장음표시 사용
331쪽
298 Io. NAT. ET GENT. LIB. I. do intenditur, modo remittitUr, Uno anno locator, altero conductor, laedatur. I Si enim praedii dominus sibi pro mercede partem
quotam stipuletur: id negotium scicietatis natuis ram induere, ex ipsa secietatis definitione, quam infra dabimus, satis constabit. Ceterum locari nem praedii fruiniosi pro parte quanta fructuum a locationis conductionis natura plane degenerare, vel inde patet . quod quum liaec sit contractus onerosus, in eoque requiratur aequalitas, q.
CCCXXVIIII, 1 3. hic tamen illa vix obtineri posissi. Nam si mihi pro praedii usu in sexennium, in singulos annos stipuler triginta medimnos tritici , totidemque siliginis: fieri potest, ut in huiuganni ubertate, vilescenteque annona, merces sit mediocris , et usui praedii proportionata , insequente anno ob sterilitatem difficultatemque annonae immodica. Et hinc iam antea monuimus, locationem conductionem semper requirere pec niam numeratam. q. CCCL, Io 3.
Teia Quia ergo locatio conductio est contractus locatο- de rei usu vel operis pro Certa mercede prae
ih standis g. CCCLI. consequens est, I 49 .
ut locator conductori debeat rei usum operas-Ue Conuentas praestare, adeoque, Iso si vel illius culpa, vel casu, Contingat, Ut conductor re uti, vel ipse operas promissas praestare non possit, merito etiam pro rata
siet promissa merces, ' immo Is I locator aliquando ad id, quod interest, possit Conueniri, idemque sit dicendum, Isa) si loca-' tor conductorem, nondum finita locatione, Dne iusta causia expellere non dubitant.
332쪽
CAP. XIII. DE RERUM IN DOΜ. CONST. COΜ. 299 Hane aequitatem omnes veteres agnouerunt, velis uti Sesostris,Rex Aegyptiorum, qui, si cui de agro vis fluminis aliquid abrasisset . pensionem pro rata mi nui iubebat. Herodot. Lib. II. p. v. edit. Si b. Nec minus aequitatem ea in reseruabant Romani, teste Polybio Hist. VI, et in his Caesar, teste Suetonio Cap. XX. Attamen intellectu facile est, hie quoque damnum intelligi, non modicum, sed grauius, quum saepe illud maiore commodo et maxime in praediis fructuosis, plerumque unius anni sterilitas ubertare alterius pensetur, et inclinuite sit, lucro quovis frui velle conductorem, damnum vero etiam leuius illum ferre nolle.
Similiter et conductoris est, I 3) merce- temque dem conuentam iusto tempore soluere, Is ) e d Te, quam Usendum accepit, quippe aliena, ct is , et in specie reddenda, boni viri arbitratu uti, xss) damnum sua culpa datum resarcire, nec xs6 rem, nondum finito locatiouis tempore, deserere, nisi iustae caussae, veluti hostium incursio, metus pestis, similesque casus conductori id consilii extorqueant. Quum enima locatore iure exigat, ut res ipsi integra et salua tradatur, ut indemnis praestetur, neque ante tempus expellatur: 'β. CCCLXI, 1so.
seqv. aequissimum est, ut quod ipse sibi vult vel non vult fieri, id et alteri faciat, vel non faciat, g. LXXXVIII, sq. seqv.) maxime quum
et in hoc contractu, tamquam oneroso, merito .
seruanda sit aequalitas. g. CCCXXVIIII, is. s. CCCLXIIII.
Ceterum quum consensu constet hoc nego- Depa
tium. f. CCCXXVu, 6.) facile patet, is 'i lmio huic quoque contra tui adiici posse qualia
333쪽
felse,. Cumque pacta, quae bonis moribus haud retione i, pugnant. ' Is 8 Eum tum pure, tum sub eita. conditione, tum in diem, recte iniri. Quumque Consensus etiam tacitus verus contensus st: merito inde colligimus, Is9 iure optimo
maximo valere etiam RELOCATlONEM TACiTAM,s, elapsis tempore, neuter contractui renuncia-rit: er tunc I6o aequissimum est , ut iisdem legibus et conditionibus facta intelligatur re- locatio, quas uterque contrahentium antea in ipsa locatione probauit.' sine saepe iis legibus Iocantur praedia, ut in negotio isto parum ex natura locationis conducticiis nis supersit. Hinc Iocationes perpetuae. Hinc irregulares, quibus simul dominium et periculum in conductorem deuoluitur, qualem cum Saufeio contractam esse, narrat Alfenus Varus lege et gantissima ρρ. D. lceati, praeclare illustrara a V. A. Corn. van Bynkershoeli O . VIII. δ. seqv. Nec absimilis est contra tus, Germanis non ignotus, quem soCIDAE vocant, de quo post Taboris singularem dissert. nos quoque diximus Elem. Iar. Gerari. II, 3 . q. os.
