장음표시 사용
661쪽
losophiae Aristotelicae perueniebant. nec Obscure subinde colligi potest, quantam Vim adserat politior litteratura ad culturam philosophiae, quam coniunctionem quum viri illi gravissimi facerent, multa sane praeclara atque Vlialia, quae bonas litteras iuuant atque Ornant,
praestiterunt. in ipsis enim philosophiae doctrinis multo iucundiores atque utiliores sunt scholasticis, ita ut exiguus γνοσσίως cuiusdam Aristotelici liber meliora contineat, quam decem volumina scholasticorum magnae molis. ac quamuis nostra tempestate nec pura Aristotelis doctruia quidquid ponderis habeat, quum feliciora philosophiae sidera exorta
sint; horum tamen monimenta nobis in hi- ,
si oria philosophica clarissimum lumen praeferre possunt, id quod Vel Vnicum eXem
plum summi viri IACOBI THOMASlI con
firmat, cuius laus de hoc historiarum gene
g. ΣΠ. Quod speciatim ad dialecticam adtinet, illam quoque puriorem ex Aristotele restituere conati sunt hi vereAristotelici. atGui huc pertinent
BARTHOLOM REUS VIoΥΥus, cuius libri
quinque exstant de demonstratione, qui prodierunt primum Parisiis; posthac autem anno MDCLXI. istos recudendos
academia Iulia logices professor, & hanc secundam tertia editio lecuta est Brunsvi-gae Μ DCLXXX V. q. cura MENRICI - DE BURGII, qui in margine praecipua operis analytici loca Obseruauit & extre
662쪽
mo quoque adnotationes quasdam adie-
dct opere hoc ita iudicat: ea propter quum iuueni mihi in Batauorum academia δε- genti anno abhinc tricesimo secundo forte jortuna Barthoismaei Hotti de demonstratione inscripti libri in manus inciderent, inci non potes . quantopere Otatus fuerim. feae nee se estis me omnis exspectatio. reperi enim in Me volumine iussa δε-rie re perspicue tradita, quae in Aripotelico sparsim s perobscure docentur ; hauspauca etiam , quae in Aripotetico desinet utilia' tamen , immio necessaria scietulam
certam affectantibus. qua is cum Aristotelica nonnuda tum alia ad apodicticam pertinentia heic etiam praetermi1
M A N N censet, reperiri in his libris quirim errores Non paruos nec paucos; tamen non Gesse etiam utilia proba. Ceterum VI OT Tvs scripsit quoque de balneorum naturalium viribus. Ac OBVS SC EGII Vs, cuius iam supra secimus mentionem, quum eXposuerimus
historiam logicae Rameae, cui sole oppossiit. enitus animum tradiderat philosophiae eripateticae, cuius singularem consecutus est laudem: hinc P E C H T 1 v s 3 de eo scribit: philosophiam Peripateticam perpetuorumquom εργον persecutus, ut e tenebri cho
663쪽
Iasieorum iterum erueretur, illiusque inus in omnibus disciplisin incomparabilis toti orbipateret, legendo inque publicum meditatistan suas edendo unice opera uam impendit. scripsit libros XU. de demonstratione, item Obseruationes in praedicabilia, praedicamenta, librum de interpretatione, priora analytica, topica, quae monimenta ab illis, qui doctrina Peripatetica delectantur, in
magno habentur pretio: confer MELCHIO REM ADAMUM. LIO. BAPTISTA M ON LORI Us, qui in libros priorum analyticorum commentarios scripsit, quo opere omnes veterum re recentium
operab in idos Ari telis libros ita superauit, ut qui iam post montorium in hae parte ali quid aggrediuntur, post Homerum Iliada scribere videantur, iudice RECRERMA
