장음표시 사용
541쪽
suum nouit & non nouit. scilicet Electra cognitum habebat quod Orestes sit frater; 1edissi erat incognitum, quod ille, cum quo disserebat, sit frater Orestes, quod sophisma commemorat LUCIAΝvs. IU. ET K EΚΑΛΥMENΟΣ, coopertur,ol eargumentatio etiam hanc adpellationem accepit a materia. eXemplum illius exhibet L C i A N v s hac ratione ; CHRYSIPP. re
sponde mihi, nosine patrem tuum y MERCATOR, maxime, CHRYsIPP. quid igitur, si prope te statuerem opertum quempiam atque interrogaris , nostine hunc ' quid diceres 'M E R C. scilicet me non volsse. CHRYS. atque hic tuus erat pater, itaque s istum non nosti, palam θst,patrem tuum non nosse. eX quo patet, quod 1bphisma hoc cum superiore, quod dicebatur δ αλαΘανων, conueniat. --. v. SORITES, quem CICERO adpetalat acerualem, quoniam per hoc sophisma quis
cogatur fateri, quod aceruus, graece essi- elatur uno addito grano aut nunquam aceruus si futurus. quaeritur enim : num unum ves o granasint aceruus, nec ne. si hoc negatur, additur unum : num tria sint aceruus p quae multiplicatio semper fit. donec quis fateatur, ese aceruum; quo facto, alter inde colligit conclusionem: ergo aceruus e*citur uno gramno addito. Praeter CICERONEM huius argumentationis etiam mentionem faciunt L Α-
542쪽
nutus, quod sophisma etiam nomen sortitum est ab exemplo, hac ratione: habes, quod non amisisti: non amisi i cornua,ergo babes cornua. sENECA recte iudicat: ceterum qui interr gutur , an cornua habeat, non es tam sultur, ut frontem suam tentet, nec rursus tam ineptuae
aut hebes, ut non habere se nesciat. quod tu ilia Hubtilissima collectione persuaseris. sic ista sine noxa decipiunt; quomodo praestigiatorum acetabulamcalculi, in quibus fallacia ipsa δε-
sectat : adde A. GELLIVΜ VII. ΦΑΛΑΚ POΣ, cuius etiam Di GENEs in EvBULI DE meminit MEN AGI Vs3 autem haec obseruat: exemplum huius argumentationis non memini me legere: neque unde, dicta fit, noui. forte ab hoc exemplo: qui non habetpilos in capite, caluus est. rasus non habet pilos in capite. ergo rasus caluus es. Atqui haec sunt sophismata, quae LAERTI-
g. XII. Quod si heic reliquos philosophos disciplinae Megaricae persequi liceret, nihil aliud de illis commemorare possemus quam quod logicam sophisticam singulari studio
543쪽
toliebat, ricebatque qui hominem diceret, neminem dicere. non enim hunc aut illum dicere. quid enim hunc magis, quam tuum' non igitur hunc; quae verba maXime sunt obscura.
quod si autem per Τὰ intelligamus illa uniuersalia, siue praedicabilia, quae in scholis
traduntur, & post verbum ειν , addamus aut videtur sTIL po hoc significasse, quod illa uniuersalia re ipsa haud reperiantur. sed quaecumque sensibus nostris percipiamus. snt singularia, qua interpretatione sententia haec haud relicienda erit. legi autem adhue potest liber PLUTARCHI προς κολύ ν, quo opinionem Stilponis adfert, eamque contra Colotem tuetur. nihilominus deditus erat cavillationibus, quarum exempla suppeditat LAERT ivs. Eubulidis institutione usi sunt
primtisque inuenisse a quibusdam existimatus es inuolutum s cornutum disserendi genus. g. XIII. Cognoscimus igitur ex his, quae iam disseruimus, quam rudiora fuerint artis huius initia; & quam frequens ab ipsius incunabulis extiterit eius deprauatio. nam plerisue, praesertim in schola Megarica dialecticae litteris eum in finem operabantur, Ut promte disserere, ingenia ostentare, & per malitiam mentis incitati. aliis fraudes ac fallacias facere possent. sed videamus de progressu huius disciplinae, quum maior & splendidior philosophi lux in graecorum gente exoriretur.
