Io. Georgii Walchii ... Parerga academica ex historiarum atque antiquitatum monimentis collecta

651쪽

cere potuisset, quae nihilominus sese tuebatur& incrementa capiebat haud leuiora. quod quum Obleruarent sectatores Rami, & asiectae Aristotelis ac Philippi Melanchthonis proba multa nec contemnenda in Rami monimentis inuenirent; excitati sunt ad studium conciliandi Ramum cum Aristotele ac Philippo Μelanchthone, qui grauis auctoritatis Aristotelicae defensor ac custos erat. nec solum studebant conciliationi, siue ut dicitur syncretismo philosophico, sed quoque ex utriusque cum Aristotelis, tum Rami iri μα aliquod conficiebant, qui posteriores dicebantur mimii philosophi. sic habemus PAVLLI FRISII

comparationes dialecticas; B I L s T E N I I 6ntagma Philippo - Rameum liberalium artium; vvscΗER I harmoniam logicae Philippo - Rameae ; POLANI BIntvma logicum Arsotelia co-Rameum; LIBAVII coliationem dialectices Melanchthonis.Rami, Ut de aliis taceamus. inter mixtos philosophos resertur quoque

ius scripta philosophica sub Astematis fisi

matum inscriptione in summam redacta pro

MDCXIIII. nam quamuis existimauerit, solam sectam Peripateticam Deum hae grarias honore dignari voluisse, ut quae Plato re alii confuse fine methodo s ordine semiplena. -- perfecta per sol culos metaphorarum s fabulinum inuolucra tradidissent, ea Aristoteles naturae miraculum s auctor Peripateticae familiae primus humani generi traderet sub forma me thori dextra, regulatae quoad partes omnes

plenae, id es ut cum logica, tum philosophiae reliqua

652쪽

- sequae ordinato, methodica, acroamatica, 'atque ad intericitus humani usum informat ad mata diuino artificio conformaret; multa tamen in logica Peripatetica emendanda esse observavit, ac doctritias Rami cum Aristotelicis coniunxit, quapropter a Peripateticis voca

tur Semi - Rameus. ceterum Io. SCHAR

F1vs de mixtis his philosophis ita iudicat: hine alia Ramisiarum siecta orta es, quae vocatur mi ,seu mixta: scilicet nomine fatali. miscet enim omnia in unum chaos, Arsotelem transformat in ramenta falsarii sui Petri, hoe

es lucem in tenebras, caelum in terram, arborem in ramos, is suo loco demonstratur; & ABRA H. . CALo v I vs. 3 Rameis, vi s mixtis ne delectentur, si Peripateticae logicae informatione gaudere st sint, quod consitum quam salubre sit, ipsitum agnoscent, cum discernere poterunt, quid distent aera lupinis; sed quis non videt, quod haec iudicia profecta sint ab animo, Aristoteli maxime consecrato δ CHRISTIANTHOMAs Ius ' discrepantiam logicae Ra..

meae a dialectica Philippi Μelanchthonis his momentis notat: si) quod Ramus duas logicae partes faciat, inuentionem s iudicium, ab inuentione incipiendo; Philippus contra metho--- theticam secutus a iudicio ad inuentionem progrediatur: sa) Ramus omisit praedicamenta; praedicabilia vero alienis locis sua insevit ac parum sollieitus fuit de conditionibus bonae definitionis s diuisionis. 3) Ramus replet omnia sesis poeticis oratoriis ex-

emplis:

653쪽

emplis; at Philippus exempla adfert ex omni hus artibus f disciplinis. g. VIII. Quodsi controuersiam hanc Ra-