3h ., Et hi quidem sunt contractus, quos inuen- conre, to demum pretio eminente, locum haberectus, qui coepisse, diximus. Sequuntur illi, qui et WV nondum inuento numo, et illo iam inuento, non locum habere potuerunt. Eorum familiam tum nu- ducit Contractus M vTvl , per qRem intelligi-mum lo- mus praestationem rerum fungibilium, ea le--.λω gQ sedi m , Ut tantumdem quandoque in eo- Est mm dem genere restituatur. Quum enim non
tuum. solum pecunia, sed et quaelibet res fungibilis, credi hoc modo pollit: manifestum est, i6I
334쪽
CAP. XIII. DE RERUM IN DOΜ. CONST. coΜ. 3O hunc contractum, etiam antequam homines pecuniam, tamquam Communem rerum men
suram, inuexerunt, locum habuisse, et hodie esse frequentissimum.
I REs vero FuNGlBILEs vocamus, quas adnumerare, bdmetiri, et adpendere solemus. Earum ver haec indoles est, i) ut nullus illarum sine abusu, vel consumtione usus sit, itemque a) ut solutionem recipiant per functionem, ram in genere, quam in ipecie. I. a. q. r. D. de reb. creis. id est, Ut si debeam centum aureos, solutum sibi esse fateatur creditor, siue eosdem, quos mihi adnumerauit, siue centum alios eiusdem generis, redindiderim. Ex quo simul patet, quid nobis sit REM
REDDERE IN EODEM GENERE , nempe tantumdem, tum ratione quantitatis, tum ratione qualitatis reddere. Inde vero noua sequitur rerum fungi
bilium proprietas, nempe 3 quod in iis tantum- dem sit idem, nec eae res uti recte obseruauit . Thomas dis . de pretio adfect. in res fung. non cad. . recipiant pretium adfectionis, nisi sint rarissimae et
tantumdem in eodem genere non facile reperiain rur. Sic quamuis Romae vinum Falernum esset xes fungibilis: adfectio tamen cadebat in Trimaliscionis vivum Opimianum annorum centum, Cuius meminit Petron. Arbit. Mor. Cap. XXXIII.
Quum itaque in mutuo ea lege debitori In d.bi.
praestetur res fungibilis, ut tantumdem quan- torem doque in eodem genere reddatur: g. transfer
tori detur facultas rebus illis, sibi Creditis, abu- domi tendi, adeoque I 63 creditor se iure debito- nium. rem aliosque usu rerum illarum excludendi abdicarit, illudque sub conditione tantumdem recipiendi in debitorem transtulerit. Quum vero ius illud, alios usu rerum excludendi, sit
335쪽
dominium: g. CCXXXI. inde porro colli
gimus, I 64 mutuum esse alienationem, re rumque creditarum dominium in debitorem
omnino transire. ' D Notum est. quos fluctus in simpulo mouerit meis
xius a Massalia, id est, Gaudius Salmasius, uti consultos, hanc thesin defendentes, ludibrio exponeret. Sed tela eius, ex iure ciuili depromta, tam fortiter retuderunt, aliaque multo insigniora in illum detorserunt inissenbachius, Fabrottus, aliuque viri doctissimi,ut caussa hodie perorata videatur. Sed haec fundamenta ostendunt, ne rectam quiadem rationem refragari iureconsultorum senten tiae, vel Salmatio fauere. Verum quidem est, quantitatem non alienare creditorem , quippo quam sibi saluam este cupit, dum, ut tantumdem in eodem genere reddatur, cauet: at specierum a traditarum et dominium et periculum ad debit rem procul dubio transit, ceu ipse demum Sabmasius, ad incitas redactus ab aduersariis, fateriis coactus est.