544쪽
1I4 DE PROGRESSv AC FATIS LOGICAE
TIS LOGICAE GENERATIM PER VARIOS AUCTORES. SECTIO Ι. TEMPORE ANTIQUO
Σ Τ N Ο ΨΙΣ. Mendorum summa f. Ι. de dialectica veterum 1 ante natum Chri stum, ac quidem α ὰ pagano Tum , Primum graecorum, ubi disseritur de duis Iectica Platonis g. II. III. IV. Platonicorum 6. V. de logica Aristotelis 6. VI. VII. HILIX. ejus discipulorum f. X. de dialectica Sto eorum Xl. XII. χΙΙΙ. XIV. XV. de canonia
ea visuri g. XVI. XVII. XVIII. deinde romanorMm f. XIX. XX. ' iudaeorum g XXI. α post natum Christum, ubi disperiatur de interpretibus Arisotelis graecis f. XXII 4atinis β. XXIII. de logica Galeni g. XIV Porpbrii f. XXV. quorumdam patrum e cissae: f. XXVI. Actenus de origine ac prima aetatae. I. artis huius, cuius progressus ac fata iam contemplabimur, ordinem temporis obseruantes. MUTOPter Primum vetustiora
545쪽
tempora ab aetate Platonis Vsque adseculum sextum post natam generis immani salutem illustranda nobis proponamus, ita ut quid esse-cerint philosbphi pagani, iudaei ac Christiani,
videamus. eX gentibus graeci inprimis clarissima nomina a se dederunt propter philosophiae litteras, apud quos poti Socratem quatuor praecipue sectae, Platonica, Ari telica, solea & Epicusea, eXcelse floruerunt, quarum studia in artem hanc, accuratius commemorare operae pretium esse ducimus. quae si exposuerimus, transeamus ad gentem romanorum, ut quae fortuna logicae apud illos iu rit, cognoscamus.
g. II. Secta Platonica originem ac nomen suum debet PLATONI, cuius dialecticam perspicue eXponere, res omnino dissicilis est atque ardua. ipse enim nunquam integram
logicae doctrinam ex instituto tradidit; sed quae hac in re sensit, in ipsius dialogis, Sophista, Phaedone. Menone Phaedro, item de republiea Cratylo fusa deprehendimus nec A PVL E r V s atque ALCINOVS, qui operam suam
in recensendis philosophiae Ρlatonicae argumentis posuerunt, nobis satisfacere post uncinamque ille animum quidem induxerat, triplicem Platonis philosophiam explanare, quod etiam ratione doctrinarum de natura ac moribus praestitit; rationalem vero disciplinam minus attigit, id quod etiam sere de A Liaci Noo adfirmare licet. dialecticam quippe Platonis ad rationem formamque logicae Aristotelicae adcommodauit, ac eiusmodi radidit momenta, quae ipsi partim minus simi propria; partim Vero cum eius philosophia
546쪽
haud cohaerent. quantum ex dialogis Platonis cognoscimus, vocem dialecticae duplici significatione adhibuisse videtur. primum intellexit per dialecticam ipsam sapientiam, siue eius movi Cognitionem rerum diuinarum ac spirituum, inprimis summi boni, per quam ingenia feliciora & multa scientia exercitationeque exculta satis istas res cognoscant vere &pure. sine imaginibus. scilicet quatuor cognitionis nostrae gradus statuit PLAT C, quo rum primus sit -icientia, secundus δια-νοια, ratiocιnatio, tertius μις, fides, quartus εἰκασια, assimilatio. Primum & vltimum vina dieat dialecticae : y conser Io. IACOBUM svRBIv M. R Versebatur Plato in summo errore, quod animae rerum singularum adeoque hominum haustae sint ac tractae ex anima mundi, quae quum esset essentiae diuinae, credebat quoque, mentem humanam emanasse ex Deo, ut supra 3 pluribus id a nobis eXpositum est. quo errore, qua Verae mentis nostrae indolis ignoratione ductus, porro sibi persuadebat, intellectum nostrum esse scientem omnium rerum , quarum ideas illum continere, veluti ipsam ideam siue typum omnium formarum, duae imprimantur renus. at Vero quum cre-eret, materiam fontem esse omnis mali, inde essiciebat conclusionem , quod anima cum corpore coniuncta, fuerit deprauata, ac speciatim intellectus contraxerit sibi tenebras &venerit in obliuionem rerum omnium, quas antea, quum adhuc animo mundi, siue Ilio
