Io. Gottl. Heineccii ... Elementa iuris naturae et gentium, commoda auditoribus methodo adornata

81쪽

IVR. NAT. ET GENT. LIB. II.

EY Vtia Quumque haec diuina voluntas, seu lex di-Iuntate uina naturali S, Omnis iustitiae sit sons et prin- Dei et- cipium: I. LXIII, 2. sequitur Io) ut omnis 'm . actio, non modo humana, sed et diuina, huic

stiti, ea voluntati diuinae attemperata ivsTA sit, ac

cte pot- proinde II male huic doctrinae opponatur,ex- nullam fore Dei iustitiam, si non aliud statua-Pbς - tur iuris naturae principium, quam DEI VO

I Exprobrare hoc viro illustrissimo, sAM. DE COCCEus, non dubitauit auctor Obseruationum Hanoueranain m Olf. VIIIo Periculosa etiam alia ex his dogma tibus consequuntur, qualia a quibusdam minus ciris cuinspecte iam dudum sunt iactata, veluti nullam

esse ipsim Dei iustitiam. Nam si ius es nihil aliud

quam iustum creatoris, vel eius, qui potentia sua eo-gere potest: manifesam es, in ipso Deo iustitiae rationes cessare, quum cogi nequeat, et posse eum iure damnare innocentem , beare sceleratum. suibus admissis, in iustitiae consederatione restabit rimor Dei, amor cessabit. Enimuero quum Deus nihil velit, nisi quod aequum et iustum est: quidni ex voluntate Dei explicari posset etiam diuina iustitia' Ces sat quidem circa Deum ratio iustus et coactionis, adeoque obligatio externa: sed eadem et in summis imperantibus cessat , quod attinet ad leges suas. Quamuis enim illis obstrictus non sit princeps, eui ἀνυπευθυνον est imperium t tamen eum dicimus ivsTvM , si suum cuique secundum leges suas tribuit. Quidni ergo et Deum ideo dicamus IusTvM , quod hominibus ius suum secundum vo-LvNTATEM, seu LEGEM svAM tribuat Homo ergo dicitur lvsTus, qui voLUNTATi DE , per modum legis promulgatae, obsequium praestat. Deus vero ivsΤvs est, quia secundum voLvNTATEM SUAM sine coactione et lege suum cuique tribuit. Nec periculum est, ne Deus damnet innocentem, scele

82쪽

est ella

stes CAP. III. DE NORMA ACTION. HUMAN. cet. ψ9seeIeratum beet. Ita enim non ageret secundum voluntatem suam, qua. nihil vult, nisi quod iustum, aequum, et perfectione sua dignum est.

g. LXVI. In eo tamen I a) maximum discrimen inter Dim DIUINAM et HuMANAM intercedit iustitiam, quod rentia quum in illa legis et coactionis ratio omnis Ces 'φ 'stset, s. LXV. ') haec inuoluat rationem legis Et coactionis, s. LXIIII, 8.) ac Proinde ιδ) et hu- voluntas diuina , quatenus hominibus pro manae. actionum norma est, coniuncta sit cum comminatione poenae, seu mali cuiusdam, iis a Deo repraesentandi, qui, voluntati suae non praestent obsequium. Quamuis I ) ea poena etiam positiua ') non, ut in legibus humanis, Certa et definita, sed plerumque indefinita sit, Deusque eam suae sapientiae ac iustitiae reseruarii. Qui omne maIum passionis, quod malam sequitur

actionem, et cum hac connectitur, POENAM adpellitant, hi illam recte diuidunt in NATvRAI,EΜet postTivAM Clari T. Koeliter. Exercit. Ar natur. q. CCCLXII. fequ. Sed si per poenam intelligas malum passionis, quod ipsa lex diuina peccantibus comminatur: poena positiva tantum poenae nomine veniet. Naturalem et athei agnoscunt: positivam non nisi ii, qui et exsistere Deum, et re rum humanarum curam gerere , statuunt. Iam quamuis poena positiva definita non sit: vel ipsa tamen recta ratio satis nos conuincit. Deum non posse non hominibus et poenas, et praemia rependere, prout actiones voluntati eius vel non attemia perent, vel attemperent. Id enim αμεσως ex idea iustitiae diuinae fluit, et admissum est ab omnibus, qui in dubium non vocarunt diuinam prouidentiam. Xenophon Memorab. Socr. I, . δα

83쪽

o IVR, NAT. ET GENT. LIB. I.

