장음표시 사용
61쪽
3o Lib. I. Tit. 1. Princi p. DeIure Nat. Cent. & Civili.
tatis causa , quo amplior ti dilucidior doctrina sit, illi qui eam tractant, aliqua vel abusivὸ
sumant, vel populariter transponant. Schard.2o Quod i autem caetera animalia dicantur perita iuris naturalis, id se intelligit Ioach. HOpper. h. ad obediendum scit. non ad intelligendum. Vel secundum mesen b. h. perita dicuntur, non intellectu, nam nec jus, nec injuriam intelligunt, aut discriminare norundsed affectu , sensu , & inclinatione naturali huiusmodi percipiunt, intelligunt quodammodo , & pro norma vitae sequuntur. Vel tertio dici potest, animalia non iuris perita esse , sed censeri. vi censeri autem esse notam improprietatis. Vel aliter, horum verborumeti tantum sensum tale, quod animalia caetera reserantur,n recenseantur inter ea, quae hanc legem Observant, usq; motu impelluntur .
clinationes naturae sunt prorsus depravatae,&res vitiosae, inam instinctu communis indolis omnia animantia, non tantum ad defensionem sui, sed etiam in ultionem ti vindictam injustam impelluntur: smiliter de coniunctione maris & foeminae loquendum, in qua, si naturalis tant)m assectio spectetur, foeda omnis generis turpitudinum , ti libidinum confiaso sequetur ) Ergo ius naturae non
erat tantum ex naturalibus inclinationibusa a arcessendum. Ad hoc Resp. mesenb. t an pa--I. nas. quidem, f. deI ct f. conte denis do totum , ac proinde definitionem iuris naturalis a J Consultis Ethnicis datam 1 Christia
nis moribus alienam esse , quia istae inclinationes in hac naturae depravatione pro iure minimὴ habendae sint. Cum hoc consentit 23 Anton. Matthaeus ' ius L Ir. 1hU. o. σ Io. ubi alicujus erroris, sive lapsus arguit etiam Ciceronem , qui L.a. de inventi vindictam aequ),
atq; iniuriae propulsationem, in iure naturae I4 posuit. Ratio t autem, quae tam Ciceronem,qulim nostros JConsultos Ethnicos in errorem induxit, erat ista: quia existimabant, homines non natu quam ipsi integram n sanam putarunt,) sed prava tantum consuetudine
Verum quia i haec de sutilo I Christianis quoq; hactenus retenta, L ab ipso Imp. Iustiniano recepta fuit, ad eam 1alvandam Respondere possumus, cum agitur de affectu, instinctu naturali inclinatione, vel propensione , & motibus nobis cum animantibus communibus, non intellisi prorsus helluinoscissectus , & qui nihil penitus habent rationis,
aut iuris: sed propensones tales , quae cum ratione conveniunt, D ad conservationem universiatis tendunt. In summa, tales propensiones & affectiones, suae suturae fuissent
in natura hominis , si in sua illa innocentia, in qua creata suerat, mansisset. Postquam autem propter vitium morbi ti peccati originalis contaminata est innocentiam illam divinam exuit, necesse est, ut mens & ratio humana affectiones has , At instinctus naturae regat, & moderetur, suaq; vi in officio retineat. Vel aliter Respondere licet, ut supra, ea iuris naturae esse , quae omnibus quidem animalibus ingenita , L ab iis ex solo naturae instinctu fieri solita, homines recta ratione edocti cum moderatione suciunt. Sic bruta suo naturali motu, L impetu sine certa rati ne promiscu) conjunguntur, quippe quae non intelligant, quid deceat: sed nomo judicium rationis adhibere, D intelligere debet, in coniunctione maris & sceminae, moderamen Bdhibendum esse, Schneidew. h. n. r. iuxta illud: nolite fieri sicut equus ti mulus, quibus non est intellectus, Psal. 3I. Dic Es f Qu ARTO : contra exemplum 26
primum e tamen infra in prirari A nuptati. matrimonium dicitur esse juris civilis, & apud
nos Catholicos est unum ex septem Sacra mentis , quomodo ergo attribuitur opinibus animalibus, & iuri naturali, cum tamen sacramenta non ex natura , sed ex gratia descendant. Resp. unum ti idem verbum diverso respectu diversam recipere interpretatio
Nam coniunctio i maris & sceminae, absolu- arconsderata , prout etiam extra matrimonium esse potest, quoad instinctum illum naturalem , quo moventur homines pro suscipienda prole, iuris naturalis est: quoad animorum consensum , qui hominibus proprius, omnibus autem gentisus communis est, iuria gentium : quoad formam a lege praescriptam juris civilis r quoad institutionem in paradiso juris divini : quoad gratiam , quae in eo
consertur , sacramentum est, via. My s. n. V.
Alii paulo aliter respondent & dicunt, matrimonium quoad ortum ti originem censeri iuris naturae, quoad formam & effectum par- im juris gentium , partim iuris civilis , viae
Aldobrand. s. v. - νι monium. mesen b. h. n. s.
Harp. n. .. Matth. Stephani αν. n. l. Alii t agdicunt, matrimonium non juris naturae esse, sed ex illo ortum ducere. Nam conjunctio illa naturalis promiscua est, nec perpetua et matrimonium autem est perpetua unius tantum maris ac sceminae societas, certis legibus ordinata, mesenb. h. ratione dictante apuclomnes gentes recepta, ne parentes sint incerti de filiis, quos alere tenentur, vide Joan.
plum , videlicet educationem ; tamen leges nostrae non volunt liberos incestuosos educari, D ali, - h ex complou C. δ inees. n. Ergo homines non utuntur eo jure, quod natura omnia animalia docuit. Resp. utuntur quidem , sed cum ratione. Nam in detestationem huius gravissimi criminis, liberos tales
nomine liberorum consequenter etiam ali
62쪽
Lib. I. Titia. s. i.&2. De Jure Nat. Gent. de Civili.
per 3e ubiq; permissa est hominibus, v. g. adiaversus Magistratum , imo etiam adversus alios insultantes, sed adhibendum est moderamen inculpatae tutelae, quomodo ergo dicitur iuris naturalis 8 Resp. quoad principium onsis sui, iuris naturae ese, si ad ipsum instin
Bum naturae, qui cu in omnibus animalibus in tutando corpore communis est, respiciamus: si autem modum ti formam de sensionis perpendamus, & rationem moderationis, homini propriam , ad jus gentium reserri posse.
