장음표시 사용
101쪽
Cap. I. De Generatione alterna s
Dictionum , vidimus gloriam ejus, gloriam quasi Unigeniti a Patre, plenum gratiae , veritatis.
3.& filii adoptiui ait Clit istu Dominus visus est iri gloriatam mirabilius , ut unigenitus. naturalis Filii is Dei. Plenum gratiae , si veritatis. Ita primis notandum est , quod illa verba , Vidimus gloriam ejus, gloriam quasi Unigeniti a Patre , sunt per parenthesim legenda, ut communiter observant Expostatores cita ut sit sensus merbum caro factum est est habitavit in nobis, plenum gratiae, di veritatis latextu Graeco est plenus, in nominativo, hin genere masculino. Unde Caietanus illa umo rcfert ad Cajet. Joannem, ita ut sit sensus Plenus gratiae, si veritatis oannes testimonium perhibet. At haec expositio , est contra communem sensum sanctorum Patrum , qui eadem verba referunt ad Ves bir m. Deinde contra ipsi im textum , nam si os plenum gratiae, si veritatis, et iunctum. Si ego plenus, est in genere masculino , ex eo est, quia Graeces er bum est masculini generis & quia noster Interpres posuit Verbum in neutiis, etiam plenus cst in
neutro. Dicitur,plent grati .e, non, ut B. Virgo, re
Stephanus ded alio excellentiori modo omnibus giatiis fuit Chiistus insignitus: nam in eo fuerunt gratia unionis, gratia capitis, gratia sanctificans, in supremo grada super Omne cicat L la S. Theophylactus existimat , quod Christus dicitur Theoph. gratia plenus , secundum quod et mo ejus erat gratiosus. Et D. Thomasti dicri ut hi istus giatia S.I ho m. plenus, quia ejus doctrina gratissima sit , iuxta Psab n. o. . Dissus est gratia in labiis tuis I salta . Veritatis Communis explanatio . Thomae, is f. Bedae, Lyrani, taliorum. Dicitur hi istus ple S. Thominus veritatis, quia figuras antiquas, .promissis o Beea. exponi de gloria , qua speramus , quae nobis ne iactas Patribus antiquis ad n plevit. Secundo, by - ' '
DE gloria divini Verbi tria hic testatur
Ioannes. Primum manifestationem gloriae. Vidimus gloriam ejus. Secundum
ejus gloriae singularitatem Unigeniti.
Tertium , magnitudinem gloriae vetereum gratiae, dieritatis. Meo ad primum, Vidimus gloriam ejus i interrogationi occurrit Evangelista , si ab aliquo quaereretur unde scis se spondet Vidi i. Joan. i. mgloriam ejus. Sicut in sua Epistolari cap. i. quodfuit ab initio , quod vidimus , dec. Et ait, oidimus , seu ut est in textu Graeco , Uspeximus, quod est, attente vidimus. Et quia ipse Chiis odi lectissimus erat, ideo non se solum exhibet testem , verum etiam omnes alios Apostolos, atque Disci .los dum dicit , idimus gloriam August. Cui D. Augustin D citatus a Tolet , annot. 1
data est ex eo , quod Verbum caro factum est quae est tamen certa de obtinenda gloria , ipsam videre Uera interpretatio est D. Cyrilli hic Basilii homil desilio hmunis, Chrysostomi homil. i. Euthymii, Theophylachi, quod glori hic significat omnia mirabilia , igna , quibus Divinitatem, ac Majestatem suam manifestavit iam de primo quod edidit in Cana Galilaeae, dicitur Joan et numer II. Manifestadiit gloriam suam. Viderunt etiam gloriam Transfigurationi S, Resurrectionis , Ascensionis , Clarificationis a Patre , Joann. 11. num. 18. Et alia similia , quae eius divinitatem oculis indicabant.
uasi Unigeniti a Patres particula quasi non
similitudinem , sed veritatem ostendit. Et idem valet , ac sicut Et, ut ait Chrysostomus , Theophylachus , D. Augustinus in mim. as. D. Ambrosius Epist. S. D. Gregorius lib. 18. morsii cap. . D.Thomas, Beda alii ..Ut enim Regis majestatem explicemus, dicimus, incedit, quasi Rex, id est , ut Regem decet. Ita elucidane hoc exemplo M. Gregorius Magnus, Chlysostomus , .Thomas , quo ostendimus, non similitudinem, sed veritatem Regis. Deinde illa particula quas, apud Hebraeos ueritatem exprimit, is T. Daniec . n. is a uas lius hominis veniebat, id est vere filius hominis , Esdrae r. n. a. o Pi 'Derax, id est, vere verax Unigeniti a Patres dixit
hoc Evangelista, ut notat Chrysostomus homil. II. ad differentiam Prophetarum , qui magna sunt gloria, honore affecti, ut Moyses, Elias,Heli-sTus, tres pueri, qui miracula sunt operati inaddisterentiam Angelorum qui in terris apparuerunt in gloria , ut apud Danielem , Da videm , saepius in Evangelio Omnes isti, talii ut servi, Sytti ira in Evang. Tom. I. quia in eo nuda fuit umbra, vel figura, sed totum
vertias Tertio , quia mendacium Ion est inventatum in ore eius. Et ideo ait Evangelista , D. V .
Lex per Mosen data est ratia autenm, si veritas
Q are Ut immemoriatam Incaruationem
dicitur , vidimus gloriam esus E
C Ur dicto, Verbum caro factum est statim connectit Evangelistari Vidimus gloriam ejus
Respondet D. Cyrillus lib. i. c. s . iamoi ergo Cyrinut.Verbuis caro fastus est, inquit, nec tamen insti m tale carnis superatum est , nec de prisca m ij estute, ac omnipotentia decidit, itoniam homo actus est.
Et D.Leo Papa Ep. 1 o. Dccreta l. c. s. Salda et Iir, Leo.
inquit , proprietate utrius que naturae in tiuam coeunte personam , suscepta est a majestate humili tas , a virtute infirmitas , ab aetera irrite nortalitas. De notatur Dei filium ex antiqua majestate i in ta Non do a perdidisse. Non offendit generos . nec eorum glo
riam minuit, si aliquid humile solii anxiax, dem
Theophylachus in c. s. in stan lino D. Cyta lini, lib. i. de recta in Christum Domit iam si de Illud stillus Verbus , ait , quo inexplicabili modo pra omnem
humana mentis captaim eluxit, ex Deo Patre tu
humanam naturam descendens , ct in id, quod nouerat, se dimittens, ex mul;ere quoque uisci dignatis est non quod in ea exilianitione persederet, sed ut Deum se esse ostenda , atque in naturae in ostra forma in terris a 'palliit. Ubi notiandum, si , qta C d
102쪽
ex muliere nascens Deum se esse ostendu In
i silii, ili nullo alio magis qtiam in humi tria te, Sc exinani
tate fulget tione divinitatis splendor fulget , atque irradiat. Seoundo. In hujus capitis inrito, divinitate, ac Veibi processito ne Evangelista tractavit In principio erat Verbum, S Ter butierat apud Deum is Deus erat Verbiιm j j iis tamen gloriam non enunciat, nisi postquam dixerat : Verbum caro facti est. sua re non prius gloriose visum E Antea Verbum erat in sinu Patris , at ex quo hominibus, ut eos vivificaret, at Sociatur, tunc glorio te, ut Ueibuni Patris, eis apparuit.
inu AESTI LXIV. uomodo dicatur , quod homines mortales gloriam ejus viderint
is 8. Um cliptum si Exod. s. num. 1 o. Non Exod. 33. R de bu me homo , si oec quomodo hic ait : Vidi s gloriam eius e Respondeo primo, qaod in citato Exodi loco sermo est de gloria Dei in seri in hoc vero textu de gloria Dei per miracula egit Joannes , de quo in expositione,
Secundo. In Exodo erat gloria Dominis hic autem est gloria Patri uasi unigerati a Patre. At gloria Domini opprimit speculante. Patris vel laetificat intuentem ac omne periculosum ex pel Betna id. sit. D. Bernar diser m. i. in Canti c. Totum benignum paternum, quod apparuit gloria in hac parte Noum opprime gloria ista,totis licet viribus intendentem
mi hi potivi imprima illi. Etenim retielata
pa f. hui, cit occulantcs , in ea dem imaginem transforma- ibi benigni muria claritate in claritatem. Ubi enim sui gloriatat. Patris statim apparuit suavitas , lenignitas.
