Leonharti Fuchsii ... In Hippocratis Coi medicorum principis septem Aphorismorum libris commentaria, ab eodem authore nuper recastigata, adiectis adnotationibus, & locorum difficilium Galeni explicationibus. Cum indice insignium copiosissimo. Lugduni

171쪽

& humidae, propterea quod a simili hyemis temperatura ea- rundem excessus augeatur. Quod tum veritatem obtinebit, ' 'ubi suam naturam seruauerit hyems . Caeterum verbum Vς κασιν , quod nos affecti sunt, interpretati sumus, etiam idem μ' hoc loco quod aptiores sunt, significare potest. visit sensiis: alias naturas esse aptiores ad hyemem , alias ad aestatem tot randas. Duorum autem tantum temporum Hippocrates vere Pudi m& autumno praeteritis,meminit ideo quod ver ipsum saluber potis euerimum, ut inna Apho.9.testatur, & commoderatum sit,atque meminit adeo omni naturae accommodatum . Autumnus vero, propter Hippocr. suam inaequalitate,maximὰ morbis obnoxius,Gal. etiam ipso Muis φr lib.I.de Tempe.cap. . teste. Quare Musae sententiam, utpote erroneam hoc loco probare non possumus, qui autumni tenis pus perinde atque veris placidum esse, nec ullam excellentem qualitate habere scribit. Quasi vero Hipp. temere infra Apho. s. dixerit: autumno morbi acutissimi accidunt,atque maxima ex parte letales:& ut placidus sit, per eius in ualitatem ut duximus,fieri non potest. Praeterea non video quomodo nullam excellentem qualitatem obtineat, cum illum excessu siccum esse constet,quod Galenus etiam loco iam citato confirmat.

secundum principalissimum,&c.JGrς κα τα 6 κυριωτα τ τε 'πι πρῶτο/-, iuxta maxime proprium & priumum,&c. In pr edentibus. JScilicet sectione secunda Commenta r.et . In libris de Temperaturis. J Primo nimirum, cap. 6. dc 8. Secundum qualitatem, &e. J Graece, τεαγνειδῆ κατα μι- -ικρατῆσαν ποιοτητα, quatuor quidem secunduvnam qualitatem excedentem. Persectissime. JGraece Intrem ταμ adverbialiter. nomina enim neutri generis no raro apud lapsu. Graecos pro adverbiis usurpantur. Conuertendum igitur suit persectissime, vel ,ut Theodorus fecit, in plenum: ut scilicetis sit verborum Galeni sensus, Huiuscemodi naturae in praedictis temporibus optime & pessime quidem assiciuntur, perfectinsme,id est iuxta utranq; qualitatem, atq; adeo, t dixit The dorus, in plenum. Mecliocriter autem alciuntur naturae quae θ' ἱru , hoc est secundum alterutram qualitatem a temp ribus vel iuuantur vel offendiitur. Sic enim Galeni verba interpretanda veniunt, & minime sicut Leonicenus fecit, quom modo ex temporibus , &c. Musa in te admodum locum Muci M'

172쪽

. r o sECTIONI s III. eatur latet hunc Galeni ita est interpretatus: Persectissimae naturae, Igρος uo. est quae in sua perfectione Cint,in qua esse possunt. Neq; enim

-- in Graeco est τελμίτιζαι, sed τί brosiae. Non posse autom legi persectissimae,seques dictio, Huiusicemodi, auunde docet quae ad dictione naturae refertur: ut necessario sit legendu, HuiuΩcemodi naturae perse aissimae assiciuntur c. Quinetiam adverbium satis etiam monstrat,τέλει:τηα esse scribendia. ut omnia etiam Graeca exemplaria habent. Omnibus itaque perspicuum est, Musae explicationem absurditate non carere.

APH OR. Is Mus III.

