Opuscula

301쪽

DISSERTATIO. Maesinon potest: --- ultra quam citrista orinis. Quicimique utinii in perbole uiuimia promerea, quia non habent quo satis ex nuini quantum sit id de quo la-quuntur. Itaque praedicant de eo aliquid quod modum

excedat, non tuo id credi sibi velint, sed ut, quum ni-Minium dicitur. in satis dici posse qui audiunt iiitelligant. Quare Omnis Ira perbole concitati est commotique animi signum. Quod si genera quaedam constituenda sunt hyperbolae distinis ea oportet pro diversitate animi affectionum. Quarum quum tanta et varietas si ei implicaiis, multarum etiam sinuas, ut neque enumerari omnes neque iniex se insui sui posse videantur non ipsae consid randae sunt, sed stativi illi animi, ad quos reseruntur:

qui sunt numero perpauci. Nam aut nullo sumus motu perturbati, sed in quotidianae vitae remissione subito excitamur rebus, de quibus sermo incidit aut serio aliquid agimus et contentis viribus, saepeque etiam cupide aut vacui ab negotiis aninium rerum magnarum pulerartimque contemplatione modo temperasus, modo usque ad exsultationem oblectamus aut denique simulata Perversitate acute dictis petulantem risum capiamus. Orum quattuor

amnii statuum suum quique habet onus ita Pethulae, sere illud rei potestate magis quam sernia acaeteris discretum. Atque in familiari quidem consuetudine saepissime

utimur hyperbole sed quoniam hoc genus sermonis r missum est multaque temperatum neglligentia, non Paucae hyperbolae ita se paullatim in usum insinuarunt ut nou- nullarum vis pene exstincta sit, ut quum Graei, ni ulta ιιυ- ρέα, Latini magnum actuum vel insoranum vocant in ple-

risque autem valde hebetari reperitur, ui quod iam Homeriis dixit γέ p ἔκθανον, vel quod saepe maiores, λειτε ν άναι τινα Quare hae quidem sere non sunt in vi lusibus alimus numerandae immo, quoniam vulgo misesunt, saepe minus deceni cultum atque expolirum dicen si

genus.

Alia ratio est illarum quas in agelidis rebus serit: ius urpamus. Earui in ligna varietas est, multique quasi

gradus, mini sedatior vel commotior est animus. Sed

302쪽

. DE HYPERBOLE de hoc genere non recte sentire video Longinuin, qui cap. 38 latentes lisperbolas commendat his verbis: μεμποτ' οον αριπται,--ερβολάδραναιτο τουτο διαλανθάνουσαι - εἰσὶν οπερβολο α γίνεται δέ, τοιονδε,

γεννῶσθαι προς του πράγματος. Nam non est omnino hyperbole, si narratur fidem superans, ei tamen veriIm. Nec fieri potest, ulla hyperbole ut lateat, quilicio est hypei bole quod aperie nimium illa it. Alio modo Aristo telas iniquus Videtur, quamquam de eo tantuin quod or iorem deceat praecipiens, quum Scribit: si ει περσο--λαὶ μειρακιωδεις σφωρυτη τα γαρ δηλουσι, διο ορνιγμενοι λέγουσι μάλιστα

πρεσεττίρρ λέγειν ἀπρεπές. am quo quis mam iratus est, eo, mensiore oratione utitur ut, si irasci non est

303쪽

de silia Agamenuionis dies Achilles, quidquam es quod vituperari posv Aliero autem dicto recte offensus vid

tur Misi eles, sed, qua es brevitate non dixit arm-menta. Non reprehendisset, opinor, si hoc et nihil amplius diceret Achilles. Est enim haec ha perbole ex illo genere, quod usu debilitatum est. A videa mihi quis intumissum locum, Iliad. IX.

