장음표시 사용
81쪽
hominum memoriam superat, per testes ex auditu, in quibus ly- sint omnia, quae inesse oportet, recte demonstratur Ieg. 28 ff. do Probat. Iisdem quoque testibus consanguinitatem probari, traditum est i sed hodie, uti monet Culucias ad e. Q de Toriis. opp. 6 col. 856 ed. eu. , Lateranensis Concilii deereto arctata ad quartum gradum prohibitione nuptiarum, arctatur etiam de auditu testimo suum. Conser ipsum e . ad do Teris.
β. i5. A judiciis omnibus, tamquam minus apti & idonei ad serendum testimonium, repelluntur furiosi, amentes si , itemque impuberes, servi, perjuri, infames, Excommuni cati ta . Quin juro Decrotalium quilibet reus criminis postulatus, etiamsi nondum confessus, eonvictus, damnatus& notatus infamia sit, testimonium dicere prohibetur 5ὶ ; exceptis gravioribus criminibus, qualia sunt simoniae, &laesae majestatis ), in quibus etiam infames testimonium serunt 5 . Nam testes non tantum infamia, sed etiam Infamiae suspicione vacare oportet M). Ceteri criminosi omnino rejiciuntur , cum adhuc in sceleris contagione ver santur 7 . Qui crimen perpetrarunt, modo perjuri non sint 8 , ac deinceps salva existimatione abjecerunt, in judiciis civilibus, non item criminalibus, in quibus de cri
ep. 27 opp. r. a p. 5 eis. Parit. I 647r-m accuIationibu , inquit, aeeiasinorum, tertium innocentia quaeνaνυν, ad insi mutationem ramen simoniacorum striam infamet personae admisit.
6ὶ cap. t de Except., can. 59 e. 2 qu. ' can. 2-5 MI ρω. r. Cap. 54 de Test.. , eap. 5a de Simon. Conser etiam Capse tutaria Caroli M. l. 7 cap. Sa tom. I col. 732 M. Briurii cit. 8) Qui in alia eausa aliquando peierasse probantur, etiamsi deperiurio illi damnati non fuerint, testes esse prohibentur c. 7 dono. , can. 8 c. 6 qu. I, can. 7 ero c. 32 qu. 5.
β. 34. In certis causis testImonium ferre nequeunt ει- minae in causis crIminalibus ti , nisi plane alius desit veritatis ostendendae locus, ac nisi agatur de gravioribus eriminibus simoniae, & laesae majestatis, in quibus etiam minus idonei testes recipiuntur sa): patronus, ct advoca tus in causa, quam defendunt 5ὶ, judex in causa, quam
82쪽
dicat 4 , denique omnes in propria causa testPs esse pro in
O in Iure eivilὲ a eausis eriminalibus mulierum testimoniam ex iacInditur, si hae corpore quaestum faciant L. 5 β. 5 st. ἀν Tors. Sed
decretales omnes universe sceminas repellunt.
ii, qui sunt de domo, sive familia, nisi sint spectatae fidei,& probitatis si , vel nisi in controversipm veniat, quod alio modo probari non potui; veluti si quaeratur de cognatione, legitimis natalibus, aetate Q. Similiter nequctamici tostimonium dicunt in causis amicorum is , neque ii, qui similem cum aliis habent controversiam, & quorum judicium illud interesse potest' Itemque monachi, &clerici in profanis rebus coram laico judice testimonium ser-
re vetantur, nisi aliud postulet necessitas ostendendae veritatis; uno casu sunt testes cum sui antistitis venia, aut Eorum testimonia ecclesiasticus iudex recipit. υ -r coae. do Terrib. . c. de Tertia. ab Cap. 3 Qtii Murisn. ara g. potP.
g. I 6. Postremo adversus certas personas testes esse nequeunt reus contra socios criminis si , exceptis. crimi
nibus laesae majestatis, haeresis & simoniae ta), inimicus contra inimicum 5λ libertus contra patronum 4 , filius contra patrem, et pater contra filium; exceptis causis matrimonialibus 5ὶ, haereticus, ethnicus, iudaeus contra orthodoxos U , denique in causis eriminalibus laici a serendo contra clericos testimonio jure decretalium repel-Iuntur . Q Cap. r is Comet, λι, e. to do Terris. 3 n. a dist. 70, e. 4 A Ha,et. A. 6, e. I do Test . in s. D) Cisp. 5a de Simon. 43 L E. 4 f. a. nilib., log. ir eoae de Tertib.
