장음표시 사용
61쪽
ditur. Nulla est res, quae non sit absolute , Scsimpliciter bona: quoa si aliquς mala dicuturi non absolute & simpliciter, sed quibusdammata dicuntur; sicut venenum animantibus et paucissimae vero,aut nulla omnibus alijs co ueniunt,&bonae sunt. Res igitur creatae non
dicuntur bonae simplicite ex respectu conuenientis cum ali)s, sed absolute , & secundum 1e ratione Har entitatis. porro , qua ratione res quibusdam sunt conuenientes & bonae,alhs sunt malae & adueris : ergo non potius dicendae sunt bonae , quam malae : ac proinde
bonum & ens absolute non reciprocantur, aut non minus ens & malum, quam ens αbonu mutua consequentia inuicem penderet,
quod est absurdum,&in errorem Manichaei non parum declinat, qui affirmabat, quasdam
esse 1ubstantias natura sua malas , Ut testatur Augustinus mulus in locis praesertim lib.a.de moribus Isiani his a cap. r. Ῥμue ad 8. in quo elegan ter ostendit, omnem substantiam a Deo crea
tam in se bonam esse: quare inquit, sicut malum nihil est aliud, quam priuatio,& non esie substant ,& contra naturam ita etiam quae Cunque sublicantia: eo quod substantia est bona non quia alteri conueniat:quemadmodum non est substantialiter mala , quia alteri contraria sit. Tertio etiamsi ratione bonitatis in relatio 'Ne conuenientiς consisteret non recte dixisset Durandin, in ijs solum intrinsece reperiri, quae inhaerent alicui, vel per modum formae, Ves
62쪽
per modum partis;in alijs vero extrinsece . Nae quanuis id , quod est. alteri conueniens per modum causae essicitariis; non sit primatie , &intrinsece bonum,sed ratione este si, ut sol est bonus frigescenti ratione caloris, quem in ipso producit:nihilominus aliquid rauod non inhaeret intrinsece alicui rei, eis ipsi bonum, & conueniens non remote rationes effectus,1 sed proxime ratione sui, obiectum videliceu ratione potentiae hoc tenim esse finem; & bosinum proscimum potentiae ratione Ibit, & non
ratione effectus, contra eundem Dis d. proiebarum ccantitiaest. .in VI. Tum etiam no omnis.
quae insunt rei, cui dicuritiar conuenire intri seca relatione conuenieritia ad ipsam referu tur et partes enim integrantes' aliquod toρ itum,& ipsi conuenientes ext sententia Duri γ.andi dicuntur et tiae , sed relatione realbConuenientiae, ad totum non reseruntur, un
eum Durando comeniunt in eo: , quostasierit, bonitatem formaliter esse relationens orIuenientiae unius hei cum altera o dissentiuitamea, quod putant, relationem illam in uniuersum elle latropis,& non realem. Haec ta
men sententii duabus prioribus rationibus;
63쪽
contra Durandum factis eodem modo impugnari debet: deinde facile poteli ostendi, relationem conuenientiae int*s aliqua interdum non minus este realem quam relationem disii- militudinis,& contrarietois : verum haec leuiora sunt, re quae longiorem non pollulant
Altera sentcntia fuit Capreoli in a. dist. .art. Geones.a UasierentiS, bonum formaliter consistere in relatione rationis ad appetitum quamcipse appellat ratione persectivam alterius:qus quidem opinio amplectenda non est: nam si . ipsc intelligat, bonitatem esse relationem comvenietiae,ex qua sequitur,Vt aliquid appetatur; eode modo,atque 1ententiae praecedeutcs im- . pugnanda est; si vero intelligat,esie relationem .appetibilis multo minus eius sententia nobis
probatur Etenim , ut Optime notauit Caiet. in ar. .S . huius quaestionis F. I p.ratio aut denominatio appetibilis posterior est ratione boni, sicut ratio visibilis ratione coloris: appetibile enim dicitur extrinseca denominatione a potentia ipsa appetente, eo quod appeti potest. Quocirca prius est, posse appetere bonum, quam illud elle appetibile. Prius autem quam potentia intelligatur, poste appetere,intelligitur bonum in obiecto: ergo prior est ratio boni quam appetibilis: quae doctrina ex ijs , quae dicemus disp. 1 O . .a.perspicua fiet.
