectum speciei sufficientis de se mouere pocentiam cognitivam ad actum cognoscendi, ita ' licet suerit reseruata temen de se iron eis suffciens mouere potentiam cognitivam, & isto modo ad reminiscentiam eli bene obliuio,sed non ad memoriam. Tertio modo capitur propriissime ut est priuatio actus cognoscendi, quado totaliter est de leta species rei,& illo modo non oportet etiam ad rminiscentiam esse obliuionem. Tertio supponitur,s memoria si hoc modo. nam quando animal aliquid cognoscit,tunc species reseruatiua cognoscibilis,& species repraesentatiua actus coenoscendi, S temeus in quo fiebat talis tactus remanet in virtute reseruatiua, sic t sunt sussicie-
628쪽
E tes de se mouere potentiam cognitivi sine adiutorio alicuius alicrius phantasmatis, 3c tempus interruptuti post de nouo moueant poten tram cognitivam ad actum cognoscendi, tunc dicitur memorari de illo,quod tunc cognoscitur. Sed reminiscentia fit ino modo, videlicet quando species cognoscibit s sunt reseruate ita remissae R debiles sunr, sic quod non siifficiunt mouere potentiam cognitivam, sed indigent adiutorio alterius phantasmatis,& sat intem
ruptio temporis si contingat, qtidd Ghuiusmodi species eum adiutorio alterius de nouo moueant potentiam cognitivam ad actum coenoscendutunc homo dicitur reminisci. Eth de secundo articulo . Quantum ad tertium sit. CON CLvsi o responsalis: Artia. Memoria est passio primi sensitivi, tu ae concluso relinquitur probata in articulis,in quibus etiam sumete ter patet quid sit dicendum ad rationes ante oppositum.
Esomno, autem, δ' vigilia consideran
vel corporis Epria sit, vel communia is si communia cuius particula animae, vel corporis, Θc. Si r est liber de somno& vigilia Arist. qui diuiditur in tria capitula: somnus Primum diuiditur in Pires et duas partes.In prima ponit aliquas quo esse conclusiones. si 'rima. Minnus, N e. vigilia habent heri circa eandem partem animalis.Probat, quia somnus& vigilia opponuntur priuatiuS,modo priuatiuae opposita habent fieri, circa idem .s Deinde ostendit cuius partis animalis sint, dicens V sunt passiones sensus,probat . quia sunt passiones illius partis animalis secudu quam iudicamus animal dormire vel vigilare, igitur . ': Ex quo inseri philosophus 9, non sunt passi
ne, animae tantum nec corporis tantum, sed sunt communes utrique.
Probat,quia sentire non est propriua tae neq; corpori,ergo neq; vigilare. ISecunda conclutio. Nihil est quod semper dormiat, vel vigilet semper.
629쪽
A prebatquIa euicuque ineli aliquod dicens s somnus est necessarius Oi- Cotius secundum naturam qn exceta bus animalibu, propter salutem lylit tempus, in quo ut fieri, necesse est forum, probat, quia Ommbus , quae ipsum deficere, vel cessare. Ex quo possunt moueri, nec aria est Quies infert dissinitionem somni, diceos . propter suo ira salutem. DUnde su
Somnus est impotentia sentiendi P dit 9, primum S puncipale lensm
pter excessum vigilandi. Dicit vlterius 'non est nunt sellum,utrum omnia animalia somno communicent,quia quaedam sunt multu breuis somni. ' Deinde inierru, nulla
t ama vigilat,quia nulla planta ha
ent sensum,ergo,nec scinnum nec
vigiliam,conses uentia patet, quia somnus,& vigilia non sunt sine senuum eii cor , et aliquid Froitionabile cordi. Probat,quia id c eli principium principale lenius, S motus
localis in animalibus, sed principiti
principale motu, localis cst cor, igit. IEx quo sequit et somnus e si s r mo S principaliter passio cordis aut alicuiuspi oportionabilis cordi. Probat,quia est principaliter passio pri-