Morborum ali3 ad alia tempora magis aut mimurocliuessunt. Eodem modo ct atates ad tempora, i

ca,2 victus rationes magis aut minus aptae sunt. ΙDem nunc de morbis Sc aetatibus docet Hippo.quod praece

denti Aphorismo de Naturis mempe morbos de aetates magis aut minus esse procliues & habiles ad tempora, loca,& ubcius rationes. Sic enim ut verba haec Hippocratis,ευ it κακῶ --φυκασι, interpretaremur, nobis commodius esse visium est,

δειν. quum φυμιν Graecis in bonis facilitatem & habilitatem,in malis procliuitatem significet. Morbi itaq; ad alia tempora magis,ad alia minus procliues sunt. Ad sibi quidem similia magi apti dc procliues,l in iis generetur ac conseruentur, ut bilita ad aestate pituitosi ad hyemem. Ad contraria verb minus pro. pensi sunt, s in iis non nisi maximis a causis generentur, &quia in iis tanqua sibi contrariis soluantur ac dissipentur. Siequidem pituitosi morbi ad aestatem minus sunt propensi, &biliosi ad hyemem. Pari ratione alii morbi ad alias regiones magis aut minias apti sunt. Ad similes quide apti, R, in iis generentur de conseruenturiad contrarias minus quia in illis due moliuntur. Sic sane calidi morbi ad calidas regiones propensi Muta in' sunt ad frigidas minus.Musa censet contraria etiam interpre

is,'itauio latione iam dictis posse accomodari,nepe quod morbi frigidibatur. y in calida regione bene assiciantur, quia in ea sanentur. Sed

173쪽

iis tac certe interpretatio non tantu dura est, verum etia natura verbi πεφυκασι ,& Galeno aduersatur. Praeterea morbi alis κήονι ad alias victus rationes magis aut minus sunt apti. Ad similes, D quod per eas procreentur ac conseruentur apti: ad contrarias ias Vero,quia per has demoliuntur inepti. Non prohibemus aute, , ut qius πω σι verbu interpretetur pro assiciuntur. nam tum verborum Hippocr. idem sensus erit: ut scilicet morbi alij in aliis temporibus, locis.& victus rationibus bene aut male as is ciantur. Quod de morbis dictu est,hoc etiam de aetatibus verὰ dici potest. Sunt enim hae ad tempora alia magis aut minus aptae. Ad limitia quide tepora inepte cotra ad cotraria aptioresis sint. Nam in Comm.etiam suis testatur Gal. calidae aetates in δες frigidis temporibus melius degunt, magis' sanae sunt:in calidioribus aute frigidae. Sic iuuenes rectius in frigidis, senes contra in calidis temporibus valent. Quod de locis etiam verdui dixeris. Vimis denique rationes similes aetates male assiciunt, ut calidior iuuenes, frigidior senes. Contrariae vero bene, ut frigidior iuuenes, contra seniores calidior. Idq; verum erit de

ι' aetatibus no teperatis. nam temperatae, ut Gal.etia in Comm. ..

testatur, initibus teporibus, locis, & victus rationibus bene affici utur. Atqui hic nobis quispia obtrudet pueri Ie aetate,quae' , cum iit per excessum humi ia,& nequaquam teperata, imitem G tamen & minimὸ contraria victus ratione requitit, Hipp. etiaipso teste,qui in sectione I.lic scriptum reliquit. Victus humi- i. Aph. H. . . ru Omnibus febricitatibus prodest, maxime vero pueris. Cui ita respondenduerit, pueris quidem conserre victus rationem Resposio. similem,at'; adeo humidam, no obstante φ plus humiditatis Pucris cur habeant quam salubris habitus postulat: quia si eos siccaueris, similia 'i's' ' ne subinde crescant prohibueris,quii in alio teperamento cor- QR h. - p0ra increscere nequeant. Quod diserte Gai. etiam Comm. . -' ' 'in librum Hippoer. de Vistii salubri testatur, ubi inter caetera

pi , Calen. ita seribit , Puellis humida conuenit victus ratio, ve qui caeteris aetatibus temperamento sint humidiore, & quibus ' On morbus, secundum naturam sit, ideoque iis ma- ime est utile quod plane simillimum.Caeterum florenti xt

iuuentuti, quoniam riui iusto calidior in,quod siccior,

contr

174쪽

contra iis,ut Galenus quoque loco iam citato docet, victus ra. . tionibus uti consere: quemadmodum etiam ei quae declinans nominatur,& senectus: humectare enim & calefacere senum corporis solidas partes decet,ut copiosius Gal. lib. s. de Tum da sanit. monstrat. Quid multa3posterioribus tribus aetatibus non conuenit plane similis victus ratio, ne scilicet intemptaries earum, que adhuc intra sanitatis limites haeret, per planesimi lia aucta,in morbosam abeat.