Nam omnia sese, quae principium ortus sit ex
communi naturae inclinatione habent, sommam & juris ordinem caeteroquin jus non essent a ratione vel juris gentium, vel civili
acceperunt, Weseil. h. n. a. Harp. v. o. ubi
dicit: quod me de sendere possim, juris naturalis este: quod autem cum moderamine facere debeam , ex iure gentium descendere. Unde in L. .F. ALO'. propulsatio vis & iniuriae jurigentium adscribitur, quae tamen juris naturalis est, vide Cujac. sb. s. obstrici L
. Nunquid etiam Iin natura e omni hum no generi commune es 3 s. Nota juris nasu asis ogentium l . Religio erga Deum cur juris gentiam 37. SMrorum c acerdotum Uzουὶ I. et Ostquam ' vidimus, quidnam si ius naturiae, videndum etiam est, quodnam μ' dicatur jus gentium & civile. Sed quia Imp. materias quasdam inter se confundit,
quae confusio difficultatem & obscuritatem
L Pietas ct observoria erga patriam θρώ
rentes cursi juris gentium lst. Cur non juris naruralis λια γε gentium quom ex l steries prima. II. Exempla juris gentium primavi. ra. Regula , Eius juris.
u. Cur jus rationis vocetur M. Cur primavum parit, ideo nos majoris claritatis gratia aliquam distinctionean adhibebimus . & totum contextum in Versiculos alio ordine divide.
QuΑRirust in his versiculis: quidnam α. sti Ius Gentium 3 ad quod Rhsp DAT Imp.
Ius Gentium esse , quod naturalia ratio inter omnes homines ita constituit, ut apud omnes
populos peraeo; custodiatur : sve Jus Geniatium est, quod omni humano generi illiq;3. soli commune est. Ratio 1 cur vocetur Ius
Gentium, est in textur quia eo iure omnes gentes utuntur. Ratio tur posteriori definitioni Imp. Iustiniani adjecerimus illa verba est haec : ut distemeremus ius gen- . tium . iuret naturali, quia etiam hoc omni humano generi commune est, sed non soli. Nam teste Usp. tis L. I. g. I. a 3 est y in hoc disseri ius naturale , iure gentium, quod illud Omnibus animalibus, hoc solis hominibus in . s. ter se commune sit. Quaret si quid videas apud omnes gentes x populos pro iure usu
Parum , ita tamen, ut eius simulachra & aliqualem observantiam etiam apud caetera animalia reperias , tunc illud iudicabis esse iuris maturae: s vero animadvertas, aliquid passim servari apud omnes homines, nihil tamen simile apud caeteras animantes , iunc dices esse iuris gentium .
s. Exemplum 1 ponit Pomponius in L. a. si. σύ. in religione erga DpuM, quae dicitur esse iuris gentium, & merito e quia Dgu Maliquem elle, qui religiosὸ nobis colendus timetuendus sit, ratio naturalis omnibus senti
bus dictavit. Unde Cic. l. a. is nat. Destristus princi' dicit: omnibus innatum est, & in animo quasi insculptum, esse DEos , quales sint varium est: esse, nemo negat. Idem Cic. mTU M. nulla gens est, inquit, tam sera, nemo omnium tam immanis, cujus mentem non imbuerit Deorum opinio, multi de diis prava sentiunt id enim Mitioso more emi solet omnes tamen esse vim ti naturam divinam arbitrantur, Schneid. b. n. . Faciunt etiam alproposim in nostrum, quae ex D ello HaiP.
i nulla gens inter Ethnicos tam barbara sue- γ.rit, quae non opinaretur pacatis ac propitiis Diis omnia feliciter cedere: iratis autem histi aversa etiam maxima δe potentissima quaeq; interire. Ideoq; sentiebant ad statum& salutem reipub. ante omnia pertinere sacra&sacerdotes in civitate haberi, qui DEos placarent , 8c propitios redderent. Nihil simile in brutis animantibus deprehenditur, undGleges quae de religione agunt, non juri naturali, sed gentium iuri annumerant unis Exemplum t aliud ponit Pomponius d. l. 8.1.f.d .er . in pietate & observantia erga patriam, & parentes. Ratio de sumi potest ex verbis Ciceronis, quae recitat Schneid. h. n. R. quia unicuiq; nostrum chari sunt parentes .chari Iiberi, & familiares, sed omnes Omnium oraritates una patria complexa est. Quam
63쪽
31 Lib. I. Titi et . s. I. εἰ 2. De Iure Nati Gent. & Civili.
s. vis ' enim prditer hominem aliae quoq; ani- genus aliae, mesen, inparat n. s. q. AH-ans .mantes habeant alique in assectum N amorem de I. σβων. Coras. μαα e. n. n. s. Huc erga parentes, & natale solum : non tamen ergo i spectant vulgares regulae r quod tibi Iaindistincte omnia animalium genera, neq; ea non vis neri aueri ne seceris : quod tibi vis ratione , ut pietatem , reverentiam, & Me- fieri, uicino seceris aequὸ Nihil magis fidei dientiam praestentia. humanae congruit, quam ea, quae placuerunt, Hinc illae leges, Ac iuris regii Iete dicuntur custodire. Naturali ratione adstringimur, ut esse iuris sentium , & originaliter ex jure heneiacienti benefaciamus. Quod quisq; jugentium fluxerunt, quae de reverentia libero- ris in alium statuerit, eodem jure utatur; rum erga parentes dis Munt: v. g. ut semper quod quia in se approbat, in aliis reprobare sancta & honesta persona patris filio videa- non debet. Hae & aliae eiuscemodi regulaetur L Merio. ρ. f. M obseq. a M. ct Men. mo. ut dicuntur esse juris gentium , & quidem eius, Patriae L parentibus pareamus L. Metisti β. d. quod aliqui ex Doctoribus f vocant ius ratio- I 3δ. . nis, alii jus gentium primaevum. Ratio prio-ro Ex his i autem, quae naturalis ratio apud ris appellationis, & cur jus rationis vocetur, omnes gentes constititit, quaedam ita tunt est haec: quia a mera naturali ratione aequum comparata, ut in se spectata visa sint simplici- Ω iussum judicatum , atq; ab omnibus gentiter bona, statim ab initio, nulla utilitatis vel bus propter vim naturalis aequitatis receptum necessitatis causa urgente; quae semper bona M approbatum est. Ratio cur primaevum 34& aequa sunt, & communi nominum iudicio vocent, est haec: quia primo statim prius pro talibus reputantur : quae spontaneo quo- quam peccatum esset, ratio naturalis illud didam iudicio rationis , in homine vigente, clavit: quia prima illa generis humani aeta- absq; ulterioris convictus, vel societatis hu- te, quam auream dicunt, vigere coepit: quia manae consideratione recepta sunt. Talia eum ipso hominum orati quas ingenitum est; i sunt i religio erga DEuM , pietas in patriam, sue, quia ab initio creationis, hominum an iis observantia erila parentes, ti quoscunq; su- mis divina quadam vi instum, & insculptum periores, de quibus modo dictum. Eiusdem Rit. vid. Jul. Pac. s. Harp. n. o. Nyns. n. r. σ
in .ssia pas. benefacienti benefacere, idq; n. s.
