장음표시 사용
531쪽
498 IVR. NAT. ET GENT. LIB. n.
tere oportet viam, qui, sese iniusta sententia oppressos, Conqueruntur, adeoque penes illum esse debet stuprema caussarum dubiarum άνα- λυπις.
Hinc in rebuspublicis MONARCmCis ad reges et priniscipes; in AuisTOCRATlCis ad senatum optimatium; in DEMOCRATIis ad ipsum populum prouocandi ius est: nec temere constituendus est magistratus sine prouocatione: quod ne in Regibus quidem dictatoribusque suis diu tulerunt Romani. Liu. I, ILII, R. III, ss. X, ρ. Attamen, quum et prouocationum abusus haud exiguus sit: non mirum via deri potest, varia inuenta esse remedia , quibus nimia prouocandi temeritas coerceretur. Qualia sunt priuilegia de non adpellando, quibusdam magistratibus concessa, certa 1umma, quam adpellabilem vocant, lege definita, iusiurandum caluminritae , pecunia quaedam, a prouocante in casum, si succubuerit. deponenda, et similia, quae an prosint rei p. magis in ciuili prudentia, quam in iurisin prudentia naturali, disquiritur.
g. CLVIII. I .mque Quia iudicis est, leges saetis adplicare, et,
ius poe- an saetum aliquod facienti imputandum si, Π disquirere, Lib. I. g. LXXXXV. imputatior 3sςRμ vero consistit in declaratione, utrum enectus, quem lex actioni adsignat, locum habeat, neC
ne: Lib. i. g. LXXXXVIIII. sequitur sane, . 3 cui imperanti, cui summa est potestas iudi-
Ciaria, competat etiam IUS POENAS INFLlGEN
DI. Et quandoquidem negari nequit, ei, qui legem fert, ius etiam esse, eidem ob iustas caussas derogandi, quin eam plane abrogandi: I.
CLI, 8 multo magis 36ὶ eidem licebit, aliquem
532쪽
CAP. VIII. DE IURIBUS MAIEST. IMMAN. Cet. q99
delinquentem ob iustas et graueS Caussas ital ge soluere, ut ei gratiam poenae faciat. 'γI Negabant id Stoici, quorum peruulgatum erat illud dogma: μηδεποτε συγγνούμην τον σοφον. Sapientem non dare veniam, nec ignoscere. Diog. . Laert. VII, tu. Sen. de Hement. II, o. r. Sed quum et Deus ipse, iustissimus, gratiam delictorum, faciat, salua iustitia: quidni et sapiens y quidni et imperans, qui, uti leges poenales fert, ita eas plane tollere, ac proinde et uni alterive veniam dare poterit 8 Sed ob iusas caussast quum, quemadm dum non nisi ob graues iustasque caulas leges feruntur , ita nec, nisi ob iustas caussas, quidquam conistra illas indulgeri possit. Quid vero, si poena sit iure diuino constituta' Tunc, si probetur, talem Iegem poenalem exstare, in eam principi nihil liis Iere, non distemur. Lib. I. q. XVII, 33. An vero exstet, de eo dudum certant viri docti, et adishue sub iudice lis est. Vid. Thomasii Dis. de iure aigrat. princ. circa poenam homicissi
Ex eo vero porro colligimus, 37) inter pa- An Meres nullum esse ius puniendi, ' et 3 8 nec in- ius et tegritatem vitae, nec 39 alterius inueteratam inter p peccandi consuetudinem ulli aequali ius dare το. Qit, poenas instigendi, adeoque o naturam poe ' μ' nae non exhaurire definitionem vel Grotii, cui
POENA es malum passonis, i ictum ob malum actionis, vel Becmanni, qui per illam dolorem, propter delictum illatum, intelligit: immo 41 non poenam, sed vindictam priuatam esse malum illud passionis, ab ipso laeso inflictum; 42) la sonem, si a tertio, non superiore, infligatur. 43 Neutrum vero permittendum esse in statu ciuili, vel inde patet, quod potestas iudicia-Ii a Tia
533쪽
soo IUR. NAT. ET GENT. LIB. II.
tia soli imperanti, iisque, quibus hic illam demandauit,competat. g CLVI,r9 β CLVII, 33.
