장음표시 사용
241쪽
cie conciliationem inter Platoni=, Pythagorae, stoicorum doctrinas& scripturarum 1acrarum veritates, si tantum spectemus ipsa, conclusiones, quam inter Aristotelem & codicem diuinum, cuius integra morum disciplina exter . nam modo hominis selicitatem respicit,ut pluribus infra demonstrabimus. de cetero iureae
merito cum I AC Bo THOMASIO M cens
mus, me ius eos de fide scra mereri, qtii di cordiam profanae philosephiae eum chrisiana intercedentem fideliter detegunt, quam qui tenebras inter ει lucem pacssi pergunt: quam propter & institutum 1 o. BAPTISTAE CRI-sPi, qui de phidosophis ethnicis caute legendis scripsit, laudem omnino meretur. p. XIIII. Hactenus de prima sententia, illorum quippe christianorum, qui tam praeclare de Aristotelis philosophia sentiunt eam que scripturis diuinis consentaneam este ad stimant. pro ordinis ratione conuertimus nos ad Iudaeos, quorum fabulas de Aristotele, quas supra breuibus attigimus, verbosius e ponere ac diiudicare non ah re esse ducimus. iiint itaque, qui philoiophum hunegenere Iudaeum fuisse, contendunt, Vth R. ED ALIAS Fcuius locum latino tantum reseremus seriΠΟ-,ne: reperiuntur, dicit, in quodam fibro inter rimanos ex iis, quos fecerat Eusebius , scri pia Me verba: dixit , lirhos di ipulis suis: conuenis ut friatis, quod maior pars philosophiae ad nos peruenerit ab Aristotρω sistente, qui fuerat vis Iudaeus de Hemane Israelis Iero-ysomitanus de filiis Malia, de tribu Beniamin. venis aae nostri famam ex insulis longinqui
242쪽
quae fiunt in Asia re descendit ex montibus a
nos s sedit nobiscum diebus pIurimis. philosiophiam peperit nobis s multo plura valde reliquit.didicimus ab ore eius, quam ipse didicerat a nobis. sed GEDALI As vel non intellexit Evs EBιVM; vel de industria verba ipsius in commodi sui gratiam detorsit, siquidem apud E v s E v I v M eo loco, quem G E D AL 1 As sne dubio respicit, CLEAR Ilus introducit AIO STOTELEM loquentem dei Iudaeo, animo & lingua graeco philosopho, qui ad se in Asa degentem venerit, aliosque sapientiae suae fecerit participes. nec CLEARe Rus hic fuit peripateticus ille oc discipulus Aristotelis; 1ed alius aetate multo inferior, cuius adeo fides non satis firma est, quippe quod omnino nos in admirationem deducit, etiam ex christianis quosdam , MARSILI v M
ωstis atque apertis Iudaeorum fabulis fidem adiungere potuisse: Confer P ΕΤ R. BAELI-vM. quou ad illorum sententiam adtinet, qui Aristotelem proselytum factum de Iudaeo Drum sacra amplexum fuisse, tradunt, illa sane minus digna est, quae Verbosius refutetur, prae cipue quum epistola ista Aristotelis ad Alexia, andrum, quae fundamentum sententiae huius habetur, plane est commentitia ideoque iure
ac merito reiicitur, Ut pluribus Obseruant 1 o. FRANCIs CVs BVD DEUS & IV. CHRIST.
g. XV. Fabula autem illa, quod AKstoteles
243쪽
philosophiam suam ex libris Salomonis rapuerit & furatus sit, plane conuenit cum Iudaeorum ingenio atque animo. etenim philo - .phus hic magna apud illos Valet auctoritate, quapropter R. ABRAHAM in rimure priri vocat eum m v di, pri νς principem phisinophorum, & MAIMONIDEs y dicit: ieientia
Arb telis es perfectissima scientia humana,
praeter idorum, qui Humo gaudent insitio, usque dum attingunt gradum prophetis quontibus superior. quapropter quae Iudaeorum grauis est arrogantia, haec omnia confinXerunt, ut Aristoteles Veluti homo paganus non suo ingenio sapere,&, quae saPientiae ornamen ista collegerit, Iudaeorum nationi debere videretur, prout eos quoque pudet Omnino, a paganis aut christianis didiciste. hinc & tradunt, quod PYTHAGORAS Per ipsorum scripta suum ornauerit ingenium,quin immo percimeumcisionem istorum s acris sit initiatus, id quod post alios commentus est MENAssE beas Ura I; & ex recentiori aetate ui Xit s Ciris G AMBAΥvs: 3 Pytbvor, aut Hebraeus,atit Hebraeorum auritor fuit, aut utrumque.