Tot aliarum rerum commemorat ne praegressa non Potuit versus ille sic adiici, ut pro nota et usitata ratione loquendi haberetur languere enim neque vero augendi caussa apte additus est: nam eis arenae infinio maior quam diarisarum in Oresismissi vel Thebarum thesauris numerus est, Iinorem tamen ad animos audientium vim habet, quia splendoris cogitatione a divitiis illis superatur. Accedit quod, quae de MIehis adiecta sunt, iam magis compositum animum Nodunt, quam ut denuo aliquid augendi caussa inerti conveniati Quocirca non inepte quis coninciat, quae de Orchomeno et Thebis dicuntur, ornamen tum esse, quod alius poeta addideri omisso versu illo, in quo de arenis ei pulvere estimam vel hoc versu omisso vel illis recisis apta atque elegans erit orat .

Sed explicandum est de tertio genere dicendi, quod soli inseruet ani uti oblectationi. Id poetarum potissime proprium est, quum vel admirationem rerum magnarum e.

304쪽

DE HYPERBOLE

citare volunt, vel exuberant hilaritatis lepore venusta describunt. Praeivit in magius exemplum Homerus, ex Hinius illa marcini in mandis diis, vidensque sagacissime, quas sera amplificationes poesis, quasque x puisset. De ea re quis nescii quae ab Lessinio in Laocoonte et

Hetaero in is is criticis sunt disputari Sed tamen illi,

quamquam acute pleraque sesenterque dixere, non ex omisi parte hoc videntur IIyperbolae apud Hon erum ge Ius Perspexisse. Non optimi hapsodi carmen esse, quo in libro Iliadis XXI pugna deorum enarratur, monui in praelatione ad hymnos , Homeri. Eo in carmine si ars aminerva

prostratus v. - . ἐπτα -ο πωθρα πεσών, est illa I sane ingens hiserbole, quam poeta iste imitando expresesi ex illo, quod in Odrss. XI. 576 de Mim scriptum est: ὀ Ἀν ἐπ' ἐννέα κειτο πέλεθρια

Hunc enim et eodem in libro . 308 seqq. tum et Ephialtem tam immani corporum mole fuisse, non deos, perhibet Homeriis. Habet quidem tanta magnitudo ineffigie quae oculis conspiritur, ut in statuis, mimiam ad animos admiratisne ei reverentia percellendos ecquaesum aptior ei luculensior est divinitatis imago, quam quae

longe sit omni cum hominum formis comparatiorI Ruperior In poesi vero, sive dii iiiter se soli aliquid agentes, sive hominum mixti negoti, describantur, absurda est: nam aut Perit Plane, si eadem omnium proportio est aut illata in hominum vitam, monstruosa diversitate propor-

tionis perturbat omnia et pessumdat, ut supra in galea linervae est observarum. Quare sapienter Homerus deos paullo ianium humana specte maiores finxit, et quales, minum sunt qui proceritate anie plerosque enunent auxit vero per hyperbolen vires deorum, quas immensas cogilare animus sine Perversitate Potest. Ita illud Iliad. V. 859. o εβραχε χαλκέος Αρης,

305쪽

DISSERTATIO. 29 Quae de Neptuno repetuntur Ιv. 48. In ea vero scite declinavit quod minus decoraim videbatiu , in V. 784.

Ait idem genus pertinent ii ii uihus alluntur, tui comportes laglii tuditu in ing nimi sis: itificari putant ut tu d

Non enini in serma ciet inerbole St, sed in celeritate.ISNam ingendus cogitatione est gradiens magnis gressibus, ut pingi in antiquis in vinentis videmus, qui alter pede montis cacumen laniarii ei celeritale ferii, ui dum gressu in carpit, altem pede alius angat moniis verucem. Per .

spicue id declararum si in equis deorum, ne illis lividem socio altioribus, illis. V. Tati.