Nomen Patris nihil molestum admittit. Tertio, ii duae iij. ' argutam rationem excogitavit D. Irenaeus tibi in haereis quare Dominus manifestaverit gloriam suam , his verbis Traeteritis temporibus dicebatur quidem fecundis imaginem Dei fastum esse hominem, non autem ostendebatur et adhuc enim in bi- sibile erat Verbum , mus secundum imaginem homo fuerat et propter hoc autem , ct similitudinem facite amisit. Quando autem caro factum est , utraque comormabit, ct imaginem 5eram ostendit , ipsi hac sens, quod erat imago ejuc, ct similitudinem Frmani Abb, euis restituit. Licet homo se ante, crederet ad similiseisideat ad tudinem Dei creatum , quamdiu tamen se ad ima-
imo est'em linem Dei factum non videbat , parvi se ipsum D( s rami pendebat. At ubi Deus humana indutus carne ei
similis apparuit , necesse fuit magni se aestimare,
usuam ducere imaginem Tantum visus nostraru
Theodor natura, ex D. Irenaeo Uuemadmodum, ait, 'it ho ut tentaretur, ita Verbum ut glorificaretur,' quiescebat quidem Verbum, dam tentaretur, Scruci geretur
O mortem obire homini autem aderatu dum vinceret, sustineret, se benignum , humanumque praestaret, resurgeret in coelo ascenderet. Erat in Christon Verbum homo et Uerbum ut glorificaretur, homo ut pateretur. QViando aderat tentatio, in N , tab/nt 83gella, crucis, ac mortis dolores, homo fodelo .n manifestabatur, Verbum quiescebat, seu abscontia, urtini debatur. parido ergo Verbum monstrabatur Etss si Quando gloricis vincebat, ac triumphabat Clims benignum, humanumque prastaret. Dum pietas, cbenignitas prodibatur, tunc ipsa divinitas manis ei abatur non in rigo te, non in flagellis, sed inclementia , ac humanuate magis , ac magis ipsa divinitas declarabatur.
v ex x Moyses gyptum plagis, ,&ex Dei co .
mandato Extendit manum super aquai eis rapti, ct ascenderunt rana, operueruntque terram rapti,
fecerunt Metis similiter incantationibus suis, Exod. 8 nnm. 6. Molestatus Pharao petiit , Moyse, ut
pro ipso ad Deum prece fundat , ac ranas immultitudinem a terra, ac regno suo avertat, quod faciens Moyses , liberatus est AEgyptus a tanta oppressione. Sed sicut Pharaonis venefici saevientem plagam induxerunt, cor similiter eam non removent, ac excludunt. Perniciem , ac devasti p. di' Diatem inferre in Agyptum datur Moysi , illa oc inphisbent etiam venefici valent aemulare , nam cum hoc Dei
essent humiles a Sistere quid hominis videbatur Rbei
benefacereri cunctis indulgere , animantiaque sanare , quaedam assistentis divinitatis notari de ideo pro differentia diaboli ministrorum , hoc Moysi peculiariter datur , qui vice Deus consti . tutus erat Theodore tu si 18 in Exod ei a re Thco .
ait , Deus concessit incar tuto ibus, ut iis ara facerent, faciebat s ut patefieret discrimentimitabat: enim aquam in sanguinem sed aquam in pristiniam naturam reducere non poterant Ranas citraque produxeritnt, non tamen ab iis potuerunt liberare domos. Egiptiora m concisiit itaque Deus incantatoribus , ut haec Iscere possent ut es rapto capiarenta, non tamen deuit illis , ut ultionem fidarent. Nota illa verba , ut prat Seret distramera.
Hoc enim intercedit inter Dei, diaboli mini Qtros , ood hi nihil aliud sciunt , nisi affigere, vexare cillo tum autem est perdita restaurare, ac indulgentiam largiri. Quaeres, quare , dum gloriae Moysis appa igi ruit , nccesse fuit aciem velate , ut filii Israel
in eum intenderent, Exod. 3 . num 33. alii Oxi
Christi Domini visa est revelata facie, ut ait
Paulus et . Corint s. nunc iri. Respondeo et agnumcise disci lineis in te gloriam o sis, Thristi, nam illa erat servi , haec vero Domini; Ideo
gloria Moysis non potuit se manifestare , nisi ' fh
cum aliorum nocumento , ac proinde apposi quictum fuit velamen ne eorum oculi offenderentur quid Domi At splendor Christi erat gloria Dom ni olimaerat, recreate non damnum , sed remedium , ac sanitatem
sui manis statione affer bat. Unde ait Augus tinus trach. r. in Joan. Verbum caro fastum est, ipsa nati tittat colyrihmicit , unde tergerentur eculi cordis no ri , posse imis idere Gestatem
Edon de visa est gloria Christi quas unige
nit in Patre 3 Nonne alii apparuerunt in gloria , ut Moyses, alias atth i . Tamen gloria Christi , unde ut unigeniti E Respondeo primo in eo . quod ait stinum gratiae Siseritatis tibi enim non solum plenitudo gratiarum , sed etiam veritatum omnium invenieba
103쪽
Cap II De Generatione temporali di
citillus. tiir, necesse erat, ut divinitas radi eiel. ac patefieret. D. Cy riuus, lib. V. c. i et Vidimus enim, ait, gloriaruChristi adeo i blimiorem creatri rarum gloriis , iit menti qumque compos nulli alii quam imigenitios fiuisis Fusi convenire illam fateretur stentis enim me tias is erat veritate, est gratia. Paris uer . Ubi prosequi- diuinitas tuta, quod alii Sancti apparuerunt in gloliari at i ' Chlistus Dominus, ut plenus gratia de veritate, Mubi summa veritas evulgabatura non potuit noti resplendere divinitas. Secundo Qxiam quam Moy ses , alias in glossa fuerint visita tamen glo-c, scist Christi fuit ut unigeniti Filii Dei cujus cxcel-C uxs p. s. lentiam agnoscit Chlysost homil. i. his verbis si Chri Ut ADqtie enim miractilorum gratia Christum sunta glorium e ui . . admiramur , sedis passionis , iit cum suus
et . . ., . si crucis gellis , al ipis c. s, ct insputus
ab his , de iiibtis tam bene merebatur es uidem ire his ipsis , quae opprobrii, ct ignominiae plena esse widebant:t , ipsim rumis Verbum clarissimum apparuit, hocsoanues gloriam appellavit. Non enim charitatis solhm , ct amoris fuerat, sed etiam immensae virtutis Clux, humilitas, .passio clari
tatem , ac virtutem aper caetetos ostendebant.
Tertio , inde elotia Chiisti, ut unigeniti ridebattar, quia ex eo quod ipse gratia, veritate plenus esset, aliis sine fui diminutione lai glebat ni ideo postea lubdit Evangelistari n. 18. De plenittidine Cytillus ejussi ADUes ac pilinus. D. Cyrii l. lib. I. cap. o. AttidS ta didi' etiam , ait non praetermittendum qui plenum, id bqna,'' di est , perfectam in omnibus silium esse sonans tantum abesse , ne cu'mque rei egeat, ostendit, ut omnibi, nunquam ipse deficiens abunde largiatur, tamen plenitudiuem suam eandem, atque immutatam semper conser ei.
163 Espondeo . Ut demonstraret Christum esse velum Deum , homine nisi an gratia Fulgent
humanitatem , veritas divinitatem manifestabat. D. Fulgentius lib. s. ad Thrasymondum Regdm, c. s. Plemim igitur, ait, gratia, si veritatis EUangelusia cognoueit , quem unum , eundemqMe verum hominem gratia verae Incarnationis ostenderet , verum Delim uni enitum a Patre nativitatis aeternae veritas declararet. Mira elegan tiari S. Pater inter magnalia gratiae, & veritatis Clitasti Domi-m g a, b fici divisionem , ut gratia hominem , veritasii Delialis Deum indicaret , adeo enim praeclara est veritas,
ut quaedam quodammodo Deitatis notio sit. ici. Set i quare dum Evangelista totus est in evulgandis Christi Domini donis , pilus de giati amentionem ficit fecundo loco de veritatem plenum gratia, s veritatis Respondeo, quod gra
Vio emporalis excludit affect is, ubi piimum litis, isti. di id iuntur, statim adest veritatis plenitudo sequi ita, enim a tempora ibus abstinet , illisque animum
claudit,veritate, ac coelestibus donis plenus invenitur. Secundo. Qi ridquid in mundo est, mendax falsum consistit , ut ergo animus vestia teri
capiat, necesse est, ct caelesti gratia impinguetur.