83쪽
i . Probi, & honesti testes legitime examInandi sunt, ut ipsis in judicio fides habeatur. Ergo qui probare debet,
quod est incertum, testes producit, quos inde competens judex advocat, posteaquam eos dignos iudicavit, qui in judicio recipiantur. In primis autem citandus est adversarius, contra quem testeS asseruntur, ut contra ipsos proponat, si quid forte objiciendum habeat i . Sic probati testes initio jurant, se procul habere causas omnes gratiae, odii, simultatis, e que dicturos, quae Vere Sciunt, non ut cuiquam gratificentur, neque ut spem aliquam propositam habeant, sed quod uno veritatis studio feruntur a). Dein
do a judice clam, & seorsim ab aliis, singuli interrogari,& examinari debent 5 ; nisi ex justa causa ad judicem venire impediantqr, quia tunc ad eos mitxitur, qui inter,
rendum in judicio testimonium vocari vetuit Iustinianus Novocreto e. 7 n 8. A. personat cir ius, eos quo qui valetudine imp aiuntων, domum mitti oportet ad juranisum, scriptum est in L. II eod. de jurejuran. videndus Culaeius in rit. IO I. a decretaLe. 8 opp. r. 6 col. 859 ed. Uen. 1778, qui verba illa ad egregiarpertonar Triboniani esse arbitratur. Nulla harum person rum quaret, et a dicuntur mentio est in c. b de test. ex silest . sed tantum memorantur valetudinarii refles, vel debilitate confecti, aut pas penato oppessi.
f. I 8. Summa in hoc examino dIligentia est adhibenda i ,& responsa testium clara esse debent, ita ut si Obscura sint, iterum illi interrogari debeant set . Interrogantur autem de circumstantiis, personis, loco, tempore, Crindulitate, fama ; in primis autem scientiae causam afferre
testes oportet per eum corporis sensum, cui res controversa subjicitur, veluti per fidem oculorum, si des facto, per fidem aurium, si de dicto quaeratur 5). Quae interrogationes plerumque ab adversario proponuntur ό), quo praesente interrogandi sunt testes, quae ςivilis 5ὶ & cadonici juris 6) disciplina est; sed sori usu jamdiu receptum
est, ut clam a judice interrogentur, ac tantum Vocetur adversarius, ut adsit, cum illi sacramentum emittunt 7ὶ.
84쪽
7ὶ Error interpretum, maxime Veterum, hune morem induxit;'error autem processit e prave intellecta Zenonis constitutione in I a. ia cod. Eo Tertib. Ea quidem Scriptum est intrare testes itidieantis sere tum. Verum, ut bene monet Polletus Hiri . fo i Roman. I. 5 e. la, secretum est tribunal, ac judicii locus, non autem haec verba significant, quod 'utarunt Interpretes, testes se ereto interrogandos esse. Consule Cujacium ad c. a iust Tei . t.
6 eol. 857 eae cit. . i9. Peracto testium examine publicanda, sive vulganda, ac litigantibus demonstranda sunt omnia, ut intelligant,
quid gestum, dictumque sit, ac si quid habent objiciendum proferant si . At post publicationem neque super propositis articulis, nisi forte aliqui omissi fuerint H, interrogandi sunt testes sue); neque in eorum personas aliquid opponi potest, nisi qui eos refellit, prius juret, se id non dolosecore, aut nisi antes publicationem protestatus sit, aut nisi ostenderit, se demum post publicationem didicisse exceptionum causas, quas ignoraverat 43. Testes ab actore datos refellero potest reus contrariis ab se productis testibus quos actor aliis item testibus rosutabit; atque hic debet consistere productio testium, ut lites habeant modium quemdam modum 5 . Cum inter actoris, reique testes pugna est, plus fide digni, ac verisimiliora assirmantes, . cum haec in omnibus paria sunt, plures numero praeserunt 6J. Testimonia vero in uno judicio recepta fidem faciunt in eadem causa, & inter easdem personas coram alio ju- dices sed in summario recepta in plenario non proia
iustis de causis etiam quarta testiuin productio conceditur. Illuri omittendum non est, quod recte observat Culaeius ad cod. 49 do Totrib. cit. t. 6 coI. 656, magnum inter refellendos, producendosque testes discrimen intercedere. Nam testes refelli, & refutari etiam post publicationem recte possunt ι cum tamen post publica tionem iidem, vel alii non producantur.