666ον δ' ο εροειδες νηρ δεν φθαηιοψιν,χμενος ἐν σκοπιῆ, λευσσων ἐπὶ οινοπα ποντον, τοσσον ἐπιθρώσκουσι θεῶν ιηνηχέες ῖπποι. Sed argumentum, qui immania diis corpora tribuisse Homeriam censent, luculentissimum in Eride propositum P iani his venibus Iliad. IV. 439. ωρσε di ove, ν Αρης, τους δε γλαυκωπις Αθήνη,

Λειι ιος τ' id Φοβος, καὶ γρις ἄμοτον μεμαυια, aύρεος ἀνδροφονοι κασιγνητ' ἐτάρητε, δε- μἐν πρωτα κορυσσεται, υτ- ἔπειτα Ουραν se ἐστηριξε κάρχὶ καὶ ἐπὶ χθονὶ βαίνει At haec non formae, quam dea Eris habeat, descripsim

306쪽

298 DE HYPERBOLSse hyperbolica comparatio est, qua natura declaratur numitiis ficti de quo numinui geriere egregie disseruit Nitetschivis in praelatione commentarii in Odrsseam ut, si mentem Poetae simplicius enuncies, hoc ille dicat: --tentionem incitasse exercitus, quae a paro inhio in immensum soleat augeri, ut, si humanam speciem habeat, ea sensu accrescens mox capite, caelum iactura Hai equidem de magnis. Sed si etiam in venustis et lepidis hyperbolae locus, idque eo magis, quo magis laseivi e

sultans Iularitas quae saepe ita luxuriatur, ut quidvis arripiat, in quod impetum suum effundat. Hinc illae hyperbolae, quibus quid vel secum ipsum, vel cum alio persimili, vel cum Prorsus dissimili comparatur Demetri a Iaz. τυ δε ροσω χρυσοτέρα το Σαπιpικον ἐν περ

θαυμα ιεν ἄν τις Σαπφους τῆς θεια; τι φύσει κινδυνώδει πράγματι καὶ διοματορθώτην χρῆσα- ἐπιχορ--. Non inexesur hoc natus Achilles, ubi dimiuουν δ' οὐρομέω Ἀγαμέμνονος. 6 Idema. I62. huic addit aliud Sapphicum, πολυ πακτίδος ἀμφιελεστέρα, et illa, quae iam supra commemor verat, γιέστερος κολοκυντης et φαλακροτερος ευδ. . In oratore iure haec improbat Gregorius Cori in comme lario in Hermogenem p. 93 4 ed. Reislc. Sequitur denique quartum genus, quod est in ridiculo. Ac, sculum quum in rerum non consocitantium

coniunctione cernatur, quae res tamen consociari, sed ali modo, patiantur, perversitatem aliquam in hyperbole, quae risu III Inoveat inesse oportet. Huius quae sit ratio, DPtime nonStrant Pictores, quun ora et formas hominum pingunt portentosum in modum Porrectas, Contractas, dis inrtas, sed ut tamen et species maneat humana, et, si certorum hominum aciunt imagines, etiam similitudo.

Mulia huiusmodi in Plauii illi exstant, et quis non novit celebrata illa Μunchusiana, qui liber sere inius ecialibus es hyperbolis compositus Sed Luciani in commone

307쪽

DISSERTATIO. exemplo. Ibi cap. 50 seq. Demeas orator, simulatque thesaurum a Timone reperium audivit, decretui ab se scriptum recitat, ex quo ille quum propter alia temereficia merita, ut Propter plurimas victorias Olmpios, mi , ludos ne spectavera quidem unquam, aurea statua sit honorandus mox autem Percussus a Timone arcem ab e incensam, aurumque ablatum vociferatur et quae alia huiusmodi facetissini ibi dicelitem fecit Luciarius. Filia hae typerbolae, quod et laudandi criminiindicatisfia Z llu, uritur quae quivi videat Plus vero contiitere: ridiculae autem sunt eo, quia, quilin gratia conciliari P

