장음표시 사용
471쪽
Ivll. NAT. ET GENT. LIB. Il. omnia hace ex instituto demonsTauit Xenophon in aureo Oeconomici libello , ubi sistit Ischomachum, de recta rem familiarem administrandi ratione cum uxore sermocinantem, et Cap. VIII. hane facientem cogitationem suarum sumnam, quemadmodum in choro, eXercitu, naue; ita et in societate domestica, primum, secundum, ubrimum es Ie ORDINEM , eius vero perturbationem euertere omnia, quin et maximum rerum pretiosissimarum adparatum inutilem reddere. Quo inprimis pertinent, quae q. VIII. disserit 1 Ηάταξία Οαοιόν τι μοι σοκῶ ειν , οιον περ' ει
cola eodem loco eoniiciat hordeum, triticum, i
Umina. Deinde, γε vel ossa, vespane, ves obsoniosis opus, necesse se eum sin do finge' e, p= o eo, quo iam secreta sumere ad usum debebat.
Oisel, Denique ex his omnibus, quae totius FA-B1ferio- ΜrLIAE ossicia sint, facile intelligitur. Quum cnim omnes a patresamilias exspectent alimen
ta, conditione sua digna: I. LXXXXVI, S:. consequens est, Ar) ut omnia ad utilitatem cius reserre, 43) quisque, quod sibi delega
tum est. diligenter Curare, μ) patri matrisque familias reuerentiam et obsequium praestare, et, 4s quod primum ac praecipuum erat, nihil agere debeant, quod vel coniugum con- Cordiam turbare, vel educationi liberorum impedimentum obiicere, vel lucrum, quod ex leruorum Operis iure exspectare poterat paterfamilias, interuere possit.. CAP.
472쪽
CAP. VI. DE SOCIETATIS CIVILIS ORIGINE Cet. Α39 CAP. VI. l
DE sΟCIETATIS Cl VILIS ORIGINE, FORMA ET ADFECTIONIBUS.
Uamuis societates, quas adhuc descri- status psimus, sufficere potuisse videantur ciui- hominibus ad vitam bene beateque ii transigendam: fuit tamen hominibus ratio bu nisconsultissima, cur in maximas illas secietate tibua
Iescere mallent, Consensuque tam communi hunc statum ciuilem praeserrent naturali, ut vix ullam hodie reperias gentem tam barba
ram, apud quam non aliquod saltim ciuitatis vel reipublicae senu lacrum reperias. ')
Testes sunt ii, qui terras olim ignotas, tum septenistrionaleς, tum Americanas, lustrarunt, et plerasque in iis gentes vel regi cuidam parere, vel communi conlilio de negoriis publicis decernere animaduerterunt. Quae enim quidam auctores de Caseis, populisque in monte Caucaso habitanialibuς, immo et insulaniς quibusdam Americanis narrant, . Vid. Herd Hemprud. c: m. I, δ, p. ys. Becmania. Hi Τ. geogr. VIIII, 8. ea ita sunt comparara, Vt parum explorata retulisse videantur, nulla
ibi imperia esse suspicati, ubi non viderent palatia regia, satellitia, aulaeque splendorem. Sane Cafros Perrus Κ olbius, qui diutius in illo Africae angulo commoratus est, descriptos esse ait in XVII. nationes, quarum singulis praesit princeps, quem Muqui vocent, quemadmodum singulis pagis, quos Malu adpellitent, aliquis praefici soleat, quem penes et ius sit, delinquentes puniendi. Addit, de negotiis publicis omnes pag rum praesectos consulere in medium, praeside principe nationis, qui et exercitui praeesse solear.
473쪽
ο O IVR. NAT. ET GENT. LIB. II. Vereor, ne aeque falsa sint, quae de Aboriginibus et Gaetulis refert Sallust. Catil. Cap. VI. et Iugurab. Cap. XVIII. de Numidis Strabo Geogr. . Lib. XVII. p. διρι edit. M u. do Bebriciis Valer. Flace. Argonaut. Lib. IIII v. ιρα. de Troglodytis Plin. I s. nat. Vi p. de Siculis denique Homer. Odus Lib. deeimo v. διa. ubi et statum illum nais turalem ita elegantissime describit:
Nee fora conciliis feruent, nee indice e tantum . Autra colunt umbrosar altisque in montibuε aedes suisque suos regit uxorem natosque, nec ulli In commune vacat sorias extendere curaς.
