장음표시 사용
101쪽
dicererer, qu ὀd id factium is erit odio amore , vel alia eiusa b id nec ellatiae fuerunt seges humanae, ut optime ciues gubernarentur rita sanctus Thomas, ut supra
. Nec obstat, si dicatur contra prouidentiam diuinam quὀd potuerat. Deus, M sortasse c5sultius esset, quod per
legem naturalem, .sq; ad singularia doceret nos omnia. Nam ad hoc respondetur,factum hoc non sunta,quia e pediebat,Deum gubernare naturam humanam , se Curiindum suam inclinationcm naturalem,quae est rati Ocinari, satis sust con stituere illi principia communda, aeneralia Iegis natur ut deinde per illa principia homines ratiocinando,constituerent particularia praecepta legis humanae, ita tenet Sotus,ut supra.
Non obstant tandem in contrarium adducta argumeta.Non primum, nam respondetur, quod homines bene dispositi melius inducuntur ad virtutem monitionibus voluntarijs,quam coacti sed sunt quida ita male dispositi, qui non inducuntur,nisi cogantur. Et propter hoc, necessariae fuerunt leges humanae,ut n. 3.dictum ruit,ri luitur primum argumentum. Non obstat secundum nam respondetur, quod lex naturalis,est quaedam participatio lagis aeternae,per qua in- est nobis cognitio quorundam communium princapiorsi, conclusionum,quae ex praed. clis deducuntur,non auteinsunt nobis particulares directiones singularum rerum prout in aeterna lege continentur,oc ideo praeter illa principia generalia legis naturς,necessarium fuit,ut lix humana procederet ad particulares sanctiones, ut dictum est, o tenet Sanctus Thomas loco citato, Msoluitur argumentum , Marticuluς
102쪽
Vtrum omnis lex humana a naturali Iege
Ripari negatiuasi mo argumentor sic Ius huis manum diuiditur contra ius natura te, et ait Arist. F.Ethicorum, sed ea, quae derivantur a principiis
regis natur sicut conclusiones,pertinent ad lπε tu ratem tin dupuratione praecedenti dictum nit: erreM quae sunt dilege humana, non derivantur a lege nat secundὁLex naturalis eadem est apud omnes, tale Isdorus in c. ius naturala I. distinet ereo silex humatu, l
103쪽
eadem apud omnea, quod falsum es , ergo etiam falsumer . t quὁd lex humana a naturali derivetur lege. His non Oh stantibus,conclusio est. Lex humana cta esta lege naturae derivatur. Proba ur conclusio,quia in rebus humanis dicitur esse aliquid iustum exeo,quὀd est reclum,& deducitur secu. dum rectam regulam rationis, scd recta regula rationis inlcx naturalis .ctgo omnis ex humana in tantum hiscide ratione legis,& rectitudinis, in quantum a lege natum
rati derivatur,& ob id, si in aliquo lege a naturali discordat,& dissonat,non lex, sed legis corruptio dicenda est. ita
I9. Valentia de lege humana, disp.rip. I cum alijs. Sedit iste articulus intelligatur,duo notanda sunt.Primum erit, ut lex humana sit vera lex,seu recta regula practicae rationis, ncce sic est, eam a nar uiali lege derivari: quod duc bus modis potest fieri,ut ait S.Thom.loco supra
citato ait. 2.&4. Vno modo derivatur icchumana a iure naturali,sicut dc riuontur vi deducuntur conclusiones
ex principijs primis. V.g ex illo principio naturali: ViIa hominum in paceo tranquillitates linenda es ed sustinerinori potest,supposito,quod natura luimana corrupta est, pronaque admulum,addissensione plena cupiditatibus x pigritia,quae magis diligit proprium, quam cGmmune bonum, & propter hoc deduc utur ex supradicto princi
