Johannis Devoti Institutionum canonicarum libri 4. Tomus primus °quartus

91쪽

letis Corneliae, quae postliminio reversos in elνItate semper QIsse fineit, non autem praesumit. Huc etiam spectat Publieiana actio, Et ficta traditio 3 cuius in iure civili frequens usus est. Ita siquis sibi rei donatae dc non traditae usum fructum retineat, ut iniet. G ου 56 6 Sed ri quidem coae. ae Donat. , vel conducat, ut in let. 76 fh G Rei vindie. , vel precario possidere constituat ut in Dr. 38 V de Acqui . mirerr. traditio corporalis rei donatae pro iacta habetur, quam uam revera secta non fuerit, quia fingitur

quod donans donatario, rem κατα συντομιαν b ovi manu tradiderit.

Baro ius canonicum has fictiones admittit a neque assentior Culacio, qui Observat. l. I9 c. 18 opp. t. 3 col. 5io , fictae traditionis arsumentum sumit a cap. a is Conrtiet. , ubi glebae traditio non fialonem continet, sed . signum est datae possessionis, atque ejus veritatem ostendit . uuae traditio fit saepe par glebam, per herbam.'per festucam, pericultellum, per ostium, in sormulis antiquis, per panem, per librum. Atque ita annulus signum est foederis conjugalis, & veri matrimonii, vitae coniunctionis eam 7 c. Soqu. 5. Est autem praesumptio diligenter a fictione distinguenda. 3ὶ Cisp. 5o do Sponiat. Sed hoc ius antiquatum esse monui I. a tis. a feri. 7 IG p. ITA

ag. Praesumptio juris tantum est Ea, quam rus probat tamquam verisimilem, non tamquam certam & veram, adeout contraria probatione infirmari non possit. Ita haeres, qui inventarium non consecit, haereditaria bona distraxisse censetur; sed haec praesumptio contraria demonstratione tolli potest. Hujusmodi sunt pleraeque praesumptiones, de quibus agunt Decretales in titula de Praesumptionibus, dc harum omnium propriae sunt sermulae Dideri, existimari, inteIligi, haberi. Praesumptio juris dc de jure omnem respuit contrariam probationem si praesumptio iuris tantum non eam sane respuit, sed probandi onus in illum transfert, qui habet contra se praesumptio

. So. Praesumptio hominis est conjectura ab Indiciis nata quae nulla certa lege continetur, eaque vel est levis dc temeraria, vel probabilis, vel violenta. Levis & temeraria praesumptio est, quae ex incertis oritur, levibusque a gumentis, & quae nihil probat. Ad hoc praesumptionis genus referri possunt antiquae purgationes, quae vulgares dicebantur si , quasque olim interdum adhibitas fuisso con

stat per aquam frigidam D), aut serventem I , serrum candens H, monomachiam, seu duellum 5 , ct similia, quae

92쪽

cuncta a summis Pontiscibus merito damnata & Improbata sunt 6 .

si in vulgarium purgationum, quae etiam appeIlabantur judiciami, de quibus videndus Du-Cangius in Gussa . Derb. Iudie. Dei, multae erant species, quas a Longobardis, aIiisque e Germania populis in Italiam invectas exponunt Gontalea in c. 5 de Purgat. uti ap. , Cuiacius lib. I μυλ . tit. I β. Si autem controversia p. ram. a col. 10 7 seq. eae cis., Muratorius Antiq. Dalle. diis. 58 ου 59, Marten ius do Antiq. EceL νit. l. 5 c. 7 aliique permulti . Longobardorum IIex Luit prandus L g. 5 Longob. de Hom. lib. bom. profitetur, se propter suorum consuetudinem impiam illam legem duelli vetare non potuisse. Canones passim damnant has vulgares purgationes can. 7 I, ean. 29 ω ar c. 2 qu. 5, c. Niso Tare. eanonic., & titulus Decretalium de Purgat. vulgar. Tribuitur. autem Gregorio M. can. 7, quem mox laudavi; & certe prima eius pars desumpta est ex ipsius Gregorii ep. 6 I. i5 ad Brunte hildem Franc. Retin. opp. t. a col. I 2I8 ed. Papis. cir. , sed pars altera, ubi vulgaris per stigidam aquam, ignitumque serrum probatio memoratur, pertinet ad epistol. Alex. II, cuius

Initium est in can. II catis. ω qu. eis., Post cujus can. II ex trema verba para Posterior can. 7, continenter legenda est. Reverα Alex. II posteriorem hujus canonis partem Iribuit Ivo pari. Io e. 5, ου Rann. i. 5 e. 8, quod rectissime animadversum est a Romanis Correctoribus, qui diligenter etiam notant apocryphos canones, qui in eam rem a Gratiano laudantur . verum alieubi serventis aquae, aut serventis ferri iudicium permissum fuisse innuit Triburiensis Concilii ea non apud Gratianum ean. I 5 e. aqu. 5, cujus canonis sententia est in eod. 2 is metar. canon. Sed quoniam haec iudicia seinper Romana Iccclesia aversata est, ea verba ferventi aqua, a rex candenti ferro prudens Raymundus omisit . vulgarium probationum vestigia usque ad extremam aetatem alieubi super fuisse tradit Uan. Espenius Iur. eccles. un v. par. 5vit. 6 n. 57. Vide etiam Ivonem Carnotensem est. 74 opo. x. 2 p. 57 ed. Raris. 1647, & Cironium Parathl. in DerariaI. de Purgat.

