Io. Georgii Walchii ... Parerga academica ex historiarum atque antiquitatum monimentis collecta

791쪽

se da opinio est, quod mens producat ideas, ex quo instrumenta sensionis per obiecta fuerint commota. tertia est ANTONII AR-N A L D I , qui putat, quod ideae & perceptiones idearum disserant tantum relationibus.&idea pro Prie ad obiectum reseratur, quod mens consideret; perceptio vero ad mentem ipsam, quae percipiat, Vt adeo duplex illa relatio ad unam mentis modificationem pertineat.

quartam Commemorat ΜALEBRANCHE, R

quod ideae a deo nobiscum productae, vel demum producantur, qui &ipse singularem haude re fouet sententiam. etenim persuasit sibi,

mentem nostram immediate coniunctam esse cum deo, quumve in illo omnium rerum proprietates contineantur, inde essecit conclusionem; nos omnium rerum ideas in deo eius-rque substantia contemplari. quam sententiam fuse eXponit ac putat, quod talis idearum origo menti diuinae maxime sit consentanea, quodue generalem rerum a deo productarum teneamus cognitionem, antequam ista, quae aspectu sentiantur, cognoscamus, quae

idea abstracta ex idea extensionis intellectu tantum percipiendae in deo oriri possit. quae opinio non solum omni destituta est fundamento, sed dc facile viam ad errores non leuioris momenti parare potest, illique ingenio est propria, quod ad adflatus diuinos fingendos sibi procliue est. quapropter non defuerunt,

qui M ALEBR ANCHI v M sunt adgressi ac VO- ci carunt in disceptationem, ex quibus praecipue

792쪽

que aduersus ipsum disputauit. princeps enim;psi erat propositum, MALEBRANCHII dOctrinam de natura s gratia euertere, quae quum & hac lententia de id eis niteretur, istam Confutare necesse habebat. quam ob rem edidit opus des vroes s des uises ideo contrece, qUenysigne rauleur de Ia recbercte de laverite, a Cologue MDCLXXXIII. quo accusauit MALEBRANCHIVM salsarum Opinionum & contradictionum atque obseruauit, admittendas esse in deo ideas particulares, si quis

statuat, nos in deo res cum materia coniunctas Cognoscere. Contra quas adcusiationes caus iam suam defendit MALEBRANCHIUS,ac

scripsit librum huius inscriptionis: reno sede Pauleur de la recherche dela verite oulture de'. Arnaud des vrayes s de fauiles Hebs, Ro,terodami MDCLXXXIIII. quo ARNALDrsententiam, quam de modo cognoscendi seri inuitur, eXaminat, & perceptiones animae norae omnino ab ideis res materiae repraesentantibus distinctas esse ostendit, repetitis sere illis argumentis, quae libro de ἰnquirenda veritate fuerant expotita. sed quamuis consultius fui set,s controuersiam hanc composuissent; iterum tamen in certamen descenderunt. nam

que anno MDCLXXXIIII. Coloniae prodiit

Eehense de j. Arnauld matre la response oaliure des vrves s salses idees, quo libro continetur epistola quaeuam ad amicos, qua Μalebranchio multa momenta Arnaldus obiicit, inprimis ipsus parte quinta responsionem eius eXaminat accuratius & XXIIII. exemplis probat, Malebranchium difficultates haud remouere posse. contra quas easque nouas ad

793쪽

cusationes in lucem prodierunt trois lettres de Pauleur de la recherche de la verite, touctantia defens de j. Arnauld, Roterodami MDCLXXXV. quarum prima auctor adUemsiis Arnaldum probare contendit, in deo fommalem quamdam extensionem haud quaquam ponere, nec deum adeo facere corporeum; s eunda vero & tertia controversiam hanc de ideis haud attingit ac quaedam tantum ultima

de origine certaminis nutus commemorat. δPraeter ARNALDVM, cogitationes hasce de origine idearum, quibus MALEBRANCHIVS sese tradiderat, reiecerunt PETRUS POIRET,