SIMON SIMONI Vs, Italus qui ob religionem patria exul Lipsiam se contulit & m gno studio philosophiae Aristotelicae tradidit, hinc Mon Mopivs 3 dicit: Lipsam concessi, ubi academiam illam docuit αμοτελίζειν ac exemplo suo praeceptis adiistidio rem philosiophiam auablicam viam monstravit; quamuis iam alii ibi fuerint, qui sectati sunt Aristotelis doctrinam. ipsi fuerunt controuersiae cum Iacobo Scheglcio, aduersus quem scripsit quaestiones dialecticas, iis
que probare Contendit, eum in commentariis logicis uonsubiectum, non ordinem, nou
664쪽
tinem, non naturam logicae artis, quae ab Ariapoteu traditur, explica P. IR UNA Tvs CRELLIVs, qui edidit i go en D icam, qua quum non omnibus 1atisfeCorit, ac censuram quoque eXpertus, quod tam multa deberet Labarellae, obscuram de demonstratione doctrinam eXemplis non satis illustraret, etiam religioni suae nimis deditum se exhiberet ;HENNIN GusARNIS AEus per Obieruationes suas morbis his medelam adserre Voluit.: . NEL DELIVS, Glogouia urbe Silesiae oriundus. philosophiae Aristotelicae doctor &in academia Lipsiensi proselibr, quiue anno MDCXII. mortalitatem suam siniuit. opus ipsius de Uu organi Arbutetici magnam consecutum est existimationem, quod invito & inscio auctore anno MDCVII. sub hac inscriptione prodierat: PRATVM LOGI C v M organi Aristotelici septis inclusum iucundisque passim viridariis adeoque sincutis con spicuum: sue praxis s et sis organi Ab istotelici gevulnus in omnibus artium sfacultatum disciplinis ex ore D. IO. NEL- DELII, academiae Lipsiensis professoris Arisotetici celeberrimi exceptus s non absque alitoris comprobatione squod falsum est)publici iuris factus. quae editio quum multis vitiis maxime esset corrupta, M. HEN-RIcVS CRELLI vs meliorem anno
MDCLXVI. Heimstadii exhibuit, cui praemis sunt opistola H E R M ANNI CON-Ri Noli ad IACOBUM THOMASIUM, qua iudicat de N E L D E L I O, item SIMONE
665쪽
ganum Aristotelicum inresectu dissicile es. Melius nucem frangit s cortice nudata nuce lectori apponit messiti mos meduliae
globulos. organum Arisoteticum tenebris es inuolutum, oravibus remoram iniicientibus. has institit Nesritim ordinis/methodi subsedistinatis euectus in altum s radiis dilucidae explicationis dubia resoluit. IVLIVS PACIVS, qui non solum summe meritus est de organo Aristotelis, quod bene transtulit in latinum sermonem ac commentariis it 1strauit; sed etiam logicas insitutiones edidit, quibus doctrinae Aristotelicae momenta tradidit seliciter
PHILOSOPHI ALT DOR PINI, qui magnam
famam de philosophia Peripatetica, oui purgandae singulari 1tudio sese tradiderant, conlecuti sunt, scilicet PHILIPpvs
rum genere nunquam satis laudandi. primus scripsit disputationem pro philosophia Peripatetica aduersus Ramistas, cuius supra fecimus mentionem; Helmstadii autem MDCLIX. prodierunt ipsius theses phiDH-phicae in unum corpus redactae, quibus inter alia agitur de libris Ari telis acroamaticis G exotericis; de diserentiis an a j lices sdialectices; logices'dialectices; rhetorices
dialectices; de genaere Pogismi; AE e- itione definitionis; de inferentiis definitionum; de categoriis. MICHAELIS PIC
666쪽
c A R TI autem organouAristotelicum in quaesiones s respongiones redactam lucem vidit Lipsiae MDCXIII. breuiores illorum disputationes in summam redactae sub inscriptione: philosiophia Audor a cura & studio
IO. PAVLLI FEL UINGERI Prodierunt.
