Io. Georgii Walchii ... Parerga academica ex historiarum atque antiquitatum monimentis collecta

221쪽

terribilis, cuius dominio me subiiciam,s aeterne, qui nunquam regnare) cessis ,re auctor omnium rerum, libera me ab igne tuo magno.

aut quod Alexander Macedo, quum victor Hierosolymas in suam redegisset potestatem, magistrum suum Aristotelem thesauro librorum Salomonis praefecerit; qui Vero quidquid boni in illis inuenerit, huius furtum fecerit litterarium, idque omne, additis quibusdam grauissimis erroribus, ac speciatim de

aeternitate mundi, suo ipsius nomine ediderit, qua de re legas IACOBUM THOMASIUM RPE RUM BAELIVM & qui haec omnia diligentissime conlegit, IO. CHRISTO PII.

g. IIII. Sic Aristoteles aliis visus est christianus; aliis vero Iudaeus: & quem sugiat,

quam amplissimis ornatus fuerit laudibus, veluti sortem mortalis generis humani αcedens, cuiuSue merita nemo admiratione, multo minus cultu aut oratione consequi posset pex quibus religiosis ipsius cultoribus PERERIVM ' tantum nominamus, in haec verba erumpentem: huius igitur viri, quem admirata es antiquitas, po eritas vero etiam venerata, s ut Lucretii verbis utar,

qui genus humanum ingenio superauit &omnes

praestrinxit stellas, exortus uti aethereus sol; huius inquam viri praestantiam virtutesque laudando consequi velis, mile es, ut si quis vel et oceanum exhaurire, aut sedas caeli divu-

222쪽

merare re mundi totius magnitudinem manibus suis metiri. enim vero alii hunc philosophiae doctorem adcusserunt impietatis, quinimmo ordini illorum adseripserunt, qui veritati grauissimae clarissimaeque, quod detur summum numen, maXimam Vim intulerunt, eamque destruere sunt conati; id quod utraque aetate factum esse, ex historiarum monimentis cognoscimus. namque aeuo vetustiori Athenienses illum criminis insimularunt, quod esset αἰ σεβής isu αΘεος, & ipse metu impulsus, ne supremo adficeretur supplicio, Athenis res suas transtulit Chalcidem, quod ab Eurymedonte sacrorum antistite adcusiatus esset impietatis, siue ut Phavorinus tradidit, a Demophilo, teste DIOGENE LAERTIO,

quamuis hos ambos eiusdem adcusationis au- Aores nominet ATHENAEVs: confer THOMAM STANLEIVM. 3 recentiori vero aetate adhuc diligentiori opera studioque ea, quae philosophus nic sensit dixitque de Deo, suspecta reddere, eaque grauissImorum errorum plena esse, demonstrare Idlaborarunt, prout VALERIANVs MAGNvs de athesmo Aristotelis MDCXLvII. scriPsit, dc GVI L. Po-sTE L Lus dedicatione. quam liber ipsius Lusini Maroris euersio Aristotelicorum dogmatum prae se habet, de isto ita iudicauit: nia ιν autem sit reipublicae periculosior aut eversione

dignior hostis familiari s domestico. suscepi in falsa Ari tris dogmata brigum si ni roris re philos hi praestantissimi fretus

armis s fidei cum marore consimilis Iorica tectus, eo quod ut olim omnia fere hereseonse-

mina

223쪽

mina ex uno Aristotele emersere, ita hodie atheorum cohors inde manat, adde I P. LAV-

No IVM. qui & aliorum de Aristotele sinistre sentientium iudicia conlegit. sed praeter hos alii adhuc eandem aduersus nostrum fece-Tunt censuram, eX Mibus SAMUEL PAR IcERVs eum araeorum omnium principem a

que ipso Epicuro apertiorem religionis hostem pronuntiat; quodue sit araeus apertus re-

tigionis hostis, id ex instituto probandum sibi

sumsit AvCTOR Observ. Hallens. γ 6c IO. FRANCISCVS BUD DEUS ' dicit: certe,quae de deo, eiusque cum materia nexu necessario, mundi quoque aeternitate docet, eiusmodi phia

inophiae II ema exhibent, quod cum athei ocon ere queat: nec non ΑΝD REAS RUDI-GERus , varia loca profert, quae mentem Rvera de deo sentienui ratione alienam prodant, quibus addenda sunt ea, quae hac de re disierit IE NK IN THOMASIV s. si