μ) Loquimur enim hic de POENA CIvILI , proprie aec
pia , et ex lege irroganda, adeoque non de eonumisiionali, ad quam se quis ipse sua sponte obligate
nec de ultione, qua quis alterum ol, flagitia bene fietis priuat, ei amicitiam renunciat, ab eius famialiari consuetudine se segregat: nec de malis natu ratibus, quae sibi quisque peccando suo iumento inis uenit, veluti de morbis, doloribus, infamia. D nique multum interest inter ea ligationem, quam infligendi ius et parentibus, et aliquando marito, ac domino, concedunt leges. Haec enim ex aris
bitrio, per modum disciplinae; poena proprie siedicta ex praescripto legum, per modum iurisdictio. nis, irrogatur. Inde vero sua sponte consequitur. vi par parem punire nequeat, sed is qui fert I gem , eamque factis adplicat. Quod quum solus imperans faciat: CLIII et CLVI. huic quoque soli puniendi ius esse, manifestium est. Mita ergo est philosophia Grotii de iure belli et pae. II.
sto. 3, δ. satis indicare naturam, conuenientissimum esse . poenas exigi a superiore, non tamen demonia
strari posse, hoc esse necessarium, nisi voxIuperi , is eo sumatur sensu, ut is, qui male egit, eo ipse se quouis alio inferiorem censeatur fecisse, et quasi ex hominum censu detrusisse in censum heiastiarum, quae homini subiacent : quod a theol gis quibusdam sit proditum. Quasi vero superi xitas vel praestantia quaedam moralis ulli moti lium det ius puniendi, ac non potius exigatur superioritas imperii. Thomas iurispri diu. III, 7, D. Quare si laedens punitur a laeso, non poena haee est. sed vindicta, lina tertio, est noua laesio. Utramisque vero in statu ciuili prohibitum esse, ipse non dissilebitur Grotius. . Quanto rectius ergo 'apud Terentium Adelpb. II, s. v. 3 . Sanio, leno: Leno sum, fateor, pernicies communis adolescenistitim:
Periurus, pestre tamen tibi a me natu orta es
534쪽
I. CLX. . Nec dissicile erit, ex ipsa poenarum inuenta- Quotvirum ratione de fine earumdem iudicare. Quum plex enim poena proprie dicta nata sit, statu ciuili
inuecto, g. VI, 12. et ius illaminfligendi, inter iura maiestatis immanentia sit, 3 CXXXVI, 34. quorum non alius finis est, quam 1ecuritas ciuium: I. CXXXV. consequens est, ψ ut idem sit poenarum finis. Quum vero securi
Praestentur ciues, siue eo redigantur Peccantes, ut nolint amplius delinquere, siue, ut non
possint, id est, siue illi emendentur, siue in
posterum iis adimatur peccandi facultas: facile patet, qs priorem finem intendere poena quae, salua vita, infliguntur, 46)posteriorem supplicia, quae cum animae amissione coniuncta sunt, uti loquitur Iustinianus β. II. Inst. de pubi. iud. Et quia non consultum esset le-curitati reipublicae, si ii tantum, qui deliquerunt, delinquere desinerent, ab aliis vero idem
esset metuendum: facile patet, 46 eadem copera et alios hoc exemplo moneri, ut delinquere Vereantur, ac proinde publice sumenda esse a sontibus supplicia, nisi alia gra- .uior caussa id impediat.