85쪽
. ao. Praeter testes probationes educuntur etiam sx. instrumentis, nimirum ex Scripturis, quae fidem judiei faciunt rei, quam continent. Nam angustiori significatione scripturae instrumenta appellantur; cum latiori significations, quidquid ad causam instruendam pertinoi, ideoque etiam testimonia instrumentorum nomine comis prehendantur si . Instrumentorum quae rite consecta sint, eadem est in judicio, quae testium, fides dc auctoritas a , eaque vel publica vel privata sunt. Publica instrumenta, sive scripturae sunt quae publica auctoritate conficiuntura personis, quibus id munus datum est, uti sunt censuales tabulae, instrumenta a notario rite conscripta, acta judicialia, scripturae ex publicis archiviis eductae 5 , & a publica persona consectae. Eodem loco sunt scripturae publico &authentico sigillo obsignatae, veluti Principis, Episcopi, Capituli, universitatis; itemque libri Parochorum, in quibus baptismata, matrimonia, funera describuntur. Privata scripturae a privatis nulla publica auctoritate conficiuntur, dc huc spectant epistolae, apochae, antapochae, chirographa.ci Leg. t e. do Fid. ἐπιννα- Hermenopulus i. I rit. 2 c. 22 δ ιαωματα vocat tam probationes, quam instrumenta , quia haec probant illud, quod iudicio proponitur; di causarum firmamenta sunt. In Basilicis vero, di apud eumdem Hermenopulum instrumenta proprie dicuntur συμβλαια pacta conventa in seripturam
ai. Publica instrumenta plenam in judicio probationem constituunt; modo authentica ipsa, hoc est aut grapha proferantur l . Nam exemplo non facile creditur, nisi ex authentico sumptum legitime sit, & cum eo conseratur, probeque conveniat sa). Fides tamen publicis quoque instrumentis subtrahi potest exceptione falsitatis, quae pluribus testibus evidenter demonstrata sit 5 . Praeterea nihil essicit qui inter se contrarias scripturas protulit 4 , aut abrasas in ioco suspecto 5 , aut lectionis ita imped -
86쪽
g. aa. Privata scriptura, cujus est comperta useritas, tantum contra scribentem probat, modo causa debiti expressa
sit si); excepta libseratoria confessione, in qua creditor sibi solutum profitetur, quaeque nulla etiam adjecta CauSa, contra scribentem probationem facit sa). Sed scripturae, quae tribus munitae sunt testibus, vim habent publici instrumenti 5); ac libris mercatorum publicae unitatis, de commercii ratis tam pro seribentibus, quam contra scribentes fidem tribuit. H Let. 25 g. ωIt. n. do Trebat. , eod. Iέ de HE. Murum. αὶ Leg. 4o j. do Iriariis.
5ὶ Leg. ii eoae. Otii potior. in pigno . habeant. Necesse tamen est, uti animadvertit Brunnemannua in cit. L. niam. 6, quod constet de manu, & subscriptione testium sive per recogniti Nem, Sive per comparationem, di quod etiam partes ipse subscripserint, testesque idonei sint.
. 25. Est & probatio, quae oritur ex iurejurando, quod definitur assirmatio teligiosa , hoe est advocatio Divi ni Numinis in t6stem ejus rei, quae bromittitur, aut as-eeritur. Dividitur Iusjurandum in promissorium, di asser torium. Illud futurum respicit, atque in contractibus non raso adhibetur; hoc ad praesens, aut ad praeteritum tem pus pertinet. Assertorium juramentum triplex est, volun tarium, judiciale, & necessarium r .
si Inseriptio illa tituli Pandectarum do Iurejurando rise e umario, sive necessapio, sive judiciali triplicem habet iurisiu randi divisionem.
. a . Voluntarium ost, quod alter alteri aut ex con ἀVentu, aut sine conventu extera judicium desert, usi refert ix Deserre jusjurandum est adversario offerre juris-jurandi conditionem; reserre autem est non suscipere hane conditionem, eamque in ipsum offerentem rejicere. Iudiciale juramentum ost, quod in judicio alter litigantium alteri deseri, judice non cogente, sed approbante. necessarium est, quod judex vel actori, vel reo deseri, ubi plena probatio desit, ut isde veritas innotereat a .