De Generatione tempora Iesu Chr i.
Matthae i. n. i. Liber generationis Iesu
Arabicus, Per Genealogia Iesu Christi.
Tertuli lib. de Liber generaturae Jesu carnes ridii, Christi. Abulens. quae i. i. Liber actorum , seu pe- in Matthaeum. rationum Jesu Chrasti.
Maidon. ex Grae Liber generation una Iesu Clata iii.
DI Eionis Liber.ANCrus MATTHAus it generatione Iesu Christi suum initiavit Evangelium: scripsit enim Hietosolymis , rogantibus fiatribus Hebraeis conversis, ut late dixi in procemio c. s. rideo, ut ibi notavi ex hryso ito; o, a generatione Christi incepit , ut sic ostenci crevis sum esse progenitum ab Abrahamo verum Messiam Sc quia nihil gratios Hebraeis esse poterat, quam quod Christus ex eorum genere des cenderet. Vide citatum locum. Dicitur autem initium istius capitis totiusque Evangclii , liber generationis, id est, Catalogus,ac narrati progenitorum Christi , libertinui aliquando sumitur pro brevi scriptura , Hieremias a. n. IA ubi agitur de instrumento em tar posscssionis. Haec oration Libergenerationis, alicui videbi a. turrim pei sectata pon tu enim nominativus sine verbosi sed talis non est, ut observant D. Pascha L. Pascha s. D. Thom hic Matthaeus Evangelium Hebraeis . houl. consciis sit mi deo in scribendo in daeorum morem servavit. Est autem apud Cos constretum , ita loqui , sicut cum dicitur Viso Uria subauditur haec est; n c tamen pol te apponere, ita hic cum, dicti uir, Liber generationis, subauditur, hic est. Ita S.Thomas , vobiit enim Evangelista in docendo, ac scribendo retinere coniuetudinc e Olum . ad quos rogatus, ut facilius perciperent, suum comis
ponebat Evangelium. Dilo eira in Vang. Tom. I.
104쪽
Um S. Matthaeus antiquum Hebraeorum morem in suis scriptis maxime observare intendisset, ut dixi in expositione, dicam quaestione sequente quare suum hoc Evangelium ab eo non inti tu latur, Visio, vel Sermo, sicut Prophetarum volumina dicuntur. Visio, quam idit Isaias.
Verbum Domini, quod factum est ad oeles Hanc Theoph. quaestionem pro potit Tiaeophytae his, respondet his verbis: Uuaeris ait ut discas, quare Prophetiae loqueb tur a duros corde, ct inobedientes,
ideo dicebaUH: Dioina est, is , si sermo est ex
Deo , ut timeret populus is non contemnere dic- Ad inimieos tau Matthaeus autem sermonem habebat ad credu-rlq ruur uos , gratos , si obedientes, ct propterea nihil tale Muci=rrassii prae dixit, quale Prophetiae . Prophetae cum habere pr
me ita,sus Cimonem cum a Dimica , ac, oblimatis , ne celle
sii erat, ex Dei mani statione, ac apparitione auctoritatem conciliare a Matthaeus, cum verba faciat ad obedientes, quibus quilibet minimus nutus su ficit, ac ad amicos, fideles, sat est veritatem simpliciter nai rates Vides n. q. s. Aliam rationem
Theop J inculcat Theophylactus. Possem autem sinat ddicere , quod Propheta mente videbunt ea , quae dicebant, Spiritu sancto apparitionem faciente, es
propterea visiones diocabant Matthaeus autem non
mentaliter , per avaritionem Christum vidit, sed corporaliter , ideo non ait V io sed Liber.Qfice ratio etiam vere subsistit, quia licet ex divina revelatione , ut de nativitate Chiisti , multa acceperit Matthaeus , quae ipse non vidit tamen
quam pluries ipse corporaliter interfuit, ideoque librum appellat Evangelium suum. Tertio Vera solutio mihi est. Quia D. Matth.
vera solu voluit retinere antiquum morem Scripturae, quae ite quamvis Spiritu sancto dictante composita sit, quando tamen de alicuius vita , gestisque agitur, liberti ci eur, ut liber osse,Regum, Iachabaeorum. Et quia de mirabilibus Christi operibus tractabatur , ideo Matthaeus antiquum Scripturae morem imitatur. Qii arto Dicitur liber hoc Evangelium, ratione Christi Domini, de cuius vita,atque operibus hic agitur Gnam ipse liber dicitur, ut tenet
Hilar D. Hilai praefatione in C aim. Et hic est liber, quid PQq s apparet in Apocat. c. c. n. i. signatus sigillis septem, vi eg/' ut ibi explicat legas ect. i. a n. S. Hic autem
liber apertus est in Cruce , ut omnium virtutum V P, em sila in eo legerentur , Abac. a. n. a. Scribegis, ud. um, me tarasi eum super tabula, ut percurrat, Abaci qui legerit eum Claaldae iis tra risii alit Scribe proclaaldaeus phetiam,s explana eam in libro In hoc enim libro aeternus Pater scripsit omnium virtutum magna-
Isai re lia, iuxta Isaiam 8. o. 1 Sume tibi librum grandem, si scribe in eostylo hominis. ii into dicitur liber, ratione B Virginis de qua citatum locum Isaiae
dem , ait , esse . Virginem , quia contini it in se Ambros dioinam sapientiam incarnatam. Et D. Ambros iuc. p. Luc. ait, quod Spiritus sancitus Beatii mami A. Viet Ii VirgiUem adumbrans , in ea tanquam mundissimo ber,mmum volumine carnem Filii Dei scripserit. Est liber, quia in se divinam continuit sapientiam , atque
omniurn in ea virtutum characteres sunt exarati, omniaque mirabilia Dei leguntur. Quarto, ut moraliter etiam dicamus, sacri Scriptores , ac magistri sese multoties communi omnium voci , Ac locutioni accommodant; hic scribuntur Reges, Principes, ac Duces, ideo hoc breve vidium compendium , ac epilogus , liber dicitur, solent nima mag- enim, quae Principum, atque magnatum parva,ac,quicuntu/minima sunt , magnis , praeclarisque titulis ab hominibus insigniri mideo consuetudo inolevit, ut minutus Regum catalogus , liber dicatur, Hic
est liber generationis Adam, Genesi. s. n. i. Z dccem Genes. s. tantum Patriarchae recensentur reat vero Exod. I. Exod. r. num i ita habet textus. Hac sunt nomina siliorum
Urae , qui ingressisunt in e gyptum septuaginta de femore jacob. ut in Genesi illa series appellatur liber, tui vero in multo malori numero praetermittitur 3 Illi decem numerabantur , tanquam totius orbis i incipes , ac Domini, ut notant
D. Chrysost homil. ri. in Genesse Philo Hebiaeus lib. de Abrahamo, de patet ex ipso et tu ibis de ideo eorum brevis scit plura splendide liber dicitur. In Exodo vero sub dura captivitate , inaffictione
opprimebantur omnes, Wideo sine ullo titulo, ac libri ornatu recensentiar. Ait Regina Saba ad Salomonem , Beatiotri tui ct Beati serwi tui; quist Ut coram te, temper s. Reg. io. 8. Imo D. Pau 3 RQ io
lus, cum se esse judicandum a Pila: f cho Agri paait imo me beatum apud te, cumsim defensurus me hodie, Achor. 16. n. 1. yliacus transtulit Actor et T. Puto ego de me ipso, quod boatus sim, qui coram te Syri cssi hodie ego depono spiritum. Sed quomodo in curia Regum dicitur beatitudo' haec enim sumniam sine ullo termino felicitatem , quae in hac vita non est , importat 3 Quia Regum celsitudo ita
extollitur,ut eorum prosperitas quamvis maxime abbreviata,multisque implicata calamitatibus sit, ab omnibus expedita decantetur. Cassi odor. Io Cassi odor. Varia r. c. is. Vobis gloriosi Principes , cum sitis absolute mirabiles, aliquid tamen additur, cum vos Omnia regna venerantur. Consuetudo ei at apud Persas Regi vitam sempiternam dicere, per modum imperativum, quem modum retinuit Daniel. Rex aeternum Dietae, Daniel G. n. c. ut notat ibi Theo j, oidor et qui ait, quod plures in suis scripturis Regei sempiternos appellare consueueere. Sed quid magis
certum quam dies hominis paucio Sed cum essent dies Regis, quamvis pauci, aeterni celebrantur.