Lumblichus re anthes Styrum fulse confirminant, a Phere de itidem Θro doctum. Alexander libro de 6mbolicis othagoricis Nazarethi Assirii discipulum eum facie, ut 'Clemens lib. I. romat. quem a nonnuliis puta ri Ezechitiem dicit. Vestis ibi fuit plane eadem , qua Hebraei Facerdotes utebantur. Ab- sinentia ab animalibuου callide ab eo inducta, quo facilius omnibus obstinens ea, quae sunt H
244쪽
hraeis immunda, vitaret. Samius vocatus est,
ut reor, quod e Semi Academia aut secta spr steretur e vam Syrus procul dubio fuit, non Samius: s licet a plerisque Tariuι vocatur, id forte ob ciuitatis it m famam accidit, quae totius olim Ssriae princeps habita es. idem quoque narrant de P L A T o N E , quod multa ex lege Iudaeorum sua sibi fecerit, cuius sententiae & plerique sitiat christianorum, IO. CLERICVs y autem isti se opposuit, vide
WoLFiVM. 3 quae quamuis omnia maxime
adhuc sint dubia, & dentur omnino, qui plane negant, Pythagoram Platonem ceterosque, quos graecia Vetus tulit, philosophos sua ab Ebraus accepisse; attamen, si & res ita sese haheret, obseruandum existimamus, hanc ipsam Ebraeorum doctrinam a philosophis istis site- pius non recte perceptam, etiam esse corruptam; nec inde essici possie conclusionem, quod Aristoteles hauserit sua eX scriptis Sa-ilomonis, id quod aperte falsum ponitur. g. XVI. Tandem tertia sententia de Aristotele explananda restat, eorum quippe , qui illum impiarum doctrinarum adcusarunt, e iam in ordinem adscripserunt atheorum. sed quum ipsiim dissertationis huius argumentum in eo Versetur, Ut ostendamus, Aristotelis philosophiam plenam este grauissimorum er-irorum, eorumque qui cum atheismo sunt coniuncti, quiue ad illum facile quemdam postulat perducere, non est, quod iam quaedam ea de re dicamus, quapropter potius ipsum opus adgrediamur.
245쪽
irentis β. II. quotuplex sit actei us externus III. de discri ine inter atheimum auctoris doctrinae cuiusdam,ode mediis ad diiudicaniadum veterum Nitu horum rubrisnum neos riis, quorum alia Deciant ad intesiectum, asia ad uoluntatem s. 1 III. ratione intellectus ni dium primum indicatur'HUratur s. U. VI. medium secundum θ tertium β. VII. --dium quartum A. VIII. ratione voIuntatis indicantur media I. VIIII. X. haec dicta gen ratim adplicanturMAristotelem I. XI.
g. I. De atheismo ARIsTOTELIs disputa- ruri, non alienum ab officio faciemus, ii quaedam de ipsa athei simi indole, eiusdemque variis generibus,quanta fieri poterit & perspicuitate & breuitate,notemus, ae lectoribus ad faciliorem meditationum nostrarum cognitionem praeferamus lucem. non est,quod vocabulum athei hii interpretemur, eiusque aut Ori-σinem aut varias significationes aeclaremus, , De longius a proponto dicendi argumento dimoueamur, ac tali negotio, quo clarissimi virim HEOPHILUS SPIZELIVS A ZACHARi As cn AP1vs y feliciter sunt functi, nos addicamus. sufficit quippe, nOS propriam ac genui- ,
246쪽
MI EXERCIT. HISTORICO-PHILOSOPH.
