장음표시 사용
121쪽
ut solebam i inde promerem. quo quum venissem , M. Catonem, quem ibi esse nescieram,sidi in bibliotheca jedentem multis circumfusum stoicorum libris. PLIN1vs de Silio Italico : plures vilias positaebat: multum ubique
librorum, multum statuarum, multum imaginum , quas non habebat modo, verum etiam venerabatur . nam & haec ornamenta in bibliothecis ponebantur. sVETON Ius scripta eorum s imagines publicis bibliothecis inter veteres praecipuos auctores dedicauit. C I-c Esto 3 litteris fustentor π recreor, maloque
in ilia tua stricula, quam habes sub imagine Ari otelis j edere, quam in aliorum sella curuli.
ris bibliotheca delicati. nec minorem litteris colendis suauitatem adtulit cultus hortorum. o v I D I v s in hortis operam nauabat carminibus, quum ait 8 non haec in nostris, ut quondam scribimus, hortis.&haec de modis variis, non de omnibus, nec de illis, qui nonnullis fuerint proprii, litteras colendi veterum romanorum 1ufficiant. argumentum hoc ad usum nostrum potest conformari, si illud doctrinae de prudentia litteraria adplicemus, quae iubinde multum inlumin ri potest.
122쪽
123쪽
De duplici orationis genere I. I. de sudio veterum graecorum cer romanorum eloquentiae g. II. Gadpetatione sopbistarum apud graecos β. III. Madpetatione rhetorum, oratorum, sopbisarum apud romanos β. IIII. de aduersis sophisarum orbetorum fatis β. V. de magna eloquentiae digniatate ascias veteres generatim β. VI. VII. de sat riis veterum sophistarem rhetorum I. V ΙΙΙ.VΙΙΙΙ. X. ipsorum honoris titulis XI. adclamationibus XII. XIII. coronis XIIII. XV. sa- tuis XUI. XVII. XVIII. legationibus XVIIII. magistratibus XX. XXI. victu pu-taeo XX II. XXIII.
les. qui rationis participes sunt, beneficio linguae animi cogitationes
adsectusque aliis eXprimere, Vitae societatem alere ac conseruare, omniaque quaecun Gue ad viuendum necessaria sunt &commoda, parare possunt. ' quae dicendi facultas, a summo numine mortalibus adtributa quum egregie humano generi prospiciat; digna Omnino est, quae magis & magis colatur, &in tanta humanarum propensionum varietate, ad artis elegantiaeque leges componatur, Vt huiusmodi 1ermonis vi eo facilius inadfectus hominum nos insinuare possimus. quapropter duo inprimis sunt orationis genera, quUrum alterum graeci λέξιν εἰρομνην, item LMaλυ- ριένην, latini orationem iugem, pendentem, tractam, quaeue naturali fluit cursu; alterum vero κατεΠαριμένην, nec non ληρομενην, latini versam, contortam, quae ad artem atque praecepta
124쪽
autem necesse est, e se aut pendentem fae vinculo unam ut in diibrambis dilationes: aut versam Vimilem veterum poetarum conuersonibus.'
CICERO de oratore lib. I. cap. 8. hoc .enim uno praesamus vel maxime feris, quod col quimur imter uos,o quod exprimere dicendo sensa possumus P L I N i v s histor. natur. lib. XI. cap. st .s ante omnia explanatio animi, quae nos distinxit a seris, inter ipsos quoque homines discrimen alterum aeque grande,quam a bellais fecit. quapropter & linguae Mercurio apud graecos sacrae fuerunt, ut ex HΟΜERO Odyssi. v. v. 33q. seqq. atque aliis scriptoribus adparet: ac vetere S persuaserunt sibi, linguis eiusmodi inditam este vim, qua homines tutos a morbis se conseruare possent. LAM PRIDius de Hel iogabalo in vita ipsius cap. 2o. medit sepius ad imitationem Apicii GL canea camelorum'cristas vivis DPinaceis demtas, linguas pavonum o lusciniarum, quia dote tali pestilentia tutus diceretur. adde C O E L. RHODiGIN v Μ lection. antiquar. lib. III. c.
i dici huic generi bisoria finitima es, in qua'narratur ornate, o regio saepe aut pugna describitur tinterponuntur etiam conciones hortationes: sed in his tracta quaedam os uens expetitur, non Maeontorta ct acris oratio.
