Io. Georgii Walchii ... Parerga academica ex historiarum atque antiquitatum monimentis collecta

701쪽

nibus, nulla aliorum auctoritate captum scrutatum fuisse summo labore argumenta haec. at vero non omnia plane perfecta sunt, quae praestitit L o C K I v s, ac siue res ipsas, siue tractandi rationem respiciamus, deprehendimus, quae emendari ac meliora fieri possunt. nam quod ad res ipsas adtinet, ea, quae tradidit, nimis sunt generalia & a vero logicae fine longe absunt, qui quo speciali ora sunt pretecepta, eo facilius potest obtineri, id quod saltim ex hoe intelligi potest, quod de variis modis ratiocinandi, deque variis probabilitatis speciebus

nihil praeceperit. adhaec multa argumenta persecutus est copiose, quae non singularem vim ad veritatem cognoscendum adferunt, ut de ipsus opinione, de principiis innatis ac de . discrimine inter intellectum & voluntatem, item de libertate volantatis taceamus, quae quam sana sit ac veritati consentanea, iam alii eruditissimi viri exposuerunt. nec modus, quem in explanandis argumentis hisce observavit, vitiis caret, dum partim multa, quae iam dicta fuerant, repetiit, eaque, quae breuiter dicenda, verbose proposuit, id quod lectoribus efficit taedia; partim vero praecepta haud illustrauit per clara eXempla, horumque neglectu ista reliquit obscuriora. sed tantum

abest, ut iniquus censor Lo CXII exsistam, ut ipsius merita, quae nunquam fatis mirari ae laudare possumus, prout decet, magni sectam. quapropter talis censura per studium veritatis temper obseruandae initituitur, ita ut mode stite rationem habeamus, nec Virum quemdam, qui tam praeclara, tam Vtilia effecit, perinstringamus, se potius Propter ingenii humani, indolem,

702쪽

ridolem, quod nihil consummatae&persectae irtutis producere potest, excusemus. in pu utis posthumis Loco I reperitur quoque raptum quoddam huius inscriptionis: repuerI de remarques touctant la conduite de reserit, dans la recberche de la verite. g. XXII. Ex quo CARTE fra sectatores, ac

praecipue AUCTOR artis cogitandi ac I o. LOCKIus, qui CARTEs IvM haud secutus est , disciplinae logicae emendandae atque Ornandae operam dederunt, magnus omnino illorum erouentus extitit, qui compendia logicarum 1cripserunt, ea, quae ab illis bene erant

tradita, retinueruut, nouis auxerunt accessionibus ac diuersis proposuerunt modis. minus nobis est propositum, omnes huiusmodi scriptores recensere; sed tantum partim principes eorum, partim recentissimos commemorare. atqui huc pertinentCΗHRISTI AN Vs WEIs IVS, qui praeter monimenta artis oratoriae, libros quoque Philosophiae composuit & in illis varia scripta logica, cuiusmodi sunt dissertationes de curiosis logicis, Zitiau. MDCLXXVIII. item de logica nobilium s politicorum, ibid. MDCLXXXVII. nec non doctrina Iogica, Zitiau. MDCLXXXI. 8. Lipsiae MDCXCR& ΜDCXCIX. nucleus logicae MDCXCI. ac curione fragen uber die logie, Lipsie MDCXCVI. & ΜDCC. 8. equidem libri hi

tantae dignitatis non sunt, ut inde solida ac vera praecepta de sensu veri & falsi consequendo possint hauriri; per rationem au

703쪽

s 6 DE PROGRESSU AC FATIS LOGICAE.

doctrinas Peripateticas perspicue ac distincte poterat tradere , composuit, laudem quandam merito illis adtribuere debemus.