mare in hac generatione ponaturtitusus 'loannes Evangelista eructando aeterni Verbi
generationem, titulum suppressit & Lucas c. s. temporalem enarrando , omnem praetermisit Pac Matthaeos cur hic praefixit titulum , Liber generationis ' Respondeo primo , quod titthaeus in praesenti tractabat de excellentiis Virginis Mariae , quae in illo continentur et De qua natus
est esus; ideo Spiritus sanctus disposuit, ut hoc
ornaturi ac titulo maximo coua poneretur illud
enim , quod magni aestimatur, magno apparata atque artificio fabricatur,ac exornatur. alia sunt i,hil, aer, i a Deo quae ad Vuginem spectant: ideoque hic ora ri, ni decor, cho inestas apponitur, ,hac de causa am mira. Spiritu
105쪽
Cap. II. De Generatione temporali. 1
Spiritu sali ho dictante inter omnes Evangelis tas primo a Matthaeo scribitur generatio rem-roralis Christi, titie erat ex Virgille, qtita de illa, tanquam de pretiosissumo stemmate Clitis iis Dominus glotiabat ir. Respondeo secundo quod initium Evangelii Ma thaei est tincipium totius novit et amentiri M.Lithaeus enim cripsit primo
ante omnes , ut dixi cap. I. q. s. Sicut ergo verus
Testamentum inchoatur , In principio , dicitur liber Genesis , liber generationis cita conveniens s iit , novum inciperet Testamentum ut eleganter notat Paschasio Abbas hic Liber principii , inquit, eteris Testamenti, Genesios denique ex initioiso luminis appellatur , una in eo secundis,nostram interpretationem scriptum legimus, liber generationis Adae, Gen. c. n. i. sinitIud: Vae sunt generationes coeli, ct terrae , et n. Z. n. . Ex quo constat, quocmnque tamen modo ex eo quod in pri ordio ibidem generatio coeli. ac terrae inscribiti/r, quia inde Genesis appellatar Et ideo dignum profecto fuit noetvi Testamenti initium, quantum possibile eratsimili modo praesignari, ut ejusdem nobi,
ac veteris T amenti uniim Deux auctore Isaliter
promulgandori Dangelista demonstraret. Haec Pal l auius dicendi methodo idem auctor . - loquendi enim modus, a stylus
agendi, personam maxime indicat. Vide cap. I. quast. 3. Genes . cap. I. num. 3. Spiritus Domini ferebatur super aquas. Duplicem habeo ponderationem ad nostrum intentum. Et quare in exo idio Scripturae apparet Spiritus in aqua E Opus ibi agebatur de creatione totius universi , quod peculiariter omnipotenti Patri adscribitur bur ergo non Pater , sed Spiritus sanctus adiungitur aquiso Tota antiqua Scriptura legis gratiae figura extiti tu de sicut totum novum Testamentum lex gratiaem spuit sancto per Baptismum suum habet initium, ita, vetus debuit inchoari in spiritu,
aquis , ut ex utriusque correspondentia , convenientiaque idem auctor colligatur Deus. Tertullianus lib. i. de Baptismo cap. . Satis est ea perce- Risse, in quibus ratio Baptismi recognoscitur , primam illam , quae jam tunc etiam ipso habitu praenorabatur, ad Baptim figuram, De piritum, qui abiiciti superueeflabatur super aquas, intinLIo reformaturum in lege gratiae, Matthaei s Bapti eatu autem esus confestim ascendit de aqua, ct ecce aperti sunt ei coeli Sisidit Spiritum Dei descendentem,ssicut columbam. Denientem super se. Ecce in primordio totius o bis aquae inveniunt super se divinum Spiritum; similiter ei serviunt dum Chris tus baptigatur,i corporali specie , dum in lege gratiae visibiliter conspicitur.Sed semper ad aqua S,
non ad alia elernent , nec ad aliam creatura rnprimo se exhibet , ut sic ex modo,& sede utriusiaque paginae videtur Dominus. Idem Tertullianus
lib. . Bapti sim, Tunc ille sanctissimus spiritus super emundata, O benediecta corpora libens a Patre descendit super Baptismi aquai, tanquam pristinam sedem recognoscens requiescit.
admodum brevis, totum Matthaen Evan-
gelium dicitur illius liber Missis multis , tripli Hieron, citer exponi potest. Plinio. Ex Divo Hieronymiis AP se in in prolog. galento quem fere sequuntur D. An cfel m. D. Thom .hila, Lyranus Abulensis q. I. quod Abulcri juxta mortem Hebi. eorum variis modis denominabantur libri Primo ab exordio, ac verbo, quod est in initio , ut patet in quinque libris Moysi. Primus dicit ut Genesis, id stu a principio, secundus Exodus, id est, Haec sunt nonnina Appellatur
liber fecundo a materia in eo contenta , ut, i.
ber osue, Liber uilicum, Regum Tettio inscribitur liber ab auctor , ut videre est in Prophetis, ut dicitiis Liber IIaia, Ieremia, de c. Se in Cla,
niihi accommodatio ex ossitio Abulens citati '
Maldonati, taliorum , quod generatio, praecipue secundum vim Hebraicam , non solum significat primam rei existentiam , qua de non esse exiit ad es , sed totam substantiam totumque cursum vitae Gen. s. num. 6. me Pir justus sit clemenes. c. perfectusfuit in generationibus suis. Ubi generatio
idem valet, ut explicant Euchei tu , . Ambro Enet, ditius esius , ac tota vita. Idem ergo est liber generatio An ibeo L.
ni Iesu Christi, ac liber vitae , seu operationum Christi. Tertiam expositionem dabo ex Ch ysostomo quaest. 6.
Cum autem textus Graecus habeat, Liber generationum rideo aliqui hoc re se runt ad multas progenies quae hic describuntur. Alii, ut Dionysiis Carthusianus, Albertus Magnus, intendUnr, Alberi. Me
Christi generationem hic sumi active, lassaveriacti vel . quibus gemitus est Salvatorti passave pro his scilicet, qui spiritualiter dii stant ab eo. Lapith oh Sed sine dubio dicendum est cum D. Hierony Pa se hanmota Paschasio, S. Thoma, quod tantum unius .Thom. generatio hic quaeritur , scilicet Christi Domini. Et hoc tantum intendit Matthaeus, insaepe plurale ponit ut pro singulari.
