장음표시 사용
811쪽
A IPeo declaratione est aduertendit,
Q -- quod iudicium humantico iterquagi Pπς tuor modis subuertitur.s timore cueor lupi piditate,odio&amore. IIn duobus an pars ' primi iudex dr corrupi per pariem, eu corru in alijs duobus iudex non corrumpi
P Ri per partem sed per se ipsum, ideo qstio proprie debet accipi in duobus
primis modis sEt aduerte tamen,qd iudex cupiditate corruptu S ma i sis peccat,quam corruptus timore, ' patet quia duorsi peccatorum eiusdem generis illud, quod est magis' voluntarium est peius,sed illud, qa fit per cupiditatem est magis voluntarium gitur etiam peccatum ex industria est maius, quam peccatum
ex passione. I Tunc potest responderi ad quaestionem, quod pars corrumpens incutiendo timore magis pec-n cat, quam iudex corruptus. Patet, quia quando sunt duo concurrentia ad unum malum, ille magis peccat, cuius voluntas praeualet,& cuius voluntatem alter sequitur, sed se est in easu igitur. η Secundo dico, si iudex corruptus per cupiditatem ma- sis peccat,il pari corrumpens. Pr batur. quia quando sunt duo cocurrentes ad unum peccatum ille magis peccat qui sua mala voluntate
potest subuertere leges & iura, et illeui non potest subuertere, sed iu- ex qui habet auctoritatem potest hoc facere alter no,igit. I Ite in gne
peccati maius est peccatu vedere reno sua, et emere re no sua. Ni vedere re non sui est totaliter cotra natura venditionis, sed emere nosti uno est sic eo tra natura emptionis, quia semper emimus quae noltra no sunt
sed iudex corruptus per cupiditate Cvendit rem non suam, quia partem alterius partis. I Ex quo sequitur m maius peccatum est Gieria idest veditio spiritualium, illimonia id est
emptio earum,quia girata vellit no sua,&simoniacus emit no sua. IEx illis sequitur*quando duo concurrunt ad unu peccatu ille magis peccat cuius opus est magis voluntarium .Et sc patet quid sit dicendum ad istam quaestionem & ad rationes .
quaestionis.Ideo ponitur. Co MCLusio responsalis.Iudex certitudinaliter sciens oppositum illorum, quae testes adducunt, non debet iudicare secundu alleg tam probata. Quae conclusio,relinquitur probata in primo notabili.
qualiter haec habent, epigcia qui- Daem ad iustitiam. EMyces autead iustum proximum est dicere, neque enim ut idem simpliciter,
neque ut ait erum genere via tur intendentibus, oc. Dixia ansit viritu. QE AERI TvR Utrii epij tia sit virtus. IEt arguitur primo non: Quia omne virtute quilibet volens
operari pol habere, sed soli iudice piit habete epticia, ua tu illi lint
interpretari leges,igit. 'Scdo arguitur, nulla virtus opponit alteri virtuti, sed epticia opponit iustitiae, quiavr sacere aliquid cotra iustitia.WIn oppositu est Aristoteles in hoc quinto. Pro declaratione.
