장음표시 사용
131쪽
ratione, M voluntate Legislatoris, lex diuina,& naturalis arationabili Dei voluntate procedit, lex humana a V luntatc Legistatoris, humana ratione regulata, quae Volii ritas Legislatoris non solum interpres legis est, sed de veteris abrogatio, sinouae constitutio huiusmodi autem rationem, Τί voluntatem Legislatoris,non solum verbo, ut in legibus scriptis fit,vetum etiam,vi facto, Ut in Consuetudinibus fieri solet interpretatur ergo lex per con suctudinem constituitur, I antiqua abrogatur,4 interpretatur, ut probat Cosultus ini de quibus,1f. de legibus, Summus Pontifex in c. extiteris in cum tantis,in cudilectus, de consuetudine S tenent Sanctias Thomas, Caletanus,&Medina,I. 2..97 art. . Solus de iustitia iure lib.I. q. 7.art.2.SuareZ de legibus lib.7. VaZqueZ disi
Sedit iste articulus intelligatur, aliqua supponenda sunt. Primo supponimus , quod consuetudo let leges
mutar &propter hoc dum de legis mutatione agimus, praesentem articulum de consuetudine intertexuimus.
Consues udo enim es tu quoddam , moribus insitutum, quod pro lege suscipitur, cum deficis lex , ut in ciconsuetudo, I. distinctione . Et habet consuetudo triplicem effectum. Primus Te ae est codere legem non scriptam, ut in dicta l.de quibus, Ede legibus, in c.extiteris de consuetudine. Secundus est, priorem lege abrogare,ut in d. l. de quibus.Tertius effectus est interpretari legem, i in C. cum dilectus,de consuet. ini. si de interpretatione,isdelegibus,, tenent Sanctus Thomas Doctores, Ut
Supponimus secundis quod ad consuetudinem intro, ducendam plura requiruntur. Requiritur primis, non solum consensus populi, vetumeliam consensus Principis expressus
132쪽
expressus licitus, Et interpretullinis,sue Pririceps ueriti saecularis,sive Ecelesiasticus.Requiritur secundis,tempus ad filam talem consuetudinis, ut vim legis obtinete, vel legem reuocare possit &si uerit cor, eludo introducta cum expressis consensu Principis,tunc non erit necessarium expectine tempus in iure detexminatum; quia ex pressa voluntas Principis,non minorem vim habet in legibus instituendis , quam in consuetudine firmanda. Quando vero introducitur Consuetudo consensu Principi Stacito tunc requiritur tempus deter natum: ratio est quia quando Princeps expresse non consentit, non praesumitu consentire,niti transacto te olemur
determinatio Quantum,& quale sit tempu, a iure deter. minatum,non ita clare constat in iure Canonico ,-
uit Mnlinis arsi sunt Doctores, sed fere communiter dicunt, illud tempus requiri ad consuemdinem , quod requiritur in praesciiptiune aliarum rerum, videlicet tenipsis decennis, Princip praesem ti*ὶ absente requiritur Tempus viginti annorum contra Ecclesiam quadraginta annorum ita Suareet, ut supra capite it. α Do res in c.finali,eod.tit.cum alijs . Tertio requiritur ad emuletudinem latroducendam, susperactus
tum fuerit per ius municipale alicuius regnis ii ire Regio requiruntur laltim duo actus iudiciales, vidcilicet
duae sententiae iudiciales prolatae contra legem in fauo, rem conruetudinis.Quarto requiritur,quisd consuetudo manifeste introducaturper extrinsecum usum , qui ita manifestus debet esse,ut Principi innotescat:& ratio est, nam deber consuetudo introduci, α perfici eu con- . sensu Principis expreΙΙoRacuo,ves praesumpto. Quinto
133쪽
requiritur,quὀd consuetudo sit iusta , rationabilis, noti contra ius diuinum,nec naturale, quod sit utilis bono
communi, Lin .e fit autem lexi 4 distinct in c. fin.de
coruuetudine , ita a Zque , suare locis citatis cum alijs. Supponimus tertiὁ,γὀd licet praescriptio,vi conti tud, in pluribus conueniant,vi aliquando unum pro altero accipiatur differunt tamen multipliciter.Primo, quia praescriptio non introduci ius legale seu legem, seu consuetudo , sed conscrt tantum ius dominij ali