in extollendis quae quis fecerit, absurdum est eam captare praedicandis iis, quae quis non fecerit, ac ne potuerit quidem facere eademque etiam criminationum rati est Intelligitur ex tali exemplo, qua conditisne mentiri P in hyperbole. Mescium, quum non persuadere quod me litur sed propter absurditatem rideri vult. Id est, quod

initio dicebamus, exaggerationem, quia Iedi Postularet, non esse hyperbolen Quare et i qui adulantur vel obtrectant, transgrediuntur fines Veri, ac saePe mera PTO--nt mendacia, amen quia videri vera dicere, si non inibus, at quibusdam volunt, et in adulando videmplariumue iis quos Midantur ipsis, in obirectando autem Iza , non utuntur hyperbole, sed exaggeratione ei ait nuatione in qua si mentiuntur, sicui omnes qui mensiui

tur, latiturum esse mendacium sperant. Nam aperte falsa dicere non est mentiri, sed aut ludere, aut errare, aut non sanae mentis esse.

Revocat hoc mila in mentem ea, quae nuper dea diciis capitalibus, quae Areopago Ephialtes eripuerii, dis-

Putata sunt. Recto in ea re atque incorrupto iudicio usus est Peu Guil Foret anunei. g. quum rem consectam censui luculentissimo testimonis Demosthenis, cuius haec Post hunc etiam alii de hac caussa disputarunt, quommae sententiis docte disseruit Car. r. Hermannus in Annalibus Imidelbergentibus a. 1830 saac. VII p. 689- 701.

308쪽

χ- ου δημοκρατία τάς φονικας δίκας ἀφελέσθαι τετολμηκεν, ἀλλα πάντες ἀσθενεστερον ἄν το δίκαιον ευρειν γουντου περι τουτων αυτοὶ του παρἀτουτοις επιρ'μένου δικυίου. Vix eredibile videatur, periti iam locupletem inclem potuisse. Tamen lacium M. Nam quum rarium auctore extatim esset, euam de caede iudi

candi potestatem ademmam esse Areopago, repellendus esse visus est, qui contrarium affirmaret, Demosthenes, tamquam qui rem Xaggerasset ornandi Areopagi caussa Quod non erat Provide circumspecteque iudic

tuin se dicium semel repetitumque ab aliis, defensuinea, sive quod verum esse crederetur, sive, ut fit, ne prolatum videretur quod latium esses. At priusquam a gumenta, quae communiendae illi opinioni essent, conquirerenim , videndum erat, ne repudiatus esset nemo

silienes inconsideratius. Nam quid est tandem exaggeratio Exaggerari quidem non potest, quod nullum est: quia quae non sunt, neque augeri possunt nec minui. Quare egi quodam tempore non habuit potestatem tuam Areopagus, quomodo per exaggerationen dici potuit nullo tempore non habuisse Neque vero est extenuatio quae

exaggerati est exiguitatis. Ea quidem quum saepe iis ' fiat, ut quod parum es nihil esse vel non esse dicatum videri posse Demosthenes rem exienuasse, si et adempta illa iudicia Areopago per breve tem, itissent, ei ipse

esset aliter loquutus. At novem circiter Impiades non esse in Areopago de caede iudicatum volunt Demosthenes autem diserte nullo in statu rei publicae intermissa illa Id iudicia esse ait, atque ne ausum quidem umquam CSSequemquam illud institutum mutare. Ergo neque exaggeravi neque exienuarii, sed mensitus est, et quidem non solum impudentissime, quum omnes, qui eam orationem audiebant, salsa dies scirent, sed etiam stultissime, quia eo mendari caussae illi, in qua demonstranda iam accurate elaboravit, aperie nocuisses, nulla praeserum necessitate ut ista diceret urgente. Credant Iiae qui volent:

309쪽

DISSERTATI MInihil enii non creditur. Seil qui non cre lent, eo magis vera dicere Demosthenelii censebunt, quod deinptis tu limis capitalibus Areopagus de Areopa ro Euse sublatus Ahin iiiiiiiii, pine repugna Demostheni L stas, redditam Areopago sua aetate potestatem illam testificans Miror ego quidem, huius verba etiam FOrci ammerum ii com-naovisse, ut ei de scriptura dubitare ei eas admoveret

machinas quIi IIDil fert usus su sendi. Nequi lii ii quo aliis nai liini rapi . ';ini 'ade in P, Verba luibus contrarium quan Dei in illi ne testari vi-li est IuvMias, si aliter interpretere tantuin abest ut rePugnent Demosthenis dicio, ut id etiam confirment. Recitata lege

ἀποδέδοται, quod et recluitum est significat, et suod Romam iuris consuli dicunt conlpetit Vir significatu lictum esset, illos qui audiebant oratorem latere non potuit nobis vero ambiguum videatur necesse est, qui non sciamus, sed quaeramus, ereptaene illae quoque caussae aliquando Areopago ei post redditae sint, an utim

suam reptae. Quid fuit i ii tui . cur altera interpretati acciperetur altera plane reiiceretur 'on fit id ob Seviun . an si nuntqualii a Edis uilicia adempta uiat Areopago, ineptus Videatur necesse est orator, qui ilicat ista cognitiones et atrias ei esse et sua aetate competere, quasi dubitari possit, an, si id numquam non fuit, nunc non sit. Concedo non posse non ita vi deri, primo quidem adspectu Sed accuratius rem -- siderans secus esse apparebit. Defendi se is, qui adunterum inter cerat, lege Areopagi illius igitur legis is

quanta debeat auctoritas esse ut Ostendat Areopagum ilhi esse litiscium illi it cui et utriun Sit de cae letudinare, et nunc quoque ea Pote ista mi erit. Cur

310쪽

ma DE HYPERBOLE DISSERTATIO.

vero nunc quoque, inquiunt, si numquam erepta vit pNempe ob id ipsum. Idem est enim ac si liceret, et patrium Ss Areosago, nec nunc demPium 8se, quin ademptae sint aliarum rerum multarum cognitio

nes. Nam illud quidem apertum en non esuisse Lysiam illud inra ἐφ' υμῶν ἀποδέδοται adiicere, miri id neam caussam haberet resemuitur enim haec verba, nis in ad dubitationem aliquam de auctoritate Areopagi. Quam ut hac ipsa in caussa, quam defendit, miniamam esse ostendat, non satis habet patrium id Areopago iudicium dicere, sed addit etiam, mansisse ei proprium, quamvis aliis in rebus attrita si atque imminuta

eius potestas. Id si loci illius ratio matius diciis termur, iisdem poterat verbis uti, quibus est usus D mosthenes. Sed ne quis nobis opponat, is τμων non esse me, sed vestra memoris, nec minus absurde dici ἐν ' ιμ- ποδέδοται, quam si quis Latine licat vestro me uia eo geret: auris momenvis id salsum esse. Nam ea laqueindi forma praesens temporis omnem

Permanentem latum notat, nec tantum ad ea, quae in eo spatio iam praeterierunt, sed etiam ad nunc Pra sentia atque adeo ad sutura refertur. Neque id cuiquam ignotum esse credo. Ideo ne dissimulandum MDdem est, ubi non e re tua su Xenophon de ecia 6, 1. πως υκ ἄξιον ταχιστα τουτοις ἐπιχειρεῖν,μα ἔτι ἐφ' a μων ἐπίδωμεν, πολιν μετ' σφαλείας-δαιμονουσαν Demosthenes in ipso sne orationis ad Pantaenetum p. M ou γὰρ εἰ με των δικαίων ἐγὼ

παρ' μάν τευξομαι, τουτ εστ δεινοτατον, ἀλλ' ει πραγμα δικαιον ωρισμενον ἐκ παντος του χρόνου νυνὶ καταλυσετε ἐφ' auιών.

라틴어 텍스트