tius mihi hunc aphorismum Hippocr.elocutus esse videtur.' ad generationem. J Hic inserenda venit dictio Quidem,quam interpres statim post vocabulum Tepora posuit. Graeca enim ita habent, A 3ν Α πεφύκασι πρὸς ἄρας ς 'minora emi , Morbi igitur ad tempora magis procliues sunt, quatenus ad generationem quidem attinet similes.Illius Aphorismi. JQui est sectionis secundae Aphor. 3 . Nam calidiores. J scilicet

morbi 8c aetates ad frigidiores, scilicet victus rationes. Craece enim est, Mer τας videlicet ἐπιταρ. Vel conuerten dum erat ad frigidiora, ut referret quod paulo ante praecessit: nempe victus genera: quemadmodum infra fecit, ita conuertens: contrarii quidem ad contraria, scilicet victus genera.. mippe in Graecis est,m-τας πιτιας, nimirum

Ter tempora quando eode die modo quidem ae hu, modo frigus sit , autumnales morbos expectare oportet.

HAec sententia ad eam artis partem quae praedicit futura, pertinet. Quippe autumnales morbos futuros esse docet, quando in temporibus anni eodem die modo calor,modo fit gus fuerit. Accidit nanque interdum, ut in aurora & sole Avulnale, oriente frigus infestet, mox meridie aestus, vesperi rursiis al. morbi. gor. Quod ubi contigerit, autumnales morbos expectabis sunt autem autumnales morbi sequi inaequ les sunt de incoa stantesi

175쪽

di, res

hantes,malique iudicit. Nam ut infra ait Hippo.inconstantibus temporibus inconstantes & mali iudicij morbi fiunt. Au tumnum autem esse inaequalem in altera oppositione, in ecplicatione Aphorismi secundi huius sectionis est dictum,& Aphor. g. idipsum lib. I. de Temper.cap. 4.diserte Galen.testatur. Quum Aut unus. itaque calor dilatet ac laxet corporis nostri meatus, frigus in qualis. subinde constringat, calor iterum dilatet, necesse ob creluas istas mutationes varie corpus ipsum assici, & fieri morbos etiam inaequales & inconstantis iudicii, si in aliquo anni tem pore crebro eodem die nunc aestus nunc frigus fuerit, ut paulo post in enarratione Apho. 8. latius dicemus.

ANNO T. IN GAL. COMMENT.

Cum ratione fit hoc.JGraece,Au,rως merito hoc fit. Neque enim appellationes. J Hanc sententiam ad verbum repetit Gal. lib. 2.de Crisib.cap. . Vbi etiam praesentem Hipp. Aphorismum citat. Ad eum itaque locum lectorem ablegamus.

pitis grauitatem efiunt feros reddunt, languidos. Vbi ita praeualuerit tempestas, huiuscemodi in mortapatiuntur. Sin aquilonia ferat constitutio, tusscs , laucium a steritates, alui durae, di ultates urinae, horro- me laterum 2 pectoris dolores sunt. Quando haec tempestas praualuerit, talia in morbis expι stare oponen

od supra generarim dixit, ventorum mutationes ma. gnum habere momentum in procreandis morbis alii que corporis malis, idipsum nunc speciatim austri Je aquil nis exemplo docet atque confirmat. Auster autem ventus Laotinis nulla alia de causa sic nominatus videtur , quam ab hauriendia

176쪽

riendis aquis. est enim humidus admodum. Hine in quod

my. Graeci etiam illum ab humiditate, quae ipsis rasset dicitur, rem Auster. appeti luerint. Quum itaque auster sit natura calidus M humidus , ac magna ex parte pluuias & tempestates adserat, nihil Auditu he mirum quod auditum hebetet, ut qui sua humiditate τα - hς MDήθεν kγανα απυα meri, quemadmodum Philotheus ait, hoc est, sensuum instrumenta impleat & obtundat. Fieri quo que haud potest ut per aerem,qui auditus medium est,mni re cte percipiantur, nisi purus ac minime caliginosius silerit.