pio naturali, quὁd vita hominum in paceri tranquillitate se luanda est, subsequentes conclusiones ergo agri, possessiones, ut diligcnter colantur, diuidendi sunt ut homi es in pace vivant, constituenda sunt bella, paces, foed cr. ,seruitutes S similia . Similiter ex illo alio principioi curali, qudd homo est animal sociabile, quodia debeanc
104쪽
debeant homines inter se conuenire quod fieri non potest sine mutuis exactionibus,,uditionibus, propter hoc deducuntur ex tali pi incipio omnes contractus emptionis,&uenditionis octaionis,transactionis Wieliqua alia, quae veluti conclusiones deducuntur,& inferuntur ex principijs legis naturae. Alio modo derivantur leges humanae, a lege naturalipei determinationem , quia determinat lex humana in particulari id,quod a lege naturae determinatum no est. V.g.praecipit ex naturalis,quod malefactores puniantur, sed quo genere supphch, vel qua poena puniri debeant, ius naturale non determinat,determinatur hoc in particulari a lege humana est latrones suspendantur, haeretici comburantur.Similiter praecipit lex naturatis Sabbatha sanctificare, Deum colere,sedio determinat hoc, vel illo
ritu,sacro tempore,in particulari; tete minat hoc ius humanumEcclesiasticum. Rursus,matrimonium de iurei turali est,& diuino,quo autem ordine, Arma,contractu debeat fieri,a iure humano Ecclesiastico determinatur
Et similiter praecipit lex diuina consessionem,& communionem sed in quibus casibus ad id teneamur,non determinat determinatura iure humano Canonico, ut in omnis utriusque sexus,de poenit & remisi.&tenent Do
Sed contia hoc est difficultasin primo argumento proposita nam conclusiones, quae derivantur ex principijs
legis natura uiat, dicuntur ipsus legis naturalis ergo falsum est, quod pertineant dicantur aliquae earum coclusiones legis humanae. Ad hanc difficultatem dico primis,quod ex humana,quaedam deducit,& praecipit, quae etiam Iege naturali praecepra, prohibita sunt.' Deumlare Parentes honorare patriam diligere,no occidere, et nari
105쪽
non sura i,haec omniari alia a iure naturali,Mdiuino pret pia prohibita,5 deducti sunt. Hoc idem facit in eis ius huininum,estque valde utile, &fit duabus de causis, vel ad constituendas maiores, in articulares poenas in eis a Princinibus ut timor earum, hominei, magis Ourarentur ad illarum obseruantiam , vel, ne Conclusione quae ex principijs naturae varijs consequentij.Mdiscursa inferunturipossit in eis aliquis ad eas obseruandas ignoratia excusari:propter hoc praecipiuntur expresse a iure naturali adhoc euitandum, etiam quod praecepta tat a iure
Dico secundὁ,quὀd magna disserentia ver atii inter
Ciandusiones naturales,& Conclusit cines humanas, quae
derivantur ex princiiij legis naturae Aliter eram derivatur ut e conclutiones,quae sunt de iure naturali nam deriuantur lumin e naturali per dictam ina rectae rationis per Consequentiam euidentem, omnino necessariam ad finem humanum adeo iustam, ut oppositum illius h beat intrinsecam iniustitiam,vt in eis dispensatio fieri nopositi.V.g. ex illo principio naturali: Species,ct naturabu-mana conseruanda es; deducitur ex hoc euidenterru nocessario: ergo matas,& foeminae coniunctio,filiorum adu Catio, procreatio necessaria est. Et similiter ex illo alici principio naturalii Bonum es amputandum,=malumfι giendum illico inferuntur subsequentes conclusiones euidenter,& necessatio:ergo Deus colend' est,parentes h norandi suntipatria diligenda est,non est tarandum, non est occidendum non est adulter andum,non for nicandu, M similes conclusiones. Quae autem sunt de iure dium a. no,deducuntur etiam ex praedictis principij legis natu rae,sed discursu,ti aliqua suppositione facta, non sunt Conclusiones,leti determinationes si inplicitet necessar