II. Apud Veteres graecos romanosque dicendi ars in magno fuit pretio. equidem graeci alias artes habuerunt vetustiores &mul-
125쪽
to ante cultas & perpolitas, quam haec est ab ipsis elaborata disserendi vis atque copia; ex quo tamen eloquentiae studio fuerunt incensi,
sensim & sensim haec dicendi disciplina cepit
incrementa, multique exstiterunt, qui harum litterarum culturae atque eXercitiis se tradebant studiose. PERICLEs, auctore CICERONE primus adhibuit doctrinam, quem Complures secuti sunt, ut intellectum est, quantam vim haberet adcurata atque elegans oratio, GORGIAs Leontinus quippe, THRASYMAC A v s Chalcedonius, PROTAGORAs Abderites, PRODICVS Craus, HIPPI As Heus; quibus iam senibus exorti sunt Is OCRATES, qui primus cognouit,etiam in soluto sermone modum & numerum quemdam oportere seruari; item L YsIAs, egregie subtilis scriptor atque elegans. mox subsecuti sunt HYPERIDEs,
AES c HINES, LYCURGUS, DINARCHUS,
DE MADES, &qui aliorum exstitit princeps DEMOSTHENES, post quos adhuc multi alii floruerunt, Athenis praesertim, quas dicendi vis sedem sibi ac templum delegerat, sed quum eloquentia Videretur persectimma, a pristina grauitate ac pulcritudine recedere paullatim& declinare coepit relictis Athenis elegantiam suam cum urbe amisit. deinde satis longo interuallo nauigauit in Italiam, ac Romae inprimiςinuenit, quibus ista grata fuit atque
accepta. ante tempora Punica non fuerunt, quos in numero ponamus eloquentium oratorum ; primus autem, de quo constat,eloquentem fuisse, M. CORNELIUS CETHEGUs est, quem aetate M. C A T O consecutus. Processu
126쪽
- temporiS maior prouentus ingeniorum exstit tit, C. LAELII & P. SCIPIONIS Ae vitiani, triVsque GRACCHI, Tiberii s Cati,s ERvIIC GALBAE, C. CARBONIS aliorumque, 9uOS
T Omnes fere ingenio & artificio dicendi supe-
L in urbe eloquentia in dies facta ornatior, ad il-ra lud adspirauit tempus, quo ipsi expoliendae E CICERO 1upremam adhiberet limam, quippes qui miris modis illam iuuit, Purgauit, auXit:
si Muae graecae aC romanae eloquentiae fata inlus strare possiant ex vetustiori aetate CICERO 'L
st g. III. Sed quum de praemiis veterum sophistarum, rhetorum ac oratorum cum graeco
rum, tum latinorum in praesens edisserere insti- tuamus, a proposito dissertationis argumentost minus erit alienum, si quaedam de ipsis, quaeli, prae se habuerunt, nominibus Praemittamus. se apud graecos tenuerunt diserti atque eloquentiae auctores nomen i histarum ac rhetorum. , antiquissimis temporibus significatio vocis son: phisae Perampla fuit, adeo, ut omnes, qui lit- terarum doctrinis atque animi ornamevias Operam dabant, dicerentur 1hphistae, vetustis-
1 de Haris Orator. 2 de claris rhetor. 3 institis. orator. ... variu locis. theatri ister. rhetor. Orator. declamator. tam. αI8. riquit.grincar. GRO NOVII. s rhetori c. natur. ae
127쪽
simi quippe musici, poetae, philosophi, theologi, medendi arte excellentes, somniorum interpretes. ' praecipue vero adpellatio fuit philosophorum, eaque plena dignitatis & perhonorifica, qui quum eloquentiae & philosophiae studium coniungerent, factum est, ut sophistarum nomen & philo1ophiae & artis oratoriae magistris fuerit commune, & illi quoque, qui tantum eloquentiae instituebant exercitia, adpellati sint sophistae.Verum quum philosophiae atque eloquentiae verioris laus Consenesceret; nec solum philosophi detrito & pannoso pallio maiestateque opacae barbae sapientiam metiri vellent; ipsi seruirent animi libidinibus & flagitiis, Omniaque reserrent ad quaestum &ostentationem; sed& oratores rerum, quae ad vitam moresque hominum & ad rempublicam pertinebant, cognitionem & scientiam a dicendi ratione disiungerent; de quocumque argumento proposito inuictis rationibus leo ratione uberrima disserere sumerent sibi, aetum ore quodam sermonis, qui nihil in se habebat solidi, aliorum caperent animos; '' adpellatio sophistae odiosa reddita est aeque rectis
1apientiae aestimatoribus atque promiscue multitudini: qua de re LV DO UI CVs C RESOLLI Vs & G. I. vos s Ius copiose disseruerunt. quod ad nomen rhetoris adtinet, existit hoc loco quaestio: quaenam inter sophistam ac rhetorem fuerit differentia3 CHRYsos TO- M v s 3 quum ostendere instituat, omnes eX antiqua aetate sapientiae cultores a veritatis via aberrasse, dicit: Ἀσοφις , υῆ φι-