Quod de auditu dixit Hippocr. id quoque de reliquis sensibus

intellige tu in venit. Vt enim humiditas eos hebetat & Obtun. . . . o dit,sic contra siccitas robustiores reddit. Hinc est quod GaI .ca. obduest ' V. artis inedic e sensuum acrimoniam & perspicuitatem sic ciores cerebri esse indicium scribat. Caeterum vox α νω abifariam interpretari potest primum, ut ad austros ipsos rese, ramus, qui caliginem aeris ossiciunt. Nemo enim est qui ne . sciat, iis flanti b. aerem fieri turbulentum, crassiim , caliginosum,& tenebrosum. Secundo,ut ad oculos ipsos potius resera muq hanc vocem . qui fiantibus austris caliginosi redduntur,

minusque acute vident. Ut enim reliqua omnia sensuum in strumenta, ut paulo ante est a nobis commemoratum, non sa.

iis probe suo languntur munere: sic etiam oculi ipsi ab austro caliginem quandam contrahunt. Atque haec interpretatio is priori melior existit quod an primis testatur Gale. lib. I. Epid. - comm. 8. ubi sic scriptum reliquit, Vt laaec caput a 'gravant, is pigros & languidos reddunt, ad ea quae ab austro efficiuntur in corporibus nostri v plane reseruntur : ita etiam censen. Capitis dum est.caliginosum esse distum, ut scilicet indicet ea qua ab graui Mς illo in nobis coaceruetur, non acris caliginem. Capitis etiam

'ς h pr it rem austri An re solent, propterea quod hoc ipsum Eit '' nimia humiditate cόmpleant. Pigros redditiar, quod cerebrum Lagitido, humectent, eoque humectato nerui quoque multa litimidita

reddit. te explentur, ut necesse sit subinde in omni b. motibus voluntat riis pigritiam sequi cluemadmodum in Comm. fius Gale.

docet. Languidos reddunt: sic enim vocem interpre- υἰ, rari Celsum secuti, maluimus, quam dissoluente .ls enim lib. 6.ca. i. ita banc Hippocr. sententiam reddidit, Auster aures suebetat sensus tardat, capitis dolores mouet, totum corpus est

cit hebes, humidum, languidum. Languidos autem ideo res.

177쪽

ii et

dunt, quod corporis partes omnes, neruo potissimum , rela- et xent. Non autem temere post haec subiecit Hippociales, ''quando tempestas ita prania luerit, huiuscemodi scilicet wm' tiplomata patiuntur. Nam per hoc verbum manifeste ludi i '' significat se loqui de austris longo tempore perdurantibus. ι v. Cuius rei testis est Gale. lib.I. Epid. tempestate ι. Comm.I.qui νω. Rribit Hippocratem per id verbum diserte innuere, se loqui de vehementib. austris,& longo tempore perdurantibus. Nisi enim vehementes essent. & longo tempore durarent, caeteris ventis pramalere ac dominari baud postent. Quare nihil im. pedit, quin interim alius etiam ventus spiret, modo austerventis omnibus aliis crebrius flet, vehementiorque sit, atque adeo praeualeat. Sunt tamen quaedam exemplaria quae non D , sed ,τω- habent. Et tum is sensus erit: Si iste, videlicet auster praeualuei it, &c. Atque haec de austrina constitutione dixisse satis fit. Altera huius sententiae pars aquiloniam nobis proponit constitutionem. inquit enim Hippocr. Sin aquilonia Aquilo paseerit constitutio tempestasiae. Ψεω enim resere ταπιν σημα, rit tusses. hoc est si aquilo ventus, qui natura fragidus & sic ς est, caeteris vehementior & crebrior ventis fuerit,ptimum tusses fiunt, quod scilicet tum frigidus inspiretur aer, qu a asperam arte nam aliaque instrumenta inspirationi seruientia,Gal. li. 2. de Sympi .eausis cap.f. teste, laedit. Porro hoc loco Musa non re Vis in m interpretatur Hippocr. eo quod illum asserat loqui non dei r. tussi quae ex inteperie fit frigida, sed potius de ea quae fit pro b uio pter destit lantes e capite in thoracem humores. Nam constat illa non fieri,nisi austrina constitutio praecesserit 'Hip. autem hoc in apho.simpliciter & absolute quid aquilonia constitutio malorum pariat, docet. non respiciens ad eas quae praecedunt aut sequuntur aeris constitutiones, ut in sequentib. aliquot 'apho.nempera. u. 13.& i . faciet. Accedit quod in tusii, quae nascitur ex intemperie frigida, Galeno loco paulo ante citato teste nihil expuatur:in ea vero quae ex compressione fit humiditatum, quae in capite sunt,plurimum. Quare eum simplicirer quid malorum pariat aquilo, hoc loco Hippoc.exponat,de . u. tussi qua ex frigida intemperie fit, loqui tantum putemus, ut Faucium In qua etiam nihi l prorsus expuatur.Faucium autem asperita- 'tes aquilo facit non alia de causa, nisi quod aer inspiratus sau ui, utpote loco qui praeiacet lar dc gutturi,primum occura