somnus,& vigilia non lunt une ieri t I sertia concluso.Ssinus ei pan mi sensitivi, tale autem est cor velso omni iam sensuum exteriorum, aliquid proportion ab ite corde, igitan uia sensibus exterioribus aiat non 'Et subdit 'dor metes quando l. potest sentire in dormit. ' Quarta iaciunt multa qui iaciunt vigilan- conclusio. O mutum sensuum exte- tes ut sunt molns ygrestiui. In te B riorum eii unus sensus commvn:s, cunda parte inquirit de caulaenicieravi proba tum est in lib. de Aia. Quin te somni,dicens ut somnus eli impota conclutio.Sonus & primo & pr m tentia sinticnda causata ex evaporacipaliter est passio sensus csimunis. rione nutrinuti alcendenti ad cere Probat Quatuor ronibus.-Prima, brum,' a frigiditate cerebri ingloruuia lensi s communis est unus, & sata descende do Oblituit meatu 1 spI principalis inter omnes sensus, igit. ritu,&cat somnum hoc probat mulMSecundaro, si somnus esset passio tis signis. Primum,quia post si m- alterius sensus a sensu communi se ptione cibi S polus Ispius fit sonus. queretur in non oporteret omnes si 'Scdm ex laborib. quibusda catur mul ligari in somno,quod eli salsu, sonus, eo ui labor est resoluimus ci-ipiciar. Tertii i5,illius sensus som boria.' seritu pueri vene merer dornus est passio, quo passo, necessi est mi unt,eo r in eis maior pars nutrihomines alios pati, sed pallii sensit menti mittit a partes luperiores cu- communi,alii dicuntur, igitur. tu, lignum bis, quia it. periora inita Quartaro, somnus non eis quaeli te iuuenili excedunt inieriora. bet in potentia sentiendi sed solum 'Quartum sanum, homire, ii bellia quae naturaliter prouenit per li- tes veri s ii rictas, & habentes ma- rationem omnium sensuum limul. Ena capita sunt amatorcet lonam, Ecm onsequenter inquirit pP quam sunt longe dormitione , eo et venecausam dormire inest animalibus, angine cito oblituutur. I u niu,
630쪽
Ε melancholici non multu dormiunt, quia propter si igitatem stomachi fit parua evaporatio nutrimenti. ' Similiter B matici, propter debilitatem caloris cibi in stomacho non cito raresit. IEx illis in sei t philosophus aliam distinitionem somni,dicens, et somnus est ireciprocatio ca loris naturalis intrinsecus propter vapores ascendentes , S post suam ingrossationem descendentes Sobstruentes meatus sentiti uos propter salutem animalis. Deinde infert tria corollaria. I Primum, in dormientibus fiunt multis .motus alterationis digerendo nutrimentum motus etiam ascensus vaporis motus instigidationis, & motus descetius illius vaporis.' Secundum propter frigiditatem clauduntur palpebre oculo F rum. Tertium, , in viventi b. partes exteriores,& iuperiores insti eti- dantur, inferiores autem intrinsece calefiunt. I Fanali ter ostendit causa expergefactionis, dicens steli consumptio illorum vaporum vel disolutio eorum, ita si quando vapores sunt consumpti, & digellione complete facta tunc calor naturalis ascedit,& a petit vias abi tractas per eua
dum de somnio, is primo cui corum,qua passio hoc inesse via
tulum, in qt: o philosophus determinat de somnio, ponendo talem con lusionem. ISomnium non est panso sensus exterioris,probat, quia in somno in,quo est somnium,non est Galiquis actus sensus exterioris,ergo illa operatio,quae est sacta in somno non est alicuius sensus exterioris. Secunda conclusio. mniurn non eil pallio intellectus patet, quia insomnio non solum cognoscimus hominem, vel equum , sed hominem album, vel nigrum. I Tertia conclusio. In somnio accidit deceptio: nam apparet alicui videat, audit, & licde aliis. I Quarta conclusio. Soniueli passio sensus communis: na lonenium illius e si passio cuius est somnus, sed somnus eli passio primi s stivi, ut visum est,ergo etiam somnium ei l passio primi sensitivi. Maior videtur esse nota,cum somnium videatur solum contingere in dormientibus . t Consequenter inquirit quid iit somnium ponendo ali- Η quas suppositiones. si rima, uni uia cuiusque sensus sensibilia causant in nobis sensationem. Secunda passi s. ct i a sensibilibus in sensu non solum manet in pressentia sensibilium, sed etiam in absentia. Probat aliquibus lignis. Primum, quia si di u aspexerimus valde splendidum,& couertamur nos ad locum obscurum,
apparebit ad huc nobis, P videmus
illud splendidum. I Secundum , si
quis diu aspexerit corpus selis,N postea se conuertat ad alium colorem,
puta ad album, vel nigrum, ille apparebit puniceus. IIertium, si aliquis fuerit diu motus,& postea uescat, adhuc apparebit sibi-ipse inoueatur. I I ertia, sensus non solum patitur a sensibilibus sed etiam sensibile a sensu,probat signo,quia vid