ac quem fugiat, quid praestiterint Regio
montani D REI ERUS, TE ID LERVS, HE- o; Helm stadienses HERMANNvs CONRINGIVS, CORNELIVS MARTINI, IO. a FELDEN, aliique, quorum
omnium nomina ac scripta si distinctius recensere vellemus; OpuS magnae molis quidem, sed haud singularis emolumenti conscribere necesse esset. quapropter sufficiat, nos ipsa logicae fata attigisse ac principes viros , qui hac tempestate clarum prae aliis nomen a se dederunt, commemorasse.
g. XIII. Disseruimus itaque de illis, qui
reformandae artis logicae posuerunt fundamenta. restat, Vt Videamus, quomodo ipsa resormatio sit subsecuta, ex quo eclectica pnilosophia, uti adpellatur, introducta; auctoritas autem praecipue Aristotelis magnum sensi edetrimentum . quae mutatio non uno temPO-ris momento; sed sensim ac sensim euenit, ita ut in dies facta sit ars haec ornatior ac pulcrior, postquam extiterint grauissimi viri, qui ipsi magis adhuc expoliendae curas suas adhibuerunt. sic alii viam pararunt ad huiusmodi logicam, qui nulla auctoritate, sed libertate cogitandi nititur; alii vero posito semel fundamento opus ipsum struXerunt, quorum iterum
varia sunt genera, siue propagationem, sue dignis
667쪽
dignitatem, siue modum doctrinae, quam ingratiam veritatis cognoscendae tradiderunt, respiciamus. namque quod ad propagationem adtinet, quorundam praecepta Confecuta sunt tantam auctoritatem, ut multi ista veluti
diuina coluerint adeoque iterum inecerint sectam, quod eXemplo Cartesii eiusque sectatorum patet; ratione dignitatis autem non Omnes pari successu opus hoc adgressi sunt. alii enim maxime alieni ab Aristotele, prorsus ipsius doctrinam reiecerunt, etiam interdum bonas meditationes, quas quum non satis ma- , turae essent, magis expolire & ad veriorem scientiarum usum trans serre potuissent. id lquod patet ex doctrina de figuris & modis syllogismorum, quae quum maxime a scholasticis
esset deprauata, omnem amisit gratiam ac posthac a plurimis recentiorum p nilosophorum penitus abiecta, veluti momentum, Cui nulla inst dignitas, quod tamen si bene & recte tradatur, Varios modos ratiocinandi suppeditat. alii contra omnem atactum erga Aristotelem, erga scholasticos abiicere, a se impetrare haud potuerunt, quapropter interdum retinuerunt doctrinas, quas eiicere, nec Pro- cpagare debui sient. sic&fuerunt, qui momenta maxime necessaria, de definitione, diuisio- ne, de variis modis conclutiones efficiendi, de
probabilitate vel minus, vel leuiore industria attigerunt, nec quod inprimis obseruandum is est, discrimen inter ratiocinationem philosophicam & mathematicam, quod pro diuersitate obiecti & philosophiae & matheseos itemque diuerso modo utramque cognoscendi maxime clarum est, posuerunt. tandem modus
668쪽
quoque ac ratio, qua doctrinam logicae proposuerunt, fuit diuersa, siquidem alii ex natura ac Variis operationibus intellechis humani praecepta sua deduxerunt; alii vero considerarunt ipsum obiectum logicae, quod est veritas generatim, item sinem, siue cognitionem
veritatis & ad Utrumque adcommodarunt ordinem doctrinarum. sed de his dispiciamus nunc distiliatius. g. XIIII. Ille, qui fundamenta logicae eclecticae poluiise plerum qua traditur, est F R A N-
ra prodierunt anno MDCLXV. fol. inter quae eXtat quoque nouum organon, quod primum in lucem emissum est anno MDCXX. atqui
hoc libro elaborat commonstrare nouam logicae rationem, quae inprimis ad doctrinam rerum naturae adplicatur & tribus momentis a
vulgari logica diuerta one quippe, ordine δε- monstrandi, s inquirendi initiis. sinis ipsius