rsi. Cur jus gentium rariocinarionis Gereur II. Cur secundarium λιδ. ex hoe jure desiendarit.
o. Eario naturaia distinctionu deministrum. ao. Regula inde rara. ar. Rario turaia care rionis eriminum.. s Uaedam s verb ex iis, quae iuris gen-
tium dicuntur, ratio naturalis quidem, dictavit, ita ut ab omnibus gentibus peraeci; custodirentur & reciperentur, non tanquam simpliciter bona & aequa, sed necessitatibus hominum ita exigentibus, vel aliis causis & utilitatibus suadentibns salutaria. Et hoc a Doctoribus nostris solet vocari ius ratiocinationis , vel jus gentium secundarium.16 Ratio f prioris denominationis est haec: quia non ex lola, mera, & simplici ratione naturali profluit, sed ex composita mentis humanae notitia, per discursum aliquem practicum, usu ipso exigente , & ex humani convictos necessitate, ex commodorum vitae & societa- iis humanae inter se collatione, & consideratione , adeo j; ex ratiocinatione descendit DI proficiscitur,vid. Myns. hor.ι. ct L Ratio i curaa. Regula.
a . Bessum ex jure gentium secunduris. as. diua ratis rararatu captivitaris.
ass. Et servitutis an Cur servietates dicantur juris gentium
secundarium vocetur, est haee: quia non rum-biscum natum est, ut superius illud, neq; ab initio statim sciuit, sed malitia hominum ingruente contra naturam plerumq; inductum fuit, postquam homines conviverent, malis agere M peccare inciperent, vel alia quaedam evenirent, quibus remedium aliquod quaerendum erat. vid. Iul. Pac. l. cis. Myns. i. μου au
tem gentium. n. I. Cr L me se Q. sn parvi. m. ιε. Matth. Stephan. loe. eis. n. s. Harp. h. n. s. Osenet. Ant. Pere Z. b. Coras lac. m. n. s. Ex hoc
jure t descenderunt distinctiones doininiorsi, ill coercitiones criminum, bella, captIvitates, servitutes 8ae. eaeq; legea, quae de his aliquid disponunt L. s. f sisI. O . Sed quia jus gentium dicitur,quod naturalis ratio inter omnes gentes constituit, videamus, quae sit horum omnium naturalia ratio. Quantum
64쪽
Lib. I. Titi L. f. I. & L. De Iure Nat. Gent. & Civili. 33
xs Quantum itaq; t ad distinctionem dominiorum attinet, scienduin, quod in primo ae- vo,sve primordio mundi omnia fuerim communia, & quod incognita fu intreium dominia, quia cum pauci adhuc essent homines, Si terra abundὸ omnibus sussiceret, bene poterant in pace simul vivere, ti rebus communiter uti. Posteaquam vero terra hominum multitudine Dequentari, & abundare cepit, ratio naturalis docebat, non omnia posse esse& manere communia. Nam propter c ruptam hominum naturam laepE eveniebat, ut potentiores prohiberent alios a multarum rerum uiu, ac stuctu, Ac ignavi semper alieno labore ali vellent, ideo suadebat naturalis ratio, ut cuiq; hominum aliquid proprium assignaretur; hinc dominia suerunt distincta, gemtes discretae, regna condita, agris termini positi, aedificia collocata. um. in L. L aed. γδ. Et haec omnia jure gentiu fuerunt facta , --
. O sea M. a. tu.ti in m. versic. M vel ur πιθ'. Hinc fprofluxerunt istie juris regulat: suum cuique tribuendum : unusquisq; suo contentus esse debet, D non expetere rem alieni iuris: Quod suum non est, quilibet scire debet ad alium spectare. vide Mync lorici .n.1. Schneid. Matth. Stephani toc. i. π I. 31 Quantum t deinde ad coErcitionem criminum attinet, suadebat ratio,exigebatq; publica necessitas, ut tollerentur ε medio, qui alios laederent, & publicam hom inum iocietatem turbarent, ut delinquentes coercerentur, ne & aliis pronior peccandi occasio reia linqueretur, Muns. θ. n. t ubi ait: ex hoc iure descendisse bella , captivitates, fervitutes, poenas, magistratus, tu licia. Hinc natae lunt 3 Isti iuris regulat: Naturalis ' ratio inter mnes gentes constituit, ut delicta non maneant impunita. Poenas ob delicta solvi magna rario suadet. Malitiis hominum omni modo occurrendum : quia per malefactores turbantur publica gaudia, relaetitia communis. 3 Si Qu=ERAs : quae t sit ratio naturalis belli Respondet Μyns. n. ρ. ut humanae societatis violatores coercerentur, & line injuria in pace viveretur; paulo aliter Harp. b. n. l. ut vis publica ali 1 vi publica, arma armis reis pellerentur; ut in pace viveretur sine injuria, It coercerentur, qui publicam turbarent tranquillitatem. Adhuc aliter Schneid. h. π p. bella, inquit, introducta sunt, ad puniendos sontes, ad defensionem personarum , vel rerum nostrarum. Nam vel ipsi bellum aliis inserimus, vel nos defendimus. Prius fit ob rerum nostrarum & jurium recuperationem : hoc obaarundem conservationem. Si autem non
cum extraneis, sed cum intestinis bellum est. id fit vel ad subiugationem rebellium, vel ad tyrannidem, Linjustam vim repellandam. Ex quibus t apparet, bellu in non ex jure a
gentium primaevo, sed secundario, non ex mera At nuda ratione, sed ex ratiocinatione descendere. Ratio secundum Schneide inumb n. ν. quia haec constitutio de bellis non emanav it ab initio, una cum genere humano, sed dominiis rerum distinctia, atq; hominum m ribus depravatis, ad conservanda dominia rerum,3e ad puniendoa sontes, pro conservanda communi tranquillitate, & societate homingintroducta suit. Ratio alia secundum Myns. r. quia bella non simpliciter in usu recepta sunt, ut bona absolutis, sed necessitate exigente, Scratione suadente, quia aIiter pravae hominum voluntates compesci non poterant. Ratio ' naturalis captivitatis 3e servitutis asest haec: Dil quam depravatis hominum m ribus jus gentium bella induxit, ad puniendos sontes, de sensionem rerum 3c personarum, Mut pax haberetur, ex bellis secuta est captivitas ex capti vitate serv itus, Schneid. i. st Nam cum multi hostili odio in devictos saevirent, atq: etici eos, qui se submiserunt 8t dediderunt,
trucidarent, naturalis ratio suasit, ut servarentur,non Occiderentur,Myns. n. . Humanitas enim& cIementia rigori Sc crudelitati praeserenda, qua banu eed. g. Unde a servando servi deinde sunt diat. Rasol autem, a square capti in bello, neq: omnino trucidati, neq; impunε prorsus dimissi, sed ad certa servitia adstricti fuerint, est ista: quia facilitas
lum indulgenti 1 non videbatur esse aleniadum , g. ud ct si. P. Dint. is isti qua ex Atia. Cum itaq; humanitas pro dimissione, severitas pro trucidatione certarent, videbatur sicut in aliis perplexitatibus media via eligenda.