μενους τον παίμ χρονον ὐδεπιτ αν ceteΘεdeq; Num arbitraris, Deos seminibus opinionem inditu-- ros fuisse, quod et beneficiis et poenis ad Pere possint si non reuera id pisent et homines, perpetuo deceptos, borum nihil umquamsensio '

I. LXVII.

ut nori At quum dubitari vix possit, quin normamam i, actionum humanarum non alia esse possit, i mraxς -uam voluntas, vel lex Dei: g. LXIII. iam

mus, porro merito quaeritur, quo pacto illam quam pus est facillime cognoscamus P Et sane dum eam per certo ius rectam rationem uniuerso humano generi pro-n uxδς mulgatam esse, omneS fatentur, g. XI, I S. si di recta vero ratio nobis est facultas ratiocinandi, princi- veritatesque aliaS ex aliis per necessariam con-

Pio. cludendi rationem eliciendi: q. XU. facile patet, Is dari aliquam veritatem vel propositionem, ex qua per necessariam concludendi rationem, quid voluntati Dei consentaneum, adeoque iustum sit, elici pollit, adeoque 16 esse oportere commune aliquod ac generale ius

naturae COGNOSCENDI PRINCi PIUM. ' I Id quomodo ab ipsa norma differat, iam supra β. LX. ostendimus. Quum vero principii vocabulum latius acceperit illustriisinus sAM. DE COC CLiis: in λογομαχιαν abit, quidquid ei obuertit clarissimus Iac. Fridr. Ludovici. Quomodo enim illa voluntas Dei nobis innotescat, ipse vir illustrissimus Difff. I. quas. III. ostendere conatus est, adeoque manifesto distinxit voluntatem Dei, taminquam normam et principium offendi, quod vo

cant, Disitigoo by Corale

84쪽

CAP. III. DE NORMA ACTION. IlvΜAN. CET. IIcant, iuris naturae, a mediis intestigendi et probandi voluntatem Dei, adeoque a principio cognoscendi.

g. LXVIII. Quumque Omne cognoscendi principium Idquis

ita comparatum eise oporteat, ut sit vERuxi, Vς um, EVIDENS atque ADAEQUATvΜ: consequens est, 'μ .RR'I7 ut et iuris naturae principium debeat esse adae vΕkvM, ne s illud vel falsum sit, vel in nuda quatum fictione consistat, tales etiam conclusiones ex ςJς illo eliciantur. 18 Vt idem EviDErus esse oporteat, 29 ς 'et I9 ita quidem, ut non modo a docto aliquo, sed et a quolibet plebeio, quippe qui aeque, ac ille, ad obsequium iuri naturali praestandum obstrictus est, perspici atque intelligi pollici ' Denique i9 ut este debeat ADAEQUATUM,Omniaque ossicia tum hominum, tum ciuium, non modo Christianorum, sed et a Christiana pietate alienorum, inde prono alveo fluant.

