장음표시 사용
281쪽
248 IVR. NAT. ET GENT. LIB. I. CAP. XII.
DE IURIBUS ET OFFICIIS, QUAE EX DOMINIO ORIUNTUR. g. CCCVI.
effectus vero dum excludimus rei usu ipsi, nobis solis ea utendi ius esse,contendimus. Inde I primum oritur dominii essectum, LiBERA de re 1ua Di SPOSiTio, id est, rem quibuslibet usibus adhibendi, immo et abutendi, suoque lubitualicnandi facultas. Deinde, cuius rei usu alios
excludere possumus,illam eo animo detinemus, adeoque a) inter eflecta dominii est etiam pos SESSio. Denique et tunc alios rei nostrae usu excludimus, quando ab alio possessam repetimus. Rem vero suam, ab alio possessam, repetere quum idem sit, ac vi NDi CARE : consequens
est, 3 ut inter nobilissimos dominii enectus
etiam sit ius rem a quocumque Vi NDICANDI. '
γ' omnia haec dominii effecta agnoscit ius Romanum. Quod enim Caius I. a. D. si a par. quis fuan. scribit, iniquum esse . ingenuis hominibus non esse liberam rerum Harum alienationem, id ad UBERAM DispoissiTiDNEM pertinet. Ita et ex iure possIDENni, soli domino competente, colligit Paullus i. g. q. s. D. dea u. vel amissi possiei plures eamdem rem in solidum pusidere nou pose, et contra naturam esse, ut quum ego aliquid teneam, tu quoque id tenere via dearis e quin non magis eamdem pobsessionem apud duos esse posse, quam ut tu sare videaris in eo loco, in quo ego so, vel, in quo ego sedeo, tu sedere videa=is. De REt viNDlCATlONE, quippe praecipua, quae ex dominio nascitur, actione omnia nota ac
282쪽
CAP. XII. DE IURIBUS ET OFFICIIS cet. 249 peruuIgata sunt. Hine inter θἱαία παρrδοξα est, quod dominus tigni, illud tamen iunmim vindicare non possit. I. u. Ins. de rer. divis.
Quum ergo is, cui LIBERA rerum suarum Hlae Dispost Tio est, gaudeat facultate, illas quibus- domino
cumque usibus adhibendi: sq. CCCVI, I. consequens est, ut et ex ipsa earum iub
stantia, et s) ex accessionibus atque incremen- ex totis, quatenus illa domino adquiruntur, g. utilita-CCL. seqv. omnem utilitatem capere, ac 'mPς proinde ο) et fructus suos facere, et vel conia sic ' sumere eoSdem, vel Communicare cum aliis, vel quocumque titulo in quoscumque tranS-
ferre possit. Quin quum 1 aepe ingenii sollertia et diligentiore cultura amplificari possint fructus, ct annui prouentus: nihil imp
dit dominum, quo minus rei faciem immutare, eamque hoc modo utiliorem reddere posisit, ') dum ne alteri hoc iplo ius suum interuertat. Soli domino hanc facultatem competere,argumento esse potest ius vlafructuarii, usuarii, commoda tarii, conductoris, quod quia in re non propria, sed aliena sele exserit, hanc facultatem rem pro Iubitu mutandi ambitu suo non complectitur, quan tumuis nemo horum sit, quin iure gaudeat, fructus percipiendi. Communis ergo domino cum aliis potest esse facultas fructus percipiendi, at facultas rei, e. g. fundi, faciem immutandi soli do mino propria est, nec eam sibi vindicare potestvsufructuarius, commodatarius vel conductor, nisi permittente domino.
283쪽
Itemque Quumque et abutendi facultas sit domino, g . CCLVI, r. id est, rem utendo consumen- vhhhz Vel rem et fructum disperdendi: Donat. ad
et eoe. Terent. Andr. prolog. υ. F. Consequens est, 8 ut rumpen- et destruere dominio liceat rem, dominio suo
di subiectam, et ς eamdem corrumpere, modoro id non fiat eo consilio, ut alius inde detrimentum capiat. ') Quamuis enim talis rerum nostrarum, quae aliis prodesse pollent, corruptio amori humanitatis repugnet, et ius alterius imperfectum laedat: I. CCXVII, Ir. non tamen ideo iustitiam expletricem violat, qui, iure suo usus, rebus suis abutitur, easue, nulla urgente necessitate, corrumpit.