64쪽
CAP. IIII. Prior pars verioru sententia. '
SVperest solum sententia Heruta, quam Ui
cet omnino mihi non probetuo referre, Mimpugnare ex professo non libet. Ohiter enim, nostram sententiam exponentes quq in ea misnus vera lant,notabimus. Cuius gratia & eoru
quae dicenda sunt, distinctio quaedam bonitatis,aut boni pr mitteda est. Tribus igitur modis aliquid dicitur bonum,primum in se ipso, ruatenus in se bonum est,& non alteri. Secu-o dicitur bonum, quod alteri bonum est, cuius ratio in relatione congruentiae, & conue- 'nientis cu alio posita videtur Hoc vero genus boni addum ciuqbus modis contingere potest. aut enim est in naturalibus ,sicut calor indebita proportione , & sanitas respectu animalis: aut est in moralibus, Sc sic actio mora-1is, quae dicitur esse secundu rectam ratione, aut conueniens naturae rationali,ut rationalis est, illi bona est. Cotra vero tribus etia modis malum esse contingit: primo.quod opponitur bono,absolute 3c in se. Secundo,quod alieti minus conueniens est .aut contrarium: & hoc dupliciter, aut in naturalibus, aut etia in moralibus,nam calor dicitur malus aquae,& pe Catum naturae rationali,ut rationalis est. Hoc iacto fundameto,nostra in hac re sententia in duobus cosistit: alterum Est de bono
relate,& ad aliud;altera est de bono absolute, dria
65쪽
de in se:priorem partem in hoc emte explicabis
mus*olteriorem Vero insequenti. Bonum igitur.
relate,& quod est alteri bonu in rel*tione c5- uenientiae positu est,& in hoc Vsram existimo
sententiam Durandi. An vero semper relatio illa sit rationis,vel realis paru interesta in moralibus autetanaborutate,quam malitia in uniuersum estς relatione rationis probabo I, 2.q. I.ar. .Inter illa vero .quae dicuntur bona hoc modo,quaeda primarie bona sunt quia ratione sui steri coueniunt ut sunt formae accident
riae subiecto inhaerentes;quaeda vero dicuntur secundarie bonς ab effectu quia aliquid bonuin subiecto efficiunt,quo pacto una 1ubstantia.
alteri dicitur bona. Obseruandu tamen est,bonitatem hoc modo non esse passionem entis, utc. 2.contra Durandum probatum est. Probuaute nonnulli, hanc relationem conuenientiata quam diximus esse bonitatem reale, non esse,
quia relatio illa vel esset bona alia bonitate,vel non .si non esset bona alia bonitate, sequereturens & bonu no reciprocari,quod est absurdu; si vero esset bona alia bonitate fieret processus in infinitu;nisi diceremus, bonitate, qua prior illa relatio & bonitas bona est,esse relationem
rationis,priore vero esse reale: ex quo fieret,ut bonitas,quq couertitur cu ente,no esset latio realis in uniuersum.Veru hqc ratio,licet couinceret, nitatem,quae sequitur rationem entis, dc cum eo conuertitur, non esse reale relationem ccmuenientiae , non tam n probat, non
esse aliquam bonitatem,quae in sola res tion'
66쪽
ali posita sit. An vero omnino probet, bonitatem non estis relationem realem , capite fisis iii, videbimus . ..
'Hoc genere bonitatis Deus summe bonus est creaturis,mlatio tamen conuenientiae, quς in ipso est non est realis, sed rationis sicut de relatione Omnipotentiae dicemus i dispicro . c s. Sc de alijs, quibus Deus ad creatu- refertur: nihilominus ratio bonitatis hoc modo, imarie conuenit Deo, non secudarie; hoc est, non ideo bonus ςst Creaturis, quia In illis liquid bonum operetur quanquam 3c hoci etiam verum est)sed quia ipsiis ratione sui proxime conueniens et ' . - . Ρrimum quidem omnibus rebus in uniuer- sum etiam brutis & inanimis : quia ipsorum lotum esse producit - & conseruat: quod quidem ipsis rebus non est hoc modo bonum, cum ab ipsis non distinguatur ullo modo. Deinde creaturis.rationalibus praecipue bonus est, cognitus,& apprehensus: sic enim &est id , de quo delectamur& quod desiideramus desiderium autem, de delectatio sunt
de bono conuenienti. . ' ' Porro Deum esse proximum obiectum desiderij . & delectationis probauimus contra Duransem I a V. ψ arti . I. De malitia vero bonitati hoc modo opposita alio modo dicendum ess iaeque enimDeus secundiam se malus ti bis est, potest,sed tantum ab effectu, quia in nobis efficere potest aliquid dismonum naturae : qua de causa in eo etiam articulo di-
67쪽
Cemus,Deum quidem esse obiectum delecta tionis &desideri j , non autem doloris is timoris. Caeterum 4e hoc genere bonitatis,quo aliquid dicitur alteri conueniens , non dism talasanditas Thomauin hac quaestione, neque inititutum illius in fomenti quaestione est , probare
Deum hoc modo Donum esse. , ' Deinde dicendum erat de bonitate morali, quae in rotatione conuenientiae cum natura rationali consistit: de hac tamen commodius disputabitur x. a. & 2o. qua VCro I
tione Deus sit bonus hoc genere bonitatis, facile nunc explicari potest. Est igitur bonus , siue eius bonitas spectetur in operationibus intra ipsum , siue in operationibus ex tra: nullius enim culpas ut peccati authorcst, bonitas tamen illiu alterius rationis,
qua hominis, aut Angeli zyeque enim est causa meriti, sicut est in homine , aut in Angelo.' De hoc tamen genere bonitaIis non agilsnditas Thomas in hac quaestione neque in secluenti. nec bonitas hoc modo sancto Thoma, alioVe Do-ritore inter Dei attributa numeratur. Attributa enim non secundum rationem genericam, sed secudum rationem specificam assignanda sunt ratio autem bonidati S mor4lis generica est, quae in pluribus virtutibus reperitur ex quibus aliquas Deo tribuimus,ut veracitatem , fidelitatem , iustitiam , miseri cordiam , &c. Attributum igitur bonitatis.