87쪽
iὶ Recte hoe iusiurandum voluntarium dicitur, quoniam xive illud ex patri emittatur, hoc quidem ex libera litigantium voluntate procedit, ac praeterea qui idem ex pacto deserre debet, neque extra iudicium ad deserendum cogi, neque item, si deserat, adversarium ad jurandam adigere possit; sive contra s1 ne conventu deseratur, integrum sit deserenti non deferrei 1ntegrum ei, cui delatum est, nec praestare, nec referre, integrum denique ei, cui relatum est, nec tunc illud praestare, quoniam samper deest, qui cogat, cum id privatus in privatum efficere nequeat. Consule Voetum in Pannoct. i. I 2 r. an. 7.
2ὶ De voluntario lurejurando eadem est Latinorum, Graeco rumque sententia, sed do neeessario, ae iudiciali magna dissensio est, quam jam Sua aetate suisse tradit Aeto in Summa coae dejυ- rejuν. n. 6. Nam Graeci necessarium voeant, quod alter alter in judieio defert, judice suscipiendi, aut reserendi iuramenti neces sitatem imponente; iudiciale. quod judex ipse desert sponte sua. Balsamon in Nomocianon. Gotii tit. IS e. 18, apud Iustellum Γι-bliotb. ur. Canon. t. 2 p. IIII edit. Paris. I 66 I. VoltinIa tum, In quit, quod datur ex voluntata partium extra judicium necessarium, quod deferente ario δ, ω ex interia timione judicit da ον 3j Diale, quod iudicis rontentia, etiam nolentibus iis, qui litigant, conpνοωrsiam decidit. Cujacius in Paulum Recepi. sentent. I. 5 xit. Si opp. r. I col. 459, is ad Mi I. RutiI. I. 18 IQ. lyt. 5 col. a II itarem omnem distinxisse videtur, ut voluntarium iusiurandiam Sit, quod alter alteri extra judicium defert: neeessarium, quod a te ralteri in judicio iudiciale, quod a judiee desertur. Τum Observ. I. 18 e. 55 t. 5 col. 494 iusiurandum alteri ab altero delatum No. uu
rarium, aut necessarium esse inquit: voluntarium, quod extra tu
dicium; necessarium, quod in iudieio desertur. verum in Paratu .
ciui. r. IO col. 595 voluntarium esse inquit, quod ab altero altera desertur in iudicio, vel extra iudicium ; necessarium, quod refer tur ; judiciale, qeod a judice resertur. Ego eommunem Latinorum opinionem sequor. Sane Caius ἱn leg. i R. de juretti . magimum,
inquit, remedium expediendarum litium in tittim venit jur=bu an di religio, qua Dei ex pactions ipsoγtim litigatorum vel ex aucto et 'raio judici; dyclaeuntuν controversiae. Duplex hoe loco Caius ius jurandum proponit: alterum, quod Me pomone litigatorum, alte rum, quod ex judicis auctoγitate emittitur. Iuramentum, quod eς litigatorum pactione procedit, necessarium esse omnino non mi est λ cumque huic pactioni opponatur judicis auctoritas. quae ne camitatem facit, consequens est, ut necessarium iuramentum illua prorsus habeatur, quod in dubiis causis a judice pro sua auctori tate desertur. Iuramentum authm ex pactione aut in iudicio, aut
extra judicium datur. Hoe plane voluntarium est, illud iudiciale, quoniam coram judice emittitur. Revera Paulus Iog. II f. δε jurejων. iuramenti ex conventione unum genus constituit. Itiuu randum, inquit, quod ex conventisne extra judisium desertur, re ferri non poιes x. Το extra Furietum evidenter ostendit, aliud esse
ius jurandum ex conventione, quod in iudicio desertur de hoc nonnisi judiciale iuramentum esse potest, quod ab alio distingvi Lur propter conventionem, quae in iudieio facta est. Calus, qui se uua enarrabat iuramentarum finiendae litis causa institutinum.
88쪽
utrumque . iuramentum, quod nos voluntarium & iudietate armulamus, complexus est uno verbo e r conventiom; sed Paulus, qui speciem explicabat conventionalis iuramenti, addere debuit ext=λινυ dicitim, ut ostenderet, non utriusque conventionalis iuramenti vim eamdem esse, sed aliud valere juramentum ex conventione in iudicio, aliud juramentum ex conventione extra iudicium sacta. Communem Latinorum de jurisiurandi distinctione sententiam, praeter ceteros, late exornant Donelius in tit. Digeri. de jυνυώ . ost'. t. IO col. 849 lega , & V tus in Pande)I. lib. ia iit a nam. 7 Uide etiam Ant. Matthaeum de Iudie. Diso. Eo tb.