rens

178쪽

ν,--ν. rens eas inaequaliter desiccat, atque adeδ exasperat. Neque

quam Proinde quemadmodum ab acerbo Dpore qui figidus & siccus est,tingua contrabitur,siccatur, &exasperatur: ita etiam ab aquilone, cui idem est, ut diximus, temperamentum, fauces. Notandum autem , Hippocratem . . simpliciter dicere φαρυγγες, quare aliquid subaudiendum erit, 'i' μὶ nem ,e. ut Galen .etiam in Comm.testatur, ex ι,hoc est patiuntur. Quod etiam e Celso satis liquet qui lib. 2. cap. I. l cum hunc Hippocratis ita conuertit: Ex tempestatibus aquilo tussim mouet fauces exasiperat.Caeterum φαρυγγ hic signi fi care sitices, Gale. abunde in Comment. docet. qui hac voce in sceminino usus genere dixit, τίω Παπτῆας Φαρνογ . & iterum . αι φαρυχ r. l n sceminino autem genere usurpatam hanc vocem significaresauces, alibi demonstrauimus. Mirum ita que cur Musa contra Gale. & Celsi sententiam fauces hic Niatum. tur potius, quam fauces signi ficare temere contenderit. Cur Aluus du- vero aquilo aluum duram, hoc est dura excernentem, efficiat, -- Galen. in Comment. suis exposuit. Celsus maluit conuertere, ventre astringi tmec inepte quandoquide qui dura excernunt,ma na etia ex parte. ventre sunt adstricto. Quare urinae dita Vrinet dise pariat aquilonia constitutio,Gale. in Comm .d et Horrores. Aquilonem autem hori ore excitare, sic enim φρικώδεες conueru obi M. tit Cel bus,cum sit admodii frigidus no est mirum σῖ-ύλου it que refert το κxτασημα uous'. hoc est horrida existit aquilonia constitutio. Quid autem fit horror copiose monstrat lib. Io. Therap. method.cap. . Et lib. 2.de sympl. p.7. Galen. Lat Latera & rum& thoracis dolores quare fiant aquilone state, in Comni. quoque suis Gai .indicauit,ut non sit opus nos referre: Pars autem quae a Graeci s i 2 , a Latinis vero pectus dicitur, protinto Gale.etiam teste,thorace hoc loco usurpatur: qui in se coni.

plectitur, quicquid utrinque a costi circunscribitxu.. Quando itaque aquilonia tempestas praeualuerit, hoc est aquilo vehe

mentior & crebrior caeteris ventis fuerit, talia in morbis, non

quidem fientibus vi censet Musa, symptomata, sed iam facti

expectare oportet. Fientes enim morbos non sequuntur sy m.

plomata, quod non sint affectus, id est ex numero eorum quae per se manent & consistunt,neque laedant actiones.Si actione non laedunt, igitur nec eos consequuntur symptomata, qua

sciat

thoracis dolores. Thorax. Musa n a

179쪽

iunt sunmonum noxae, ut alibi copiosius demonstrauimus.