domodo narretur se Christi generalio quae dicitur ivinarrabilis
CHristi generationem, quae est inenarrabilis Ut testatur Isaiastis. n. . De aut i ' ii
judicio sublatus est. Generationem Cui qui crasir Alibi in rabit, quia abscissus est de terra diveratium ' cur voltuq. hic Evangelista narrare intendit E Respondent Chrysost . D. Hieronymus hic s. August. lib. 1. de consens. Tite oph.EParag. cap. i. noster Cyrillus Hieros in i CA hQm tech. Chlysostomus , Theophylactu , D. Thomas, tali in praenunciatum Prophetae de generatione iecundum divinitatem exponendum. Matthaeus vero generationem temporalem tantum expendit. Si objicias , Joannem in exordio Evangelii sui generationem fecundum divinam enarrasse naturam , poterit aliquis respondere Prophetam agere de per se ista divinae generationis recitatione , quae humanis verbis e impossibilis. Joannem autem imperfecte atque tenuiter eum exposuisse, quantam verbis conliqui potest Sed modo est dubitatio , quia humana etiam generatio perfecte narrabilis non est verbi sitima. nis , cum saeculis absconditum comprehendar mysterium , Christum Dominum ex Maria iragine de Spiritu sanctoas I concepturna ad quod nulla humana ratio attino e re potest. Et ideo dic tam Prophetae, clicrationem ejus quis e narrabit
106쪽
de temporali intelligunt S. Leo Papas si de
natibi a D. Epipiranius contra Dieoa ossa s, D. B nardus ferm.1.de Uigilia natiυhatis, nus Martys in dialogo colitra Trophonem, Lachpntias lib. . cap. 28. D. Dionysius ait hcisianus D. Pascha sius hic. Et de utraque generatione tam divina , quam humana M. Augustinus lib. i. defmbolo ad Cathecum cap. 3. D. HieronymUS. Dicendum est igitur , quod utraque generatio humanis vitibus cst inexplicabili su utiaque vero Dei auxilio , ac supernaturali lumine enarrabilis, non comprehensive , quia hoc ad Deum sc-lum pei tinet, sed aliqua ex parte, qtrito tum fas est homilii loqui. Unde recte dicit D. Pascha sius Modus ille loquendi, quis enarrabit 3 non in os-buitatem,sed raritatem narrandi ostendit, sciit ii aliis Scripturae locis legitur : Domine tuis habitabit in tabernaculo tuo E Aut quis requiescet iii monte sanct o tum Psalm. i. Et, Qtii ascen- dc in montem Domini Aut quis stabit in morte sancto eius 3 Non quod nullus habitabit, aut ascendet sed quod rarus,si ibina gratia electus. Sed , quod homo natu talibus vitibus non attingit, Dei gratia consequitur. AU
Uare hic Evangelista Christi genealogiam
tam accurate expendit , cum Apostolus ab huiusmodi studio vidcaetur nos maxime absterrere Q. ad inloth. . . . Ut denunciares
ait , quibusdam , ne aliter docerent, neque intenderent fabulis , O genesilogiis interminatis. Et ad Tuum . n. y Stultas autem quaestiones, genealogias, contentiones, cripugnas legis deueita' Respondetur, quod contexere genealogias illus trium virorum in Scriptura est maxime usitatum. Ad locum Pauli variae sunt expositiones .Qnidam dicunt , quod otiolus studium damnabat Hebraeorum, qui varia fabulas antiquis genealogiis ii serebant. Alii dicunt, repudiare quoidam Gentiles, qui genus suum ad ovem, aliosque D cosi educebant. Optimi vero Ruper t. ait, Studium genealogiarunn rim Digeret lex, Osis, aliquo modo utile ea vero abrogata lege, Ir jam exhibito Messia, genealogiae inutiles sunt, nimirum sine sine quia adventu Messiae abolita est lex, cessaυit tribu hae editas , si leges progenitorum edacuatae sunt. Nes
pondeto. Et vide quantum valeat intenta in Opere. Vcnerari genealogias ob v. itatem, talationem super caeteros , reprobat Aposto us aenealogias investigare ad veritatem aperieridam, mad manis standum uniuscujusque jus in successionem . intendit Matthaeus, ad ostendendum Christum, ex Abraham esse natum , res sancta, laudabilis. Unde in eodem opere potest is vitium, vel vir-tos, prout a diversa intentione , ac voluntate regitur, atque dirigitur. De Jacob dicitur Genes. d. o. . DcderuntqVe ei omnes Deos alienos , quos habebant f inaures, quae erant in auribus eorum:at ille infodit eas super therebinthum Sen , ut explicani ibim Chidis it .
ledicitus homo, qui facit subtile, si conflatile, abominationem Domini , ponetque illud is absconditio.
Ubi in maledictione ni incurrit, non solum qui facit, sed etiam qui abscondit idolum , quomodo ergo laudatuta scobi benedictionemque conse quitur pro opere in lege ita detestat abscondere idola ad ea perdenda, inconculcanda , utque perpetuae tradantur oblivioni,niaxime laudabile. Abscondere vero idolata ut ab oculta hominum sitit sc mota , ut C meri insp(cio loco memoria teneantur , ut v cnerentur , valde etcstabile . bis ita. Nilus in Ascet. Contraria videntur iit, abscondere Deus in Sichimis , di ponere idola in abscondito Illud enim laudabis est , hoc vitios Q, Oexecrandum Neque enim idem est in terra defode re in perpetuit , si abscondito poneres nam quod in terra defossum est, si a sensu remotio, tempore ipso deletur etiann ex memoria A quo in abscon iditu positum est , eos fortasse, qui ori sunt, Iatet: sed cum ab eo, qai posuit , assidue cernatur, memoriam sui reno Dat si citcumfert Abscondere ergo
juxta mentis cogitatum bonitatem, v I in alitiai ninducit.
Iare non dicatis , liber actiorum Christi
I Espondeo primo , quod generatio juxta
vi H braicam , significat gesta ac facta alicujus , ut tam dixi in expositione. Secundo Ouod divitio consilio dictum est a nostro Inter-- I pe'
culusque, operationes sunt ita ut quilibet earum filius appellari possat Tertio , In operationibus resplenduit potestas, quam a Patre habuit , faciendi miracula, instituendi Sacramenta, dimittendi peccata , in generatione vero humana id , quod a Matre accepit , maximus p pax et x est .n. Et Dominus meus Jesus Christus de eo pia ci- pue jactatur, quod a sanctissima Matre communi Mai h. catum habet. Qigaito, Non dicitur hic liber, seu Magnani- catalogus miraculorum Chiisti , sed generatio Di . Nam in miraculis beneficia suae lato itatis no σφ' Ubi ex nibus cm generatione ver nostruem natu es. . ram a nobis accepit, magnificus, ac magnani iatis qua Minus non consecit cata ogum , ac cmoriale, de Agi.
his quae donat sed potius ab illis, quae recipit. i.
de C. I. v I O. Quinto Evangelista ostendere intendit Christum verum esse Messiam in ideo generatione incilest eum vertim esse filium Abra hae comprobare ac veluti a prima radice inchoans hanc veritatem declarat Uri de Clegantes ait D. Chlysost homil. 1. Ideo sensim ac paula Chrditast.tim discurrit Evangelista per omniasigna quae prophetata erant in lege Sit ni iter Caelata elisis dia Caesariens.l Og i. orditur, stri. EUaugelista diDina praedicare
de Christo , quas per scalam aliquam subducens
ad diviniora nostrum intellecti . Ut altissima Pssu siti/ra Christi mysteria explicentur, a carnali generatione incipit Evangelista, Di non repente, sed paulatiri ad maiora procedat, hoc est enim Optimi magistri ingenium , ut auditores suo gradatim instruat, atquci ad altiora inducat. Os justi parturiet sapientiam, Proverbi S. n. 3I.
Septuaginta legunt , Os justi distillat sapientiam Pro S. Valde accommodatum est verbum utiliandi ad *Px 'g, prudent Lam doctoris, qua alios informat, ut ibi cxpendit
107쪽
Cap. II De Generatione temporali.