812쪽
E PRr Mo sciendum,' quia cir- cunilantia singulares cadentes circa actus humanos sunt quasi infinitae, ideo legislatores non tenetur neque possiunt condendo lege respicere ad omnes illas cimitatia, sed serunt leges coiter aspiciendo ad aliquas circustatias cornuitiores. Est in aduertedum ui dato, leges sint uniuersaliter latae, in uniuersaliter non sunt tenendi, nec etia serens leges intendit 9, uniuersaliter teneantur, sed solu qncunque non emergit casus exiges exceptionem legis,qnque immo ut in plurimum iustum est operari secudum legem scripta,& aliquando licet raro esset iustum, immo quandoque oportet operaris raeterlagem, S aliquando contra egem scriptam. Et ad videndum F quid sit episcia est notandum,2 dupliciter sunt iussa, suseam sunt scriSμ μ' pia, quae scriptura sunt determinata, quaedam sunt non scripta. Et ista sunt duplicia, quaedam sunt co-
munia, quae quasi omnibus sunt nota,rei oportet bens sacere benefacientibus. IAlia sunt particularia, quae sunt piaetermissioni, seu cx ptiones iustorum commiumu, & circa ista iusta eli episcia, ita, lep)lcia est habitus inclinans hominem ad recte se habendum circa exceptiOnes iustam in causarum .s Et dico,*est virtus, quia omnis habitus electivus dirigens habente circa illa, qbus contingit bene . di male uti iii habitus virtuosus, sed epis xia eii huiusmodi, igitur. Vnde eri icia inclinat circa directionem legi, scriptae, lua contingit bene, di naale uti tam secudum excessum, minus insi Gitendo legi scriptae, quam circa de-- sectum,puta nimis recedendo a lege sciipta, bene ergo uti circa dete
minationem legis scriptae indiget vittu te,& illa vocatur episciαSE C MDo sciendum,lepis xia noeit solum interpretari testem,sed solum in legislatore ad que noc spediat. Unde lex debet interpretari q4 propi duplicitatem verborum est dubia sentciuia,N determinare, iaqua sententia debet intelligi, sp mi ad legislatorem hoc solum spectat ad legislatorem. Sed silex in
determinata sentcntia suerit intellecta, tunc quis potest iudicare, ' talis cassisl ub tali lese non comprehenditur, & quod intentio legisl toris non erat talem casu in per ta- Hlem legem terminare, etiam potest seri iudicium de augmento,& di in inutione dedicti,& ita positione legis diminuere, vel augmentare,& istud nCneli interpretari legem, sed est uti lege secundum intentionem l gi, latoris.' Et aduerte,quod si alia quis casus acciderat secundum legem, bonum eli,quod si sit inferior iudex, ' habeat recursum ad conditorem lexis , sed si conditor legis non sit, tunc iudex inferior potest interpretari legem dubiam, & illum sensum accipere, qui videtur sibi ii agis rationabilis, non tamen quod interpretatio legis a iudice inferiori multum distet ab interpretatione legis a iudice superiori, quia interpietatio a iudice superiori dat vietorem illi sensui,sed no a iudice interiori, ed solii sue sententiae,&c.
813쪽
Α Ex quo sequitur, ' si secundum
epticiam iudicetur dari minor rina quam lex, dictet hoc tamen noli est contra legem, quia hoc si secti dum rectam rationem .s Esname ad uel
tendum,quod dria est inter iustum legale scriptu S i ii simpliciter,et a iustum legale scriptu no est iustum formaliter, sed sol u in materiat iter,& per accidens i mino contingit ipsum esse iustum, & aliquanao non .s Sed iustum simpliciter stat in opete interiori. Ex quo sequitur, ' iustum epit ciruest me ius iusto te alipdusto modo. Et sic patet quid Didicendum ad rationes. Ideo ponitur. COM CLus 'o rei ponsalis
Epiicia eit virtus moralis. Qu*conelii sio relinquitur probata in primo notabili.
An Diicia ita itu natura e regulare possis sicut ius legati. r. in AERI Tua virum eptiesa possit esse habitus dirigens ius naturale sicut ius legale. IEt arguit 'ismo, q sic, quia ius naturale indiget directione,eta alias omnes essemus aequalis.liber talis, quod no bonum esset. Secundo sic arguit. Videmus mostra accidere,ergo in natura sunt desectus,& per cosequens indiget di rectione.' In oppositu na videtur esse communis opinio doctorum. Ius n xu P R i M o sciendu, natura proplieitet. l rie non Ur peccare in suis operationib. quia si mostra euenirent, hoc noprouenit a natura,sed ab impedimetis tingetib. Notu estra.* natura
facit de possibilib.*mesius est,igit non dr peccare,quia V operatur seeudu φ melius pol operari. I Est in Caduertendit,l ius naturale pol accipi dupliciter. Uno mo prout cosonat
gen te, Sc lic non pol dete minari l se,quia infiniti casus P p diuersa im pedimenta cotingere possunt, inqb. et natura operat scdm l melius est ideo ibi non pol esse determinatio. Alio modo accipitur iustum naturale prout consonat operi communi naturae. JUnde opus eoe naturae est opus, in quo natura non est impedita,& tale iustum pol bene compre- hedi lege & tale iustum sic acceptu non est sp iustum, neque tenedum. Natura. n. non U Obleruat in opere suo regulam csiem, immo illam modisseat si impedimeta tot in pant, ut
fp saciat de postibi lib. quod melius
est. s Unde natura secudu regulam Dcoemiscitqnq; digitos in una manu ins sim impedimenta proueniutia qnq; facit quatuo quadoq; sex, scdm ' melius est.Unde licet stamiregulam coena iustpreddendum est unicuiq; ν suum est tamen secunducasum contingente quandoq; no est reddendum, visurioso non est reddendus gladius. Et sic patet, ' si capiatur iustu materiale primo modo est semper iustum, Somne sibi contrarium iniustum propter, quod in . ipso nulla est directio. Sed capiendusecundo modo indiget quandoque:
correctione propter casus repugnan si iuxta
tes regulae communi,&c. , ius natu
S E CvNDo sciedus circa di 'ς cta incidunt aliquae disticultates. Pri a.