s. CI Quamuis vero permulti sint, qui de ciuita- rerum tum et rerumpublicarum origine solliciti, re- indigen- rum plurium indigentiam homines ad societa- tes ciuiles ineundas impulisse, censeant: Plato de rep Lib. II vel ideo tamen id minus opinabile est, primo, quod ciuitatis vestigium iam Genes IIII, II. exstat, β XIII ' quum nondum ea hominum multitudo implesset mundum,
ut adeo magna esse potuerit rerum necessaria
rum indigentia: deinde quod nihil obstitit,
quo minus et extra ciuitates locus esset commerciis : g. XI, 3o. denique quod multo maior rerum omnium indigentia fuit, ex quo, institutis ciuitatibus, luxus et libido gliscere coepit. I .' Sic
474쪽
CAP. VI. DE SOCIETATIS CIUILIS ORIGINE Cer. q4I Sic Abraamum, Isaaeum. Iacobum, quos aliquamdiu extra icietatem vixisse diximus, g. LXXXXIII,
quamuis non nisi agri culturae et rei pecuariae darent operam, commode ramen et suaviter vixisse, maximasque opes adquisiuisse, nullaque re indiguisse, animaduertimus. Genes XXIIII i XXXIII,/ι. Et sane quum satis mature familiae etiam seis . greges agros colere, vites plantare, quin et aurum, argensumve nosse, artesque utilissimas inuenire coeperint: Genes XIII, a. XXIIII, 3s. quid desiderare ultra potuissent magnopere homines, etiam e tra ciuitates viventes, si luxus abfuistet Τ
Deinde elegantia vitae morumque cultus An ob homines priscae frugalitatis vix potuit subige Ρ re, ut libertati naturali statum ciuilem praeferrent. Praeterquam enim, quod illa mΟ- eultum rum clegantia plerumque vanitatem sapit, et quem adsectatum adulandi studium fere pro morum uin .
cultu venditatur: . XII, ') nihil ctiam impedit,
quo minus et homines, in statu naturali viventeS, et rationem excolere, et morem ad elegantiam componere possint. Quin exempla Abra ami, Isaaci, et Iacobi, qui cum familiis suis suas sibi res solis habebant, nec in societatem ciuilem coaluerant, denuo docent, et in naturali statu viventes homines omnem barbariem detersite moribus, et decori futile . obseruantissimos.
Argumento esse potest morata Abraami oratio ad Melchisedecum: Genes XIIII ra. seqv. eiusdem insignis humanitas in excipiendis hospitibus rGenes XVIII, a seqv. colloquium eiusdem plane inligne eum siliis Chelhi. Genes. XXIII, r. seqv. Quin et teruos ita instituisse Abraamum, ut decori morumque elegantiae essent studiosissimi, vel
475쪽
eatis iustitiae que fruisendae Caussa Τ
IIIa Eleasaris legatio ad Nachorem probat. Genes XXIIII, dia. seqv. Nec barbarorum hominum ostille Iacobi , ex Mesopotamia redeuntis , cum Esauo congressus, quando fratres inter se veluricertabant non modo verbis humanissimis, sed et donis, aliisque amotis significationibus. Si porto verum ali, quod tradit Iosephus Antiqu. Ad. I. s. Abraamum fuisse non modo arithmetices, verum etiam τά ἐπουρανια ιμπειρον, sideralis frienti teritum, nec non, quod alii addunt, ονειροκριτικήν in familia eius magnopere excultam, ac ad summam paene persectionem perductam esse: Vid. Suid. nee A M 4 Iustinus Histor. XXXVI, 2. nemo dubitauerit, quin artium ac scientiarum culturao etiam in statu naturali fuerit locus, neque ideo in ciuitates fuerit discedendum.
Tales et reliquae Causae sunt, ob quas in Huitates coaluisse homines, existimant. Nam quod alii iustitiae fruendae caussa, Hesiod. Theogon. v. yy alii τῶ συμφίρονἰος χαριν, Miltimiis caussa, Aristot. Ethic. VIII, II. alii denique
veluti idem Aristot. I, 1. et a. incitante natura, constitutas esse ciuitates, existimant: id omne ita comparatum esse, arbitramur, ut quidem aliquid ex vero trahat, nec tamen ἀμεσως impulisse videatur homines, ad statum libertatis aequalitatisque cum ciuili Commutandum.'