. 25. Iuramento necesssario locus est in causis dubiis, idque dicitur suppletorium, quoniam eo semiplena proba tio suppletur si). Dubiae causae ex veriori sententia sunt, in quibus plena probatio data non est, puta, quod graves adsint praesumptiones, quae non omnem abigunt scrupulum, aut quod allati sint testes, in quos aliqua exceptio cadere posse videatur. Desertur hoc jusjurandum oliqui semiplene plobavit, modo personarunt & causae ratio habpatur et) ; & si reus aeque atque actor semiplene probaverit, deserendum est reo, cujus ire re dubia potior causa est S).
iὶ Qui semiplenam probationem contemnunt, iurament; suppletorii nullam ratione habent. At in dubii 3 eausis, ut inquit Calus in i g. oi f. M juνHur. , . vel ut loquuntur Diocletianus, di
Maximianus in ιeg. 3 cod. do Reb. creae, in probationum inopia judex delato iuramento litem finit. Verum si quaerimus, dubia causa, et inopia prebationum nihil est aliud, quam causa, ἱn qua semiplene probatum est. Nam si dubiam causam, & inopiam pro bationum intelligamus causam, in qua pares ab actore & reo probationes datae sunt, par erit utriusque causa, ideoque absolvere oportebit reum, euius in pari causa potior conditio est leo. Ia5 SI 28 ff. is Regul. Jur. , e. 6 do Fiae initrum. , c. 65 de Uerb. ι anis in 6; tantum abest, ut iusiurandum a iudice deserendum sit 1Iursas si probationum inopiam, quod placuit Giphanio in let. 5.cia. de Reb. erer, intelligamus eausam, in qua nihil ab altore probatum eat, erit omnino iudicandum pro reo, quem actore non prebante . . . . di si nibia Ure 'raestet, obtinere voluit Imperator Antoninus in Iet. 4 eod. do Mon. Restat igitur, ut dubiam causam, & inopiam probationum omnino reseramus ad ea usam, in qua semiplene probatum est.. tain Cap. ulta tist. do jurejur.
5ὶ Leg. ra i et ia8 ff. Eo Regul. is ι . U. Oblatum jura montum litigantes recusars non possunt, nisi justam habeant recusandi causam i ut si dese ratur reo, contra quem nihil probavit actor, aut actori,
89쪽
rgmento secundum eum, qui juravit, serendum judicium est a . In omnibus autem causis civilibus huic juramento locus est, non item in criminalibus propter periurii metum 5 .
5ὶ Consule voetum in Panis L . lib. I a 39. an. Io. IuramentR
hoc, quo quis se purgat ob infamiam ex crimino contractam, Purgatio canonica appellatur, de qua titulus est in Deeretalibus do Purgatione canonica . & cu ius olim frequens usus erat. Cleri σι qui sunt de apostaria epimine infamati .... per rittinctio, Metiriarticam eo cania sunt, dono desistento p obatione ad infamiam abolendam studiationem eanonicam curaverinὐ exbibere, in-cuit Innocent. III in c. 5 de Apollat. Idem de elerieo homieidii
reci in c. I . de Homisiae volunt. , vel eaarat. , de Calumniae suspecto in c. a is Calumn., de Presbytero aceusato in c. lo de Aecusat., ' da clarieo concubin tua suspecto in c. do Cobabit. cIecis. ω mulio statutum est. Memorant quoque hoc sacramentum Augustinus p. 78 opp. t. a con Mauris. Venet. I 59,ὶGregor. M. I. 2 op. 55
Iib. 7, est. I 8 l. I, ep. 5έ opp. t. a eol. 597,864, IS IId Parac cit., cte Gregorius Turonensis mσιον. Franeoμ. l. 8 c. 9ae 4ocri. Ex 4i sinae. Paris. I699. Iurare olim mos suit ad B. Petri corpus, de quasormula, di similibus videndus Du-Cangius . in Gloriar. Veter
consuetudine, institutoque juraturus, tres, quinque , aut Septem ejusdem prope ordinis vicinos, aut saltem, qui eum plane nos .ent, ae probatae fidei essent, sibi socios , tamquam adsertores , α scebat cum II, II, t6, 7,l9 c. 2 qu. 5, coae. 7, 9, 3 de Turgat c nom, quo 1pectant sermulae υνtia, quinta, aut septima manu iurare. Interdum plures etiam ad jurandum vocabantur, si aut out se purgabat, laicus esset, aut gravioris esset infamia criminis, qua elericus laborabat eod. I ae Io do Purgaς. canon. Hi porros cir Campu garo et, Conjsratorer , et Me amrmator dicebantur iquorum crebra mentio est in capitularibus Regum P raneorum,