ma, Vtrum scam ius naturale Om- qualis lines homines debeat est aequales liis bellatis .
814쪽
t Ebertatis. Pro solutione est aduer
e tendum,ll, si omnes homines secundum virtutem vivere vellent, certe' non video quin non essent aequalis libertatis,sed pῖ peccata multorum oportuit illud ius moderare constituendo aliquos superiores, ut desectus haberent corrigere, & regi concessa est superioritas tibi a communi auctoritate ciuium, & sibi non licethdere quemquam nati delinquente desie omnes sui prue liberi sicut rex, nisi per peccatum libertatem eorum perdant. Vnde dato etiam quod omnes essent aequalis virtutis,&similes anima, adhuc non esset omnibus concessa aequalis libertas, quia non essent similes in corpore , ideo ad hociet sint quales libertatis oportet, et sint aequales, Sin corpore, Sh in anima ,s, tamen natura non facit
Se. 'Et io dicit Arist quod aliqui
sunt naturaliter serui, aliqui liberi, secundum drias in corpore ,& diras inanima. Secunda difficultas. Utrar de iure naturali omnia debeant esse communia.Dico,ui multi diuers-mode exponiit istud tamen pro nucdico, licet terra, animalia, & caetera essent communia ante eoru appropriationem , sed postquam sunt apis propriata,de iure naturali est,u, omnia maneant appropriata. s Vel potclici,a, omnia sunt communia iure naturali, si quilibet vellet vivere se-lvino; et cundum δ' Oportet, ideo quadodr,-tarza euis omnia inni communia de iure na
de rurali,debet intelligi conditionali-
l ter,putastonines virtuose viveret G. i vestent. Tertia dissicialias, Utrum i. ira an legislatore possit esse defectus.
ia lisDico proprie,3 non quia sacit de Gpossibilibus,quod melius est, nec intendit ponendo legem,ui ipsa in obseruetur secundum sentetiam verborum,i.lecudum P verba sonant, sed
P casu exigente modificetur, vel noteneatur. IEt per hoc patet, metia in lege non est desectus si intelligatur secundum intentionem legisl toris, & secundum P.verba sonant.
Et lic patet quid sit dicendum ad rationes, Ideo ponitur. . CONCLusio responsalis rEplicia non potest esse. abitus dirigens ius naturale scut ius legalet . . Quae conclusio relinquitur probata
garsibiipsi in tu ium facere vel
non manifestum en ex his , quae ndictasunt, quada quidem enim sunt iustorum secutam omnem
virtutem a lege ordinata , mua
Anquit sibimet in. is agere possis. virum aliquis possit sibi iniustum sacere I Et arespuitur,quod sic, quia aliquis potest facere sibi contra prohibitionem l lpis,u P puta in te ciend o se , i i turis Secundo arguitur. Ille iniustificae sibi,qui volens inseri sibi nocumentum, sed multi sunt tales, ut patet de illis,qui dili erant, &c. ' Inoypositum in Aristo.in teritu. Pro de-
815쪽
st . di Pit I rio sciedum,' mens Art. Nemo et est, s nullus homo potest sibi ipsi insbi ipsi iustum sacere Patet, ciuia nuli us hope id P patitur iniustum volens, sed qui seipsum danificat,vult illud damnum recipere,ergo no patitur iniustu, Sper con seques non facit sibili si inius u. II te iniustu facere est plus sibi accipere de lucro vel minus de damno,& iniustu pati est minus lire in lucro, vel plus in damno, si ergo aliquis saceret sibiipsi iniustum plus acciperet de lucro,& minus de damno,q, salsum est. s Exemplum pol
dari,ut si inuas . ab alio tantum noceat inuasoriquata inuasor sibi nocet non iusti at, sed in uasor in iustificat inquantum primo aggressus est iniuriam, sed si uterq; simul aggressi sunt, tunc neuter uaiustificatalium, sed ambo, iniustum tamen secerunt ciuitati, vel principi,& comisigellii n tur ad emendam. II tem non
vi secundum quam speciem iustificationis aliquis datimumsaciat sibi ipsi. Contra,aliquis sue mulieri iniustu potest facere,ergo sibi ipsi. Ans patet,quia si quis erederet de muli ere propria aliam tire iam mecharei,
igitur. I Dico primo, i, ille iniustificae,quia eligit alteri nocere licet. nona echetur, mores.n. magis inducuntur electione q opera tromb. imo dato, F nullum opus exeat electi ,erit
peccatum. Et si metuas, non vξ cui iniussum seceritis Dico,st, vel ciuitati cuius legem stangere voluit,vel illi cuius thorii credidit violare, sibi ante non iniustu fecit. I Et si dicas nullus damnum ex hoc recipit, igit.