Quid enim obstitisset, quo minus et patresfamilias segreges ius dicerent familiis Z ἔ LXXXXIII,
II. Ia De indo cur non ad utilitatem surseiscisse dicamus societatos simpliciores, maxime quum liberum cuique esset, adquirere, quidquid vellet, et contra plane cessarent veξtigalia, tributa, aliaque munera personalia ac patrimonialia , quati nunc saepe ciuium facultates exhauriunt 3 Et sano
476쪽
CAP. VI. DE SOCIETATIS ClVILIS ORIGINE cet. 44t si natura a solitudine abhorret, eumque starem tamquam miserrimum depinxit Pulandormus ran Abraamum vixisse in solitudine, credimus quem
Praeter uxorem , pellicem, et utriusque liberos tam numerosa seruorum eaterua stipabat ,. Vt treis centos et octodecim vemas armatos in aciem edu
cere posset' Genes XIIII, 13. Sane si homines natura feruntur in societatem, non illico sexuntur in societates illas maximas, quas multa habere, a quibus natura hominis quam maxime abhorret, ex instituto docuit Pulando issus ium ax. et gent. VII, . ψ. Verum tamen est, in statu ciuili et iustitiam rectissime administrari, et eum ad publicam priuatamque utilitatem, si bene ac prudenter sit institutus, permultum conducere, et hunc naturae hominis quam maxime esse coninsentaneum. Sed haec consequi magis hunc statum dixeris, quam vi ad caussas πψοκῶαὐτικας referri possint.
Quare si rem omnem paullo accuratius, adhibita in consilium ratione, Consideres: iidemum rem acu tetigisse videntur, qui vivimproborum et originem et occasonem constituendis ciuitatibus dedisse statuunt. Quum enim in statu naturali omnes sint aequales aCI1berrimi, I. V. et VI. et ea tamen sit hominum improborum indoles, ut aliis dominari, eosque sub iugum mittere, rebusque spoliare, mirifice cupiant: I) fieri profecto non potuit, quin plures patresfamilias eiusdem ingenii vires unirent, aliosque sibi obnoxios redderent. Quumque magna societas non possit non esse
inaequalis et rectoria: 9. XVIII, 38. consequens est, et ut illa latronum turba sibi ducem clegerit, certamque ei formulam. imperii praescripsi
Uera caussa, quae ho minos mouit,
477쪽
scripserit, atque inde ;) nata sit socIEΤΑs cr- VILIS vel RESΡvBLiCAn quippe quae nihil aliud est, quam insignis hominum multitudo, nulli alii mortalium Obnoxia, et sub communi imperante securitatis suae cauila certis legibus
I Ita ipsa recta ratio nos ad esuitatum originem inis ueniendam veluti manu ducit. Sed ei maximum omnino pondus aecedit ex antiquissima liissoria, quam e sacris litteris, tamquam ex limpidissimo fonte, hauriendam esse, inter omnes constar. Sane enim ante diluuium non t a,N 'an filios Dei, uti vocantur Gene1 . VI, /, sed Caini posteros primos esuitarem condidille, satis manifestum est ex Genes III, ν Et si vel maxime largiamur Io. Clerico Comment. p. O. tenuem hanc fuisse easarum coissectionem, maceria forte, aut sepe viridi cinctam. quod ramen non adeo certum et exploratum est,) multarum tamen familiarum . societas sine qualicumque ciuili regia mine intelligi vix potest. Deinde post diluuium primus Cliussi filius, Ni mrodus, in terris potens. esse, regnurnque Babyloniae condere, id est, alios opprimere, et, ut imperata facerent, cogere coe pit, Gene1 X, 8. Au. nec antiquioris regni apud Mosen sit mentio, quum tamen aliquot saeculis post, Abraami temporibus, plurium regum ac dynastarum nomina ac res gestae occurrant. Et quis dubitet, quin prine in rerum ex violenta illa hominum oppressione natae sint ciuitates et re publicae, quum id multo post saepissime contigerit 3 Sane enim occasione latrociniorum poten' xissima regna nata esse, petitis ex omni historia..exemplis, ex instituto demonstrauit Hertius tam .prud. Gu. I, 3, 6. p. v. seqv.
478쪽
CAP. VI. DE SOCIETATIS CIUILIS ORIGINE cet. qqς
Tot ergo conglobatorum veluti hominum Quae vim metuentibus etiam iustillimis patribusfa ςpegites milias, non aliud occurrere potuit remedium, ἰὴ ἡ .equam ut vim vi repellerent. .X, 24.) Quum- ipsi eo, ion sufficiunt fini obtinen- sociati hominumque malitia ho Vim Vacoalescere cogat: , XIlI. con I equens est, q) ut et probos et iustos patresfamilias, improborum metu, VireS iungere, et sub communi imperio certis legibus consociari, adeoque s in societatem ciuilem, vel rempublicam coalescere Oportuerit. ' g.