GEORGIUS P R I T I v s aliique. in tanta sententiarum discrepantia de idearum origine IO. CLERICus si ignorantiam suam profiteri ingenue, consultum esse censet, quando dicit: nos hoc in negotio re naturam inter ea numerare, ad quorum cognitionem aut omnino peruenire non licet, aut adhuc saltem non licuit, tutius censemus. neque hoc mirum videatur, quando ne mentis quidem ipsius natura nobis nota es, qua ignorata, numquam Omnes eius operationes satis plene noscemus. id quidem satis spertum est, quod omnes idear oriantur a sensione, recteque doceant Peripatetici, nihil esse in intellectu, quod non prius fuerit in sensu, id ruod ANDREAs R V D i G E R 7 ex instituto emonstrauit; modum autem, quo ista origo

aeriamur a sensione.

- . fiat,

794쪽

DE PROGRESSU AC FATIS LOGICAE. 7sssat, haud facultas nobis est cognoscendi. tandem recentiores philosophi doctrinam deaffociatione idearum siue imaginum accuratius exposuerunt, eqquibus Io. LOCRI Vs 3 prsemus istam tradidit atque obseruauit,hanc connexionem fieri vel arbitrio studioque hominum, vel casu; quem secutus & momentum hoc adhuc uberius illustrauit IO. FRANC

g. XXI. Veritas, cuius cognitionem propo sitam sibi habet logica, est vel certa vel probabilis, quae utraque duplici ratione cognoscitur modo inueniendo, modo diiudicando verum& falsum, ad quem duplicem modum necesi ria sunt principia S criteria his veritatis 1 P ciebus propria. veritatis igitur ce princi, pium etiam criterium proXimum constituunt Eefinitio & diitim, ex quibus formantur P . positiones siue axiomata & ex his conclusionen quod ad doctrinam de definitione adtinet, PLATO dialectici munus esse censebat, Vt re cte res diuideret & definiret, Vide PETRvHGAssENDUM; 3 ac sΤoi Ci idem quoque argumentum de definitione ac diuisione adatingebant, quorum doctrinas tradit THOMAs

definitione quidem disseruit, F etiam species eius diuersas posuit; sed ita , ut neque illius

veram indolem, neque genuinUm V1um, neque modum definitiones accurate struendi demonstrauerit. nec poterat non grauissimum huc logicae momentum lauiore adtingere in-

Bbb a dustria,

795쪽

rs6 DE PROGRESSU AC FATIS LOGICAE.

dustria, quum eiusmodi tantum traderet pri cepta, quae ad iudicium de Vero&falso; minus vero ad inuentionem Veritatis pertinent: confer PETRUM GASSENDUM. δ atqui his

de caussis haud mirum,quod sectatores Aristotelis &scholastici non meliora effecerint, quin etiam studia sua in disputationibus inutilibus, ex quibus genuina ars cogitandi nulla cepit

incrementa, consumserint, ac more suo tradi derint ieiuna. sic multum sese exercuerunt

in quaestionibus: num doctrina de definitione pertineat ad metaphysicam, an logicam p cruaenam res definiantur ξ quaenam sint partes definitionis p num omnis definitio habeat genus

duo modo possint definiri substantia & accientia ξ quaenam sit via compositiva inueniendi definitionem ρ aliisque, quae si perspicue&

accurate expositae suissent, omniaque ad veriatatis sensum accommodata, Vtilitatem quidem

potuistent adferre; sed ab huiusmodi ingeniis quid boni poterat exspectari Z quapropter PEΥnvs RΑΜvι saepius & hanc doctrinam