106쪽
sed tantum congruentes,conuenientes, tiles, opposi tum earum non habet intrinsecaminiustitiam. Nec sunt Φmnino indispensibiles, ut in disputatione praecedentis articuli .n.'.visum fuit,&insequenti disputatione ub'dendum eri fi patet hoc exemplo.V.g.ex illo principio naturali Um homina inpaee, tranquillitates Inenda in optime fuerunt,& rationabiliter a lege hamana, non tamen necessariΘ,necessitate simpliciter deductisubs eruerites conclusiones:ergo agri, dominia diuidenda sunt,nam non possunt homines absque illa diuisione re--m commode vivere:ergo paces, bella, foedera, .reli. qua alia instituenda erant, ut copiose hoc a nobis explicatum fuit in iusputatione praecedentiare.4.n. 6 ωibi ubdendum est. Non obstant in contrarium adducta argumenta. Non primum exauctoritate Aristot.desumptum, nam respondetur,quod non omnia,quae derivantur ex principij te naturae,sunt de iure naturali,nam plura sunt,& dicuntur de iure humano ut dictum est:quomodo autem axnoscantur,quae de iure naturali sunt, ε quae de re humano,etia ostensum est supra in praecedentim ε soluti
Non obstat secundu desumptum ex ius naturale, P. . distinctione, nam respondetur, qudd licet conueniantius natural &gentium alj quomodo Bon tamen sequitur, quὀdius humanum sit idem apud omnes, sicut ius. naturale, nam valde differunt, ut in praecedentidasputatione artic. 4. ostensum fuit. Et luitur argumentum,& a ticuitus..
107쪽
Proponuntur duo argumenta,u.2. i.
Consiluitur conclusio od conditione/Misba svrime ab Isidoro assignantur,n. . Enumeranturpraedictae condimone legis humanae,quae non requirunturin diuinis legibus n. 4. Declarantu praedii codisione ponuntur . - Drelaranturi onditiones,quae in siletudo, inis M.
Vtram eos humanae qualita te recteas I9Π
Ro parte negativa argumento sic. In con etudo, distinct.qualitates legis explicantur, quod lex est omne quod ratione constituitur, quod relagioni congruat, quod disciplinae conueniat, quod saluti proficiat: ergo superflue in .erit autemlex distin. 4. aliae conditiones multiplicantur. Secundo.Lex cripta contra consuetudinem miclis tur,ut inlex est distinct.1.ergolexnon fertur secundum patriae Consuetudinem. His non obstantibu conclusio est.Ωualitates lams Bu- manae ophimὸ ab Isidoro describuntur. Probatur conclusio auctoritate text.ine eonsuetuUO,
108쪽
aidistin.aec: er aurem lax, 4 distinet S declaratur, lax.aotem humana est regula . p mensura qua actiones nu-- .manae dirigantur ad suos debitos fines, sed non est ipsa regula prima,& independens, sed est regulavi mensura, a superior illa regula mensurata, regulata, quae est lex aeterna,& naturalis: ergo lex humana,ut sit licita,& bona, oportet,quod ut conformis, S proportionata praedictis Luperioribus legibus.Etpropterhoc Isidorus dixit iti dicto C.consuetudo,sex humana est, quod religioni congruat, inquantum est proportionata legi aeternae, quae fons esti totius rectitudinis quod discipurnae conueniat,in quatum ubordinatur legi naturali, quod saluti proficiat ex eo, quod ad humanam utilitatem ordinem habear,& omnes