tum se verioris poenae adhibendum. Vide n
Ex his apparet Ratio, quare t servitutes a
dicantur iuris gentium, quia videlicet naturali iuri sunt contrariae, nam ut ait Imp. inteX- tu: jure naturali omnes homines ab initio liberi natabantur. Nihilominus , quia naturalis ratio suasit bella advellas vim , atq; iniurias, ideo ne quis eas impunε, 3c contra naturalem aequitatem inferret, apud Omnes gentes captivitas, At servitus recepta est, Pereri h. non tanquam absolutὶ &simpliciter bona, sed necessitate exigente , qua de causa etiam
juris gentium sectui darii, sive ratiocinationis
Ad Versic. Et ex hoc jure. Sit MMARIA.
65쪽
D mnes pene contractus introducti sunt, i. . ut emptio ti venditio, locatio&c ductio, societas, depostum, mutuum, & plures alii. Ratio naturalis contra hium ad longum a nobis ostensa suit in p. I. re L . de cam R. νώι. de ram ct . an eam muni n. M. O seqq. quoas nos brevitatis causa reserimus, x hoc t Ioco cum Munc Ae Harp. illam breviter assigna mus , quod ad societatem inter homines conia servandam, vel necessaria, vel idonea saltem, atq; multu in utilis visa suerit rerum Acossici rum communicatio, quae per eontractus fieri Ac exerceri consuevit, in iis enim facultatesti operas nostras dando & accipiendo invi
3o Ratio 1 autem, cur Imp. dicat, omnes pene contractus ex hoc iure gentium descendere, est haec : quia reperiuntur aliqui, qui a jure ei vili fuerunt introducti, videlicet stipulatio, literarum obligatio, sponsalitia largitas, quihus addunt aliqui contramam emphyte uticum. sed de hac re alibi, vide Myns. h. n. s. σ
33 Ex t his apparet, quare Imp. dicat in textu nostror quod gentes humanae usu exigente, ti humanis necessitatibus , jura quaedamsbi constituerint. Nam scitii n e inia ad tranquillitatem 1e defensonem distinxit do minia, terminos agris posuit, aedificia & mu nitiones struxu, bella , captivitates , servitutes, legationes , L foedera introduxit, regna condidit, judicia constituit: ita usus seu utili
ras vitae communis peperit rerum communi cationem, contractus, & commercia, dominiorum 8e possessionum acquisitionem , Diranslationem. Matth. Stephani. Gq.. n.s.
s . rario posterioris. Atq; haee de iure gentium tam rationis, 3 aquam rati inationis, tam t primario, quam secundario, cuius discriminis hane ea ulam ans nant: Ius Gentium est, quod naturalis ratio apud Omnes gentes constituit: atqui ratio naturalis consideratur dupliciter : primum sinpliciter, purε, & absolutE nullo habito respectu utilitatis, vel necessitatis vitae, unde descendit religio erga DΕuM, pietas in patriam, Observantia erga parentes, grati ludo. D sin ilia alia. Deinde comparaia sive mixta, piout respicit ea , quae usus ti necessitas vitae pollulat, unde commercia, dominia,
bella, &e. Ergo pari modo Jus Gentium duispliciter consderari,& illa dininctio passim recepta adhiberi potest, quia causae &causati idem est iudicium , vide Matth. Stephan. - .
Et haec ' sunt, quae circa distinctionem iu- 3 3ris gentium Doctores communiter tradunt, quae propter modum explicandi etiam tolerari possunt: si autem rem bene e sderemus , videbimus , eos non tam ipsum Ius Gentium divisisse, quam aetatem rerum ab eo inventarum , fle progressum notare voluisse, adeoq; unicum tantum Ius Gentium esse, illud nimirum, quo solae gentes, non etiam reliqua animantia utuntur. Ratio 1 est: quia cum Jus 34Gentium nihil sit aliud : quam quod naturalia ratio iaciendum, aut non laetendum praestri-hil , nihil in eo prius esse potest, nihil posterius ; sed hoc solum concedendum est, quod
ista, quae ab hoc jure manarunt, incommunem utilitatem. non sinul δή semel, eodemq; tempore inventa fuerint, vid. Coras L. o. M sed. e. n. n. s. o M. Se post eum Schaid. lex.
yri Cur sic vocetur ρ N hoc t Versic. declarat Imp. quidnam di- caturJus Civile, videlicet illud: quod quis- ue populus vel civitas sibi proprium con-36 stituit. L. omnes ν.F. deuesque Ratio nominis thabetur in textu : ubi Justinianus dicit, vocari Ius Civile,quasi ius proprium ipsius civitatis. 37 Ratio rei ticuri praeter ius naturale, atque gentium, etiam jus civile detur, est haec: quia rustra homines in civitates coivissent, nisi quemadmodum inter se viverent, disponendi habuissent potest tem, Myns. h. n. D. Et quia
etiam civile introd tam Pius ei vile semper invenit aliquid amplios . quod jure gentium receptum non est, L in Misvile o. f. dae Justhua ετ ure. Rationem aliam reddit Welenb. an parvi. n. o. F. - Τ. st y ubi dicit: quod cum solo gentium jure neq; mores hominum, in hac tristi naturae depravatione, commodδ regi, neq; controversiaeti civium querelae omnes exactὸ sopiri & dirimi , neq; rerum publicarum status bene beateq; teneri posset, inventum si h quoq; populo,& conditum pro utilitate reip. suae, jus civile .