arte cogitandi multa aduersus WEISIVM disputauit. sΑΜvEL GROS SER, cui duplicem logicam debemus: altera latine 1cripta hanc inscriptionem prae se habet: Pharus intePectus siue logica Hectiva methodo neo- veterum praeceptis anae rationis inuisano congrua

ad captum iuuentutis scholasticae digesta, Liplaete ann.ΜDCXCVII. quaeue MDCCIII. MDCCX. MDCCXIIII. noua facie prodiit. altera teutonico sermone composita est, quamve auctor ita inscripsit: grandiacheaminei uv etur logica vor adlicte oder anheiunge laute, die sich Uressandes oder hunfligen profession Vegen nichi in alge tieranni-ge subtilitaten secten hilanen, in deuilichen fragen unae richilam antetvorten vorgetra-gen, Gorlic. MDCCIIII. 8. & MDCCXXI. Praeter haec monimenta etiam huc referri potest ipsius introductio ad eruditionem δε-lidam, leutonice scripta, quippe qua per modum dialogi praecepta omnis philosophicae doctrinae aveoque etiam logicae eX-

nibet. I . C L E R I C V s, Vir magni nominis, cui litterae philosophicae multum omnino debent. primum scripsi i logicam,ontologiam &pneu natologiam, quae editae sunt MDCXCII. Amstelae lami, & logicam consecrauit RG-BERTO BOYLEo, quamuis hic fato functus fuerit, antequam exemplum hoc ad

ipsum

704쪽

DE PROGRESSU AC FATIs LOGICAE. 67s

ipsum perserretur; cetera autem duo opera , Ontologram quippe & pneumatologiam x O. L o C R. cui posthac tria haec inscripsit anno MDCXCVII. quum iterum ederentur. atqui hac secunda editione adiecit THOMAE STAN LEII histortans philosophiae orientalis, quam anno Μ D C X C. exanglica lingua translatam seorsim ediderat notisque atque indice philologico auxerat. anno MDCXCV. edendam quoque seorsim curauitsthmicam, quae duabus sequentibus editionibus partem tertiam & quartam ope rum philosophicorum absoluit, quorum quarta Batava, quae prodiit anno MUCCX. omnium est optima & quod ad res ipsius adtinet, amplistima. nam quamuis Dpera

haec philosophica anno MDCCX. Lipsiae

ornata praefatione, qua de vita & 1criptis

c LEnici disseritur, cura GOTT L. FRID.

IENI CHEN in lucem sint edita; paullo post tamen, anno quippe MDCCXI. prodiit opusculum de vita & operibus Io. CLERICI, ipsius operibus philosophicis subii-

Ciendum, quo multo Curatius & copiosius fata ac merita celeberrimi viri huius recen sentur, quam Draefatione, quae editioni Lipsiensi praemisia est, quae Omnia eo nomine obseruamus, ut inde notitia de variis editionibus logicie huius possit hauriri. quod

autem ad logicam ipsam pertinet, ipsius elegans praefatio disserit de origine, natura, buta diuisone logices; ac ipsum opus continet quatuor partes, quarum prima de ideis; δε- cunda de iudiciis; tertia de methodo ac quarto de argumentatione agiti quod vis Uu a fuerit

705쪽

6 6 n E PROGRESSU AC FATIS LOGICAE.

fuerit aliena opera in hoc logicae opere conscribendo, ipse aperte laterur, praesertim dedicatione ad Loc Riv M i lemultum debere, grata agnoscit mente, quando di- Cit : quum maxime inui tua mihi cripta fue

rint haec scribenti, st facem in obscurissimis quaestionibus sepe pratulerint; Dieri in li

mine huius opelgae, per quem profecissem ingenui , ut lige ait, pudoris use duxi. molienti mihi opuscula, quibus surimae iuuentuti ad philosophiae cognitionem viasterneretur, nihil

commodius ac felicius accidere potuit aurei tui operis lectione: unde innumeras in rem meam eximias obseeruationes derivare pote- α ram. multa itaque hic videbis, quae tibi δε- herisenties s nos ultro profitemur. ac Praefatione ad lectorem dicit: ne in ingenuitatem peccemus ingratiue animi peccatum a mittamus , eximio libro anglice scripto, cui Atentamen de intellectu modestissimus, idem que acutissimus siriptor IO. Loc ΚIVS tituta ecit, plurima nos debere profitebimur.

quapropter non Videmus, cur P. BVFFIER, . minus honorisice sentiat de logica C L E- Ric I atque affirmet, quod omnia hauserit EX LOCRIo eiusque praecepta tradiderit breuiora. nam quamuis negari haud pos-st, quod CLERICVS multu LOC Κ Ο,ΠΟnnulla quoque AUCTORI artis cogitandi &MALEBRANCHIO debeat; ubique tamen

partes philosophi, qui sectatur philosophiam eclecticam, expleuit, siue auctores, qui ipsi fuerunt adiumento; sive res ipsas; sue scribendi modum respiciamus. inge-