ii Secundo differunt,qtua ad intriuiucendam consuetudine, requiritur usus populi;ad praescriptionem sussicit usus priuatae personae Tertio,ad inducendam conis suetudinem requiritur consensus PrincipiS, contra cuius leges consuetudo introducitur isa praescriptionem non requiritur consensus illius. Quario, ad consuetudiis nem non est necessarius titulus i adpraescriptionem, quiritur titulus. Q nto, ad inchoandam consuetudisnem non est nec ellaria hona lides , nam potavi in ischoari cum mala fidei quae tamen ad praescriptionem licet utraque temporis cursum quirat , in praescrip suetudine, ita tenet Abbas in c. fin. do consueti cum glos Couaru u. in tegula possessor 2.P.S .n-2. Suare Lut supra C I. cum alijs. Non obstant modo in contrarium adducta argumenin .a Noti primum,nam respondetur, quisllex aeterna, A naturalis xocedunca voluntate diuina, quae immuta
Di is est , e non possunt murata per consuetudinem in innodumiri a voluntate bumana, et inullus inseripi legem
134쪽
tu dine non sic est ae legehumaha, quae licet deducti se ex iure naturali quia tamen industria humana inuenta, Maist i est ab hominibus, mutari potest, ut d . um est, sol aitur Drimum argumentum. Non obstat secundum,nam respondetur, qu multitudo, per quam consu et udo introducitur, vel est libera in Republica, & sicut potest condere leges, sc pote .riri. Per consuetudinem eas derogare, nouas introducere: vel est multitudo subiecta alicui Principi, S tune non inuest consuetudinem introducere sine consensu illius Principis expreta tacito, vel prae
135쪽
supradictis dissutationibus de lege aeterna, . naturali, ue humana, per quas homo adfnem naturalem ordinatur, 'cienter disputatum e Rem inobsequentibus distu
tationibus, i de e diuina posititia dicamus,per qua ad I cmsupernaturalempro movemur.Et primo de lege Veteri. .s V M, A PINRomnitur quaesitum articuliari . . Proponuntκr duo argumenta,u . Consimitur conriosis cilicet,praeter legem aeteream, . naturalem ct humanam , necessari Itiit ex itiixa,
Meuis ui utraIIombussuit necessaria sex diuina si
136쪽
Vtrum praeter legem aeternam , naturalem c humanam uerit alia diuinatiae ho- Uinibus necessariata
a Rimo,pro parte negativa argumentor sicTex, st turalis , ut dictum est , quaedam pars seu participatio legis aeternae in nobis est, sed lex aeterna est lex diuina: ergo praeter legem tremam,naturalem,S hu mancm,non it necessalia alia lex diuina. Secundo.Natura humana nobilior,& sufficientior est alijs creaturis irrationabilibus, sed irrationales creatura: non habent aliquam legem diuinam, praeter inclinationem a tutialem eis ditam a lege aeterna: ergo multo minus homines debent habere aliam legem diuinam, , praeter aeternam,naturalem,S humanam..
His argumentis non chstantitus,cor clusio est .Prrum Mem sternam , naruralem se humanam , nec saria. sui; hominibus alia lex ditiina posititia. 'obatur concluso.Pa reos .ctcritate sacra Scrptu. --, Dauid ait:Legempone mihi, omine, viam tu sua-tionum tuarum. . . P si Secu -
137쪽
S reuiuio osten itur fuisse necessariam praedictam letagem diuinam positi uana,quatuor rationibus. Prima ratioeli,quialicet exiterna,naturalis,& humana suincient maedirigant nos ad fiaem naturalem,non tamen possuti nos dirigere ad finem supernaturalem,ad quem creatiuamissa ergo praetor supra dictas tres leges fuit necessaria homi nibus alla lex diuina potaua,quae dirigeret adpraedictu finem. Secundὁ qui alvi manum iudicium incertum est. praescit aa,quoad contingentia,& singularia ergo,ut homo certe in acti onibus humanis in particulari instruo tur ad agendam, vel vitandum cum lex aeterna nat ratis non se extendant ad particularia, dc lex humana incerta sit,necessarium fuit,ut homines per legem diuinam positivam in particulari certe instruerentur in actioni, Propriis.Tertiaratio.Homo, tam inacites exterioribus,
Iam in interioribus rectitudinem habese debet, sedicium hominis non potest esse de actibus interioribus, nam non potest de eis iudicari,quia latent: ergo necessa. rium fuit quod ad hoc superueniret lex diuina positiva. Quarta ratio, quia lex humana non potest omnia mala prohibere,ut supradictum fuit: ergo ne aliquod malum a ue prohibitione,& punitione remaneret a necessaria fuit ir inuina positiua,per quina omnia peccata prohiborenturiita tenent S.Thom. I. I. q. 9 I an Sorus de iust M