meorum cum Aristotelicis accuratius contemplari ac de ista sentire velimus, necesse est inter Ramum & sectatores eius ponere discrimen, nec de illis iudicare promiscue. Petrus Ramus non omnia quidem effecit perfecta; quin etiam existimamus, ipsum multa Raxime necessaria atque utilia logicae momenta reliquise intacta, quo inter alia spectat doctrina de definitione & diuisione, quibus omnis Ce ta veritas nititur; nec non de diuersis verit iis generibus,demonstratione & probabilitate, de variis ratiocinandi modis; item ea, quae tradiderit, adhuc poste emendari, etiam non nulla momenta adtulisse, quae sua carent utiliatate. attamen vel ideo singulari dignum hahemus laude, quod primum seruituti philosophicae sese obiecerit fortiter suoque demonstrauerit exemplo, Veram philosophiam haud pendere ab auctoritate aliorum, qua si philo sophiam tractandi rationem metiri velimus, ista tollit libertatem cogitandi, tuetur & prOpagat aliorum errores atque impedit, quo minus veritates inueniri, ac falsia remoueri poΩsint. deinde Ramus in eo meliora praestitit, quod disciplinam logicae ex elegantioribus litteris illustrauerit adeoque ipsius usum declarauerit Verius, quam scholastici, quorum dialectica semper In tenebris cogitationumerat defiXa nec quidquam ad alias scientias aut vitam adserebat. quod si hoc modo recentiores quidam GER H. IO. V SSIVS, R DΑ-

a De natura O sonstitur. Hica cap. XII. g. 7.

NI EL

654쪽

GIVS PASCHius y aliique Rami studia in purganda logica collocata coli siderassent, nee tam multum assectui erga Aristotelem dedi1-sent; benignius sane de meritis huius philosophi iudicassent. nam quamuis hac feliciori philosophiae tempestate naud necesse sit, Ramum defendere ac commendare, aut censuram quandam in ipsum facere, quum vera philosophiae doctrina ita culta & in aperto posita est, vi sectam Rameam iterum stabilire, aut impugnare, nefas sere haberetur; aequitas i men postulat, cuique meritam laudem adtribuere, nec Pro quavis adsemium libidinei quemdam perstringere. sussicit, Ramum idem ius ac eandem libertatem cogitandi habuisse atque usurpasse, quam adhibuit Aristoteles, quum multa a praeceptoribus tradita emendaret, ac propria iudicii facultate inquireret in veritates Θ ceterum neutiquam probamus, quod Ramus, praecipue ipsus sectatores stucio prauorum adfectuum interdum abrepti, averitatis via aberrauerint, nec solum fecerint λοομιοι ψας, sed & defenderint errores, nec quae in Aristotele bona sunt, videre voluerint. at vero haec a Peripateticis haud iure quodam Rameis obiici pollunt, squidem iisdem vitiis, etiam adhuc grauioribus laborauerint, quum dilutarent contra Ramum & philosophiam

VIIII. Hactenus disseruimus de illis, qui

655쪽

Aristoteli, praecipue scholasticis se opposuerunt ac logicam inprimis a barbara tabe, quam contraxerat iniuria temporis, purgare adnisi i sunt summa ope. quos subsequuntur isti, qui tuendae Aristotelis auctoritati addicti dialecti- icam ex antiquis fontibus iterum hauriendam, indeoque vetustiorem renovandani atque instaurandam esse existimarunt, qui in certas aetates accurate haud distribui possunt, quum imodo tempore Rami modo ante, modo post ij illum floruerint. dupleX eorum genus fuit. ialii sectati sunt doctrinam vulgarem Camque scholasticam, atque ex Aristotele aliisque antiquis dialecticis istam emendarunt, illustra- runt & ad veriorem adcommodarunt usum; alii vero a scholasticoram nugis plane abhorrentes, unice Aristotelem eiusque graecos interpreteS secuti,germanam Peripateticam dialecticam in pristinum dignitatis fastigium col-

Iocare omnibus adnitebantur viribus. Prioris generis multi sunt, FRANCIS CVSTI TEL-