Si quis enim eo consilio rem suam eorrumpit, Ut alter inde detrimentum capiat: id facit animo alis terum laedendi, ac sequuto euentu alterum reipsi laedit. Quum vero primum et absolutum iuris naturalis praeceptum violet, qui altorum laedit rs . CLXXVIII, p. consequens est, ut et contra ius naturae agat, qui res suas corrumpit, ut alter inde detrimentum capiat. Et huc pertinet facinus domini, flores horti sui veneno inficientis, ut viocini apes inde perirent. Quinctil. Declam. XIII.
g. CCCVIIII. Nee non Quia denique libera illa disponendi facul-
eamdem tas, quam domino Competere diximus, ius
Hienam etiam alienandi complectitur: g. CCCVI, 1. ' facile intelligitur, 11 dominum et dominio suo sese abdicare, et Ia illud tum in suturum, tum 13 in praesens, sub quacumque conditione in alium transferre, et quiduis alteri commodi concedere, quin et I ius qualecumque
284쪽
que alii in re sua concedere, ac proinde Is)dominium utile, usumfructum, hypothecam, Pignus, suo arbitrio Constituere alteri posse, dummodo 16 ei id agenti nec lex, nec pactio , nec alia firmior dispositio obstet.
Quandoquidem porro et possessio inter eL posse secta dominii est: q. CCCVI, a.) facile patet, sivn x7 dominum et adprehendere rei suae possessionem, et I 8 eam aduersuS quemcunque dendi et veri, ideoque I9 et vim vi repellere posse. retinemeto Nihil quoque intercile, siue quis ipse per se, siue per alium possideat: immo et i semel adquisitam possessionem procul dubio et loto animo ab absente retineri tantisper, dum aliusCam nondum adprehendit. II Possessio enim est detentio rei, cuius usu alios exin eludere statuimus. q. CCXXXI. Quamdiu ergo alios excludere rei usu statuimus, tam diu rem nondum pro derelicta habuimus. ig. CCXXXXl.
Ergo res huiusmodi non est nullius, nec adeo nulli ius competit eam occupandi. In qua re ver nulli ius occupandi est, eius ego possessionem Pro cul dubio et absens solo animo retineo.
Denique quum et ius VsNDlCANDI inter es ius dent. sectus dominii sit: 3. CCCVI, 3. fieri non que vi potest, zo quin hoc iure nostro uti possimus dicandi. aduersus quemcumque rei nostrae possessorem, nec, 23 quod ad rei restitutionem attinet, quidquam intersit, bona fide, an mala, ille rem nostram detineat, itemque a ) notus ille nobis, an ignotus sit, quia ab eo non ob iactum ali-' quod '
285쪽
fructus sibi vinis dicerdominus 3IUR. NAT. ET GENT. LIB. L
quod rem reposcimus, sed rem, in quam nobis
ius est,repetimus. Praeterea quum as rem suam vindicare et repetere, non sit eam de nouo redimere: facile patet, dominum, rem tuam vindicantem,non elle ad restituendum pretium obstrictum, quamuis 26 aequitas non patiatur, ut ille cum alterius damno fiat locupletior, g. CCLVII.) et impensas 14ecessarias ac utiles, a polliellore in rem erogatas, restituere detre
I Quo procul dubio pertinent etiam impensae, sine
quibus ne ipse quidem dominus rem 1 uam a rapto ribus recuperaturus fuisset, maxime si eo animorem redemit possessor, ut eam domino restituerer. Pufend. Iur. vat. et gent. IIII, 32, /I. ad quem locum elegans exemplum ex Famiani Stradae D esci. I. de best. Beli. Lib. VII. ad ann. MDLXXII. attulit Hertius. Quum enim Antuerpientes merca tores merces pretiosissimas plusquam centum millium, ab Hispano milite in urbe Machi iniensi direptas . exsoluto XX. millium pretio, redemissent: domini illas, reddita ea summa, receperunt, quippe non minore dispendio res suas recuperaturi, si vel maxime iure experiri Voluissent.