I Quemadmodum ergo suspectae sunt iusto subtilio res extistentiae DEi demonstrationes, quia illa veritas ita comparata esse dicitur, ut et plebeius quisque ad eam animo concipiendam Obstri missit, ac proinde Apostolus eum palpando inueniri posse docet, quippe ου μ αλιραν απο ενος ἔκατουημῶν υπαρχον ita , non longe absentem ab unoquoisque nostrum: Aes. XVII, a . ita vix suspicione caistet subtile nimis iuris naturalis principium . quum , ἀναπολογηττοι sint omnes, etiam indocti, et subtiliori philosophiae non adsueti, si contra ius natu. rae peccauerint.

q. LXVIIII

85쪽

IVR. NAT. ET GENT. LIB. I

non est nostrarum cum sanctitate Dei: quia, si vel ma- in san- xime largiamur, veram esse hanc propositio- ' nem, ea tamen nec euidens est, nec ita com-- parata, ut Omnia Ossicia vel hominum, vel citendum. uium, inde elici probarique possint. 'γ

Quam obscura enim sit sanctitatis diuinae idea, siue eam in s ensu theologico, siue iniuridico, aceta pias, iam ostenderunt Sam. Pulandoa. Specim. Controu. IV, M. Thomas. Fundam. iur. vat. et gent. I, o, ιδ. I equ. Et quain multa sunt ossicia, quorum Ψαετυπον in Deo non reperimus' e. g. gratullanimus erga benefactores, reuerentia erga superiores, redditio crediti, similia.

g. LXX. Nee in Nec magis at in sussicit propositio, id, quod ipsa R- sua natura iustum est, es)e faciendum, quodssies. '' sua laatura iniustum, fugiendum. Quamuis

narum enim iam supra a nobis concessum sit, actio- iustitia nes quasdam in se suaque natura bonas, vel Velinim malas, et ad illas amplectendas, has fugien-Rm das, hominem intrinsecus obligari: s. VIII. salsum tamen est, actionem ullam intrinlecus et antecedenter ad legem iustam esse. ' g. VlI. Vt iam non dicamus, nec euidens elle hoci cognoscendi principium, nec omnia hominis ac ciuis officia inde posse derivari.

I Ad actiones enim ivsTAs obligatione externa impellimur. q. VII ) obligatio externa consistit in emtis , cuius imperium agnoscimus, quodque acticines quasdam sub comminatione poenae prohibeat praecipiatque, voluntate. VIIII, i o. Quum vero talis voluntas sit LEx: Ui III, 13. nulla actio ivlla iniustaque esse potest sine lege, adeo que ncialatur actio, intrinsecus et antecedenteD ad legem iusta, 1ed, quia legi conuenit, ideo iustac habe- Dissitigod by Coost

86쪽

CAP. III. DE NORMA ACTION. HUMAN. Cet. 33 habetur, quemadmodum ideo iniusta est actio, quod legi refragatur,et hinc omne peccarum ἀνομία, seu legis transgresso, vocatur. I. Dis. Ioann. III, .

q. LXXI.

Nemo porro ar) temere se stragabitur viris doctis, a quibus gentium vel omnium, vel humaniorum, consensus pro principio iuris naturalis habitus est Nam nec et erum est, id, in quo gentibus inter se conuenit, etiam voluntati diuinae conuenire: ') nec omnibuS euidens est ille gentium consensus, quippe ex

multis veterum et recentiorum scriptorum te

stimoniis colligendus, nec tam adaequata haec videri potest propositio, ut omnia hominum ciuiumque ossicia inde prono alveo fluant.

Ita ius gentium voluntarium, quod vocat, probari dum iam olim censuit Cic. Tusc. Dyp. I, ι . Omniin re consensio omnium gentium lex naturae pratam da est. Eidem principio postea permultum tribuit Gror. de iure belli et pae. prolegom. q. n. ubi de modo probandi ius naturae et gentium ex instituisto differens: Uus Iuni, inquit, ad iuris huius pro bationem testimoniis philogisborum, bisoricorum, poetarum, postremo et oratorum, non quod illis inis discrete eredendum sit, I olent enim sectae arguis mento causae seruire sed quod, ubi multi, diue sis temporibus et locis, idem pro certo ad irmant id ad caussam universalem referri debeat: quae in nostris quaestionibus alia esse non potes, quam aut re M illatio, ex naturae principiis procedens, aut communis aliquis eonsensus. Illa ius vaturae indieat hie ius gentium. Enimuero in multis mirum gentium paene omnium consensum deprehendimus , quae nemo iuris naturae vel gentium esse dixerit, veluti in πολυθε τηῆι . idololatria, sacrificiis, latrociniis, extra cuiusque rempublicam