Causam autem adscribens ob qua,&c.J Musa in hoc ex- usia Ga-PIicando loco se mirifice torquet,nec tamen verborum Gal. Wm si esum satis ataequitur.Quare Ut ibunc planius enarremus, intellexit. primu sciendum,Graece sic legi, τί o δὲ πιτις Iae aer,caulam auteli cadscribens, hoc est iis verbis,quado iste praeua luerit,&αQuibus utique verbis Gale.innuere vult. Hippo- cxatem per haec verba reddidisse causam eius quod fit, nocest cur auditus hebetetur, caliginosi oculi fiant: horti enim inniu nulla alia est causa,nisi quia austrina constitutio pra ualuit.Quocirca no est quod Gai .velit Hippocrate, ut Musas utat causam adscripsiste propter qua ubi auster praeualue- vix talia in morbis symptomata patiantur : sed potius eius quod fit,hoc est cur auditus hebetetur,&c.Vult itaque Gale. -Hippocratem primu declarasse ac manifestasse id quod fit, quod scilicet auditus hebetetur,oculi caliginosi fiant,caput ii gravetur,&c. Dein eius rei causam quod nimiru auster ca . teris ventis praeualeat. Proinde sic rectius,mea quide sententia Galeni verba legerentur, τί δ' Οἀτί- ταυτα πρωπ ψας, . causam aute significauit haec adscribes, vel ita , a mτιαν-- προσέχρα causam vero eius quod fit adscripsit: iis sci- i. licet verbis,ubi haec tempestas praeualuerit,&c.ut iam' refe-xato γινομενη,& πρωὶ ρ ι Praecedenti Verbo respondeat.Nunc itaq; palam fit haec verba Ob quam, in contextu posita esse prorsus expungenda. Dissolum,J Graece, διαλελυ-

languidum, ut in explicatione huius sententiae diximus. Inquit inserius.J Aphoris.videlicet 17: huius sectionis. Paulo post.JAphorismo nimiru ret. Est enim exanguis.JMiiciendum,& frigida. Graece enim sic legitur . α μὰ τε me, m-ψrasex. Consentaneae videlicet aeris,&c Graece,

180쪽

copiosos expectare oportet. tua Vum Hippocrates,quid malom auster& aquilo venti priualentes pariant praecedeti exposuerit Aphorisnio,

nunc quid tempora anni mutationes consequatur, docet. A que pertinet haec Hippo .sententia ad praesagiendi artem,ut omnes fere huius sectionis aliaet quippe qua ratione febres in ea aestate quae veri similis est,finiantur, indicat.Fit autem. i veri similis,Gal.in Comment.teste,quum συμ-3ω Ii,. temperatura,comoderata fuerit. Est enim ver si per Vet tem- se a timetur,temperatum, ut ide Gai .noster lib. I.de Teper. Peratum, cap. .copiose & diserte mostrat.Quod etia nos multis ca.9. an inii 'ς nostri Compendij demonstrauimus.Non est autem mirum,e tauiu quod multi ac copiosi sudores in febribus fiant,vbi aestas fietudo es tu veri similis,hoc est teperata fuerit.Nam tunc moderato suo febribus. calore,perinde atq; in vere accidere solet, Gai .infra Commis Cur labri - ΣΟ.teste,humiditates corporis ad cute trahit, non aute perum x xum modu vaporis discutit:quare merito uniuersa humiditas in ης Rix' febria iudieiis exerela,sudores efficit. Non aute in febrium tantu iudicationibus, veru etiam aliorum morboru qui sudore finiuntur,Gal.in Comm.quoque teste,qui ait, in τας γνόMey 'Ioiari, sudores affatim excretos expectare in aestate oportet.Febrium vero tantum meminit Hippocriquod sci- Iicet sudores, ut testatur Gai .lib. 3 de Crisb.cap.3.omnibus

febribus,praxipue autem ardentibus proprij sint.

ANNOTAT. IN G A L. COMM.

Quod aliqua humiditas.J Addendu est,superuacua.Gra

ce enim est, s τ' me - πουάxinoo τnta ὁποτητα περι μν εν τω σώματι ,neque absque hoc P aliqua superuaeua humiditas in corpore contineatur.Et sane necessario addituroperuacuarquod nullo no tempore humiditates bonae,aR: ad corporis alimonia necessariae in corpore eotineantur. Hora vero altera. J scilicet calor ambietis,est in state:altem vero,humiditas nimiru superuacua in corpore hyeme, autumno vero neutru quia no calor ambientis in eo esse potest,quu in ca-

. Iore& frigore sit in ualis:neq; humiditas,quia per excenh '' nitri , est Vere autenrsiqued Ex hoc loco imperiti quidam colligur, ver esse calidii &humidu, atque adeo sibi pugnare ac cotradicere Galenu asserunt, ut qui paulo ante vercise temperatu diaerit nunc vero calidu & humidu,eo quod

dicat