Sed utaneliusiste alticulus in te iligatur, a liqua supponenda sunt. Primo supponimus,quod in isto articulo agitur de conditionibus hinnanae legis, nam Circa alias leguspecies cilicet aetermematuralis, diuinae,non opus est, conditiones vi qualitates perscrutari, in quibus earum rectitudo posita sit: nam illae exse& innata natura bonae: dc recta ruit,nam habent Deum auctorem, sed lex humana,quia rario nostra allucinari solet,inquirere necesse est. quibus conditionibus ,roprietati sexornari debeat, ut bona diuatur dorus autem th. s.c. Lx.&refertur in C. erit autem Iex, .dist Emιaυι-, inquit, Lex honesti. sal sibilis eundum naturam , ecundum paιri
109쪽
manifesti uoque, ne aliquid prapter obstaritatem aenea ιω
eongruat,quod ais linae conueniat,quod ιυιi proficiat. Sed ad maic rem intelligentiam praedictar nouem conditionum, singula explicandae sunt.Primo dicit, H ns,idem est,ut sit conueniens religioni, quae est rex diuina Secundo equitit,quὸd non discordet a lege naturali, A propter hoc posuit, I a. nam si discordat ab ea, non dicit uc lex,sed corruptio legis.Tertio requirit,cluddlax sit: Posibitisse eundum naturam id est,quisit sit suavis, non grauis inerosa, excedens fragilitatem hominum, sed commensuretur proportionetur his, quibus imponitur. Et sicut alia lex est . quae imponenda est viris, malia pueris , quibus multa tolerantur ,quae in adustis puniuntur , lege vituperantur . Quarto requiritur,quod sitsecundum conbuetuaeinem patriae,&hoactim ex humana fundetur super experientia publica,&ordinetur ad bonum commune , si ita non fuerit per contrariam consiletudinem abrogatum. Qui id addit , quod sit , Loco temporique conuenient, quia praHictis circunstantijs vestiti a ornari debet Sexto
requiritur, quod sit Neresaria quia non nisi instamdinecessitate, leges institui debent. Septimo requiritur, quod sit Diis , quia si inutilis es et , erit abhcienda,
ω non era approbata, 1 optima Octauo requiritur, quod si manifesa, ne propter eius Obscuritatem incidat quis in errorem ne daretur Varijs interpletatio rubus iccus, h:d enim innurnerae lites oriri solent,
110쪽
atat , non sine vini respublicae iactura. Nanci requi
ni rituale insitura sit quia clim lex ordinetur ad bonum Commane . non debet acc5ino lari alleui prauato, aliter non esset lex, sed priu deglim,vel tyrannides. Explicatis supradictis conditionibus, explicandae sine modo reliquς quatuor,in quibus copediose omnes supra dictinoue coiicietur, Lex,inquidIsidorus is omne,quod raιisne constiterιι quod religioni cogruat,quod disciplinae caneniar, qtio alti ι pr eiat. Dicit primo Lex eris omne, quod ratione ansireri Gem lex debet esse consenta ne arationi.Securidis dicit, quod religioni esumat, id est de bee esse congluens religioni, scilicet debet proportion
ri legi diuinae , haec proportio in eo consisti quod non praecipiat lex humana, quae lex diuina prohibet, nec prohibeat , quae illa praecipit. Dicit tertio , quod friplinae eonuenia ι, id est, debet esse lex humana proportionata legi naturali, id est, quod non deviet a princeptis legis naturae. Dicit quarto, quod saluti pro crat. id est,quod sit proportionata utilitati humanae Et ad haec
Omnes illae nouem conditiones reducuntur , nam Hone
fla refertur ad illam,quod religioni congruat Iu possi-hilis seundum naturam,secundumconsuetudinem patri , Dco , temporique eonueniens reducuntur ad haec, quod disciplinae conueniat,&demum necessarιa,υςilis mani - reducuntur ad illa ultima, quod saluti proficiat, ita Grrecremata,& Doctores supracitati. Non obstant modo in contrarium adducta argumemta.Non primum, nam respondetur quod licet Isidorus Conditiones legis humanae,inc.consuetudo, I. distinct exisplicueritino ruit in conueniens,quὀd idem fecerit in c.