D ; licitis. Nee in

sensu O mnium

gentium Distrigod by Corale

87쪽

M IVR. NAT. ET GENT. LIB. I. Nee in septem Noachi

Nee in

vel sidio pacis

Iicitis. κ. τ. λ. Deinde disseillime hie gentium contensus ostenditur ipso fatente Grotio I, p. s. Latius autem patens est ius gentium, id es, quos

gentium Omnium . aut multartim, voluntate vim nb

tigandi accepit. Multartim addidi, quia vix vi umius reperitur, extra ius naturale, quod inum quoque gentium dici selet omnibus gentibus commune. Immo Jaepe in una parte orbis terrarum est ius gemtium , ouod alibi non es, ut de eaptiuitate ac post timinio 1 tio Deo dicemus. Quam multa ergo sunt ossicia, quae ex consensu gentium demonstraria nemine possunt 3

g. LXXII.

Quemadmodum vero, qui ius naturae vel gentium ex illa gentium consensione derivandum existimant, non modo principium minus Verum, ineuidens ac inadaequarum adsumunt, sed et simul μεταβασιν εἰς αλο γως committunt, dum ius naturae non ex ipsa natura, sed ex gentium traditione, derivare Conantur: ita 23 iisdem vitiis laborare ius naturae et gentium Hebraeorum, quod ex prae

ceptis Noachi vel promanare, vel probari posse existimant, iam supra, quantum satis est,

ostendimus. I. XVI.)g. LXXIII. Quid porro a ) dicamus de tota illa Tho. Hobbesii philosophia, quam tum in libello de

cive, tum in Leviathane, quem vocat, prO- posuit 8 Dum enim vir ille doctus in statuta naturali ius esse omnium in omnes esse docuit, nec veram posuit propositionem, nec euidentem, neC adaequatam, quum ossicia erga Deum et seipsum inde deduci nullo modo possint. Immo

88쪽

CAP. III. DE NORMA ACTION. HUAN. Cet. sImmo hoc ipso, dum se ius naturae hoc modo explicaturum promittit, illud plane sustulit euertitque, ceu ostendit celeb. Henr. Coccei. Diff. de iure omV. in omnes. Ex quo simul patet, as) quid statuendum sit de altero prin- Cipio, quaerendam esse pacem externam, si

haberi possit, sivi id minus fieri possit, belli

circumspicienda esse auxilia. Nam et hic, veluti sub spario, latitare Hobbesium, nemo non intelligit. ')I In primis vel maxime ineuidens est fine principium Quid enim sibi vult illa limitatio: Si haberi possit

Quam facile ea, quocumque modo explicata abutentur homines litigiosi, seque pace. inuito altero, frui non potuisse conquerentur' exemplo lupi, qui sibi rurbatam ab agno aquam, caussabatur. Phaedri Fab. I, p. Vere ne1cio quis cecinit: Sic nocet innocuo nocuus, caussamque nocendi Inuenit. Heu regnant qualibet arte lupi. Obseruauit hoc illius principii vitium iam celeberis rimus Thomas in Fundam. iur. nat. et Sent. I, o, /8.

q. LXXIlII.

Magna veritatis pietatisque specie blanditur Νεe In 26 principium vAL. ALBERTI, theologi et phi stim imlosophi Lipsensis de statu integritatis: quam x gri uis ne id quidem verum esse, iam alii osten. 'derint. Pusend. Specim. controu. IIII, II. et Thomas Iurior. divin. IIII, o sequ. Sed si. vel maxime largiamur, vere iuris naturae esse, quae statui illi primaevae integritati S conu niunt: quam ineuidens non modo paganis, sed et ipsis Christianis, hoc sit principium, nemo non intelligit. Denique quum ex illo principio explicari nequeat, quae sint iura ciuita-