Peripateticorum perstrinXit, nec non recen

tiores philosophi purgare istam ab omni labri

quam conir erat, eaque, qMae heic necessaria sunt, meliori studio eXPonere adlaborarunt. sic obseruarunt, duplicem esse definitionem,

alteram nominis; alteram Vero rei, in quarum priore eXplananda etiam IO. CHRISTIANusLANGIus 'diligens versatus est; ac tradiderunt, quibus partibus absoluatur definitio, aequaenam res possint definirip multi existimarun i, quod idea limplex carens partibus haud

a addit. titulis aere. P,

796쪽

clefinitione explicari possit, uti praeter alios

' opposuit: qua de caussa, inquit, neque cum recentioribus quibusdam facimus, qui idem ttices minime definiripo se autumant; Peripateticis tamen in eo cautioressunt; quod hi ideas simplices cum rebus simplicibus confundere via entur ; rectissime autem ac solide ANDREAsRV DIGER omnia, quae heic obseruare decet, Breuiter comprehendit, quando dicit: omnia, quae nec infra eruditionem siunt, nec Jpra ean-Hem, de tripossunt: supra eruditionem Funeres infinitae, infra eandem res sensuales s uuia gares. adhaec varias definitionis conditiones Proponunt, ut sit prima, propria, adaequata, Clara, Vide AUCTOREM artis cogitandi, εID. CLERICUM, I IO. FRIDEM ANNUM SCHNEIDERUM 3 multa autem maxime necessaria atque inutilia non solum reliquerunt intacta; sed & ea, quae deberent proponi distincte, perturbarunt. sic germanum definitionum usum minus significarunt, & omnino Io. LOCRIUS ' a Veritate aberrauit, quum definitionis munus in eo posuerit, ut res incognitas ante sensui, iam per sensum cognoscamus, siquidem ideo res debemus definire, ut inde capiamus principia, & ex his efficiamus conclusiones. nec ea industria ac fide,

797쪽

qua decet, viam ad definiendi artem ostenderunt, ac fatis habuerunt, praecipere de indole ac quibusdam proprietatibus definitionis. quae omnia quam impersecta esse, quum obseruauerit ANDREAS RUDI G ER, 3 hanc quoque doctri nam emendare, ornare, perpΟ-lire, nouisque accessionibus non leuioris incrementi augere instituit ac genuina definitionis fundamenta, id est ideas claras, distinctas atque essentiales rite indicauit; definitionem, realem bene diuisit in logicam & caussalem; &caussalem iterum in physicam, & moralem, &adhuc quinque regulis actionem definiendi

commonstrauit.

g. XXII. Ad historiam doctrinae de ditiisio

ne inprimis pertinet illa controuersia: num possit certuου partium numerus consitui, quem semper in rivisti ne sequi debeamuwt Cuius OC-casionem dedit illorum sententia, qui omnia in duo membra diuidenda esse censuerunt hacque ratione dichotomiam commendarunt, id quod prae aliis P E T R V S RAMus eiusque se ctatores fecerunt. quae opinio aliis inepta

videbatur, qui iudicarunt, quod legitima divisio certo partium numero haud adstringi possit, sed rei, quae in species & partes debeat diuidi, naturam sequatur, Ut pro ista tot partes totque species sint constituendae, quot ipsa rei

a instit. erudit. p. is de sensa veri is fas tib I ev. s.

798쪽

mo ri ideo laudari, ac si diuisio non possit secunctum naturam fieri per plura membra; sed quod in dichotomia fecundum quoque ipsam maturam sit omnium perfectissima diuidendi

Tatio, nec ulla detur diuisio, quae distinctionem & oppositione in membrorum clariorem& firmiorem possit praestare: confer DAVID

nulli delectati sunt triebotomia, qua diuisio in tria membra instituitur, quo pertinet praecia

chotomia, cuius specimen dedit E RHARous WEI GELIV s. s nec de variis ipsius diuisionis speciebus philosophis una eademque fuit sententia, quae diuersitas praecipue ex eo nata est, quod diuersa totius diuidendi posuerunt genera. PER PATETICI aliam diuisionem esse nominum: aliam rerum tradunt, & posteriorem iterum in primariam & secundariam diuidunt& varia primariae genera constituunt pro diuersis totius speciebus, id quod sit vel totum integrale, vel essentiale, vel uniuersale,

confer i ACOBVΜ THOΜAsIVM, A FRID. BECHM ANNUM, ' CHRIs TOPHORUM s CHE BLERUM 3& alios. cui doctrinaremendandae recentiores operam dederunt.