expendit Sala Eatri nam , ut ait Pituarchus lib. de Ocio auditori , rudis ad liti doctrinae ctilptor nihil differta vase , cuius augustitis, rastrictius est orificium, cui si totam simul infunda aqliam, totam effindi , si vero guttatim instilles , totarn recipit, .cohibet. Sic Salmeron optimi magi tri munus exprimit , dum doctrinam paulatim effundit auditorum captui. Vat ablus legit myii, ii propugnabit sapientiam. Qiuod pulchre declarat doctrina modum , sicut enim ex una vite, per propagationem extentis palmitibus paulatim plures fiunt; sic sapiens doctrinam suam blande, ac
suaviter in audientium animos debet traducere, I strusae pri dilectus meus mih , Cantic I. n. q. Loquitur anima sancta cum dilecto suo ad hoc in via incipientium Sed cur non uvam, non vinum, non maturum fructum dixit sed tantum botrum, gemmulam , sive flore, Delectabatur sponsa cum eo , quod tunc licebat, ut postea per mas ora incrementa maturum fructum caperet Origenes homil. a. in Canti c. In quibus, ait, Verbum Dei vitis Gera essuitur , non eis ad summum maturos botro praducit, dulces, nec repente eis efficitur
vinum uatie, latificans cor hominis , ea prius
producit in eis sua Pitatem odoris in orem Botrus h c floreny m iratur esse in ineis Engaddi , ut gratiam fragra ilia ipsius imitant initiis animae, ut ps pati possint acerbitatem tationum , quaepeopter ira bum Dei credentibus e. ritur, si ita demum maturitatis ejus dulcedine praebet. Non subito , sed per inferiora ad a, . ra ascendendum, inanima gaudeat prius in botris retio te delectetur in vino optimori, condito in
TH o VI. Ore dicitur liber generationis, est non passionis'
divinus Evangelista , quia ab ipsa tanquam a perenni fonte omnia bona manarunt. Et idem est Issem si quod Deus factus essc homo, a quod totum re Derum
demptionis opus absolveret, de nos multis aliis
beneficiis cunnilaret. Nefacere,
Desi :ndet sicut pulvia in vel urta Sicut si illius Fesai. cidia super terram. Orietur in diebus ejus iustitia, T. abundantia pacis , Psalm. i. n. . ubi Propheta sol, i loquitur de descensu Chrasti ei tisque sanctissima
nativitat eum tunc ait quod facta sit pax cinest sermo de spiritualidiri vult noste incognitus , Incognit, Angeli hanc de nunciarunt pastoribus : Et in terra pax omnibus. Sed amiculae foedi is inter Deum in hominem initum est in Christi morte, quando per suum sanguiniem nos aeterno Patri reconciliavit quo aio do haec pax in ejus nativitate decantatur' em enm est, quod Christus nostra carne indutus apparet, ac quod totum esset absolutum redemptionis beneficium ; Deus enim in suis non destitit donis , sed semper majora communicat. Et ideo ait D. Leo sedini ci de D Le., natio itate. Nato Christo arn reparatio generis
hui'nani decantatur in terra, ex uno enim beneficio Deus ad aliud pigneratur Bonitatem fecisticum sertio tuo, DomiGe,secundum verbum tuum donitatem, si , sciplinam ct scientiam doce me. P .iI8. Psal. ii g,
n Commemorat Propheta dona sibi , Deo Deus eae data , scilicet gratiam . misericordiam in filium p Uem sapientem sed si haec jam habet, quomodo nova postulat ut merito dubri et Augustinus 3 Res Algud. pondet D. Remigius uasi dicat Propheta: Tu Augusti. debes me ocere iussisticationes tuam: nam tu iam Rc mi g, fecisti cum me servo tuo bonitatem. Tanquam si uno accepto adsit pignus , ad aliud consequenduma de ideo misericordiam postulat , fac curia servo tuo , quia bonitatem cum illo fecisti. Dat juramento, praecipit Abrahamus servo a 8. suo ut tenderet in Mesopotamiam ad conquirendacii filio suo uxorem e domo Patris sui. Cui resispondit famulus, quod fieri poterat, ut mulier nos ister venire. Tunc ait ei Abraham. Dominus Deus,
E passione frequentissime tractat D. Matisthaeus. tamen hic liber palla onis non dicitur. Respondeo primo, quod liber saepe dicitur apud Hebraeos ab eo , quod est in principio , ut jam notavi in expositione. Secundo, Mystice res
ne quod donat, sed quod deei-HI.
. qui tulit me de domo patris mei, de terra nati- D passione frequentissime tractat D. Mat vitatis meae, qui locutus est mihi, dicens : Seminithaeus. Vtamen hic liber pallionis non di tuo dabo terr 1m hanc; ipse mittet Angelo suum
coram te, accipies inde uxorem filio Deo JGenes, L . n. . Unde agnovit Abrahamus praesentiam C q*i W
Angeli et v suo affuturam ' beneficiis antea pondent ingenios Praedicatores , quod Christus praestitissi ac proinde certus erat, quod Deus, qui in passione suum nobis pretios uia donavit san di tam largam stipulationem de fili, ac semine dedit, omnia esset impleturus, uxorem per similem daturus D. Chrysost hom S in Gen.(Docet Clii sest. enim, ait, quantam olim ab initio Dei benevolentiam invenerit, quod ille, quia domo patris sui evocaverit, usque ad hoc tempus ita gubernaverit, ita tam provecta senectarisa ac dederit, prospera, quae adhuc restant, faciet Bene animatus, inquit ibi, Certus sum quod qui tantis me beneficiis hactenus prosecutus est, prioribus etiam illud addet,. mittet Angelum suum ante ted umem , in generatione veto nostram' nobis naturam , sanguinem habuit m magnificentis simus Dominus illius, quod acceperat, non vero quod largitus erat, mentionem facit. Vide cap. i. m. 13. Tertio, in generatione filius Dei ad nos tram salutem , ac redemptionem se obligavit, atque adstrinxi ad hoc enim nostram carnem assumpsit. Praeclare ergo liber dicitur , non patasionis , sed generationis ; nam in tam magnifico Domino , sat est se pigneratum exhibere, ut inde Chi sost totum confectum intelligatur negotio m D. Chrysostom homil. 1. in Matth postquam quaestione in movet , sic pulchre solvit, Curus verba ait, rei gratia librum ipsum generationis C; risti Cocatriis
pium omnium nobis consistit bonorum Etianoelista autem ob ipso omnium fonte , ct capite bonorum librim Gasit. Generationem tantum scripsit
FVano elisia totus est in assignanda Christi
genealogi , ctim Apostolos pluiu Dominu in assimile Melchisedech , ad Imbr. s. mi.
108쪽
ct cap. p. n. r. ct s. dicitur Melchisedech , si iopatre , sine mxtre , sine geraealogia. Quomodo et go figuratam non stat cum figurari In ligura nulla est pso genies in figurato tam amplam invenis 3 Respondco. Intellige Mysteritim Melchisedech secundum ordincia naturalem patrem, .matrem habebat imo D. Epiphanius es i. tradit , ejus patrem mula Era clam , matrem, Astaroth, vel Asteriam laicitur autem patre , cmatre carere , prout idem est Melchisedech , ac rex justitiae; quia tunc nullias consanguinitatis affechus in eo introspiciebatur. Eodem modo Christus Dominus in ordine naturali , tot quot hic uides nomine vocatos , obtinet patres , at vero ut rex Iustitiae, nulla in eo visa est carnis, re sanguinis propensio, aut inclinatiosi ita ut aliquando diceret tua mater mea, et qui sunt fratres mei '
Ded i cob ait Scribturae Israel diligebat h
super omuessitossiios , Genes. 3 p. n. 3. Et tamen cum moriturus benediceret filios suos, Judam constitui Regem, ut adorarent eum fratres Gen. o. n. Io. Si sanctus senex Josephum supra caeteros diligebat, quare supra caeteros non honoravit Rupertus lib. . de oper .Spiritus sancti, cap. Is inquit, in dandis benedistionibus non suam , sed Dei Doluntatem debuit facere , non
carnis affectum , sed spiritus instinctum sequi, dig
num fuit Israel , non carnis , ac amori pondere,
sed Spiritus sancti instinctu ducebatur Od coque sceptrum tribuit, non illi, qui dilectissimas erat, sed Judae, in quo majora erant merita futura De aeterno Patre ait Chiistus Dominus: Omne judicium dedit silio , quia filius hominis est , Joan. s. n. χχ. Sed quare Pater non dedit judicium Christo Domino, quia eius fili iis, sed quia filius hominis 3
Ad nostram eruditionem, ut ex D. August. tr. 2 O. Ac ex aliis in proprio loco colligam, ut ostendat, quod non naturae pondere , sed meritorum disscretione in natura assumpta traditum est jucli ciuilfiliori ut inde sumas exemplum , quod pro ratio,
ne meritorum, non sanguinis,lua bona distribuas: nam , ut dicitur Proverb. 18. n. a I. cfnoscit
in judicio faciem , non benefacit iste , ct pro buccella panis deserit Deritatem. Ita sapiens , ut integritas judicis servetur, faciem debet ignorare.
EXPOSITIO IILDictionis, Iesu Christi.
Eri uri sanctissimum nomen proprium est ,
idem ac Salbator i quo nomine , ut notat
Rupertus hic , divinitas indicaturri proprium enim est Dei, salvare , sicut illius est solius peccata dimittere Christi cognomen est dignitatis, Hebraice Messias appellatur , Graece Christus, Latine and tu dici potest. Unde, ut advertit Beda non est dignitatis mam Reges Sacerdotes, ac Prophetae ungebantur Reges , ut Saul o.
nlim. i. David. I. Reg. I 6. num. 3. Salomon 3. Reg. I. n. is Sacerdote Exod. 1'. I. T. Levit. S. n. I a.