Ex dictis colligitur breuiter Prim ὁ,quδd lex diuina positiva necessariasuit primo.ut dirigeret homines ad finem supernatui ale.Secudis,ut iuuaret homines in naturalibu fine errarent.Tertiδ,ut etiade interioribus actibus posse e praecipi. Quarto , ut omne malum prohiberet, quod non potest lex humana.Colligitur secundo, quod lex diuina
posui ua,de qua loquimur in praesenti,no est ipsa lex me
138쪽
ha,prout in Deo existit quae est fons,& origo omnlu allarum legum,de qua loquuti sumus in disputatione tertia, sed est lex diuria positiva, quaedam participatio,seu quodam pars praedictae legis aeternae, quae in cordibus hominum diuinitus subsclipia est, ut clarius patebit infra.Quae lex diuina positiva sic definitur Lex diuina est diuintim decreram dominibus prasribens modum necessarium ut πιυeruenirepossint ad pernaturalem beatitudinem,ita S.Thom.vesupra & Valentia disp.7.quaest. 6 de lege di- , Non obstant modo in contrarium adducta argumen, ta Non primu,na respondetur,q, per lege naturale par-,Licipamus leg em aeternam, in quantum necessana fuit ad finem naturalem consequendum: sed oportuit, ut altiori modo homo dirigeretur in ultimu fine supernaturale, de ideo superadditur lex diuina positiva, perquam Ie aeterna nobis communica ut particulari modo, ut d:ctum est , intia vide brtur soluitur primum ars
Non obstat secundum, nam respondetur, quod crea tum irrationales non ordinantur ad altiorem finemispernaturale &propter hoc non currit eadem ratio in eis,sicut in hominibus, ion Valet argumentum M soluitur cum articulo.
Proponuntur ιria argumenta,n.L.
139쪽
Rimo contra quaesitum argumentor sic Lex bona diuicia non permittit peccata, sed lex Iesus P dimittit usuras,&repud.um: go non fuit hona. Secundo. inod non fuerit lex vetus bona, patet ex Verbis Ezechielis,cap.Lo.ubi dicit Deus: Dediris Memnon bonam pree Iaan quibus non visenι: ergo lexv tus non fuit bona lex Tertiis ad bonitatem legis requiritur secundum Isidorum in cap.erit autem lex, .distin quod sit possibilis ad obseruandum secundum naturam ,, secundum humanam consuetudinem, sed id non continebat lex vetus, ut ait Diuus Petrus Act 3.avid un- rari 9 oris rugum super ceruicem discipusirum immere, quod neque vas, neque patres vestri portareporuerunt:ergo lex vetus non fuit bona.
140쪽
Probata donclusio quoad primam partem, auctoritate Diui Pauli ad Romanos, Capa dc cap.22. Lex qui- deissa , mandatumsanctum is rosum, bonum. ge copiosius id ostendit ad Timoth cap.I. de ad Galat eap. 3. 5 David in Plaim. 8. ω Domini imma Diaconuersens animasMergo lex vetus fuit bona. Probatur etiam ratione, discurrendo per omnes causas:& primo resectu efficientis ipsus legis, quae suit Deus,ut in Leuitic.&in alijs libris apparet,in ad singu. la praecepta apponitur: Ego Dominus: Ego veus. Locu rus est Dominus ad Messem praecepi Mys Urael ergo si haec lex fuit a Deo , Deus non potuit esse auctor malae legis ergo dicendum est, quod lex vetus bona
Secundo, respectu causae materialis,di formalis, quia lex ista tui tegula humanarum actionum, fui r tio rectae rationis et praecipiebat enim bona operari probi balines ut patet in singulis praeceptis Decalogi, 5 in praeceptis moralibus, eg tremonialibus iudicia. libus. Tertiis probatur respectu causae sinalis, nan data ius haec lex o varias utilitates, ut infra patebit ergo ista lex bona fuit:ita tenent Sanctus Thomas,VaZqueZ, M dina ni ria quaestio.yr attic. I. SuareZ de legibus, libo. cap. 8.Lorca de legibus, dup. 3o Sotus de iustiria, iure,
Sed ut iste articulus intelligatur , tres difficultates discutiendae sunt . Prima erit, quod lices lex vetus fuerit bona , non tamen fuit perfecta, quod potuit esse , vel quia continebat plures imper mones , et dicit inperfecta, per respectum,4 comparalla in ad persectionem legis nou , ut paxet hoc auctoritare