tu integritatis nullas futuras fuisse respublicas, adeoque 7) nugas agere, qui vel tales futuras fuisse, tamquam ex tripode pronunciarunt, Vid. Becmania. Meditat. pol. XL F. vel 8) statu in illum integritatis, tamquam principium iuris
naturae et gentium obtrudere eruditis conati
Facile ergo iam transigent, qui caussam ciuitatum dicunt esse vim et metum, uti Bodin. de rep. I, C II, st. Hobbes de ciue L nec non qui, ut sua reis nerent, homines ciuitates constituisse eontendunt, ueluti Cicero de Ossc. II, a . qui denique infirmitatem familiarum segregum homines putant subegis Io, ut libertatem illam naturalem cum statu ciuili permutarent, quod in mentem venit Grotio de rure besti et pacis prolet. q. XVIIII. et Lib. I. Cap. IIII. I. VII. Omnia enim haec, licet verbis videantur discrepare, Eodem tamen reis deunt, hominesque metu hominum, et sui tuendi caussa , ciuitates constituisse, satis perspicue ostendunt.
do, ipsa necessitas mines in societates
479쪽
4 6 IVR. NAT. ET GENT. LIB. II.
g. CVI. . Itaque s) duplex est ciuitatum origo. Aliae
enim so) ad vim aliis inserendam, opprimem dosque innocentes; II aliae ad vim vi repellendam , civesque defendendoS Coaluerunt.11 Illarum finis iniustissimus; harum iustus est. Vnde 13) illas rectius LATRONvM COETvM; has
I ) AESTAS RESPvBLICAS dixeris. Sed quemadmodum saepe contingit, ut quarum rerum vitiosa origo est, eae deinde, animaduerso e rore, emendentur, et contra, quae recte se habent, paullatim in peius ruant; ita et fierim est, Is) ut latronum coetus, posito illo alios opprimendi consilio, . in iustas respublicas; 16)hae vero, relicta post tergum humanitate, in latronum coetus abeant: attamen i et in illis, et in his, ratione ciuium finis idem sit, puta eorum SECVRiTA s. 'γ' Sie quamuis piraticae illae Afrorum respublieae ina ' gis ad opprimendos spoliandosque alios, quam adiolam mutuam defensionem, sint coinparatae, et eatenus parum a latronum coetibus differant: tamen aeque securitatem ciuium , tamquam finem, sibi ponunt ob oculos, ac aliae iustae respublicae, ac proinde non modo quacuis praesidia sibi aduersus interorum vim circumponunt, sed et laesis ius dicunt rigidissime, poenisque acrioribus eis ceru
Νe vaga prostiat fravnis natura remotis. Itaque communis quidem hic finis est omnium reis rumpublicarum, sed ita ut priores, si illum finem obtineant, ius ac virtutem parum curem; hacti deo finem illum intendant, ut utroque bono sine impedimento fruantur, vel, uti rem exprimit Ap stolus, ινα υπο ζασιλεων τιν πάνlων των .u
480쪽
CAP. VI. DE SOCIETATIS CIUILIS GRlGINE cet. 447mv, ἐν παση ἐυσε*εια κω σεμνοτητι' ut sub regibiM, et omnibus in eminentia eonstitutis, tranquit. Iam et quietam vitam ducant cons omni piemte ιν honestate. L. Tim. II, a.
Quum ergo finis omniurn ciuitatum rerumque publicarum sit SEcvstiΥAs ciuium, sq. CVI, 17.) ex fine vero societatum de mediis, ipsis- tum l. que sociorum iuribus et ossiciis iudicandum curitas sit: β. XV, qa . 43. consequens est, 18 ut ea 'omnia agenda sint ab iis, qui in ciuitatem Coalescunt, sine quibus finem illum communem, puta securitatem, obtinere non possent. Quum , que vis illa, securitati inimica, in conglobatis improborum hominum viribus consistat: β. CIIII, i. fieri non potest, I9ὶ quin et alii, qui se aduersus illos securos praestare cupiunt, vires unire, adeoque go tot homines in societatem maiorem ac maxime compositam co
alescere debeant, quot probabiliter susscere videantur, ad vicinorum vim vi iusta repellendam. 6
Hinc otiosa quaestio, quot pertinae constituant, ciuitatem vel rempublicam ' Quamuis enim Apu- . Ieius quindecim liberi homines populum constituere videantur Apuleio Apolog. p. 3 o . alii tres familias paullo diffusiores lassicere existiment ad rempublicam: Valer. Aiax. IIII, ς, 8. IIII, R I. auctores tamen harum opinionum vix rationem ha huisse videntur finis ei uitatum, puta SECURITATls, ea vero, iunctis personis quindecim, vix obtinetur. sed numerus debet inrendi pro multitudine eorum, a quibus nobis metuimus. Hinc et uniuersa hiis storia docet, initio minimas fuisse ciuitates, mi nima imperia, quae plerumque patriae limitibus futirentur. Neque enim in vicinia potentiora im- Peria Diuitigod by Corale