89쪽

Nee in socialiis

late

iis, belli, contractuum, similiaque plurima, quibus fortastis in statu illo felicissimo vix locus su i llet: quis adaequatum esse hoc principium, dixerit in Quam pauca enim sint.quae saerae litterae de imagine Dei statuque integritatis inculcant, res ipsa docet. De iis quoque, quae nobis de eo statu reuelata sunt, ipsi Christiani, ex quo in sectas discesserunt, quam maxime inter se dissentiunt. Quid dicamus de Iudaeis ' quid de paganis ipsis priscis ac hodie nis ' Seruarant illi fabulam de faeculo aureo, quam quidam ex traditione de statu paradisiaco natam existimant. Hi aliis commentis, quae doctrinae Christianae de imagine Dei quodammodo similia sunt, deIectantur, de quibus erudire suo more disserit Petr. Dan. Ηuet. Ouas. Alaetan. II, 6. p. ι a. Sed quum haec omnia non parum inter se discrepent: sane nec Christianus ludaeo vel pagano, nec hi Christiano ulli persuadebunt, esse noc vel illud iuris narurae, quod ipsi ex traditionibus vel reuelationibus suis de statu integritatis vel paradisiaco derivarunt. Upus ergo est principio Christianis cum Iudaeis et paganiS communi , quod non aliud profecto esse potest, quam qua

omnes mortales praeditos esse nouimus, recta ra. tio.

q. LXXV.

Mirifice non modo GROTIO et PVFENDORFFIO,

sed et veteribus plerisque, placuit principium socialitatis. Nec negari potest, quod infra ex instituto demonstrabimus, homines

iam ita esse comparatos, ut eOS Viuere oporteat socialiter. At a ) falsum tamen est, esse hoc totius iuris naturae principium, rum, euidens atque adaequatum. Qua in re demonstranda quum otium nobis iam fecerit vir illustri sis mus atque excellentissimus, SAM. DE COCCEIIS

90쪽

CAP. III. DE NORMA ACTION. HUMAN. Cet.

de princ. iur. nat. disf. I. quos. II. g. IX. se . id unum addimus, ossicia erga Deum et nos ipsos pleraque locum esse habitura, si vel ma

xime homo solus, et extra omnem societatem humanam, in hoc terrarem orbe viveret.' Societatis custodiam, tamquam verum iustitiae sono tem , iurisque naturalis principium iam olim laudarunt Cicero de Legib. I, de osse. I ια θω. Seneca de Bense. IIII, /8. Iamblich. in Protrept.

Cap. XX. et alii, quorum testimonia accumulari runt Pufend. de iure uat. et gent. II, 3, /s. et Io. Henr. Boecier. in Grol. prolegom. pag. 8. seqv. Quamuis vero in hoc principium et olim et nostra memoria plures consenlerint: inter eos tamen pa. rum conuenire animaduertimus de ratione, cur ad societatis custodiam obitricti sint homines, aliis homines natura duce ad illam ferri, aliis iussu Deio. M. illam colendam este, aliis denique ipsam necessitarem homines ad vitam socialem compelistere, statuentibus.

q. LXXVI.

Sunt et alia, quae alii iactant, iuris naturalis principia, veluti a 8 ordo naturalis, quem

creator in condendo hoc terrarum orbe intendit, 29 utilitas humani generis, 3 o theocratia moralis, et similia. ') Sed ne illa quidem vel euidentia, vel adaequata esse, inter omnes constat. Quin in his quaedam, non nisi adhibita Cautione, tamquam vera admitti posse,

nemo temere negauerit. ordinem illum naturae post Slare. Pallavicinum verum ae genuinum iuris naturalis principium esse docuit Henr. Bodin in Diff. de iure mundi, edita

primum Rinthel. anno MDCLx xxx. recusa Halae M D C L x x x x v li I. sed ex instituto refutata a cet.

Thomasio de fundam. definiendi caue . mair. bact. D s recepi. Nee in ordine

naturae,

similiis busque hyp thesibus. Digiti os by Coosl