I Hine ad poenas humanas non pertinet finis, quem vulgo iactant, expiatio puta reatus et satisfactio, quam iustitiae diuinae fieri debere, aiunt. Neque enim crudelitatis absolueris Phalaridis similes, qui ideo tantum delinquentes puniunt , ut miseri dolores sentiant. Nec iustitiae diuinae infinitae s tisfieret nocentis hominis doloribus, nisi illi allavere infinita ratione fuisset satisfactum. Sed talia qui iactant, vix rationem habere videntur poenam
535쪽
An deis linquens obliga tus sit ad Poenamysoa IVR. NAT. ET GENT. LIB. II. rum originis, quippe quae eas in statu tantum Hulli necessarias esse visas, abunde doceret, immo nec inter iustitiam diuinam et humanam, Poena,qu civiles et sempiternas, quae impiis imminent, fatis videntur distinguere.
q. CLXI. Quibus positis, facile etiam intelligitur, an
in delinquente sit obligatio ad poenam subeundam Θ Quum enim, qui in republica vivit, ad ea omnia obligatus sit, sine quibus rei publicae finis, id est, publica securitas, sperari
non posset: 9. CVII, i 8. procul dubio 48) et
delinquens obligatus erit ad poenam, quam lex definiuit, subeundam, sed non ad seipsum Puniendum, adeoque 49 non tenetur quidem quisquam , ut atrocissimis suppliciis sponto sese offerat, nec tamen so) ei fit iniuria, si conuictus peccati iustas det poenaS, nec si fas ulli est, resistere potestati supremae, Poenam ex legis praescripto irrogaturae.
Immo quum poena sit malum passionis, a quo nais tura omnium hominum abhorret, ne poena quidem foret, quae volenti infligitur. Quinctil. Deis eum. M. Fallitur, quisqsiis humana tormenta Iola nominum atrocitate metitur: nulla poena es, nisi inuito. Non babemus vllum, nis ab impatientia, δε- Iorem, et, ut aliquid crudela saeuum si, metus f eit. Supplicium quisquam vocat, ad quod pro Levry quod expositur' Illo trabile damnatos, quo non sequuntur. Hinc barbarus mos est, cogere homines, ut ipsi sibi manus inferant, abdomen incidant, venenum sumant, vel aliud quodcumque mortis genus eligant. Non enim ad quod malum
aequo animo patiendum obligatus sum, id mihi statim ipse ultro arcessere iubeor.
536쪽
Ex fine vero poenarum . CLX. Colligi- .mus, sa) poenas attemperandas esse fini reipu-hlicae, ac proinde s 33 ita comparata S esse de- mnia, et here, prout eas esse iubet interna ciuium securi- quae putas. Ex quo porro sequitur, sin) ut imperans, ad ea delicta punienda, sit obstrictus, quae se ' 'curitatem reipublicae turbant, aut efficiunt, ut ciues commode et tranquille secum inuicem vivere nequeant: non vero sy puniri necesse sit actus vitiosos mere internos, s6) nec lapsus minutissimos, a quibus nemo fere mortalium immunis est, s ) nec omissionem officiorum humanitatis, nisi s8 haec omnia in dedecus ac periculum rei p. vergant, ac pro inde ipsa necessitas et haec vitia coerceri iubeat. 'γ
Sie sane in erimine maiestatis vel solam cogitati nem et scientiam; apud gentes quasdam et inhumanitatem, veluti inhospitalitatem, punitam anim aduertimus. Exempla quaedam iam lupra vidiis mus. Lib. I. q. CCXVI. Iam addimus, et Gem
manos quondam humanitatem erga peregrinos le
gibus poenalibus sanxisse. Sunt sane sanctiones tales in lege Burgund. XXXIII, /. Capitular. I s. quibus trium solidorum mulcta irrogatur iis, quiliospiti aduenienti tectum forumue negauerint. Quin Gothi aedes eorum . qui viatores tecto rerarcuerant, ex legis praescripto flammis consumebant, teste Ioanne Magno bis. Gotb. IIII, δ. Add. Elem. iur. Germ. I, IS, β. ao.