Aγiuo,u, licetalique iniustum alteri facere, tamen alter iniustum non Grecipiet, potest enim esse iniusta actio sine iniusta passione, igitur. SEc via oo sciendum, vadhuc incidit una dissicultas, virum QR d p
iniustum sacere sit peius quam i', si dese stum pati. I Vnde primo est dissices. in Diu 'tas, utrum iniustum pati sit malum Ad ci, dico st,&iniustum sacere , α iniustum pati sunt duo mala. Pate quia ambo recedunt a medio tuli tiae.Medium. n. iustitiae,est non lire plus de debito neq;minus, sed iniustum pati, est minus lire de debit igit recedit, a medio iustitiae,&percon sequens est malum .Non in , comparamus iniustum sacere saxi
ti,& iniustum pati parieti,ita, T.west ista. I Utrum iniustu sacere supeius patienti, u iniustum pati patienti, ideo videndum est quod illorum D uest maius malum. Et br dico,et, iniustum 'cere est peius. Patet, quia quando aliqua duo sie se habent, punu fit cum malitia, & aliud non, Pst cum malitia,peius est, sed iniustu sacere est limo t. t Item illud di esse
maius malit,ui opponitur maiori bono, sed iniustum iacere opponit maiori bono,puta bono honesto, quia
est vituperabile, sed iniussu pati opponitur boni delectabili,& utili, ut notum est. IEt si inseras omne delectabile est bonum, sed iniustum sacere est delectabile facienti, ergo est .
bonum. Negatur conseo uentia, sed oportet inferre,ergo est bonum, vel 'apparem bonum sItem illud di est se pei' homini,v reddit ipsu sim pse
peiore,sed malit, sacere, i. in tu ste agere est limoi, igitur. Iniustum aut
816쪽
tis malum,quia non est voluntariu. saltem secundum partem superio Notum est,uim iustumiacere agma tem Et sic patet quid tu dicendum .. . . vat totaliterpartent superiorem & ad rones. Vnde licet aliquis is iniecidat, sed iniustum pati solii in ficiat se vel desperet, nullum in illo . , iuuat fetidat partem inferiorem, modono rum est iniustum facere,quia quod . 'l'riim eli,q, infici laetin funi partem, libet illotu vult sibi nesse. sDico et superiorem est peius A infici secun ,etyisilia, est)u, qui seipsum interfidum partem inseriorem,&sensitiva est damnifieat comunitatem inquaragrauat etiam quandoque partem tum est parietata tu,qa violat leges ruperiorem . sed leuiter, te enim tu coimui mari , usurpat iurisdictio. stu habet dissilieentia de iniusta pas nem prides', ideo licet non iniussi 66M. I Primo p peccatum saeten ficet ibi ta*en bene iniustificat ciuim luem vellet esse bonum .s Secun rati;&principLIdeo ponitur. V tdo,quia per illud quandoque impe ' C est Lus Io rei poni illis: ditur a bonis operationibus in sussi Nullus potest sibi ipsi in tu lium saeenendo tΚdecet ter iniuriam virtuo re,quae conclusio relinquitur proba peratae,in quo multant delecta ta in primo notabili. tria l. .