66쪽
Lib. I. Titi L. f. r. & L. De Iure Nat. Gent.& Civili.
Ad Versic. Ius autem civile. au MMARIA.
r. Isamodo distinguarar 'u Naturale Gen. rium.ct Omis ' disserentia mima. a Rc I nunc t velimus indagare, quomodo inis ter se distinguantur Ius Naturale, Gentiu , 3t Civile, laci se illud ex collatione ipsarum definitionum deprehendemus. Nam Jus Naturale est, quod naturalis instinctus omnia animalia, ratio autem naturalis homines cum moderatione sacere oocuit. Ius Gentium est, quod naturalis instinctus non docuit animalia caetera ,sed ratio naturalis homines universos. Ius Civile est, quod neq; instinctus naturalis omnia animalia , neq: ratio naturalis omnes gentes , sed certum tantdmε9 poeulum docuit. Ius f Naturale ortum hahet a natura: Ius Gentium proficiscitur , naturali ratione hominum p ria r Ius Civile v. Se da. M. Tertia. I. Asarra. φααuinta. σ3. Sexta. manat 1 civili ratione, quae a serma reip. Ω-
v. o. Ius Naturale s convenit omnibus Homi- nibus non solisqua Civile solis,non omnibus: Ius Gentium omnibus, fle selis. M d. Ius Gentium t est multorum populorum autho. 4 ritas; Jua autem Civile unius populi jussiis, Myns. .. .. o. Ius t Gentium latius patet, sicq; apud omnes populos observatur: Ius Civile angustius est, Et ad alios, qui non sunt ejusdem civitatis, non extenditur, Harp. . or. s. Ius t Naturale proprium est omni um ani- 43mantium , Ius Gentium est proprium omniu minum , Jua Civile proprium est sngulorum populorum, Matth. StePhan. υς. u. N. L.
O . Disserantia septima inter Iin Gentium se civile.
44 --N hoc t Uersc. traditur adhuc alia disse lentia inter Ius Gentium & Civile, quod' videt. Ius Gentium ab universo genere humano appelletur, Ius Civile autem ab unatant m civitate, in qua obtinet, vel ab ipso Iegislatore , qui id constituit, nomen sortiatur. 41 Sic enim t jus, quo Romanus populus utitur, Ius Civile Romanorum appellamus, vel jus Quiritum , quo Quirites utuntur. Romani enim a Romulo , Quirites a Quirino appel
θει. ubi tradit, cur RomuIus fuerit Quirinus s. J- Romostram vel quiris m. σ I- civile Pubeniensium. dictus. Pari s ratione si quis Solonis vel, D - 44 conis leges velit appellate Ius Civisse Atheni
ensium, non erraverit. Ratio e quia causa tri
buit denominationem suo erierat: cum itaq; Draco Atheniensium legislator fuerit, quem admodum 8c Solon non malὸ ab hisJus civita Atheniensium appellationem desumit; vide plura de Dracone & Solone apud Myns. h. ubi tradit, quod ille severas ualde & rigidas, hic autem mitiores leges Atheniensibus exωhibuerit m
Uid s f vem simpliciter, sine aliquo adiuncto, Si indefinitὶ Ius Civile proin, nuncietur, quale tunc intelligituri ad hoc Respondet Imp. quoties non addimus mismen, cujus si civitatis , nostrum jus Romanum per quandam antonomasiam, &per exiscellantiam intelligimus. Ratio : quia Ver-hum aequivocum capitur in partem digni rem At potentiorem, & Generali nomine in dubio significatur, quod est praecipuum: sicut igitur tunc, cum Pol tam dicimus , nec addimus nomen, subauditur apud Graecos Homerus, apud Latinos Virgilius: ita quoq; si sim.pliciter fit mentio Iuria Civilis,intelligendum M. Cur se civi, Rumarum phoe est da civili Romanorum i idq; t ut ait
Myns. λπ.3. merito praerogativae potestas,8e amplitudo populi Romani habere debet: velatiam prudentia ερ aequitas juris Romani. Nam in constitutione atq; expolitione juris sui populus Romanus tantum reliquis nati nibus, velut 3t gloria belli praestitit, ut si mnia omniam gentium instituta, mores, leges, in unum conserantur, nequaquam sin cum his Romanorum legibus At institutis prudenti R, aequalitate, pondere , ubertate ulla modo comparanci, WE h. instarat. N. ιδ.f. 4 δ. eram