Quum vero is, cuius res ipsa in dominio est, etiam, accessiones et fructus omnes inde rede
untes, iure sibi vindicare possit: g. CCCVII, q. merito quaeritur, an bonae fidei possessor
omnes accessiones, omneSque fructus, ex re aliena perceptos, quin et Omne lucrum, domino, rem suam vindicanti, restituere teneatur ξ Nos paucis rem ita concipimus. Qui hona fide iustoque titulo rem pollidet, quamdiu de vero domino non constat, facultate gaudet,
286쪽
CAP. XII. DE IURIBUS ET OFFICIIS cet. 2s 3
gaudet, omnes rei, a se possessae, usu excluden
di. Qui vero hoc iure gaudet, 27 eum loco domini elle, f. CCXXX l. ac proinde et 8
iisdem iuribus, ac ipsum dominum, frui, nemo dubitauerit. At quia tamen non est verus dominus, qui rem alienam bona fide possidet, 29 nulla sane ratio est, cur cum veri domini clamno velit fieri locupletior, quemadmodum 3 o) nulla ratio est, cur dominus fructus non exstantes, quos cura industriaque sua non produxit, sibi vindicare velit. '
Aecessio enim naturalis, cuius de domInio non conis star, pro re nullius habetur. q. CCXXXXI.ὶ adeoque cedit occupanti . . um ergra fructus occupauerit bonae fidei possessor, qui eos, omni adhibita. cura et cultura produxit: liuic cur illi eripiendi sint, nulla est ratio Et hinc non absurde ius Iustinianeum ait: naturali ratione placuisse, fructin,
quos pERCEPιT, bonae sdei posses. is esse pio culturaet ιura. g. ets. IV. de rem . dinu. Nec alia ratio est fructuum ciuilium Quia emin itidem, dum periscepti sunt de vero eorum domino non constitit, et dominus interea rei, ex qua prouenerunt, nullam curam habuit: ii quoque ad bonae fidei possessorem inerito pertinent, quanidiu verus dominus non 1uperuetuit.
Quum ergo neuter debeat cum alterius damno fieri locupletior: s. CCCXII, 2o. seqv.)consequens est, 3 i) ut domino, vindicantirem suam, etiam restituendae sint accessiones, quippe quarum de domino iam constat, adeoque 3 a) etiam fructus exstantes, et penden
tes, recte petat dominus, 33 deductis tamen prius impensis, in illos faciis, quia do
Aeces liones et fructus deben tur doαmino.
287쪽
minus fieret locupletior cum bonae fidei po sessoris damno, si fructus, quorum CVram nullam susceperit, sbi vindicare non dubitaret.
I Concedit id Grotius de iure bessi et pac. II, 8, 23. es II, D, η. sed non nisi de fructibus naturalibus Enimuero quum et industriales sint fundi accessio, et talis quidem, cuius de domino iam satis constat rvix excogitari potest ratio, cur eos sibi vindiearo velit bonae fidei possessor. Impensarum tamen resti tutionem nullo colore detrectare potest dominus, quia alias peteret fructus, quos cura atque induis
stria sua non produxit. g. CCCXII. 3o. Unde Η hraei σιληρον κα άυςηρον ἀνη-rον. dui uis et ociserum hominem, loquutione prouerbiali deis scripserunt, θερι vlα, οπου ἡκ εσπειρε, καὶ συναγον, , οθεν ἡ διισκορπισε, qui metat, ubi non Ieuerit, cogatque, ubi non sta erit. Matib. XXV, M. Luc. XVIIII, ar.
Pereepti Quumque accessio naturalis, cuius de do-
et ς mino non constat, tamquam res nullius occu-bI ,. panti cedat, neque de fructibus ciuilibus aliud AsbhL sit statuendum: s. CCCXII, ' consequens est, 3 ut fructus percepti merito relinquendi sint bonae fidei pollesibri, qui culturam et curam adhibuit, nisi as) iis factus sit locupletior. g. CCCXII, 29.
Sequuntur hoc principium iureconsulti in herediatatis petitione. I. as. ιδ. et q. Is L 3σ. q. q. l. o. q. δ. D. de herer petit. Contra in rei vindicationcifruinis perceptos indistincte addicunt bonae fidei possestari, nec quidquam interesse putant, I u- . pletior iis factus sit, nec ne. I. . q. a. D. M. regunda I. ψ8. pr. D. de adqu. rer. dom. Sed ratio discriminis plane ciuilis est, nec ex recta ratione potest, derivari. In hereditatis enim petitione, tamquam
288쪽
CAP. XII. DE IURIBUS ET OFFICIIS cet. assvniuersali lucticio, pretium succedere dieitur in Io. cum rui, non in iudiciis lingularibus. Ius natu. rate autem laaec procul dubio non distinguit: ae proinde aequissimum est, perceptos fructiis, quiabus quis locupletior factus, indistincte vero domino restitui. Quod et in foro hodie obseruari, imstatur Stryh. VI. bor Diges. VI, ι, ra.
Ex iisdem regulis, quod bonae fidei pos- b. f. sessor pro domino est, nec tamen cum alterius possessot damno fieri debet locupletior, s. CCCXII, 27. vi*ψR'ας ) inserimus, 3 6) eum, si rem bona fide consumserit, non magis domino ad restitutionem li, - .ei obligatum esse, quam , 37 si res apud eum ca, aliena- superierit: Teneri tamen eumdem, 38 si rem ' δ' nullo,vel minore pretio adquisitam, carius ven- h diderit, quia sic cum alterius damno fieret lo- praestos cupletior, si lucrum sibi retinere vellet: contra 39 cessare hanc obligationem, si dominus iam rei suae aestimationem fuerit ab alio consequutus, partim quia tunc honae fidei possessor locupletior quidem factus est, sed non cum domini damno, partim quod dominuS non de lucro captando, sed de damno vitando, certare debet.