DAIω. Ex eadem definitione colligimus, I 6d de
ris obli. hitorem obligatum esse ad tantumdemsi on m Minn do ratione quantitatis, sed et qualitatis reddendum, adeoque I 66 si pecunia fuerit credita, eiusque valor internus postea vel auctus, vel imminutus fuerit, merito rationem habendam esse temporis, quo Contractus initus est, atque hinc sorti tantum decedere debere, quantum postea valoris numo accessit, vel tantum accedere, quantum pretii num o decessit. Praeterea I 67) debitorem non debere in mora sol uendi esse, nec 168)eum ab haC obligatione, vel rei fungibilis, quam a creditore acceperat,
interitu, vel ullo casu fortuito liberari. '
336쪽
CAP. XIII. DE RERUΜ IN DOΜ. CONST. COΜ. 3HI Quum enim dominium rei fungibilis creditae trans feratur in debitorem, q.CCCLXV, I 64 calum vero ferre teneatur dominus: c, CCXI. fieri non potest,
ut debitor liberetur, si v. g. vinum sibi creditum in acetum abiisse , pecuniamue creditam furto subtraetam esse, vel alio casu interiisse, conque ratur. Multo minus ergo debitorem, qui soluendo noo est, excusabit paupertas, si vel nequitia sua disperdiderit bona, vel otio torpens, m corum instar, alienis opibus vivere, et res, ab alio non sine sudore partas turpiter abligurire non du-hitarit. Est enim hoc hominum genus pestilentissimum, et ad nefanda quaevis facinora perpetra
da profligatum, siquidem fieri non potest, ut aliena non adpetant, qui dilapidarunt sua. Quo pertinet oratio Catilinae apud Sallust. Catil. Cap. XX.
Ceterum, quamuis hic contractus sua natura non minus, quam commodatum, si gratui-LUS: moS tamen, tepescente iam caritate ho
minum, inualuit, ut creditores sibi praemium aliquod pro sorte concessa a debitorihus sti-Pularentur, quod si in parte sortis quota sin
gulis annis, mensibusue praestanda, consistit, . USURA vel FOENUS adpellatur, quamuis posterius vocabulum saepenumero in malam pariem pro mordacibus usuris, quibus debitorem aliquando ad incitas redigunt Creditores, accipiatur. De his vero usuris vetus haec, et a
multis viris doctissimis agitata est quaestio, easne a debitoribus recte sbi stipulentur creditores , an ius naturae illis refrageturi
Non est quod hie verbosius agamus de huIus eorutrouersiae, quae superiore saeculo in Belgio reis cruduit , historia. otium nobis fecerunt celeberriximus Nooduus de foenore u usuris L . IAM. Marti An usu
337쪽
3o4 IVR. NAT. ET GENT. LIB. I.
Martinus Schook Exercit. var. p. Mo. sessu. Et Tho. mas. Not. ad Lauceset. IIII, 7. not. ars. p. zoa . se M. qui postremus et occasionem huius controuersiae, et alterutrius sententiae patronos, diligenter recenisset. Farendum tamen est, Plerosque viros doctos, qui de hae quaestione scripserunt, magis de iure diuino positivo, quam de naturali, fuisse Plliei. tos, adeoque huius iuris studiosos non multum via. litatis ex plerorumque Iectione capturos.
Enimuero quum I) iniustum non si cum aliis res non gratis communicare, sed mercedem aliquam exigere; q. CCCXXVIII, 8. deinde II) alter, alterius rebus abutens, aliquando insigne lucrum faciat, creditor vero interea rellia, saepe non sine damno et incommodo,
Careat, neminem vero Cum alterius damno
locupletiorem fieri oporteat: I. CCLVII. praeterea III maximum periculum subeat, qui debitori res suas ea lege concedit, ut iis abuti possit, adeoque non absurdum sit, creditorem ab hoc mercedem aliquam pro magnitudine periculi exigere: q. CCCXXXI, M. rectillime inde colligere nobis videmur, I 69 rectae rationi in se non repugnare pactum usurarium, cum eo initum, qui ex pecunia nostra lucrum insigne facere potest: et quamuis i7o) usurae quantitas definienda sit pro ratione lucri, quod probabiliter ex sorte capere posse videtur debitor: tamen I7s non iniquum esse, eam pro periculi magnitudine, raritate pecuniae, similibusque circumstantiis, intendi, I. CCCXXXI, 22. ceu exemplum foenoris no rici ostendit. Cui '
338쪽
AP. XIII. DE RER- IN DOM. CONST. COM. 3os I Cui doctrinae frustra alii obvertunt, I numum esse rem sterilem, adeoque inde usuras, quasi τοκον seu foetum, non posse exigi. Est enim nuis inus res sterilis physice, non ciuiliter, quia
saepe per commercia pecunia qui S alterum tantum, immo multo plus, lucratur. Matth. XXV, δα /7. - α Commodatum esse gratuitum: ergo et mutuum tale esse dehere. Commodans enim, rei non funis
gibilis usum alicui concedens minus incommodiae periculi sentit, quam ereditor, dum rei fungibilis dominium cum facultate ea abutendi in deis bitorem transisti. 3 Ipsum Deum usuraria pacta prohibuisse: Exod. XXII, as. Leu. XXV, 3n ahm XV, s. Luc. VI, 3σ. fessu. Conuentiones
enim usurarias Deus tantum proscripserat ex republica Hebraeorum eatenus, vi Israelita ab Israeliista illas exigere non posset: eas autem inter Israelitas et extraneos diserte permiserat. Deve. XXIILυ. ao. Ius naturae autem inter contribules et exintraneos nihil statuit discriminis. Cons Io. Selden. de iure nat. et gent. VI, /o. Io. Seric. ad God. XXII, as. p. ἔδα
Alter contractus eius generis est PiGNus, per quod intelligimuS obligationem ad rem mus h creditori in securitatem crediti tradendam. Si potheca, enim res, maxime immobilis, non traditur, PM used tamen creditori in illa constituitur ius, illam, si nomen non expunctum fuerit, occu- eum pandi, negotium illud, quod inter creditorem et debitorem intercessit, HYPOTHECA adpellatur. Denique si placuerit, ut fructus rei, in
securitatem credici traditae, Creditor vicevsurarum percipiat: Conventio haec PACTI ANTI-GHRETICI nomine venit.