dem die moras dι- cimus, has autemtica sextum librum Ethicorum, quaeritur primo virunt omnis virtus sit moralis,vel intellectua
reιι quis, AEutem , de anima aliquae lunt virtutes natural , ut primum a centes dicimus sic, habetur in sexto huius in fine. Segust. . M ii. cudo arguitur fietvirtus intellectuar
817쪽
intlis ita bene acquirit 'exi consuetudi- ctus, io omnis virtus humana dici- CC . Di 'A .ne,sicut moralis, igitur. In opposi tur esse intellectualis , Vel morali Mi situm est Ariit in primo, lecundo,& Virtutes enim naturales non sunt , in sexto. Proculus solutione'. proprie humansequia solum conuevndednt Par Mo,sciendum, u, in hoc niunt pueris, di besti ivi xxv xς xonuenerui, omnes Dinores, si i S a C v N Do i tendun est 'M : U is Qx ἰς A iniri morales dictitur mo ctus per quos acquiruntur Vir u ζ ictu . Tales amore, sed diuersificati sunt in intellectuales multum differunt ab significatioe huius termini mos mo actibus, per quos acquiruntur virturis. Dixerunt aliqui,ui mos est ita res morales. nam omnes tales actus,
c in rint tris meriti irim mr virtutes inteli vi
consuetu M. Vnde c5suetudo no per quos acquiruntur virtutes intelmsi resteratio actuum similiv,ita lectuales ictitur esse assensus, ut exo, est sensus, virtus moralis acquirit assentibus maioris, S min ores geneo more.um consuetudineo idem ratur intellectus,ex assensibus con- est o Misequentatione actuu . Alii Hulionis scientia,& lic de aliis,ut a- dixerunt et inos idem est,m inclina lias visit ira est. Et aduerte, mallentio naturalis, ves quasi naturalis ad sus ali In generantur in nobis ex noaliquid operandum,& isti dicunt, p titiis simplicibus terminorum sicut 'virtus moralis dr a more a naturali assensus principiorum. Aliquando inclinatione ad a liquid operadum. ex assentibus praemissarum, ut scieniri MEt quia talis inclinatio proprie co tra actualis, vel aliquando median- D uenit voluntati,ideo virtutes , quae tibiis experientiis, sicut videtnr a diint in voluntate dicuntur morales quiri prudentia.' Vnde dicit Arist.
Et non illae, quae sunt in intellectu, st iuuenes bene sui geometrici, sedo 1 intellectui proprie con uenit iudi no prudeles,qa prudentia est lingurium de operationibus, S non incli larium,quae fiunt cognita ex experiatio operadum, sed iste modus rientia, modo iuuenis caret experieron o esse de mente Aristo.na dicit tia,& ideo no potest esse aliquis me- in Σ. huius,uν virtus acquiruntur in dicu bonas,aud nauigator bonus rinobis p assuetudine, ergo ur dicere, ne multis operation ibus, ex quibus i mos sit idem,* assuetudo. I Et si accipitur experientia. I Vnde dicit dicas,ergo virtutes intellectuales di Arist.in z. Metaph. sicut conlueui- centur ita bene morales, licut illae, a mus,ita dignamur dici, io dicit.Cosunt in voluntate. Patet,quia ita bn metator in prologo tertii Pitysi. Coacquiruntur ex more i ex rei teratro suetudo est in axima ea impediens
ne actuum, sicut illae q sunt in volun a rebus mani liis .s undeqnalitate. s Di coad illud,s, veru eis, sed quis suerat assuetus ad aliquas actio
quia priores usi erant illis nominib. nes,licet noceant sibi erunt sibi faciideo placuit Miliaic uti, vel quia vo les,& credet,a' sint utiles. Aduer' 'luntra ad acquirendum: virtutem, telial habitus, qui recipiuntur in aeget maiori exercitatione, Uintelle intellectu multis aliis modis possut
818쪽
E acquiri. Ista tamen pro nunc nobis sum cient.' Et nota, licet prudentia no proprie fit virtus moralis, gatamen est directiva virtutu moraliuio inter virtutes morales determinatur,& per i ita patet quid sit dicen' ' dum ad rones. IVnde illae virtuteS
naturales non sunt morales, nec Sut
Intel lectuales,nec etiam dcbet dici humanae propriae, quia pueri S con uentur,& bemis,sicut dictum est superius. Ad secundam pater quidiit dicedum in primo notabit i. Ideo
lis. Divisio, qtia virtutes humanae ne diuidunt in morales & itellectuales eli sufficien ter posita,v t patet.
aute aliter habere est aliqui ierfattibile, di aetibile. Materum autem esi fialis, Ilo, credi-
mm aurem de ipsis , is exterioribus rationibus , quare is cum ratione habitus Atium a
An falsis diffamin A ε R I T v R secvudo. Utruactio,& sectio distinguantur Arguitur primo, i, non,quia ide est a gens,& saciens,igit. i cuilo arguitur sic Agibile,& iactibile nodistinruuntur, pate quia eligibile, & apibile idem sunt & tamen elieibile est Actibile, sicut lectus est faciibile, Seligibile. In oppositum est Artilo.