AvCTOR artis cogitandi ' dicit, duplex esse totum; aliud integrale, cuius diuisionem adpellat partitionem; aliud vero uniuersale, cuius diuisonis quatuor genera ponit, quando

genus

799쪽

genus diuiditur per species; per differentias; terminus communis per accidentia opposita, quorum sit capax; vel secundum subiectorum aut temporis diuerstatem; item quando accidens uiuidatur in varia subiecta, quae diuisonis ratio a GOTTLIEB. GER H. TITIO dicitur incongrua. STEPHANUS CHAVVI-Nus 3 putat, diuisionem ipsam diuidi posse ex parte hominis diuidentis; ex parte thematis, quod diuidatur, & ex parte modi, quo homo ille thema id ipsum diuidat; sic quoque

visiones &sub diuisones diuisonis constituit. at vero plerique scriptorum logicorum Verum di genuinum diuisionis finem haud considerarunt, qui respicere debet, ut inde deducamus Conclusiones, hinc quoque haud firmum diuidendi fundamentum posuerunt. nam aliud

est: quando diuisio fit consentanea rationi sad sensum veri solsi utilis; aliud verorquaudo possim in diuidere δ quod discrimen

quum haud obseruauerint, mirum non est, quod tam multas apud philosophos deprehendamus diuisiones, quae sunt nullius m menti, nullius utilitatis. g. XXIII. Conuertamus nos ad doctrinam de variis ratiocinandi modis, cuius historiam tradamus breuiter. non disserimus de naturali facultate ratiocinationes efficiendi, quippe quae omnibus inest hominibus; sed de arte conclusones ex ante positis propositionibus

deducendi, de qua praeceperunt philosophiae magistri, quippe quam ab antiqua aetate longe

800쪽

repetere possumus, quamuis siepius per pravos hominum adfectus ad fallacias struendas: minus vero ad veritatis incrementa fuerit adhibita. in schola Eleatica ZENo tradidit a tem consequutionum deducendarum ex quadam posita propositione, Ut ostendit PETnvs GAssENDVs; & Megarica EUCLIDE smethodum, uti dicitur, Θpotheticam introitu

xit. scilicet LAERTIVS commemorat, quod aliorum demonstrationes ου κατα ληα- ματα, α2α κατ' ἐπιφοραν, id est per absurdas conclusiones, quas ex aliorum sententiis colia legit, confutauerit. quam rationem argumentationis Io. FRIDEM ANNUS SCHNEIDEnvs 3 ita eXplicat: est nimirum methodus opothetica modus quidam argu' tandi, quo ii sit tam aduersarii opothesin conclusionibus continuis impugnare solemus eo usque, dum aYkrda inde nascatur conclusis , G qua retrogrediendo ad ipsam opothesu dicimus: aequi absurda es vltima concluso, ergo absurda es penultima, ergo antepenultima Disporro, ereo tandem absurda est ipsa aduersarii Θpothesis.

ad haec EvCLIDES argumentum ductum a comparatione censebat esse minus firmum, si

ve id a similitudine, siue dissimilitudine sumetaretur. succestar Euclidis EUBULI DE s multa fallaciarum genera, superioribus iam a nobis exposita protulit,iisque Vt Vera argumentationum doctrina corrumperetur, effecit. nec non de PLATONE Obseruauimus, quod inprimis commendauerit iΠ ductionem, argumentationis speciem, & eXistimauit, quod se