r lib. VI. de repubi ρ ueri. lib. VII. p. 333. a vi philosephia primam locum is honorem Hum restituenta l. XV. p. 39. adde V assum de natur. O cεψιν. l. . cap. XII. s. I. 3 PM. os,
547쪽
principio fuerit iuncta, habuerit cognitas. quapropter existimabat stlato, mentem humanam, veluti in specum tenebrarum plenam detrusiam excitari per formas seu species rerum, quae sensibus percipiuntur, ut sensum a sensim per varios reminiscentiae gradus pristinum lumen recuperet, ac ad ipsius solis, id est, primi entis, primi principii, nec non forma rum, specierumue intellectu tantum percipiendarum, hoc est idearum notitiam perueniat. atqui in eo positum esse finem dialecticae censebat, ut illius ope mens purgetur a prauis opinionibus, ac germanam scientiam primi entis,
rerum materiae eXPertium, formarum,quae per intellectum tantum cognoscuntur, recuperet.
nam tradit, quod illarum rerum, quae in 1ensus Cadant, cognitio in opinione consistat, siquidem non si, tum sensus sint fallaces, sed res ipsae
quoque fragiles & caducar. antequam vero connitamur ad hanc scientiam, iubet Plato, mentem praeparare litteris mathematicis, ut Conceptus ac rationes a rebus ipsis separata
capere, deque illis cogitare adsuescat g. ΙIL Deinde Plato nomine dialectices complexus est scientiam de via ad ipsum finem perueniendi, ut hac significatione muneris sit dialectici, viam Honstrare, qua mens ex obliuione ad priorem notitiam & lucem deduci possit. hinc dialecticae ossicium esse docet, analysi quadam dirigere mentem ad Primum Verum, quae quum ad hoc fuerit euecta, possit
se iterum conuertere ad res sensibus cognoscendas, illasque diligenter expendere, ita tamen ut ad ipsum primum reuertatur & in eo
denique conquie1cat. ALCINOVS tres ana-
548쪽
lugeos species obseruat ex Platone. prima est quae consulerat res singulares siue sensuum, oc fainde ascendit ad res, quas ratione atque animo videmus, Ut si a pulcro, quod corporibus in- est, ad id, quod animorum est, ab hoc ad aliud in vitae officiis, ab hoc rursus ad aliud, quod continetur legibus & ad ipsum tandem ma- ὸ re illius immensum adscendimus,adeo ut quod t
reliquum est, ipsum pulcrussi per se denique ii
adsequamur. 1ecunda analysiis est, qua ex de- - monstratis primas& quae medio Carent, pro- lpositiones colligimus, quod hoc modo fit. l iquaestione posita: num animus sit immortalis ' uaeritur : num idem spmper moueatur φ qUO . lemonstrato, alia quaestio instituitur: num id quod mouetur semper. per se moueatur δ i terumque hoc demonstrato: num quod per se Num mouetur, motus principium sit' & post hoc: num origine carentprincipium, quod ut certissimum ab omnibus admittitur, ita quoque hoc: quod ingenitum es, interitus quoque esse expers. a quo, quum sit perspicuum, de-naonstratio hac ratione colligitur; si princisium originis expers, erit s interitus: at quo per se mouetur, motus es principium: perie