128쪽
λόσοφοι, συγγραφῆς, & alio loco δ tradit,
adpelgo poesn, musicam, ostronomiam, sophi rem item artem.rhetorum, qui in foro caussas dicunt; ex quibus locis adparet satis, quod inter sophistas & rhetores positum fuerit diicrimen. etenim sophistae eloquentiae artem do Cebant, ac Variis eXercitationum generibus ad hanc perducere nobiliores mentes, laudi sibi clucebant amplissimae; rhetores vero in caussis priuatis & publicis sua utebantur eloquentia &Ueclamando gloriam sibi ac fauorem concili re laborabant maxime. '
at vero vox σοφισοῦ non Ium ad litterarum cultores, sed & ad omnes, qui arti cuidam sese tradebant,eamque profitebantur,fuit adcomis
-,&LVCIANVS in dialogo, qui dicitur vitarum auctio p. 377. edit. GRAE VII, hominem, qui conuiuia ac compotationes sectatur, adpellat σοφις ν confer. GISBERT.CvpERvM de apotheos Homer. P. Hs. ubi agit, de voce σοφὼ apud graecos. η sophistae enim primum usurpabant verba alie na, inusitata, poetica, ad tumorem sine omni vi atque elegantia composita, adeoque viistium illud orationis, quod antiqui ψυχρου, in rhetoricis dicunt, admittebant. Vide avi N-CTILIANvΜ lib. II. G. 3. lib. VIII. c. 3. ScCAvssi Nubi de eloquentia lib. II. e. q. & n
129쪽
deinde eiusmodi argumenta orationum etiagebant, quibus tantum vim ingenii atque Coinpiam sermonis ostentare poterant, nulla VC-xioris utilitatis habita ratione. siquidum quum declamandi genera tria fuerint apud veteres, in demonstrativo tam frequentes Versabantur, ac Vsque eo procedebant, Ur leuissimas quoque res praedicarent, Sc de malis ac perniciosis argumentis dissererent. η' verum discrimen hoc ratione adpellationis, heloris & sephisia non semper adcuratius ob seruatum fuit, adco, ut & sophistae dicti sint rhetores, quod ex exemplO GORGIAE apud DIODORU Μ SICULvΜ lib. XII patet.
g. IIII. Apud veteres romanos adpellatio rhetorum, oratorum, etiam sophi arum in usu
fuit. Inter rhetorem atque oratorem multi auctores hanc constituunt differentiam, quod rhetor sit, qui praecepta dicendi tradat; orator vero, qui modo eXarte disserat, modo declamandi exercitia instituat adeoque rhetoriCes praecepta ac regulas ad declamandi usum transferat atque adcommodet: quocirca CICERO Carneades vero multo uber iisdem de rebrusiquebatur'. non quo aperiret sententiam suam, sed tum maxime tamen hocsigni Dabat, eos, qui rhetores nominarentur, qui dicendi praecepta traderent, nihil plane tenere, neque postse quem
quam facultatem adsequi dicendi, nisi qui philosophorum inuenta didicisset. ex qua posita
1ententia id consequitur, Vt apud latinos rhetor sere idem fuctit, ac apud graecos sophista, prout & C I C E R O dicit: hinc rhetorum campus de Maratbone, Salamine, Plataeis, Thermonsis, Leuctris, quo loco per rhetores intelligit
130쪽
sophistas, quippe qui de nulla re tam libenter ει cupide disseruerunt, quam de Marathone, Salamine, Plataeis, quae loca campi erant, Vbi Omnia eloquentiae lumina ostenuere connitebantur. ' verum enim vero quum & in Italia exstiterint sophistae, de differentia quoque inter rhetorem & sophistam apud latinos fuit dis- Putatum. 1unt, qui existimant, quod sophissa ille habitus, qui praecepta eloquentiae grae-Ce; rhetor vero, qui latine proponeret dissereretque: cui sententiae fauet CREsoLLIVs Rqui ad sanctionem imperatorum ' prouocat; habeat igitur auditorium specialiter no rum ahis primum, quos romanae eloquentiae doctrina commendat, oratores quidem tres numero, grammaticos vero decem: in his etiam, qui facundia graecitatis '' pollere vincuntur, quinque numero Ant sophisae e grammatici aeque δε- uius edicti sententia satis sit clara, quodnera professorum eloquentiae constituantur: alterum oratorum, quos romanae eloquentiae doctrina commendet, id est rhetorum, qui latine doceant: alterum sophistarum, qui facundia graeca pollentes, graece nimirum instituant. alii vero sic statuunt discrimen,
duo gequod rhetor sit, qui doceat litteras artis disserendi : χphista contra, apud quem discatur licendi exercitium; ita ut rhetor prior sit sophista, eique paret viam, prout grammaticus
prior fuerit rhetore. quem ordinem obseruat TERTULLIANUS, quando ait: de meo ve
stiuntur primus informator litterarum id est grammatista) es grammatiens s rhetor π δε-