h. CLXIII. Ex ipsa porro poenae definitione Qui pu- Lib. I. g. LXXXXVIIII.) satis patet, uiςndit 39 puniendos tantum esse, qui malum actionis commiserint, 6 o) non eorum
537쪽
heredes, 6r multo minus totas familias, vel ora vades, qui se ad supplicium pro alio ferendum prapter ius et fas obligarunt. Lib. Lq. CXXXXVI, Is.) Denique quum totae s
cietates unam veluti personam moralem Constituant, sq. XX, 6o.) adeoque et eas obligent leges, ciuibus reliquis praescriptae r g. XXIIII, 7S.) nemo non videt, 63 uniuersitateS quoque et societates delinquentes posse puniri, quamuis 6 ipsa humanitas suadeat, poenam ita
temperari, ne eadem sit noxiorum et innocentum Conditio, et M) ne ex infirmitate consilii Vel per errorem lapsi eamdem imperantium seueritatem sentiant, ac ii, qui faces ac tubae fuerunt eorum tumultuum. Quin 66 in poenis. uniuersitatum, ne remedium ipso morbo sit grauius, id in primis agendum esse, ut me. μου ad omnes, poena ad paucos perueniat.
Fuit haec Persarum truculentia, de qua ex instituisto Barn. Brisson. de regno Pers. II, 227. p. su . se π.edit. Ledes I. Eius velligia etiam exstant Dan. II, a . Giber IIII, ι . Sed et hodie hanc crudelitatem passim imitari gentes orientales, iam pridem obseruatum est ab iis, qui illarum mores ac instituta paullo accuratius descripserunt. Enimuero uti hic mos rectae rationi omnino refragatur; ita caueri nulla prudentia potest, quo minus indir
ela poena, parentibus inflicta, etiam liberis detri.
mento sit, maximo si hona ex lege publicentur. Quod et mouisse arbitramur legislatores humaniores, ut rarissime locum esse voluerint huic poenae, et non nisi in crimine maiestatis bona omnia a fisco occupari iusserint, ri, quantum in ipsis esset, ne indirecte quidem poenam ad liberos innocentes proferre viderentur.
538쪽
Quales denique et quantae irrogandae sint Fund, poenae, ex fine poenarum satis patet. Quum menta enim ille in securitate ciuium positus sit: g. 4ς δ CLX. consequens est, 67ὶ ut tantam esse: Loporteat poenam, quanta suisicit ad metum eum L. hominibus incutiendum, reprimendamque finiem peccandi libidinem. Quumque ea sit ingenii 43. humani indoles, ut infixa pectoribus cupiditaS non aliter, quam proposito maiore malo bonoue, cohibeatur: Lib. I. q. LII, s.) merito inde colligimus, 68 metum non incussuram esse sanctionem poenalem, nisi maiuS m tum iudicent homines, poenam legibus propositam subire, quam delictum omittere, Voluptateque vel lucro, quod inde sperant, carere. Exemplo esse poterit poena iniuriarum, legibus XII
Tabularum sancita, quae tam parum metus incutiebat hominibus protervis, at bene numatis, Ut voluptatem, quam ex aliorum contumelia capi eis bant , tam tenui mulcta libenrissime redimerent. Rem omnem refert Gellius Noct. Attic. XX, δ. quem locum, utut longusculurn, hic totum legisse non poenitebit: Nonne tibi quoque nimis uidetur
esse dilutum, quod ita de iniuras punienda scriptum
es o si iNivRiAM FAXIT ALTEII, UIGlNTI QUIN EAERIs POENAE svNΤΟ. suis enim erit eam inops, quem ab iniuriae faciendae lubidine XXV astes δε- terreant ' Itaque o. Labeo quoque vester in libris, quos ad XII J ab. eo cripsit, non probaret. Ouidam, inquit L. Neratius fuit, egregie homo improἶus a que immani vaecordia. is pro delectamento habebat, os hominis liberi manως suae palma verberare, eum serum sequebatur, crumenam, plenam assibus, m tiatans , et, quemcumque depalmauerat, numerarisaistim secundum XII. Tab. viginti et quinque asses iu-ὲ i s bebat.