M ANNUS, IO DOCVS WILLI CHIUS, PHILIPPUS MELANCHTHON, Io. STVRMIVS, IACOBVS ZABARELLA, AUCTO-

n Es collegii Con imbricensis, ST AH LIVS, B E C II M A N N U S & PlureS alii, quorum nomina & scripta copiose recensere, non necesse est, Iraecipue quum RECRERMΑΝNVs & hi-liothecarum scriptores munus id praestiterint. quapropter sussiciat, breuiter adnotaΩse, quo studio P HILiPPVS MELANCHTHON dialecticam in altius prouehere Contenderit, & quam multi alii per ipsum sint

excitati ad culturam dialecticae Peripateticae. PHILIP PVS quippe MELANCHTH oria

656쪽

T M o N logicae magnum statuebat pretium, quam in rem testimonia collegit IACOB vs N ARTINI; ac ducem sequebatur Aristotelem, quem quondam faciebat magni. at locis communibus, siue hypotyposibus theologicis multa leguntur, quae animUma philosophia Aristotelica alienum prodere videntur, siquidem, si consulamus primam editionem editam MD XXI. inter alia haec legimus: nam perinde atque his poserioribus ecclesiae temporibus Aristotelem pro Christo fumus complexi, ita satim post ecclesiae auspicia per Platonicam philosophiam christiana doctrina labefactata est: item: Arsotelis doctrina est in uniuersum quaedam libido rixandi, ut eum in paraeneticae philosophiae scriptoribus

ne postremo quidem loco numerare conitentat; nec non: id ut conueniat cum Ari telis phi-

Iosephia non laboro; quid enim ad me, quid sen- 'ferit idie rixator ' sed tamen quum forsan posthac MELANCHTH ΟΝ cognosceret, rem litterariam sine philosophia haud posse consistere; & persuaderet sibi, haud consultum esse libertatem philosophicam cuiusuis ingenio

Permittere, quamdam sectam ex vetustiori aetate reuocare instituit. ea tempestate prae

aliis eminebant Platonica & Aristotelica,quam posteriorem priori praeferebat PHILIPPUS variis de caussis, praecipue quoniam existima bat, Ρlatonicam deducere homines ad enthusasmum, nec quidquam solidi ex dialectica scientia continere; etiam aduersarii, a quibustum vocabantur in disceptationem, haud le-

Rr aviore

657쪽

6- 8 DE PROGRESSU AC FATIS LOCI CAL.

viore industria peripateticae philosephiae ina svigilabanti id certum est, quod eo tempore asinistre iudicauerint de philosbphia Platonica. h

io. VEL CURIO, Postquam commemor, u

verit placita Platonicorum de Virtutibus, ad- Πdit: Platonacorum vana somnia recenset ob id ii tantum, ut haberemus fere summam Platonia cieae theologiae, quam vocant,s Menderem, quam a

sis ignis scilicet s lusis iue caussis idam nvaniloqui persuasi, Platonicam philosophiam l

ausint comparare christianimo, quum reuera ti larum animi ac mores corporaque Anthomia tinibus iliores, quam hae quadruplices Plato- ι'icorum virtutes commentitia, aliquantidam n

ebristianissit veri exprimant umbram. quid bigitur mirum, quod eosthac MELANCH- IT H o es magnifecerit Aristotelem, ipsius philosophiam prosesIus eamque propagauerit at- r

, que effecerit, Vt accessione non leuis incre- tmenti reddita fuerit splendidior, cuius rei te- astimonia ex ipso MELANCHTHONE coli

qui eundem ducem, Aristotelem quippe se- cutus est in arte logica, cuius dialecticam lau- edat & commendat mirificet, siquidem it, icit: 3 philolophia Ari telica recte aescribit lgenera doctrinarum, dialecticen, ptificen, et hi- iten, s dialecticen habet veram, incorruptam, tintegram: qua laude haud dubio, omnibus atiis isectis antecellit. alio autem loco perstringit Petrum Ramum:' quod autem gasius quiaeam, i inquit, contendi ne tabulas quidem ex Ego Aria i

658쪽

telis naufragio usias receptas e se, ac prorsius antisos esse dialecticos libros: deinde hos, qui

hoc titulo circumferuntur, rudera continere, non artis integrae ex ructionem,seu ut ita dicam aedificium, isium hoc suo somnio delectari

Hamus. nos haec monimenta, cuius vque sint, etsAristotelis esse multae sunt π graues coniecturae, amemus ta eis fuιamur. σ hinc veram methodi formam in omni disputatione sumendam e se stamus. primus sub reforma tionem doctrinae christianae libros quatuor erote- malu' dialecticorum scripsit, quae saepius M D XXVIII. & inprimis recognita ac dedicata IO. CAMERARIO, Ioachimi filio MDXLVil.