Prophetae ut Elisaeus 3 Reg. I s. n. Is Dicitur ergo Chtistus, id est, Messitas promissus in lege, seu unctus ipsa divinitate Isai. si . n. i. Spiritus Domini super me , eo quod unxerit mes in Regem scilicet totius universi , in Sacerdotem secundum ordinem Melchisedech in Prophetam, Deut. I 8.is Isidorus in Eccles . cap. 1 . h. D. Irenaeus lib. s. cap. o. D. Ambrosius ad Hebr.D. Athanasius orat. 1 contra Arriara. D. Damasse
cenus lib. . des , cap. 1o. D. Hilarius lib. s. de Trinit. late prosequuntur. Nota ex Helychio lib. 1 in Letiit cap. 8 quo J Salvator nostc dicitur Jesus Christus . nomendesus sibi rei inuit,mnobis nomen Christus communicavi tu unde credentes dicti sunt Christiani, Actor. is . num 16. mus nomen salvandi redimendi est, Christus vero cognomen dignitatis , ac Regiae majes tatic sibi ergo Dominus reservavit , quod pas sionem , ac crucem importabat licitus ero , id,
quod splendorem gloriae, ac majestatis iisti, hui,
, uomodo D. Matthaeus jum inchoet, terminei timete tam
Ambrosi Athanasi Daina c. Hilaris
Noster sacer Uriptor in nomine Jesu cano
minat illis verbis: Ecce, ego Guscuin im usque id consummationem saeculi Matth. 1 Dum. Ultarii. In Evangelio Chiisti regnum ex pruri itur, de claratur, quod ut optimum, illece neos duobus clauditur suos redimere, quod dicit Jesus meis omnibus diebus adeste. Ecce ego vobiscum sum. Norma optimi Regis, ' Praesulis est, subditos a malis , calamitatibusque eximeres, atque ais semper assistere. Constituit Pharao osse phum praepositum , ac gubernatorem in omni imperio suo; vocavi eum lingua gyptiaca Salvatorem mundi. Egressus itaque Joseph ad terraim iam pii circuivit omnes regiones Gen. I. n. s. Genes. I. Solemne erat apud antiquos ab operibus , ac rei eventu nomen imponere fottitudine dicitur Jacob Israel , Moyses eo quo ab aquis sublatus sit. Cur ergo ab interpretatione somnii non dicitur Ioseph ausculator mysteriorum , sed Salvator mundi i ut tam solemnem diem non multis celebrato Non multa Concilia convocari sed statim circuit regiones Egyptio Cum tot iam regimen regni ad oseph esset delatum, nihil aptius ei conveniebat, quam quod esset Salvator, ac toturn regnum deambularer ut ita pro omniuna salute adstaret, ac omnium utilitati prospiceret, omnibus praesens adesset. D. Synesius lib. de Srnesius. regno uique igilare , ct in maximo concursu solicitudinum,ersari sustiner , ut noe tu , si interdiu subditi malis omnibussiacentri hic in genere quidem ovium , pastor , in homimim vero genere, Rex est. Isaias A. n. i. vidit Dominum in throno m. ajestati, Seraphim stabant super illud Sex aia uni est sex ala alteri y duabus tiolabant faciem ejus is duabus volabant. Gravis suboritur quaestio jam in dictis videtur magna repugnantia flabant, dc
volabant; haec enim inter se contraria sunt, quod enim stat , in uno loco immobiliter persevelat, quod vero volat,unum spatium relinquit, continuo corporis motu novum acquitat. Hugo ait,
quod Seraphim stant, id est, Priuati, super Eccle
siam sicut excubiae ad salutem populi. In aliis divinis spiri cibus vera superio tum solicitudo adumbi aba,
109쪽
Cap. I. De Generatione temporali T
tur;ideoque starit,& simul volant, stant, tanquam vigiles, evit omni biis praesente adsint; votant vero ad usus eumque necessitatem , inmiseriam, intilius sublevamen Haec, ut Seneca ad Polybnim explicaret, dicebat de Rege : Omnium fommos illius vigilantia defendit, omnium otium illius labor , omnium delitias illius indisseri , omnium bacationem utius occupatio. M CI
'are hic exprimatur solum no mcx Jesu Chri Filii Dei
D ostensi omen Christi maxime faciebat, quod nomen filii Dei hic apponeretur, poterat enim ita inscribi : Liber generationis fluit
mo , quod Evangelut hic intum natura in Chimili narret genetationem , O ideo divinam Obi go letitio ptem it S cundo in nomine filii Dei
et . uris e splendet maxime Christi dignua , in nomine
i nitas. vero Jesu magna ejus obligatio redimendi , atque salva odiri potius ergo aecrevit, per attractiorem obligationem innotcscere Nim per summam majestatem , tanquΠ n quod illa esset alta mente reposita Tertio. Ut notat Rupertus, in eo, quod dicitur Jesus Deus is asseruus, Deus verus cognoscitur, ut in expositione dixi, Lipsam celsitudinem filii Dei potius voliti sal addi operibus ostentares, quam speciosis titulis,in nominibus ii in Dei. Cum Dominus inter accusantium voces stetist et corac nefario iudice Pilato sed ab illo in mali is esset interrogatus : Non respondit ei ad uZlum Derbum, ita ut miraretur praeses dehementer Matth et T. Matth. 1 . num i . Valde mi urn, quod Dominus M,. n. 'Ia; ecce , ut cie verum csse Regem , Mediam , - . . . .. Filium Dei declaret, ne impudica blaspheman ii . . urim ius ora suorum verborum vi compescere tu non osten- enim se eget prodit vel bis, sed operibus. D. Ambios lib. io in Lucam iur, R,Domium tacuerit Villud tamen praestantissimum , quod maluit se Regem probare , quam dicere. Hic est en neffectas praestantissimi ingenii , ut non speciosis Litulis, sed magnis factis proclametur, haec enim
sunt , quae minime nobilitant. In impium decrerum de nec Judaeo iam concessit Albuerus incumpo litus exemplum epistolatum, dicitur Rex maximus Artaxerxes, Esthci I s. n. s. Post cataeio detecta malitia Aman, illud revocavit, tunc dicitur : Rex nagnus Artaxerxes Esther I 6 num. I. Cur in crudeli dicho maximus appellatur sedum vero juste, ac lacte operatur, magiat, nomissatur, quod est quid minus, ininserius Cum tyrannice agitur, praestantissimus titulos profertur, ut eo persona nobiliae tur;cum vero praeclaristi ina res
gcstae adsunt, ipsae ad imagnum splendorem divulgandum sufficiunt in speciosum nonaen non desideratur nihil enim Principem magis ostendit quam ipsam et animi virtus. D. Bd silus expendens vel ba Isaiae cap. 3. Apprehendet enim vir fratremfuim , sic ait S. Pater erus Princeps novi e haec signa externa interno citis: cujusmodi sint . purpura , torques , seu amiculum pertenue diadema se e id , quod in primis obtinet, virtutem Principe dignam.
aenda Ambros Esther. 13 Esther . I s.
Difficultas est , cur primo ab Evangelista
Juus , postea Christus nomina turri ait enim : Liber generationis Iesu C ripi , DO istis
e conti Eruci pondeo , quod si omen J .c id F grii as, est , Salvator , dicit in talam Christus vero i-glariandum,gnitatem imi Oi atra apiri ita tui ergo prjn ti estis, dc postea Christus , quia de meritis potius si iam de colonari re pulsui S ilvato nostera oriatur. Secundo. Ierita di ita tum praecedere debent Nad o antequam nommetur Christus , id est , R c, nomine Jesus, in V nostrae re dciniat sonis me rua domonstrantur , an signitur. Piae cepit Deus Abraham , Genes II. Um. I. ret. Ambula coram me, si est perfectus, scia, uti gita timenes. I . S ptuaginta est in culpabilis, sco, ut oleaste , esto Septuag. irateger, feti, ut D. Ambros Emerere conripefiu meo. st*x-
D us Abraham ingcntem generationem, ac teriam Chanaam,u. 8 in possessionem sempiternam, per quam terra viventium communiter intelligitatur; merito ei dici Lur, te mereamur; nam ante acquisitionem praemii , merendum , ac insudandum est. Fides Abrahanto inhaesit , cui promisit Deus multiplicationem gene ationi suae , et ne si iri Genesiis. n. 16. Faciam, ait schnc tuum, sicut pulverem terrae. Et cap. Is D. S. iacm ben sic tam repetendo, in Genesis
quit, Suspice coelum, si numera stellasse potess cerit semen tuum. Sed quare prima comparatio ab jecto pulveri lata secunda naicantibus stellis Ele ganter H igori Ad stellas, ait, usque evehuntur, qu HV Visita se abbiciunt, sicut pulvis Ac si dicat, quod illi sol uni micandi digri a te in firmamento obtinent qai merentur, labores, inhumilitates sustinendo. Dun Christus Dominos in Cruce penderet, Patrem exoravia: Dimitte illis,non enim iciunt quid faciunt Luc. 23. num. 2A S c d quare dicitur Mou Luc. 1 scis sciunt, quid facturaticu i Principes, dc multi e populo ipso imagnoverinta de quo multa dicam suo loco. Nunc in rem praesentena,mmoraliter, Judaei Pilato efficaciter instabant, ut de titulo motrici ci oce ei at astixus , ritem deleret Noli scribere bgmt bae Regem Judaeorum relinqueret vero alteram, scili issi digiti M. cetri Jesus Maearcnus Et miseri, qui meritum,in nomin esus significatur: relinquentes , Regis dicinitatem adsmere intendebantes merito igitur
de eis dici tui, Non sciunt, quid faciunt.