praesertim in Capitular. Dagoberti tis. Ε n. 6 et rix. 9 n. 4, in Capitularibus Caroli M. i. 5 e. 9 apud Balutium t. I col. 68, 84, 5 ,st in Leg. Sallea rii. Io M. eoi. aas. Primum ille, cuius erat negotium , de quo quaerebatur, super sancta mangelia iurabat ,
deinde compurgatores iurabant similiter super sancta Evangelia , cum vere, ut ipsi credebant, iurasse can. I 7 c. 2 qu. 5. Sed nun purgatio canonica sere ubique desuevit, neque amplius in causis
criminalibus iusiurandum emittitur. Conser Giraldum Exporit. Dμ. Pontim. I. 5 tit. 54 Seir. 894 p. 72R Memorat etiam Gratianus can. 25 e. 2 ρώ. 5, ex Concilio Wormaeiensi purgationempe acram communionem, quae hoc modo fiebat. Cum aliquis a . curatus omnem ab se removere cupiebat suspicionem criminιsi quod vel non poterat demonstrari , vel non satis evidenter excludi, is ante altare , & sanctissimam Eucharistiam ducebatur . Antequam vero Christi eorpus aeciperet, animum suum aliis prae gentibus declarabat his, aut similibus verbis r corpus Domini sumibi ad metationεm hodio. Plures huiusmodi purgatione uti consuevis e testatur I iuratorim Antiq. falla. disr. 58, qui illud etia
90쪽
animadσertit, quod quamquam haee purgatio parum disserret ab
ea, quae per iuramentum fiebat, tamen posteriori aetate legitima S canonica pursatio iuramentum habitum est. Alias quoque purgationes describit Martentus de Antio. Meses. νit. lib. Neap. I
g. r7. In probationum ordinem reserenda est ellam ta- spectio rei, quae a judice adhibetur, ut oculis subjiciat, quae non satis certa re explorata sunt, atque ita oeulorum testImonio controversiam expediat. Hanc inspectionem pragmatici accessum vocant, quia judex ad rem inspiciendam accedit, eique locus ost in iis rebus quae sub oculos caduM; veluti in iudicio finium regundorum, ac Ser itutum, mnovi operis nunciatione; in aetate ex habitu corpo in definienda in causis matrimonialibus, in quibus quaeritur, num aliquis aptus ad matrimonium sit, num unquam vΘnerem exercuerit. Verum in his causis judex non solum rem
ipsam inspicit, sed viros adhibet peritos rei, de qua gitur, aut ipsis judicium committit. Quin in causis matria monialibus ubi quaeritur, num quis D ris operam dare possit, viri a medicis & chirurgis, mulieres ab honestis matronis et obstetricibus inspiciuntur 17. i Cap. et i 4 do Bobar., eap. 6 ei req. de Frisiae et male . . a8. Denique vim probationis habent praesumptiones sνὶ, quae sunt conjecturae ex aliquo verisimili ad probandum sumptae a), eaeque vel juris, vel hominis sunt. Praesumptio juris a lege procedit, hoc est certa lege, vel canono comprehenditur, nequs a judicis arbitrio pendet, Eaque duplex est, pro div*rsa ratione, qua proponitur, alia iuris tantum, alia juris et de jure. Praesumptio juris, de jure est, quam non modo jus probat, sed etiam ita ce
tam, atque exploratam habet, ut omnem contrariam
probationem excludat. Ita jure Decretalium si quis concubuit eum muliere, cum qua prius sponsalia contraxa rat, inducitur matrimonii praesumptio, quae labefactari non potest, et qui ea premitur, aliam uxorem accipere
i Lor. 16 cod. do Bobat.,eod. ωθ. de Prissumst.cod. 7 AH . in λ υ Hoe in primis habet praesumptio, ut ad veritatem reser
tur, neque de Wsalsis argumentum accapiat, in eoque dissertainione, qua et de eo, quod non eae, nec suit, veluti fictio