logicae propositus est, Vt artes, non argUmenta
inueniantur: huic nostrae scientiae, inquit, is
proponitur, ut inueniantur non argumenta ,sed
gnes; nec principiis consentanea sedis apris rapia; nec rationes probabiles, sed defignationes s indicationes rerum. ad ordinem vero
demonstrandi non adhibet syllogismum, sed
inductionem , quae a singularibus gradatim procedat ad generalia: hinc ita disputat contra vulgarem syllogismum: atque cum huiusmodi e conueniunt demonserationum ipsarum natura s ordo. in logica enim vulgari opera
fere uniuersa circa BPogismum consumitur. de inductione vero dialectici vix sero cogitasse vi-
669쪽
dentur ; leui mentione eam transmittentes, sad Huputandi formulas properantes. st n0s demonstrationem per BPogismum reiicim , quod con ιι ius agat, uaturam emittat e manibus. tametsi enim nemini dubium esse pusi quin quae in medio termino conueniunt, ea es inter se conueniant squod es mathematicae cuiusdam certitudinis) nihilo minus hoc siubes fraudis , quod siogismus ex propositionibus
constat, propositiones ex verbis,verba autem n0tionum tesserae gna sint. itaque s notiones tuae mevtis, s quae verborum quasi anima sunt stotius huiusmodi ructurae ac fabricae bases male s temere a rebus abstractae s vagae nec satis 'definitae s circumscriptae, denique multis modis vitiosae fuerint, omnia ruunt. reticimus Ignium Bllogismum; neque i olum quoad prin- eipia, s ad quae nec illi eum adbibent sed etiam
quoad propositiones medias, quas educit sane 'atque parturit utcunque odogismus; sed os rum seriles cis astractica remotad plane quo- adportom activam frientiarum incompetentes. tandem in inquirendi initiis auctor principia 'in dubium vocat, ac inprimis falsa ac prius, ruam par esst, facta iudicia remouere Conten- ἰit, quae vocat idola mentis ocin quatuor distribuit classes. prima complectitur idola tria hus, quae fundata sint in ipsa quasi tribu sue
gente ac natura humana Vniuerse spectata; s cunda idola Pecus, quae habeantur EX natura singulari; ipsa enim quasi quaedam Cauerna obscuret impressiones, quae aliunde adueniant ob errores generales contractos eX Consuetu dine, lectione, auctoritate; tertia idola fori, iquae Oriantur eX commercio cum Plebe, aciquarta
670쪽
quarta idola theatri, quae ex philosophorum doctrinis ac peruersis demo nitrationum legibus habeant originem, quae omnia copiose re-zenset PETRUS GAssENnvs. nis post larulamium alii philo1ophi manus suas men landae logicae admoui sient, ac feliciori uccessu opus hoc fuissent per ecuti; sane norum ipsius organon tantum ponderis minus tabuisset, quantum ad destruendam Aristo-elicae logicae auctoritatem erat necessarium. iam praecepta ipsius neutiquam fini logicae es pondent, turbatim sunt proposita nec me .liocrem produnt obscuritatem, quod non alier poterat euenire, quum auctori id esset si-emne, Vt Obscuros mentis conceptus adhuc ovis atque obleuris Verbis exprimeret. ceteum tantum abest, Vt hoc summum litterarum ecus honorifica existimatione minus colatus ; ut ipsius Midia, quibus libertatem cogiandi in altius fastigium prouehere adnisus est, i agnificis laudibus digna esse censeamus. suf-cit, quod in Verulamio deprehendamus ientem libertatis philosophicae maxime stu-iosiam; a s eruitute vero, quae cum bonis ii rris nihil habet commune, alienam. Veru-imii vestigia secutus est Io. BAYERVs, quiceo Eperiensi praesuit, ac logicam compo fit huius inscriptionis: filum labrinthi, vel nykra seu lux mentium uniuersialis cogno-GI is , expendendis, communicandis uni rsis rebus accensa, Casso uiae MD CLXIII.