V. Quibus adparet, quanta sit diuersitas opinionum de Aristotele eiusdemque doctrinis, ita ut alii in ipsius laudes sint eflusi, alios vero omnem pietatis existimationem illi adimere videamus, quapropter quum nobis quoque sit in animo, de atheismo philosophi huius tractare, non ab re esse duximus, illorum sententiam, qui magistrum suum Aristotelem tam sancte pieque colunt, accuratius eXaminare. id vero melius nobis peregisse videbimur, si generatim de studio multorum veteres phi

224쪽

losophos cum scripturis sacris conciliandi dixerimus, ostendendo, quod partim huiusmodi institutae conciliationes sint nullius momenti , partim minime ea, qua deceat ratione, possint institui. atqui ut de priori momento disseramus, in propatulo est, quod huiusmodi opinio tam ma nifica de Aristotele in corrupto animi adsectu, quo ipsi plane coniecrati fuerunt, originem suam habeat, quae ut sieret amplior & plurium occuparet animos, in id imprimis omnem contulerunt laborem, ut ostenderent, doctrinas Aristote- . lis plane esse consentaneas diuinis scripturis

pro studio quippe, quo quisque philosophum

suum ex antiqua aetate prosequebatur, huiusmodi conciliationes Lepius sunt institutae, id quod non solum Aristotelis, sed & Platonis aliorumque philosophorum cultores fecerunt. namque si PLATONEM respiciamus, negotio huic non mediocresti dederunt opu

&plures alii, quorum mentionem habet FABRi cius. δ & quem fugiat, quo amore C plus fuerit IVS TVS LIPSIUS in praecepta&doctrinas Stoicorum, quas ad sententias diui narum litterarum interpretari, adeoque philosophiae huic magnam essicere auctoritatem, 1 umma opera adlaborauit, prout ip1e profit tur, non alios e priscis magis consentire eum christianapietate quam eos, qui asoica domo; cuius rei&IACOBvS ΥΗoMAsius 3 exhi-het testimonium, quando dicit: verum id erat Lipsis propositum, ut quemadmodum Ar

225쪽

stotelem scholastici, sic ipse Stoicos ibos, quoad

solsset, maxime reduceret ingratiam crum religione christiana. ' sic & fuerunt, qui E 9 1-cvni doctrinas Cum s acris pandectis in gratiam reduci posse facillimo negotio, sibi persuaserunt, ac ipsius sententias de atomis cum Mosis historia diuinae generationis egregie

conuenire, contenderunt. hinc EDMvΝ-DVs DIRIN so N δ dicit: quum suscepissem philarisbiam Mosicam pro virili mea aestucia dandam cunctisque serio perpensis 'me concepissem, munus Puae nulla ratione meliuό, quam corpusculari ve ut loquuntur, atomica prae- sandum fore.' huc etiam speciatim pertinent ea, quae de SENE CA & EPICTETo eorumque doctrinis, cum oraculi S diuinis Conuenientibus proferuntur. de SENE C A multos alIctores L I N- et stupIVS praefatione ad RVANINGII Senecae the OI. naturai. contemptat. HaUn I7Io.*conlegit; EPrCTE TVS autem a B A R Τ Hl o aduersiar. lib III. cap. Io. & 16. Chrillianus cst dictus; BERNELivs iant. ad enchir. Cap. 37.

commemoraris Epicteti doctrinis addit: p νrum abes, quin exclamem, o sancte Epictetes, i Por RET oeconom divin. lib. III. Cap. N. voeat illum diuinum Fnem, neque dubitati futurum, quando Gripus adpariturus es, veide una cum eo ingloria compareat. Cons Μ 1 C H possALIus di Sq. de Epicteto, qua probatur, exim non fuisse Christianum Groening. 1728. 8.