339쪽
Itaque ex definitione PIGNORIS patet, I 72 γ rem oppignoratam debere esse in bonis debitoris, . adeoque I 73 fraudem animaduersione dignissimam esse eius, qui rem alienam, veluti Commodatam, depositam, locatam, pignori
supponit. 17 Creditoris esse, pignore , si viii deterius fieri possit, non uti, sed I Q il
lud non minore diligentia, quam res proprias, custodire, et, I 76 soluto debito, debitori r stituere. Denique, quum regulariter casum ferat dominus: s. CCXI. ') consequens est, 177 ut et pignoris periculum penes debitorem manest, isque, i78ὶ pignore casu fortuito Re Eunte, ad soluendum, quod debet, nihilominus sit obligatus. '
Iuro equidem Germanico medii aeui, eam Inter eunte pignore, debitor ab obligatione soluendi de bitum liberatus erat. Ius prou. Sax. III, s. Stierbs ein pseM, Oder ein viil in der versareting. obne i nes Iebuid, deriasvnter ibm batte, hemei et er das,und thar auch Getti Iebmeren, er giis es thm nichi, er bat aher Iein geld verishren, da es Um vor versatrasvia, ibr gelubde sunde davn andera. Quibus g mina sunt in Spec. Sueu. Cop. CCXXXXIII. Ali quando et pacto speciali cauebatur, ut periculum. esset penes creditorem, quale est apud PontanHis Dan. Lib. VIIII. ad ann. MCCCCXI. Sed uti id ex singulari Germanorum principio, quod ditor dominium pignoris consequeretur, fluebat, de quo nos Elem. Ur. Germ. Lib. II, /δ. q. 3U. seqv. ita rationes noctiae in ipso paragraphro adlatae non ferunt, ut haec iuri naturali attribuamus.
340쪽
Deinde ex HvpOTH FCAE desinitione g. Quid CCCLXVIIII.) colligimus, I79 eam vix cola Cum hy- sistere posse in rebus mobilibus, quas debitor, P0 b inscio creditore, facile alienare,et in extraneum S 'tranSferre posset, sed I 8 o) in immobilibus maxime, veluti fundis, aedibus, urbibus et territoriis: nec non I 8 I in uniuersitatibus rerum mobilium diffiisioribus, quae non aeque facile e loco in locum transseruntur, vel uti bibliothecis numerosioribus, immo I 8a
etiam in iuribus, si inde insignis utilitas ad possessorem redundare possit.. I 83 QEidquid
vero hoc modo oppignoratum sit creditori, in eo illi ius merito durare, in quemcumque res ipsa translata sit: quum alias sine essectu futura esset hypothecae constitutio.
Addimus Mee ob verba refendormi de ture nat. est
gent. Hro, ισ: Inter eos, qui in tibertate naturauinuicem vivant, nudae Dpothecae sunt intiliter. Nam . ubi ultro debitor soluere renuerit, vi utique et arωνnis erit inuadenda post sis Θpothecae. Atqtii etiam citra adsignationem bisotbecae inter tales quaeα libet bona debitoris inuadere licebat. Sed non deis sunt eaeempla hypotheearum huiusmodi et inter liis heras gentes constitutarum . qualia collegit Ilerti
ad hunc locum p. 738. seqv. qui et ad rationem Puis fendormi eleganter respondet, posse huius hypo- . thecae insignem usum esse, si urbs ita oppignorata ad tertium peruenerit. Ceterum facile largimur,
non temere contentas fore liberas gentes huius
modi simplice hypotheca, sed saltim sibi stipulaturasius praeli dii in urbibus oppignoratis, quod anno MDLXXXV. fecisse nouimus Eli1abetham, A gliae Reginam, quum ei Belgae Vlissingam, Ramis Lenium et Britam oppignorassent. Em. Meteran. V a ' Rer.