Quia denique haec omnia tantum ad bonae Quid fidei possesibrem pertinent: Contra malae fidei malaes- posscisores nec loco domini sunt, nec illo co- α' lore, quod de vero domino sibi non Consti- si tu. . terit, uti possunt, adeoque Omnes rationeS, tene cur aliquid ex re vel fructibus lucrari debeant, tur cessant: facile patet, Ο eos abscisse ad restitutionem non modo rerum exstantium, sed et
289쪽
2 6 . IVR. NAT. ET GENT. LIB. I.
pretii consumtarum et alienatarum, multoque magis 4r ad fructuum omnium, quos Vel per- Ceperunt, vel percipere saltim potuerunt, aestimationem praestandam, esse obligatos, simulque a casum omnem ferre debere.
Quamuis enim casus nemini imputetur regulariter: q. CVI, 27. ea tamen regula non valet, si per agentem steterit . quo minus tale quid eontingeret. ibid. n. 31. quia tunc non casus, sed simul culpa adest. Iam malae fidei possessi r poterat ac debebat rem suam domino restituere idque si fecisset, per eum stetisset, quo minus res apud se periret. Itaque et casum ferre tenetur. Unde recte iure consulti praedonem et furem casum serre debere aiunt, quia semper in mora sint. I. 8. q. /. D. deco dict.furi.
Egismi, Et haec quidem sunt iura, quae ex rerum dominii dominio prono veluti alveo fluunt. Quum inqu*n- vero iuris ciuilis actiones indifferentes s luti cuiusque populi et reipublicae attemperaguntur rare, sq. XVIII, 36. reipublicae autem plerumper leges que expediat, ne quis re sua male Utatur: g. a. simὶς Iust-hi, qui Di vel alieni iur sent, non mirum est, 43J dominium aliquando arctioribus limitibus circumscribi a rectoribus ciuitatum, aC
proinde aliquando liberam dispositionem, aliquando s) ius possessionem adprehendendi, aliquando 46ὶ ius vindicandi dominis vel pla
ne adimi, vel non nisi cum aliqua restrictione Concedi. '
Sic animaduertimus, leges ciuiles liberam rerum douitionem adimere pupillis, furiosis, prodigis, minoribus. Eaedem legatarium, quantumuis dominum, rei legatae possessionem adprehendere non patiuntur, et aduersus eum, uui suo arbitratu
290쪽
CAP. XII. DE IOIBUS ET OFFICIIS cet. 2s illam oecupauit, heredi dant interdimim ovoci
LEGATORvΜ. tot tit. D. quod legat. Denique notum est, eum, cuius tigna alter iunxit, quamuis dominium materiae non amittat, non tamen tiis
gna iuncta posse vindicare per leges XII. Tabu-' larum. g. υ. IV. de rer. diuis. I. I. D. de a u. rem dom. Adeo nullus fere est dominii effectus, quem semper et ubique omnibus saluum et integrum esse patiantur leges civiles, si aliud exigere videatur salus reipublieae . quam sibi supremam legem meis rito statuunt imperantes, iis in rebus, quae ad ius naturae permisiiuum pertinent. Quum enim iurinaturae permissiuo unusquisque recte renunciet r q. XIII, Io. ei etiam renunciare potuit populus, qui in ciuitatem coaluit, eique re ipsa renunci
uit, dum summae potestatis legibus voluntatem suam submisit.
Quumque et domino, tum inter Viuos, tum Aliquam mortis causib, de rebus suis disponere liceat, do per g. CCLXVIII. et tunc tantum ad alterum Pet 't
uansmittatur, quantum is, Qui alienat, trans
mittere voluit: s. CCLXXVIIII, 2. facile
patet, 47 etiam pacto et dispositione prioris domi- domini restringi posse dominii eflectus, ') et norum tunc 48 plura sibi adrogare non posse possessorem, quam a priore domino accepit, nisi 49 is, cuius in fauorem restrictio illa facta est, vi tro iuri suo renunciet, vel so) is plane in rerum natura esse desinat, vel si) ius suum ex
iusta caussa amittat. ) Ita aliquando dispositione prioris domini arctioribus limitibus circumscribitur ius omnem utilitavitem e re sua percipiendi, si alteri in illa ussisse ctus , seruitus , antichresis ' constituitur. g.
CCLXXX l I. seqv. Aliquando libertas disponendi, destruendi, alienandi domino eripitur, si illi tan-R Ium