. PR r Mo sciendum est,iactio,& factio quandoque capiuntur com Gmuniter pro omni operatione, & se Actio.&non distinguuntur, immo actio dr- visactio,& econtra. Alio modo capiuntur spaliter,&sic di,u, actio est ope. i. - ratio immanens, seu quia manet in gute,ut intellectio, volitio. Sed λ ct io, a uae tra 'sit in materiam extrinsceam,ut est aedificatio. s Et si dicas, ergo, sequitur,' alique operationes virtutum rent iactiones, ut patet de sortitudine, quae operatur circa inimicos temperantia circa cibos & t men oppositum videntur dicereia sere omnes morales. η Pro soluti ne omnium istarunt difficultatum est aduertendum, lactio principaliter dr esse et ectio, seu actus voluntatis, sic vides acet,l omnis operatio et quae ab electione procedit dressea- cito,& sic operationes exteriores itf- riquantum dependent ab electione di cunt ur acti ones, sed laetio dr principaliter operatio exterior, quae atridiacit extra mentem, & secundario omnis operatio ad huiusmodi operationem exteriorem ordinata dr este sectio, S secundum hoe arride prudentia distinguunturi nam ars urat tendi penes operationem ,.secudum quam attenditur bonitas artis , sed bonitas artis attenditur penes operationem exteriorem,& bonitas prodetiae attenditur penes electionem , de operatione interiorem .s Et si diras et w omnes operationes pertinentes
ad artem debent dici factiones,& exteriores,quod falsum est, quia etiamultae operationes interiores, ut volitio,per quam vult sic di sponere, Sestui dam n um v r pertinete ad artem
819쪽
Α igitur. Respondetur, q, non est inco cui di bestialitas, vel imprudentia sum;ens eandem operationem ess icut dicit M. in 3. d. p6. vel scam a adionem,& factionei mutilornifica lios det allutia, & inclinat intellectu Ilo inquantum ordinatur ad rem addictandi de mediis ordinatis ad
ad extra, id est ad domum satienda malusne, vel de mediis inordinatis sicitur factio, sed inquantum ordi- S mals ad bonia finem, sed habitus natur ad felicitatem humanam di oppositus arti dicitur a technia Nest g ita Et I maiori declarone isti'. habitus inclinans intellectum ad di An sidor SEcv Noo sciendum est, et tiandum de medus ordinatis ad madi ηςc ς' operatio in tellectus ordinata finali- tum finem particularem,vel de me- IL,' ter ad diri endum operatione exte diis inordinatis ad bonu in finem,ut μ''' riorent, ut ipsa ves res operata si in habitus, qui inclinaret intellectum se bona di pertinere ad artem, & d ad iudicandum domum seri ex cmefactio et operatio factiva, sed om- ribus, palea Sc.' Et per hoc patet 'nis operatio intellectus finaliter or- quid sit dicedum ad rationes. I Uadinata ad dirigendum electionem, de non eit in conueniens,l idem sit vel volitionem,ut electio sit bona,& agens,& faciens, non tamen propter honella dicitur else actio. Et aduer- hoc sequitur, Pactio, & factio sintre,oe electio proprie est eorum,quae idem. I Ad lecundam dicitur, la- sunt ad finem, sed ipsius finis est vo- gibile,& sactibile non sunt idem mam luntas, ita ci, finis inquantum habet agibile est i dicium, per quod iudi Dronem finis dr volibilium,& ordi- canata S aliquid esse faciendum, vel nata in finem dicuntur elegibilium. sugiendum quoad operationes vo- Et nota, in ipsorum operabilium luntatis,uel quae dependent ex im- duplex est finis,scommunis, ut est perio voluntatis, sed iactibile eitas ipsa felicitas humana.&sic omnia senius, vel indicium, per quod iudiordinata ad illum finem, dicuntur cam us de operationibus transeunti esse eligibilia .Prudentia enim colli- bus in materiam extrinsecam. Idecituit sibi finem illum communem, ponitur. ars vero finem particularem, sicut te C NCLIS Io responsactum domum & sic dico, pilla quae lis: Actio,&factio distinguuntur ab ordinantur ad illum snem particu - inuicem. Qus coclusito relinquitur larem dicunt eligibilia probata ex dictis.