nam vim significandi vocis huius sequi ac per illam intelligere eiusmodi errorem, quo quis dari deum negat, adeoque rem subsistentem finitam originem sui sibi ipsi debere, nec rebus naturae quidquam diuini inesse, sibi persuadet. qua definitione quum ponamus, atheismum errorem esse ideoque pertinere ad corruptionem intellectus limul significare volumus, illum non propria vitii indole, 1ed ratione originis atque enectus, qui inde 'Onllatur referri posse ad voluntatem. etenim animus hominis se miscere atque implicare potest huiusmodi erroribus ac Vitus mouo Propter miseram intellectus debilitatem, modo corruptis adfectibus voluntatis impulsus , ita
ut ex contracto tali errore semper impietas mentis aduersus deum nascatur. at Vero quoniam error nunquam non spectat facultatem
intellectus iudicandi &cX Propositione quadam essiciendi conclusionem; inde quoque consenuitur, discrimen esse ponendum inter errorem de deo & inter ignorantiam S in1citiam illius, qualem in Varus gentibus bulle &esse a quibusdam adfirmatur, praecipue nostra aetate a PETRO BAE LIC, y aduersus quem alii adserunt, nullam gentem fuisse & elle ne-oue tam immansuetam neque tam feram, quae non sensum habeat dei. & quamuis Ignoret, uualem habere deum deceat, tamen haben
247쪽
I. II. Vitium hoc atheismi duplici ratione considerari potest: partim, prout in animo illud inhaeret; partim aliis fit apertum & manifestum. priori modo iterum quis nullum deum dari, sibi persuadere potest, ve impliciter sine ullo Opinionis 1hae argumento,in quam persuasionem alios deducit rerum prosperitas, uti L A C T A N T I v s ' dicit: ex rerum prog ritate luxuria; ex luxuria vero, ut vitia omnia, sic impietas aduersus deum nascitur; alios vero aduersa fortuna, cuius vi res Praeter Voluntatem eueniunt, ita ut bonis male, malis bene
sit, quod suspicionem efficit, qua1i nullum este deum, saltim nulla rerum humanarum cura tangi; vel per principia, quae Venditant, quae- Me modo diserte, modo per vim concludendi impietatem hanc complectuntur, qui athei mus iterum diuiditur in sceptuum, quum sublata omnium rerum certitudine, Veritas quoque, deum dari, dubia redditur, quamuis du-hitatio haec nondum sit error; & in dogmaticum, quando eiusmodi doctrinarum constituunt complexum, ut ex illarum connexione , essectuum rerum naturalium rationes se red
dere poste, sine vi quadam & opera diuina sibi
' ersuadeant. quum autem homines tam sce erata & nefaria mente negent, esse numen
1ummum, id fieri potest veIdirecto, ut deum Plane tollant, vel ita de natura dei, quatenus Caussa prima est omnium rerum & omnia visua producta conseruat, sentiunt, ut deum es-
248쪽
se, nequaquam credere possint, quando ipsum vel eX mundo relegant, vel veluti caussam Cum mundo, tanquam effectu, commiscenta namque s vellemus deum nobis fingere, qui plane nihil ex rebus, quas intuemur oculiS, quasve concipimus mente, produXerit, multo minus naturae prospiciat viribus, prorsus esset absurdum atque ab omni alienum ratione, quoniam deus ideo deus est,quod omnium rei rum istat prima caussa, omnique atque absoluta persectione praeditus, prout quoque sit idem, siue dicas deum corporeum, sue dejUm esse neges. nunc restat, Vt dicamus, quomodo Vitium hoc conspiciendum aliis sese praebeat. g. III. Prodit quippe sese atheisimus modo doctrinis, siue ex ore exeant, siue scriptis Proserantur; modo vita, quapropter diuiditur in theoreticum & practicum, ita ut posterior species a priori re ipsa non disserat, sed unus idemque sit atheismus, & prout aut ex Viuendi
ratione aut ex dictis scriptisque cognoscatur,mΟX Georeticus, moX practicus dicatur. quamuis enim apud atheos intellectus prauitas semper cum interna voluntatis corruptione sit coniuncta; externis tamen actionibus hoc in
re discrimen inter se constituunt, siquidem alii a doctrinis quidem se abstinent; seu tali pesti
fero errore occupati, in dissoluta vita & pessimis moribus omnem laudem ponunt; alii Vero, speciem honestatis atque animi salutis publi- cae conseruandae studiosi prae se serunt; ea autem, quae dicunt scribuntque, venetiata sunt. quae di9ersitas ex variis cupiditatum generi
bus earumque indole gignitur, prout quis aut
249쪽
ambitione aut voluptate ducitur, &praua sua mente pronus aptusque est ad simulationem ac dissimulationem. illi enim. qui gloriae studio. tenentur, facile simulacra virtutis eXercent; disputationes. autem, quibus Veritatem quod deus sit, infringere conantur, minus negligunt, ut sapientia S acuta iudicii facultate aliis
superiores videantur. at contra voluptate d .