539쪽
, sos ivst. NAT ET GENT. LIB. II. bebat. Propterea, inquit, Praetores postea bane
abolescere et relinqui censuerunt , iniuriisque aestia mandis recuperatores Ie daturos, edixerunt. Tanis tum Ergo abest, ut liuiusmodi dilutior sanctio h minum vaecordium cupiditatemque reprimat, ut eam irriter magis, et ad peccandum veluti invitet.
Conesu. .EX his vero principiis iam porro colligimus, sones 69 non ferre reipublicae securitatem, ut poeinde esi' na talionis peccantibus irrogetur, ') adeoque R - Ο nec lassicere regulam, poenarum debere esse proportionem cum delictis, nisi illa non
tam de ipsis factis illicitis, quam de libidine
huiusmodi facinora patrandi intelligatur. Praeterea quum unum delictum altero magis noxium sit reipublicae, unumque altero magis gliscat in dedecus publicum: facile reddideris rationem, IIJ cur, quo magis delictum laedit securitatem publicam, eo acrioribus poenis ab eo deterreantur homines, et 72 Cur,
gliscente delicto, poena quoque intendi so
leat. Probasse talionem videtur ipse Deus, Exod. XXI, II. Leu. XXIIII. so. Deut. XVIIII, G. Notum quo
que est illud Decemuirorum: si MEΜBRUM RUPSIT, NI CVΜΕΟ PAClT, TALIo mTo, apud Geli. Noct.
Att. XX, r. Sed uti legem diuinam ipsi Hebraeo. rum magistri ita interpretantur , ut tales noxas pecunia potuisse expiari contendant: Cons. Ioseph antiqv. Iud. IIII, 8. ita et apud Romanos hanc Iegem umquam in usu fui sie, negat Caecilius, iurein consultus apud Gellium ibid. Et sunt fortassis talia παροιμιωδη, quibus indicatur, non fieri iniuriam illi, qui, quale alteri intulerit, tale ipse quoinque malum ferat, quamuis non semper idem susti- neat. Vid. Io. taeric. ad mori XXL ar. Quo sensu
540쪽
CAP. VIII. DE IURIBvS MAIEST. IMΜAN. Cet. so7 et Pythagoras poenam ἀνJG πονδος seu parem parasonem esIe dicebat. Utcumque sese reS habeat, talio. nem non semper locum habere, inde probatur,x quod aliquando vix poenae nomen meritura sit huiusmodi talio, e g. si ei, qui mihi decem mi. mos in via publica vi rapuit, totidem num Os rapere iubear: si homo nullius dignitatis qui magiis stratum percussit, ipse quoque percutiatur. a Quod aliquando ne fieri quidem possit, ut idem patia. tui delinquens, quod fecerat, E. g. si luscus alteri utrumque oculum excluserit. 3 Quod aliquando ita seruari non possit aequalitas, ut non plus patiatur qui deliquit, quam is, in quem delictum admissum est. Sic e. g. scio. noctuvagum occurren ii sibi homini ita gladium adegisse per corpus, Ut cuspis ex tergo emineret, et hunc tamen, nullo intestino laeso, breui conualuisse. An vero vel omnes medici iunctis consiliis ita gladio traiecissent illum hominem, ut saluus euaderet
Quandoquidem tamen, uti in reliquarum actionum humanarum, ita et in delictorum
imputatione, omnium circumstantiarum habenda est ratio, earumque una saepe totam rem
mutat: Lib. I. q. C, 8. 9. contingere sane potest, 73 ut ob idem delictum in unum grauius,
quam in alterum animaduertatur, adeoque
in definienda poena ratio sit habenda non modo personae delinquentis, sed et 7s) eius, cui delicto nocitum est, itemque 76 obiecti, effectus, immo et 78 loci, temporis, similiumque πιφώσεων. 'inv Sie quod ad personam delinquentem attinet, maiorem omnino poenam meretur is, quem cognatio, prudentia, ossicium, aetas, dignitas a delicto reuocare debuisset, quam extraneus stupidus. nul-
Io speciali vinculo obstrictus, puer vel adolescens, plebeis In pomnis definiendis