g. VI. QMd si igitur homines praui adfectus impulsu commoti sint ad huiusmodi conciliandi studium, facile exinde iudicare pos,

sumus,

226쪽

sumus, quanta simplicis veritatis promouendae ipsis fuerit cura, cuius quippe nullam habuerunt rationem, & perditae mentis cupiditati satisfacere, laborarunt. quid multa P quilibet mediocri iudicandi virtute praeditus percipere potesti quam ieiunae aridaeque sint saepius tales conciliationes, quod ut fiat mani-1estum, non ab re erit, hanc in rem exempla quaedam proferre. sic BESsARIo eam ob causiam PLATONEM cum oraculis dei consentire putat, quod plus fidei, quam demonstrationibus tribuerit; Plato, ait, in hoc pris cipue cum nostra religione conuenire videtur, quod nubam quaerit demonstrationis rationem, γ ed primam praecipuamque omnium virtutum fidem constituit, per quam res diuinas merito colendas exisimat; quasi fides Ρlatonis, hominis rationis tantum lumine inlustrati& adhuc paganorum sacris initiati eadem sit ac fides, quam doctores religionis christianae docent, quae seruatore generis humani nititur, cuiusue nemo per vires naturae, sed gratiam spiritus sancti particeps esse potest. AvGVsTINUS STEUCHUS, Vt consensum Aristotelis cum Mose demonstraret, momentum

illius inter alia in eo posuit, quod ad similitudinem libri generationis diuinae adfirmauerit, deum marem & seminam quia τί ν κοινωκαν Produxisse, quod sane ita firmum statutumque est, ut a nemine, siue sit politus, sitae rudis ingenio, vocetur in dubium. quin immo interdum fuerunt ea licentia, vel potius audacia ac temeritate, Vt sancta profanis, religiosa ac pia impiis, lumina tenebris, summa infimis

a vi perenni philos lib. x. cap. 1..

227쪽

miscerent turbarentque, cui impudentiae insignem reliquit locum rVsivs Li Psi us, qui per fatum Stoicum intelligit aternum prouis dentiae decretum, quod totu non magis e reb

potest, quam prouidentia ipsi: δ quid p ipsam

prouidentiam, quam ex sacris litteris cognO-.1cimus quamve Prositemur pie , ad VELLEII : exemplum apud. CiCERONEM qui eam per ludibrium anum fotidicas; stoicorum

vocat, ita adloquitur : ades no a uvin, aris ama=Ida nobis super omnes veneres re venerum amorest i quae verba neque Decius L neque

scribendi genus hominis chriuiani produnt,&sane miramur, magnum Lipsit ingenium in tam futiles, commentitias ac impias sententia; incidisse. atque etiam alia SNicorum d*lirantium somnia tam pulere interpretari potest. sed, quae attigimus exempla ,.staliciant. g. VII. At vero hae conciliationes non so Ium sunt nullius momenti, sed exi 'exitane j ea, qua decet ration minime potiunt institu. . quae sententia nostra Verbosus eXplicari potest. primum enim sacer codex, qui religio- .nis christianae doctrinas tradit, eiusmodi comis plectitur res ae veritates. quas nemo humanae mentis oculis intueri , vique rationis cognO- ,scere potest, prout omnes illae fiant, quae viam 'l ad veram eamque sempiternam selicitatem consequendam molastrant. equidem facile concedimus, quod ratio nostra emendata a . que diligenti exercitatione pexpolita nihil neque adfirmet, neque neget,. quod diuinis eritis staduersum; multa tamen eaque gra uiora veritatum momenta illis insunt, quae in-

da constant. lib. 1. eap. as. a de natur. Hor. M. I. cap. g.