de quo sanctus Thomas . U. scholastici dis-Putant, est, quod respondet passioni entis, D s quam
68쪽
quam Philosophi bonitatem entitatiuam appellant,de qua quenti capite disserendum est. 'deri posset alicui, praeter boniratem, quae spondet passioni entis Asbere Deo Msignari bonitatem quandam sanctitatis, diitin clam ab e . quae est in singulis virtutum ope Tibus , qua etiam paruuli baptizati sancia sunt. Respondeo, in nobis, & Angelis,pra
ter bonitalem , quam Vocant emitatiuam,
ex praeter moralem, qxiae est in singulis virtutum oppribus , esse bonitatem sanctit iis , quae consistit in eo , ut iuste Deo adaequemur , sed necesse non esse , Deo tribuem aliquam bonitatem sanctitatis , praeter bonistatem suam entitativam , & moralem, in sinisgulis operibus Olcino perfectam sine criamine , quia non et , cui ipse adaequari
debeat, ut iustus , & sanctus sit; sed hoc ipse est regula qmnis sanctitatis.
CAP. V. Postreior pars verioris sententrae.
REliquum est, Vt de bono, quod con
uertitur cum ente , & de malo opposito dicamus. Ratio igitur formalis bonitatis, quae
Conuertitur cum cnte, mea quidem sententia , est integritas , & perfectio rei in suo esse: Quare idem est bonum hoc genere bonita- eis atque integrum,seu persectum: quo vero pacto ruciprocςzuI cum eme,statim dicemus. i Hanc
69쪽
Hanc sententiam disenis verbis tradit μου-
mu Thomasin hac quaestione s. nam in I. an. in quit,bonum esse.quod omnia appetunt; Vnu-
quodque Vero appetitur , secundum quod est perfectum . Et in solutione prima , inquit: sed bonum dicit rationem persecti, &paucis interiectis: inde quod est ultimo perrectum dicitur bonum simpliciter: quod autem non habet ultimam perfectionem, quam debet habere , quanuis habeat aliquam perfectionem , in quantum est actu non dicitur perfectum simpliciter, nec bonum simpliciter, sed secundum quid. Quare cum in t .art.in Gesubiungit: bonum dici rationem appetibilis,
non intelligit denominatIonem relativam a potentia appetente , nec relationem conuenientiae , sed rationem persecti,in qua funda tur praecipue,& ex qua prouenit Ut res liquet, appetatur,rn art. 3.& s idem omnino docet,&tandem in artis. s.colligit rationem boni, quae in perfectione posita est, constare modo, spe cie , & ordine. Ex qu1bus licet modum varie videatur explicare idem S. Doctor in hac quaest.
Wri . l. 2 quaesitione Is . artic. 4. V quaestioneat. de Veritate : eodem tamen recidit, Vt op time notat Caietanin in praevicto artic. s. Quouis autem modo explicetur, saltem ex S. Th
ma habemus;rationem boni ex modo, specie,& ordine conflari, atque ita idem esse bonItatem entis , & integritatem illius ex ijs omnibus perfectam. Quam doctrinam desumpsit ex Augustin. libr. de natura ,- , cap. . - 3 4.
70쪽
3. .&. s. ubi illa tria appellat bona, non quia Vnumquodque illorum sine alio rationem b ni comtituat, sed quia ad rationem boni sim .pliciter omnia conferunt, tametsi deficie te aliquo manere possit ratio aliqua boni , ut
inferius notabimuS. , . . fHorum autem trium explicationem indi-Cat Augus E c . illo 3. quae hoc pacto disponi posset, ut modus dicatur rei moderatio , hoc est temperies, hil debita commensuratio paetiam,yel eorum.quar ad ipsius Constitutionem Conueniunt species vero iit, qua res: fit speciosa quae ad pulchritudinem refertur pulcnritudo autem non est quaecunque bonitas sed qas cognitioni, aut visui placet: ordo denique vωcetur series eorum, ex quibus res constat, M.ordinate .constituitur. vero ratione haec tria explicet S Tioumas habes in t tu . . t Ratione autem probari potest haec opinio, quoniam si alicui rei desit quidqua ex ijs, quar. ad eius integritatem conuenire debent, ex illius desectu dicitur, & cst mala , non quia alteri disconueniens sit. sic enim non diceretur absolute, sed quibusda mala: quia nulla res est,quae omnibus alijs disconueniens sit: crgo . bonitas rei absoluta in integritate illius polida est: hoc modo dicimus malum equum, cui de- cst oculus,vel aliquid aliud: nam teste Aquit no cap. illo . malitia nihil est aliud, quam corruptio modi, vel speciei, vel ordinis. Pro hac nostra sententia referri potest Herulus quodlibet. quae 'ione a. articulo a. ubi docet,