minante. & imagines honestatis omnemque simulandi ac dissimulandi artem iacere, operientia testatur: confer LO. FRAN.CIS CUM
g. IIII. Ita quidem atheismus ex mente in
aspectum lucemque profertur; minime tamen ideo omnia sunt expedita, si de atheism6 auctoris cuiusdam iudicare, vitiumque hoc in eo notare velimus. disserentiam enim essestheismi auctoris & doctrinae vitaeque, omnino
clucimus, quae & facile potest intelligi atque
explanari, si quidem ut quis de tali errore reus fiat, necesse est, ut aut deliberato consilio &Proposito atheismum profiteatur; aut eius modi quidem doctrinas tradat, quae aduersus pietatem ac religionem erga deum sunt; monitus autem de tuarum vero periculo, nihilominus illas defendat & tueatur. non omnes sane qui cupiditatum illecebris excitati omnibus flagitiis se contaminant, aut erroribus,qui hus cum atheisino quidquam commune est, ducuntur pro atheis siue prinicis siue theore
ticis sunt habendi , praesertim si quis nunquam
admonitus, errores neo eXplicauerit nec de
fenderit. ita quamdam doctrinam possumugPronunciare impiam atque cum albeisma
et thesib. de athei m. Oves. cap. II. g. 6. p. ara. '
250쪽
232 EXERCIT. HISTORICO-PHILOSOPH.
eoniunctam, quamuis auctor illius sua mente suoque animo re ipsa credat, esse deum. quo nomine hac in caussa nunquam sere latis Circumspecte ossicium nostrum facere possumus, ne viri cuiusdam innocentiam laedamus, eumque sine iure ac merito in ordinem adscribamus atheorum, aut benignius, quam pro Veritatis dignitate par est. de eo sentiamus, etiam caullas illius contra iustas adcusationes, nullo rationum praesidio muniti agamus. id quod imprimis necessarium esse ducimus in disceptatione illa de atheismo veterum philosophorum, quibus alii dixerunt diem,eosqUe Vitii huius damnarunt: at contra alii fueruntipiorum patroni, nullo posito discrimine in
ter atheilinum auctoris & docfranae cuiusdam ut igitur veritatis regulis doctrinas Aristotelis metiamur,fundamentum illarum,quarum aliae spectant intellectum, aliae vero voluntatem eius, qui haec veterum momenta diiudicat, clare lebreuiter indicare atque illustrare, non erit
g. V. Ut recte sentiamus & iudicemus de atheismo philosophorum, qui antiqua aetate
floruerunt, ratione intellectus neceste est, priamum integrum' philolophiae cuiusdam CompleXum tenere, quo doctrinae inter se connectuntur,ac suis principiis conclusiones confirmantur. quapropter quum monimenta multorum philosophorum ad posteritatem mi nus sint translata; aliorum iudiciis non plane quaelibet fides debeat adiungi; etiam Vnius auctoris contraria sibi loca dictaque saepius extent, immo non omni aetate moris fuerit, ad certum ordinem meditationes ac doctrinas dirigere,