67쪽
56 Lib. I. Tit. r. s. i. & r. DeIure Nati Genti & Civili.
Ad Versic. Et populus. SUMMARIAE
49 Ueterituri in hoc Veriiculo, quo iure titantur Romani l ad quod Respondet Imp. sicut omnes alii populi, qui legibus ti moribus reguntur, partim suo proprio, partim communi omnium hominum jure utuntur : ita quoq; populus Romanus partim suo proprio , partim communi omnium hominum iure utitur. Ratio est: quod convenit generi, convenit etiam speciei, quod Ergo reliquis populis in genere, idem ti Romano populo in specie in usurpatione iuris usu venire solet, ut utatur communi iure omnium hominum aut naturali, tam inclinationis,
quam rationis, aut jure suo proprio civili. Non enim Romani, qui in reliquis alios populos superant, in hoc genere deficiunt. sed contra haec omnia, quae in his duobus
I s. per singulos Verii culos dicta fuerunt. so Dic Es i PRIMO ; Ius Gentium nihil aliud
λ E. malδ dividitur ius nostrum in Naturale, Gentium,& Civile. Deinde in illo ipso s. ii. dicitur, quod quarundam rerum dominium nanciscamur iure naturali, quarundam iure civilit E. mal) dominiorum distinctio & aequisitio fuit adscripta, ti attributa iuri g tium. Ad hoc Respondet Anton. Matth. P - θαι. ι . this r. quod promiscue L pro uno ea pe accipiamur Ius Naturale & Gentium, imo si teste mesenb. h. nis Ius Gentium t in toto iu- te extra huius divisonis terminos Ius Naturale appellatur, idq; ob hanc Rationem: quia istud propriὶ jus est homini naturale , quia est naturalis ratio, quae soli homini innata tipropria est, ideoq; ab omnibus ex ipsa ratione colitur & servatur. Concordat Corasius
men iuris legisti; naturalis in civili nostra disciplina plerumq; mereri, L. r. s. f. F. is furtis. I. de obtig.. qua ex debes. quoniam sola naturali lege , rationeq; animis hominum inscus p tum inter homines constitutum est. Paulo aliter Respondet Harp. Mq. f. n. r . pravid. ιi licet etiam Jus Gentium naturale dicatur: tamen non eodem modo utrumq; a natura est. Ius quippe Naturale natura per se, Jus Gentium ex ratione dictat, illius causa est natura creans, id est, ipse Dgus, huius autem natura creata , id est, ratio D si benignitate hominibus insita. Ratio autem, cur hoc loco digeriminentur , est ista; quia in definitionibus D Jm Civiti νοι modis aeripiatur p
caetera quoq; animalia non tantum mansueta,
sed etiam dira & ferocia, memoriam beneficiorum tenent, & obsequia illis proniora praestant, a quibus recognoscunt se beneficia accepisse. Sic in historiis legimus, nonnun- quain etiam seras bestias gratiam retulisse,
quemadmodum Gell. s. mes. istis. c. .. refert de serocissimo illo leone, qui Androdo Daco, viri consularis servo, & ad bestias damnato , in spectaculis Romae mirificam accetae quondam medicinae gratiam retulit. Ad oe Respondet Coras. Iserat. n. . hoc esse rarum quoddam , & supendum miraculum, quod nec legem constituere, nec ad humanarum actionum exemplum trahi debet. Deinde non omnia , vel Oinnis generis animantia gratitudinem istam exhibent, unde non competit definitio iuris naturae, quod natura omnia animalia docuerit. Alioquin enim etiam aedificiorum collocatio, quam hirundinea & aliae aviculae exhibent, juris naturae , L non gentium esset a.
eitur unius tantum civitatis proprium , cum tamen in toto imperio, imo etiam extra illud, non minus atq; ius canonicum ustatunia
Ad hoc Respondetur: varias esse iuris civiliasgnificationes. Nam primo accipitur pro omni eo, quod statuitur Imagistratu civili, seu secula ri. sve si receptum apud omnes.sve apud aliquos tantum, & hoc sensu opponitur iuri canonico, seu Ponti scio, quod habet auctoritatem suam , magistratu Ecelesiastico. Secundo accipitur strictius pro eo tantum iure seculari, quod apud certum populum, vel certam tantum civitatem obtinet, quo sensu in paragrapho nostro opponitur iuri naturali & gentium. Hoc sentu &cons-deratione audiemus infra patriam potestatem , testamenti sectionem. item stipulati nem iuris civilis esse, apud Romanos tantum, L non alibi ustatam. Tertio accipitur strictissim Τ & relati vh prout opponitur iuri praetorio, quo sensu insta videbimus, g. r Ast... obtigas.quod obligationes aliae civiles sint, aliae praetoriae r item in I. s. infria Mn. quod actiones quaedam ex legitimis & ciuilibus causis descendant, aliae autem ex jurisdicti O-
68쪽
Lib. I. Titi g. 3. De Iure Nat. Gent. & Civili. 3
puli exereem p testatem In Mios, faciunt rein nem esse juris civilis, quoad appinationem 1 amenta, stipulanturr quam ergo dicuntur &usum iuris gentium. Et ut quippiam ju- iuris civilis ad hanc obsedi nem insta suis ris gentium esse dicatur, non sumit usu Miseis speciatim respondebitur. Interim no- consuetudine Omnium gentium in vim legista uni saepe aliquid quoad sui ori nem esse receptum esse , sed praeterea necesse est, ut iuris gentium, quoad larmam vero ei in cerin ratione communi idipsum initio apud cunia civitate additam juris civilis essectum fuis- ctas nationes aequum j udicatum , & approba st. Et contra et saepe aliquid quoad iuventi tum fuerit, Harp. h. n. ια
Ad s. Constat autem. . SuMMARIA. .
1. - Abuimus t hactenus duas divisiones iuris nostri Romani, quarum prima da sumpta erat ab obiecto & fine, ita ut ius aliud diceretur publicum, aliud privatum. Factanda sumebatur ab origine & causa , secuncium quam jus aliud δcebatur naturale, aliua gentium, aliud civile. Nam omne ius.
Romanum causam suam aut ex communi natura , aut ex jure gentium, aut ex institutis civilibus mutuatur & arcessit, πeleta. - ρο- a. rat. π- rn dimis λ es I. Nunc sequitur 1 tertia
dimisso h sormat discrimine desumpta, nam quoa d formam jus nostrum Romanum , quo utimur, aliud scriptum est, aliud non scri
ptum. Ratior cum enim omnia scripto cominprehendi non possint, ut inquit PIato, utiq; necessarium est, ut in quibusdam mores serantur, in quibusdam leges scribantur, Ioach. Hopper. h. similiter Oe. ιν. δ . non enim, inquit, omnia legibus sancienda sunt, ac ne possunt quidem, itaq; serendi etiam sunt mo
rat. n. .f. da L. Ratio alia: quia etiam satio datur voluntas intelligi, L. reprehendendis. 1. ibi: tu reri, C. da s. u. O hujstis. & non minus verbis, quam iactis, aliquis suam voluntatem de curat , L. m Maelia M. r. vi usuari vel a ιπε
3. q. Uris i scripti sex sunt species, Lex, Plebi- scitum, Senatusconsultum, Principum pia incita . Magistratuum edicta, Responsa pru-4. dentum. Ratio t est: quia sex erant, qui
apud Romanos iura consumebant. populus, plebs, senatus, Princep , magistratus, ec prudentex uinia Romae. Ergo tot erant jura disserentia inter sese, non tam potestate, quam constituendi specie. Aliam rationem harum
sex specierum vide apud vigeIium an nafaribb. I. . . Vine. aavae si ita --. Itaq; hae iuris specim , causa eruiente δstiuguuntur. Nam legis auctor est populus et plebisciu
plebs fi Senatusconsulti Ienatus : tonstitutio
nis Princeps: edictorum honorariorum prae tor, vel AEdilis eurulisi Responsorum Iurisconsulti t iuris non scripti usua εe tacitus po- l. puli consensu . Ratio tautem,cur tot legislatotes fuerint, redditur . Ioach. Hoppero . Cur flex. s. Cur tot legistriores
his verbis: naturaliter evenit, ut sint, qui leges condant, item qui secundum eas judicent : denique qui eas interPretentura. Interpretabantur leges Iurisconsulu , hinc responsa prudentum e secundum leges iudicabant , Sc jus constitutum executioni man dabant magistratus , sive praetores : hinc edicta praetorum e condebantur leges vel ab universo popula in democratia, Mel , senatu in aristocratiar vel . Principe in mona chia ; nam Romani omnes formas rerumpu hlicarum habuerunt, ita ut summa rerum cia set aliquando penes populum, aliquando penes senatum , 8c optimates, aliquando apud Ium Regem, Principem, vel Imperatorem unde recie dicitur ius civile Romanorum vel
constare legibus, & plebiscitis populi, vel se riatusconsulus, vel placitis principum.