Lipsae prodierunt: conser BARTHOLOMAEVAE NEC RER MANN. g. X. PHILIPPUS MELANCHTIION

magister erat multorum discipulorum, qui magna copia ad ipsum, ut institutione eius uterentur, confluebant, ac posthac scholis praesecti philosophiam hanc longe lateque per Germaniam, Daniam, Sueciam, Hungariam diste- minabant. liac ratione Aristoteles magna capiebat incrementa, Praecipue quum multi instituta academiae Witebergensis obseruarent& ad exemplum illius Conderentur aliae aca isdemiae. in academia Lipsiensi constitutus est professor, qui adhuc organon Aristotelis publice debet interpretari, quo munere iam

fungitur L. CHRISTIANUS LUDOvICI, cu

ius logicae Peripatetic.e v sigia ab orthodoxis theologis innocue utiliterque pressa re in publiacis dissertationibus lustrata, prodicrunt Lipsiae

659쪽

MDCCXIII. qua occasione IO. NELDENVS librum conscripsit de usu organi Aristotelici; sc&exstat constitutio academiarum Lipsiensis&Witebergensis ab Aug. an. MDLXXVI. edita, qua iubentur secundus professor philosophiae, nec non septimus, octauus & nonus6liusArsotelis libros in dialecticis,phdisicis,et hiacis, oe politicis praelegere, disputationes item sexamina promouendorum ex Aristotelis libris insiluere: vide AvLsEMANNvM. sic &in aliis academiis ac scholis haec dialectices ratio erat solemnis, qua sequebantur Philippum. ac re ipsa, quum passim Conficerent compendia, Aristotelis monimenta negligebantur, quod &. in academia Witebergensi accidit, ubi maior ratio habita est librorum Melanchthonis, quam Aristotelis. id quod confirmat P o- LYCARPV4 LYsERus: ' porro, inquit, ut quoque de Ari telis philosophorum principis scriptis quid sentiam ,scribam, tantum abest, ut ista exicholiς releganda use tuam, ut numquam insimulauerim, me mirari, qui sat, quod in hae Rhola nostra, quae cum reliquarum in Germania academiarum quas communis mater6se fatuatur, tantum compendia philo Phiae stadiosae iuuentuti praelegantur, Mi telis autem libri prorsus nemigantur. ego omnino iudico D. Ph. initio compendiaphilosophi altem pro incipientibus scripsisse aeque non hoc eonmtio fecisse, ut Arsoletis libros ex manibus diascentium prorsus excuteret; sed tantum ut eo dem ad legendum ipsum Aristotelem introduc reς π quasi viam steMeret. iam vero dum Ari-

660쪽

oteus ab aliis negligitur, ego insimulor, quasi xtis Iibros ceu inutiles reiiciam. cum tuam x lanitate academiarum esse, ut in iliis iunio es a compendiis ad fontes imos adducantur.ed tamen non defuerunt, qui in id coufere- Iarit studia sua, ut genuinos Aristotelis fontes Perirent, quo inde vera philosophia adeo- quo dialectica unice pollet hauriri. atqui hi sunt posterioris generis, de quibus disser

g. XI. Alterum igitur genus est illorum, qui excitati cupiditate genuinam Aristotelis philosophiam cognoscendi, vaimos suos ad ipsius monimenta conserebant,& abiecta omni scholasticorum doctrina, Unice admittebant Aristoteliis placita. atqui talem purum atque incorruptum Aristotelem reducere multi elaborarunt, eX quibus Itali quidam maxime il

quorum exemplis germani quoque ad huiusmodi studia commoti sunt, inter quos emi

iusmodi ingenia maxime erant splendida, non solum splendore philosophiae; sed & elegantioris ac praecipue graecae doctrinae, quam Prudentissimo consilio ac felicissimo instituto coniungebatit cum sapientiae studiis, sicque faciliori atque expedita via ad penetralia phi-

Di iti sed by Cooste