228쪽

tellectus noster sua percipiendi vi minime consequi potest. η adhaec paganorum philosophi rationi emendandae nullam dederunt ope- .raminum etiam adsectuum cupi litatibus in-dulgentes, istam corruperunt maXime, adeo in philosophia , quae veritates suas ex lumine sistrae rationis deducit, non sit eadem ac doctri-nli huiusmodi philosophorum. quod sit enim libe sectilent, pro veritatis indole, quae sim- ljex atque una est, quaeue Una eademque ra- 'tione cognostitur ac percipitur; tanta sane di ueritias Veriratum principalium, totque Vete- rum philosbphorum sectae non fuissent, prout alia sententiarum principia adhibuit PLATO,

alia ARIs ΤΟΥ ΕΤ Es, alia ZENO, alia EPICVRV s. atquicerte in summis erroribus & in

Ximarum rerum, dei quippe, prouidentiae diuinae, animae naturai atque immortalitatis ignoratione sunt versati, quas tenebras & ille, qui recta utitur ratione, dimpare Saliis in his Ce momentis clarissimum praeferre potest lumen. id quod diuinus apostolus ovi Lus pro Iu a iudicii grauitate breuibus, sed magna verborum virtute exprimit : ἐμά Asio. σαν ἐνταυτιοῦν , vant futuesque facti isiunt eogitatibnibiis me lanio Vibiisque, vi

niam intellectus ipserum verae sepientiae non Capax, crassis oceultatus & cireumfusus'in tenebris errorum; qua interpretatione eXPla-namus Vocent καρδὶς per inteλctum, quae si-.

gnificatio ιχ alio loco apostoli huius confirmatur: quando dicit: ρο hγbν τοῦ νόμου γρααHον

229쪽

gnificat, quod summo elati spiritu sibi ipsis videantur sapientes ac grauissimi sapientiae doctores; re ipsa autem in stultitiam sint deducti. ent haec scripsit PAvLLus ad romanos, qui omnem litterarum sapientiaeque vindicabant sibi gloriam, qui principes gentium cultissimarum habebantur, quiue graecorum doctrinas de rebus diuinis emendaste, liberali mente ubi persuadebant. g. VΙΙΙ. In tam crassis igitur erroribus in

rebus, quae mentis tantum agitationem ac contemplationem spectant, quam nam lucem in doctrinis morum, quaeue ad Vitam bene conformandam Valere debent, praeferre potuerunt veteres philosophi Z quantam fa- ne speciem pulcritudinis prae se habent illorum Praecepta, tanta omnino eorum adparebit deformitas, si in interiorem illorum indo lem, quam Veluti conclusiones ex principiis suis deductae habent, penetramus, id quod

per exemplorum vim corroborare volumuS. sic PYT HAGORAS & PLATO vltimum hominis sinem esse zubi ιν του Θεῶ . similitudinem dei docuerunt, ad quam perueniendi medium praeter cognitionem sui ipsius esset καθαρσις, purgatio, quam sequi deberet ανοδός, 1eu a sensus vel arcta cum deo coniunctio, cuius rei testimonia a scriptoribus, qui modo generatim, modo speciatim historiam philosophicam illustrarunt, collecta fuerunt copiose: quo autem fundamento nitatur haec doctrina, ostendamus. scilicet primum communis Veterum fuit opinio, quod anima nostra, aut potius mens pars sit diuinae naturae, cui praetero a alios

230쪽

ara EXERCIT. HISTORIC O-P HILOSOPH.

alios PYTHAGORAS & PLATO imprimis sese addixerunt. ad illum quod adtinet, testatur Τ Η E O D O R E T V s, i apud Pythagoram di Platonem intellectum nihil aliud fuisse, quam diuinam partem, quod etiam ex definitione, quam dedit de deo, patet, veluti annmo per uniuersam rerum naturam commeantes intento : ex quo etiam an imalium omnium vita capiatur, teste MINUCIO FELICE, quae de Pythagorae sententia depromta 1unt eX CICERONE, 3 adde CLEMENTEM Al xandrinum , ' Τ Η Ο Μ. s T A N L E I V M PETR. D A N. HvETIVM. si quod autem etiam P L A- To huius fuerit opinionis, animam humanam ex animo diuino & per omnem Ierum naturam dimulo esse tractam, ea satis confirmant, quae hac de re legimus apud ipsum PLATO

sic posita animae humanae diuisia indole, porro defensum quenulam illius e coelo in terram

statuebant, cuius modum rationemque commemorat M ACROBIVS: secundum hos er go, quorum sectae amicior est ratio, a rimae be tae ab omni cuiuscumque contagione corporis diaberae coelum possident. quae vero appetentiam corporis s hullus, quam in terris vitam voca