69쪽
38 Lib. I. Titi t. s. 4. De Iure Nata Genti & Civili.
v. Porsin eorum quomodo restrina 3 eum. rL tauo tempore or qua ocrasione a Upulo as. Tamen lex Tricidia, AI iliana , o Asia. reperim leges ferriὶ . si non sunt rogata a populo. . Defiritis legis explicata. ' ad. C- θροι nomen constitumni popatijMao. Cur eonstitutio popia, vaeriar le,3 a tribusum l. Unc f Imperator singulas iuria scripti dedi siet, vid. Spisael. inlex ea. v. lex. Sexto mi species per causam e cientem & forma- accipitur squandoq; Iex pro privilegio, ut iii S. lem describit, & in hoc lege initium L. stimum ' s dA .auca .st post s. reversibi: He quo ta men lex postea lata est, ut effacivis Romanus. His ita praemissis ti notatis,fi AERAR : quid i sit Iex, propriὸ & stri- Η sie dicta, habito respectu ad istius Romani m ris materiain tum Re pondet In p. Lex est, quod populus Romanus, seni norio ma 'l-Matu interr ante, vehin Consule coniti- tuebat. Genus f in hae definitione est 1- 'raptum, ideo ab imp. omissum, quia Icti Iobrevilaus mina genus , cum Deit E subintelligi potest, omittere solent, mesemb. h. Reliquae voces denotant differentiam, , modo serendae legis desumptam. Ratio f huius legi Iationisse erat litat quia cum pene a popu- 11 in esset recini summa, post expulsos ob π- rannidem suma Reges, is rogandus erat, &
Γ quod populus iusserat, firmum erat, Ant. Pe- in parat.n. a. f. de L L. Ratio autem nominis,s. πα/ώ. ωod ut melius intelligatur tve etymologia in hoc significatu deducitui a Sciendugi 1 est, guini in primoidio urbis 1egendo, sive deligendo &colligendo, quod Romanae Rege ' 8mnem potestatem habue- Iain eo deligamus ti colligamus, quaecunq; rint,-- Φ.. y ri eoq; tempore, credimus justa, sancta, nonesta, es utiliae tum onmia manu Regia gubernareriret nullae Harp. h. n. 1. descendit enim lex ex delectu scrip fuerim lege , sed populus incert5 iis.
honestarem rerum , D rejectione turpit , re usus d. c. a. . δ. r. arbitria Regum pro testia ulatius, .us fuerint, Matth. Stepham e. ιν. n. e. v seniam risin συμμν. Postea tamen nrimul
hi leges , Romulo & sequentibus Massius la lae funi, quae dime fuerunt Rura πώ C riar Ratio nominis his ni pote ne tala. .R . d. 13 ut ab omnibus legi, fle cognosci po*nt Myns. T. quia ducia aliqουδ mora civitate ipse R
quo e-- ideo appellaint, quod tunc Dei ct δ' - per Dret in sementias expediebat, fletis ex nedum ab aliarum rerinnp. infibus, νω leges quainam de ipsa curiat, ad populum rum etiam a reliquis juris in Romaei civirati tulit.'ae L m mel n diuster p nulganda , scripti speciebus seceminar, ures h in p. sed roganto,si platarent, Gotho Ratio 6. m. n. a.f. deLL. Steph. n. a. Quarset accipi fres &cuplamstiderii, inam i quia vide- 34tur angustissime svestrictissim b. m lege a. bat, quod popul convixere. M texi sine letabularum , idq; propter excellentiam eius gibus milio:pacto p siet. 4simum lanae r. legis, Harp. b. n. . Quinto f accipitur ux in sipa etiamsequentes Reges tuIerunt. ἀν. contractinus in toto iure nostro pro tonditiO- --Εneressu temporis, cum expasi t essent ne & pacto, sive pro contractus foema, ia/.s. Reges qui regnarunt annos ducentos & qua- Is'.faea M. N. are. juXta regulam e contra- dra*ntis, vel, ut alii volunt, ducentos qua-ctus ex conventione legem accipiunt. c. con- draginta duos, vel ιμ. via. intrita an Hera. tractis, ei. do R. I. in s. L. eontractvi. M. f. de R. L E . Prevoti in Mae 92. --. e p. s. Schard. L. δ. FHira. h. e. conventio partium ita in tiae. υ. -πμι vel a s o. ut putat Turkil. servanda, atq; s lex tarmam talem contractui Dis. histor. lo. λ λ. rari us Superbus.
facit. Ut autem omnis confusio evitetur , Ddifficultas, quae propter aequivocationem --
cis hujus nasci potest, a. NOTANDuM lesit ficut alias saepe unum& idem vertam cliverso respectu Giversam recipit interpretationem: ita quoq; hoc ver huIn lex varus modis accipi. . Primo flatissi-mὶ pro omni eo, quod naturalis & divina aequitas dictat, Myns. h. n. a. pro sententia, qua bona tum praecipiuntur, tum mala prohibentur. Quo sensu accipienda est definitio legis tradita in L. s.ct a. . A LL & vulgaris illa regula: lex est, quidquid in ratione
consistit. c. consuetudo s. Hiniat. r. Abbas m e. m. tu nulla. in yrine. ext. vi resinet. In hoc ergo significatu omnes juris scri phi Zenon lactin the.
cies complectitur, Matth Steph. e.M. N. r. mes4. Wesenb. h. n. r. Secundo ' accipitur latius,
pro jure scripto, qu3 sensu involuit omnes sex juris scripti species,& opponitur irroribimatq; consuetudini. Nomen autem accepit a regendo, quia leges scriptae ita protomyntur
70쪽
Lib I. Ti. h. g. 4. De Iure Nati Gent. & Civili.