706쪽

DE PROGREssu AC PATII LOGICAE. 67

nue professus est, quod multa ex aliorum scriptis deriuauerit; multaque momenta, ab aliis aut silentio transmissa; aut leuiore pertractata industria diligenter est persccutus, Ut patet eX doctrina de methodo disputandi Socratica item distertatione elegantis sima addita de argumento theologico ab invia

dia ducis. quid Θ quod tale obseruauit scribendi genus, quod perspicuum est, quam

in rem bene CHRISTIANUS THOMA-

si v s dicit: Clericus Lochii doctrinas uti. 5bsimas ex specimine eius de intesiectu multo clarius proponit, quam ipse celeberrimus auctori recte enim C L E R i C V s Censet, quod elegans ac perspicua scribendi forma magnum decus afferat philosopho, sui etiam, vi scriptor vitae ipsius y testatur,s qtiri noui didicit ab aliis, continuo emendauit, quae plus, quam oportebat, dicta videbantur, ves

a inde auxit; s quid minus recte expressum

fuerat, id melius exprimere conatus es. qua

in reperspicuitatem potismum Uectauit,nec siti elegantiam captauit, ns quia veterum

latinorum consans ac certa dictio Rholasti incerta ac varia proxime praeteritorum seculorum multo clarior es. ceteroqui voces omnes s loquutiones inu consecratas adhibuit nec mutandas censuit, cum nulti aliaeaque perspicuae in antiquiore lingua latinae sent. obseruari quoque decet, quod cLERI Cus editioni tertiae ac quartae praemiserit praefationem, qua quorumdam opinionem, qui volebant mathematicas disciplinas logicae loco elie oportere nec logica ulla

707쪽

6 8 DE PROGREssu Ae FATIS LOGICAE. Opus esse, confutauit. SEBASTIANV s

ED ZARDus edidit examen logicae D. Clorici, Hamburg. MDCXCIX, quod autem non magni ponderis est. CHRISTIANUS THOMAs Ius, vir illustris ac de philosophia maxime meritus, qui etiam hanc disciplinam purgauit, auXit atque Ornauit. edidit enim introductionem ad philosophiam aulicam ea lineas primas liabri de prudentia cogitandi s ratiocinandi, ubi ostenditur media inter praeiudicia Cartesianoriun re ineptiasPeripateticorim verit

tem inueniendi ,LipsiaeMDCLXXXVIII.& Hal.MDCCII. 8. complectitur opus XVI. capita, quorum I) de philosophorum sectis; a) de pnilosophia in genere, 3 de homineti humanae mentis essentia; 4) de prudentia cogitandi & rario cinandi, s) de veritate&eius criteriis, 6) de praeiudiciis veritatis inquisitionem impedientibus eorumque extirpatione& primis cognoscendi principiis; γ) de obiecto ratiocinationis, 3) de modis ratiocinandi, 9 de mediis ratiocinandi, Io) de methodo & ordine ratiocinandi , II) de prudentia meditandi, Ia) de prudentia cogitata proponendi I 3) de prudentia aliorum mentem intelligendi, i ) de prudentia iudicandi, Is) de prudentia con- tradicendi, 16) de paedantismo disteritur

extremo addita est V LRICI HVBERI ele

gans oratio de paedantismo. multa propo-1uit THOMAsius, quae historiam philosophiae ac speciatim logicae illustrant, atque nugas scnolasticorum & errores Cartesii eiusque sectatorum reiecit & consutauit.