autem anima mouetur: expers ergo s interitus ae originisin immortatis est anima. tertia analysis est, quae eX suppositione ad ea, quae
sine 1uppositione sumuntur, pergit principia, hac ratione. qui aliquid quaerit, illud primo ipsum supponit, deinde quid ex supposito se
quatur, aduertit; tum vero si ipsius suppositionis reddenda sit ratio, alio supposito, quaerit. num id, quod prius fuerat suppositum ,rur
sus ad aliam sequatur suppositionem, idemque
549쪽
semper obseruat, donec ad illud, quod non ex si1ppositione sumitur, peruenerit principium, uti has species eXplicat ALCI No v s. y ut autem mens rectius his resolutionis generibus latur, necessariam esse existimat Plato diui-yonem, quo genera in specie, & totum in partes distribuat, ac cum diuisione etiam definitionem, ut illius ope rei cuiusdam indoles cognoscatur. tandem commetidauit inductionem, disputandi viam 2 rationem, quae vela simili ad simile, vel a singulis transeat ad uniuersia, Vt idem ALCINO Vs habet: confer PETRUM GAssENDUM, R qui haec philosophiae Platonicae momenta inter omnes clarissime exposuit, quem & secuti sumus, adhibentes simul
ALCINO VM. DANIEL GEORGIUS MOMMos 1 vis dicit: Plato addialecticam omnem reuocauit methaphiscam, & Commemorat ad hanc rationem Conlcriptam dialecticam Platonicam,Ludou.de Morainuiuier de Orguetillis, qui liber editus sit anno MDCL. 8. Mactouit, hac in1criptione: examen philoν hiae Platonicae.
g. IV. Prior dialectica Platonis ipsius ingenio ac philosophiae consentanea est, quae quum erroneis atque impiis opinion ibus nitatur, ac consequentias contineat ab sur das, quisque sanae mentis plane ab ista abhorret. ad haec Viam parauit ad scepticismuni, quod sibi sensus fallaces esse persuaserit, quorum certitudo si remouetur, non potes non continua oriri dubitatio. atqui haec ipsa sententia for-
550쪽
san dedit occasonem dissensus, qui inter ipsos Platonis sectatores fuit de certitudine nostrae cognitionis, inprimis si adhuc obseruamus, quod Socrates professus sit, se nihil scire, ipsique fuerit familiare magis interrogare, quam
respondere. quo instituto quum Socrates Vteretur, factum est, ut effatum eius minus intelligentes, omnia haberent promiscue dubia, saltim dari certitudinem cognitionis negarent. Posterior Platonis dialectica prodit varia momenta, quae ad meditationem analyticam, Vtidicitur, spectant: ac quamuis turbatim sint proposita, nec rei ipsi lumciant; maiorem tamen artis huius lucem quam ista antea io scholis philosophorum fuit, prae se habent. Plato auditor fuit Socratis, qui acer veritatum inuestigator atque amator erat; ut inde Capiamus coniecturam, quod haec dialecticae doctrina. hausta ex disciplina Socratis. apertum enim
est, quod ingenii vis fuerit maior in Ρlatone, quam iudicii, quo si quis destitutus, haud aptus erit ad genuinam utilemque logicae artem
g. U. Qui Platonicam secuti sunt philosophiam ex paganis, illorum Variae classes constituuntur, quum de certitudine cognitionis nostrae discreparent sententiis, erit nobis occasio, de scepticismo, eius variis aetatibus, generibus, cultoribus disserendi, qua simul in philosophiam ac placita academicorum breuiter inquiramus. quapropter tantum helcmentionem facimus XENOCRATIS chaiacedonii, opai post Speusippum academiae praefuit Per annos quinque & viginti. eic ERO