Omnes hae leges is, cum sui a latoribus ex - 6 leverunt. AL a. g. s. Exactis i itaq: Regibus eum civitas in libertatem recepta suit, consules constituti sunt duo, penes quos suin mum ius es et, Regiae potestatis exemplo, L. a. sti,s. ideo sic dicti, quod plurimum reip. consulerent, iis. vel quod eorum esset senatum popul unici; consulere, Schard. is lex. v. GUM.17 Prevot. Ioc eis. g. constam. Nain ne i ipsi per omnia regiam potestatem vindicarent, illis annuum tantum imperium, L cum aliqua restrictione datum est. Schard. Tria enim populus Romanus praecipuὴ sbi reservavit. nec magistratibus permisit : ius videlicet magistratuum creandorum , ius pacis ti belli, &jus legis serendae, inescnb. s. D. ror me.
Magi maius enim sunt agit, populi et eabantur, un. de ambitus originem sumpsit, vide quae scripsi adiit f. ad Let. Ρι. δε ambitu Quibus Pomponius Iutaeonsultus - La. . eae actu ra. f. deo 'meμνὰ qua num & quintum addit: ut videlicet a conssilibus provocatio esset, Et a pellare liceret , dc ne possent in eaput civis Romani. iniunia populi, animadvertere, sed solummodo eoercere, ficta vineisla publiea duei iubere. sed hare postea primlim eum tempore ex lege Valeria placuerunt. vide quae scribpii g. a s da socio eonsuis. Wcimb. o. au- ε . . R. n. au M. II 8 Itaq: t eo tempore, cum populus Roma nus iterum inciperet incerto jure L consuetudinci: aliqua ali , ac L. a. q. a. cum nullae adhuc extinrent leges, neq; adhuc scriptae ullis certis libri s custodirentur , quando necessitas reip. suadebat legem ferri, populus in sufflagium adhibebatur, & in comitiis a Consule rogabatur, an legem ejusmodi esse, ac serre vellet Qui si sciuisset, i. e. annuisset, vel consensit set, lata Iexerat, vid. PrevOt.f. ιρ. in T. Eunaeshal. m pri meserib. h. v. rogante, Theophil. σI9 MUL Schard. in lex. v. consul Sic ergo i magistratus Romani non serebant Iegem, sed populo proponebant, suadentes, ut reciperet, mesenb. ισα cit. I hoc est, quod Imp. dicit legem esse, quod populus Romanus Consulea Ο interrogante constituebat. Ratio ' nominis, quare illa constitutio vocetur lex, est ista: qui ac ut Cicero est ex multorum consensu lecta est. Schard. ιnlexis. v. ux. Ex dictis appa-a I ret etiam Ratio, quare lex dicatur i communis rei p. sponsio L. r. f. d. LL. quia videlicet rogante, sive interrogante magistratu populus Romanus spondebat, se ratam legem habere, tumq; constituebat, Schard. inlexic ax.aa να inlex. hinc etiam illae t voces, lex rogatur, abrogatur, legi derogatur. Rogatur, cum populus rogatur, ut novam lege in accipiat: derogatur legi, cum rogatur, ut capita quae-
dam e lege vetere detrahat: abrogatur, cum rogatur, ut Iegem veterem tollat: subrogatur, cun rogatur, ut aliquid adjiciat primae legi, L. dcrogatur. ιυ. f. de R. i. Schard. v. lexam ruatur. Exinde colligi potest etiam ratio a 3t rei, quare videt. populus a magi stratu in lege serenda fuerit requisitus, quia videlicet magistratui ipse potestatem suam sic tribuit, ut sibi aliquid reservaret. Deinde utilitas ejus versabatur in hoc, ut populus simpliciter parere, ti obtemperare, neq; ipse secum,& eum suis suffragiis pugnare ponet. Nam nemo factum proprium improbare, atq; in
controversiam rapere potest, tanti mortem, ansfais adopt. c. νnter dilectos. ext. de donat. & quod
quis semel approbavit, amplius improbare
nequit, AEu. c. quos semel. n. de R. I. in o.
Di Es PRIMO : privatis f non subjacet a jus publicum, L. ius publicum 3δ ff. da paci. c. si
tio, ut supra vidimus. in prima divisione juris, est iuris publici. E. legislatio non compent civibus, sive populo Romano. Respondeo: distingue tempora, & concordabis scri
odie non ampli)s subjacet, quia ut infra s.f. videbimus, populus omne jus suum in Principem , sive in Imperatorem transfudit, atqui olim subjacebat, antequam jus illud in Principem transfusum esset, Iul. Pac. in Matu. ad Inst. b. Martin Scha karcf. in iure In tit. ἀδM. I. rhest ubi addit, quod illud ius populus ideω non amplius usurpare possit, quia res non est amplisis integra, sicut enim mandana re non integra non potest revocare mandatum: Lm Inst. A mand. ita multo minus populus jus semel abdicatum. Aliter Respondetur; etiam
olim jus publicum non subjacebat privatis, ut singulis, sed ut universi . Dic Es t fg cu Nno i tamen Lex Falcidia, as Attiliana, & Aquilia, de quibus infra, non sunt rogatae , popuIO, sed a plebe. E. mal Edefinitur lex esse, quod populus Romanus constituebat. Ad hoc Rei ponderi potest ex notando superiore, legis nomen in latiore signi ficatione omni iuri lcripto convenire; stri-Aὶ autem loquendo ideo constitutioni populi tribui, quia i post reges exactos omnium , as qui jura constituerunt, prima potestas apud
populum erat, proinde ius, quod ab eo constituebatur, hoc communi nomine cohonestabatur. Theophil. h. Alicd responsum babet bimus in S. sit. n. ἔα