Dictionum . filii David , filii
multi in populo hoc nomine fuerint dicti , scuta quod verius est , quo Cipii atri quam cum eo habuerint similitudinernn ideo ulvatoris nostii pessona mutiis signis determina turri ac proinde postquam Evangelista nomine suo Iesum explesiit, addidit Christum filium David, filium
110쪽
filium Abraham Deinde cum scriberet eis,qui ex lege Christum noverant repromissum , voluit,
quo ipse esset, qui eisdem fuerat diu longe proniis sus , luce clarius aperire Liber generationis
i su Christi filii David, sit Abaham. ajetanus,
de an seni ius ita legunt Liber generationis esu
Christi filii Datii , qui Datii sui filius Abra
ham. Sed antiqua sanctorum Patrum sententia Hieronymi , hi sostomi homil. i. D. Thom. Ruperti, Pascha sit, quam sequuntur communiter Recentiores, retinenda est, Christum scilicet appellari primo filium Davidis, secundo boahami, quia de eorum stirpe expectabatur Messias, ut sic probaret, Christum verum esse Messia l.
dient Ilim animos hirahere in .
are Christus dicatur suus avidis,
FGregie respondet Chius stomus homil. i.
M atthaeus , ait, accedentibus his , qui ex Iudaei Chrso crediderant, ct rogantibus , ut quaoerbo docuerat , haec eis litteris servavda dimitteret, Hebrae dicitur Evangelium scripsisse sermone, utpote Iudaeis scribens , nihil amplius studuit ostendere, quan quod ex Abrahae, Daoidis Christus stirpe descenderet nihil enim magis delectare Iudaeos poterat quam Christin Abrahae, Maoidis
nepotem esse dicere Matthaeus, ut dixi in prooemio, scripsit Evangelium suum Judaeis ad fidem con- vel sis: ut ergo eis sanctam persuaderet doctrinam, eorum animo attrahere voluit, Christum ex eorum genere natum esse aperiendo loc enim debet est e studium optimi magistri , ut doctrina sua in audientium cordibus inirimet ut inita unun quemque facile sua inclinatione alliciat in tra
Ait Joannes: Vidi unum Angelumstantem iuste,cst clamavit voce magna, dicens omnibus abibus quie volabant per medium caeli venite aer congregamini ad coenam magnam Dei ut manducetis carnes Regum, Scarnes tribunorum,s carnes fortium, carnes equorum si sedentium in ipsis, ct carnei omnium liberorum , sertiorum, si pusillorum, O magUorum , Apocat is nutat i . Per has carnes Regum, tribunorum, fortium, intelligitur omnis ciborum varietas tam Principum quam inferiorum. Sed jam quaeso: Cur iste Angelus vocat tantum aves per medium tramitem coeli volantes non vero illas quae in suis nidulis quiescebant vel in ramis arborum sedebanti Volucres ciborum appetitu agitatae volat,ac circum quaque feruntur; has enim , pio posita omni esca , ut facile unam- quamque sua conditione trahat, ad coenam vocat Angelus, hic enim praedicatorem Evangelii ad umbrat, ut tenent D. Ambrosius, AretaS, Richardus, Inter linealis. Nam bonus magister uniuscujusque ingenium debet indagare, explorare , ut suomet affectu quemlibet valeat inescate , atque ad sal uti adducere uiam Ansbertus Sansii praedicatones , gladi verbi omnes tra Derberantes in
Christi corpus quod est Ecclesia trajiciunt. Percurrit autem idem Auctor hujus historia singulas
hominum qualitates ad Christum con Dertentium
si dicit carnes equorum , si sedent in tu ipsis , dcc. Ac si dicat, ito divinus Concio nator hominiam qualitates consideratu ut illis inspectis, quemlibet facile sua voluptate , ac omnium
condi me utorum lautitia trahat. Vide cap. i. Nu
dicatur Christus 'ta aestio est Cur Christus Dominus Davi I.
distam Abraham tantum filius scribatur, non vero Isaacta lacobi, Waliorum , ait enim
Evanges ista, mi Dadiid, sit Abrahamo Respon
dent primo M. Chrysostomus homilia. Petrus Damian. D simianus, Alberrus Magnus , S. Thomas, Hugo Alb. Magia. hic Q ita Christus Dominus sim nisexta, a S. Thom. cerdos erat oportebat ergo de sacerdotali simul, 'g' mregio semine carnem suscipereti, ad id manifestandum voluit primos ejus parentes in genealogia nominare Davidem , Abrahamum , Deus omnesqlaorum alter Rccio leg discit prata alter Sacerdos' Mi 't extitit , ut sic omnem Evangelista honoraret statum , Ecclesiasticum in Abraham , in David sae Abulans.culurem. Secundo Abuleos quieti si hoc refert ad eorum sanctitatem Matthaeus, ait , in generatione Christi assum sit principia a duobus hominibus, unus erat qui scilicet circuncisus est. Sunt quo fuit principium credendi Abraham s alius fuit, qui electus est fecundum cor Dei, scilicet David. Et si militer D.Thom Q aasi dicat, quod in uno fuerit principium credendi , mira altero munditia cordis Seu quod in uno resplenduerit fides , altero 'ignitas operati , ex quibus tota dignitas Christiana de Ch et ''', Tertio rei pondent . Chlysostomus homil. a. sD. Anselmus Carthusianus , Lud alphus,Glossa Chlysost. Abulensis qua F. 3 cujus sunt verba: In Christige Carthus. nealogia Patriarchae ct Reges sunt Oiri honorabi Ludqiph.
Iismi, O ad ostendendam istam dignitatem ponun et et 'hic
in isti duo, quorum unus fuit primu LS maximuS, inter Patriarchas, scilicet Abraham ct liui pri- , ;--, i , musis maximus inter Reges , scilicet DaPid. Hi aliquis . H- duo in primo capites, ac tu parentis nomine assi ne veneranguntur, quia fuerunt primi , unus inter Patriare has , alter inter Reges Et primi in aliquo ordine maxime venerandi, ac colendi sunt David autem di citur primus inter Reges , non in Regno Israelitico, antecessat enim Saul, sed in tribu Iuda, ac progenie Christi, ut notat Pater Gue vara: quia Gue vara non solum sibi , sed etiam suis successoribus meruit promissa onem regnia a vero pollicitum Sauli datum , ad posteros non transivit D. Reg. I O, Et qui regalem purpuram, non successoribus, sed sibi tantum nanciscitur , vix nomen Regis meretur. Ait Samuel Sauli Abiecit te Deus,ne in Rex,
I Reg. s. num. 2. Q lo modo dicitur regno pri- .Reg. I S. vatus, cum postea regnaverit 3 Abulens quaest. 16. Abuic PC.
Ideo recte dicitur, quod abe tu est , ne regnΠret h.isiis quia prioatus est jure regnandi in sitis Ubi pri qui a Flii .mum regni in filiis perdidit, statim ab os regali fastigio depositus est.
Qti arto. Ruper t. lib. . de vi ch. Verbi c. 1 . Ratis s. docet, inqt re,non multo minoris fuisse meriti, peper Ruperti cisse mimico propter Deum quam non pepercisse unigenito silio Hocfecit David inimico suo infensissimo