secundum quid, ut illa H et η- μx DE psudentia autem sic ut
bilia, vel eligibilia scena quid .s Et γνη Q simus , speculantes, aduerte, F ars,& prudentia habent νυ -que dicimus prudentes. Iulus tibi oppolims, uri sicut pruden videtur autem prudelis es p fila ell habitus inclinans, i ptellectu se bene consiliari circa ipsi bona ad destandii de mediis ordinatis ad Θ conserentia, no secundum parrida fine, ita habitus ei us oppositus temo c.
820쪽
E n p densissit virtu .Qv A E R I T v n tertio. Utrumpi identia sit virtus. t Arguitur pri-n Q r non, quia virtus fit conformiter ad dictamen rectum, sed prudentia ni, est huiusnodsipatet, quia estiptum mei dictamen rectu. Isccudo ilia, s est regula virtutis non est proprie , irrus, sed prudentia est liuiunnabdi i itur. In oppositum ea Ari. in hq c texto. Pro sol titione.. 'iudὸ PR t M O sciendum est,mdu-ui '' sex e ' prii dei ia, factualis, & ha bitualis.' Actualis est dictamen seu operatio i mei lectus,per quam intellectus iudicat aliquid c ne lic . agendusicut oportet. N ex Alii us oibit,
sie uenter ret: eratis scia erat tu bi- . t. HilvUcatur prudentia habitualis.
p Et ad uerae, Pprudentia Vropriolaon est virtus inqra iris ea st regula
virtutum moralium, non quod omnium virtutum sit una prudelia seu viis regula, sicut di Xerunt aliqui, uavias ibet virtus habet suam proprias rudentia in , & ideo si in aliquo doctore inueniatur, quod prudelia est virtus moralis debet glosari. idest est regula virtutis moralis. l. d dubium est Virum virtus necessario requirat prudentiam actualem ad hoc quod d icatur virtus. Dicunt aliqui, quod sic, sic videlicet, quod nisi actualiter consorinetur prudentiae, non dicetur virtus. t Alii dicunt, 'γsufiicit, quod ille actu, natus sit elici consormiter ad rectam rationem.
IEt istud videt haberi indistinitione praxis, in citra dρ, praxrs est operatio alterius potentiae, quam intellectus nata conformiter elici rationi Grects, ut recta sit η Dicit ibi nata ad seo.in denotandum,u, susticit. 3 sit in ima ex Olo tentia propinqua ad hoc, i, elidiatur iς0- 2 ' consorini terrecteroni. IEx quo se quit etiani, i, siquis liret istud dictimen, quod caste vivendum est, dato ' noli haberet volitionem colormem illi . nam prudentia dicitur re Ucta ratib conformativa bonῖ operationis, vel regulativa bone operatio . odiis r nas,& non,quod sit actualiter resulans,& conformari . S E c ψ i, i, sciendum est, u h e, circa pridicta occumine alique disti sui . uiue uitares.s Prima, Vtrum artes dici to. tur esse vistules. Et videtur, quod sic, lura virilis Et , quae habentem perscit,& eius opus bonum reddit sed arto simi hiirusmodi; istitur. Vnde ipsi' arti x duplex est opus, s . Hintorius,& exteri u , quod natum, est restulari ab opere interiori, ideo am fecitdum acturn interiorem redadit opus vere exterius bonum. IVnde est a quertenduin , w disierentia, est in ervirtutem hominis, secundit quod homo & virtutem intellectus; nam virtus hominis secudum quod homo,est que reddit hominem bonum simpliciter,& sic isis artes non sunt virtutes hominis, secundum quod homo. No um est enim, quod per artem domificatiuam homo nodicitur fimpliciter bonus, quia multi sunt boni domifactores, & boni, artifices, qui dicuntur mali homi nes,sed virtus intellectus est, quae determinat intellinum ad melius opus,quod potest. Et sic certe dico, quod artes benedicuntur virtutes intelle-