quibus

708쪽

quibus de causiis haud mirum, quod pro ratione aetatis illius, quum libertas cogitandi magnis tenebris adhuc esset oppressa, multorum Odium atque inuidiam sibi contraxerit, praesertim quoniam aduersus philosophiam christianam, quae tum Lipsae a quibusdam magni habebatur, quoque disputauit. duo fuerunt, qui aduer1us adcusationes THOMAs II dignitatem philosophiae Cartesii tueri voluerunt, quorum al

qui edidit: D. CDubergii operimen logicae Cartesianae, μι modum philosophandi, ubi

certa Cartesanorum veritates inueniendi via ostenditur, es in quibusdam noua introductionis in philosiophiam aulicam veritas examinatur , MDCLXXXVIII. alter vero est REALIs de VIENNA, sive GABRIELWAGNER, qui protulit in lucem: discursum'dubia in Chr. Thomasti introd. ad philosophiam aulicam, in quibus de natura sconsiturione philosophiae disseritur, de ratione diorum iudicatur s in quo consi at vera sapientia, ostenditur, Ratish.ΜDCXCI.8. de priori disserit Tuo M Asius praefatione introsictionis ad philosophiam rationalem; posterior autem, cuius ingenium Verioris philosophiae ac logicae haud capax & animus ab omni modestia remotus, nulla responsione dignus merito habetur. anno

MDCCX. haec introductio ad philosophiam

aulicam germanice prodiit, quanquam Ue sto haec nec elegans est nec satis accurata.

709쪽

gitandi varia quoque aduersus hanc introductionem dixit. praeter istam edidit THOMAs Ivs EisDiiung zuder vernu NI re, item AustibuV der vernusHebre,

Hal. ΜDCXCI. ΜDCXCIX. ΜDCCV. MDCCXI. 8. qui libri latine quoque sub

inscriptione: introductio ad logicam,praxis Iogices, Hal. ΜDCXCIV. prodierunt. a qui haec logica plane aliena est a nugis scholasticis, veriorem ostendit viam perueniendi ad sensum veri & falsi satisque declarat,qnod illustris Tuo ΜAsIVs multam DPe ram dederit meditandi studiis, nullius philosophi, ne ipsius celeberrimi patris auctoritate occupatus. quod si rationem tem- Poris illius accurate cogitemus animo, at que e pendamus, quae philosoρhiae facies, quae illius fortuna fuerit in natione nostra

germana, non possumus, quin THOMASI Olammas habeamus gratias ac merita hac in re Veneremur, quod primus fortiter philosophiae Aristotelicae ac Cartesianae earumque progressui obuiam tuerit, ac primus viam demonstrauerit, ex philosophica se vitute evergendi sibique restituendi veram atque antiquam libertatem cogitandi. PETRVs POIRET, qui edidit veram metho-aeum inueniendi verum, diuisam in tres Pa tes. prima exhibet sex methodi ad veritatem leges, quarum sit prima, ad veritatem. Aetegendam ordinem seruandum esse; secunda , mentem sinceram esse debere ; tertia,

quemIibet debere inripere assisse ipse;

quarta agnoscendam esse unicuique corru-

710쪽

ptionem suam; quinta, sanationem mediis

aptis esse nunc quidem ante omnia quaerendam; 1exta, mentem ad incolumitatem reciapiendam , agnita s deplorata aegritudine, impotentiaque sius, abstinere debere aequiescere ab actibus inteffectus sui, quem Qerat Deo passuum ,solo desiderio sanitatis a Deo impetrandae agentem, nec non firmiter decernentem se in posterum, si resiluta fuerit, non recturam amplius facultates Das ad placitum proprium; sed ad voluntatem entis suismi iuxta ordinem N proportionem, quae debeat esse aeterna inter s caduca, spiritualiamcorporea, interna ct superficiaria,

necessaria s accessoria, realia D umbrati tia, diuina Dei placita s pessima proprii amoris se proscopo statuentis cupita. Pars

fecunda exhibet varias quaestiones & dissicultates de intellectus impotentia, quiete, passivitate, de Dei in illo actione & lumine, deque eius statu diuiniori & medio ad illum proXimo; pars tertia ostendit, ob neglectum saperiorum regularum Cartesium eum suis in multa incidule errata. haec methodus inueniendi verum priemisia est Po1M ET I libris de eruditione triplici, qui auctiores prodierunt Amstelaed. MDCCVII. . PO IRET est philosophus mysticus, qui trinitatis clarissimam imaginem in mente humana quaerit atque existimat, quod nul la alia sit via ad sapientiam, quam diuina illuminatio. nec negari potesso, quod ipse complexus doctrinarum PDIRET optime inter se cohaereat, ita ut positis ipsus principiis, omnia inde veluti conclusiones recte