et Aquae frigidae iudietum n num erat ex vulgaribus probatio nibus, quas Dei judicia appellabant. Gravioris alicujus criminis suspectus, aut accusatus, in aqua mergebatur. ac si supernataret , nocens, ac reus, contra si in imum delaberetur, innocens iudicabatur. Conligatu autem fune, inquit Hincmarus do Divori. Lotbar. , qui examinandur in aquam demittίtur .... qui ob duas causae conIigaμi videIων, uiliter no aut aliquam ponix fatidem in iudicio facere, aut si aqua Ulum volui innoxium receperis, ne in aquam pe lalizetu ad remur valeat retrahi .

Similia habet vetustus ordo apud Martentum Antiq. Eccier. ris. Orae. 8 I. 5 e. 7. Judietum hoc aquae frigidas etiam a monachis adhibitum narrat Mabillonius A al. Jsene die . I. 54 β. i lat. 4 p. 26 irae Lucae I 739. Quibus autem ritibus di caeremoniis judicium illud, ac cetera, de quibus mox dicam, perageretur, ostendunt, praeter ceteros. Iuretus in Don. Camoten. ep. 74 p. 54 roq. σα Pa

93쪽

minis accusatus, ut se purgaret, manum in aquam serventem nudato brachio immittebat, ac si illam incolumen educeret, inno cens, si contra , reus pronuntiabatur. 4ὶ Criminis accusatus serrum candens nuda manu tenere debebat , eaque incolumi innocens, combusta vero reus habebatur

Iudietum hoe ferri eandentis dicebatur. Huic simile erat iudicium vomerum ignitorum, per quos gravi criminis suspicione laborans nudis pedibus transire debebat. In vita S. Henrici apud Surium cap. ai, i 4 Lilii scriptum est, hoc sibi judicium elegisse sanctissimam sceminam Cui egundam Henrici Imperatoris uxorem I quam quam illud servorum proprium suisse demonstret Cone ilium Moinguntinum an . 847 can. 2ό, apud Labbaeum t. 9 conc. cost. Ioas σου. Venet. Erat & judicium ignis, per quem transire debebat quisquis rei alicujus veritatem demonstrare cupiebat. Celebre illud , quod de Petro Monae ho Uallis Umbrosae, qui Ianeus appellatus, atque Albani Episcopus, & Cardinalis suit, memoriae proditum est. Is, ut ostenderet Florentinum Episcopum simoniace in eam sedem irrepsisse, per medios ignes transivit, sicuri narrat Baronius ad an. io05 n. 55 t. I7 p. 249 edit. Lucae .& Ughellius Dan saeν. in Epist. Alba . n. 26 3. I coh ab I eae.

5ὶ De Monomachia, seu duello late agit Muratorius Antiq.

Italis. Diss. 29. Erat & judicium crucis, ac panis & casei, quae duo similiter ad vulgares probationes reseruntur . Crucis iudicium pluries memorant Capitularia Regum Francorum. Du-Cangius in Glo s. verb. Crucit judicium multis quaerit, quaenam esset huius iudicii ratio, ac denique sic statuit , eos, qui hoc judicium subibant, expansis in crucis formam brachiis, ad crucem stare de buisse certo, ac definito tempore, ex. gr. donec Evangelium , aut aliqui psalmi recitarentur, qui si immobiles permanerent, innocul. si vero caderent, aut crimen sateri ultro cogerentur, rei judicabuntur. Iudicium panis At casei in eo consistebat, quod alicui panis & caseum benedictum dabatur , ac si is utrum quo ederet, atque in stomachum mitteret, innocens, contra vero reus habebatur. 6) Gn. ao es. I qu. 6, cod. 8 da metar. canon.

g. gr. Praesumptio probabilis oritur ex probabilibus con-jotturis, quae prudentibus etiam viris persuaderi possunt violenta Ex indiciis, argumentisque gravissimis, quae sero claram probationem constituunt. Cunctae hominis praesum

ptiones pendent ab arbitrio judicis, cujus est pro animi sui religione judicare, quanta in singulis vis insit, & quanta iis

fides tribuenda videatur. Coacervantur autem praesumpti nes & conjecturae, quaeque singulae sorte inter se non movent, uniV Sae tamen connexae, atque conjunctae movere

94쪽

debent. Plus praestant praesumptiones in causis civisibus, quam in criminalibus, in quibus nemo Px Solis conjecturis,

etiam vehempntibus, condemnandus est i); excepto crimine haereseos, cujus suspectus tamquam haereticus condemnatur, nisi omnem suspicionem excusserit et .sε Cap. 14 A P aesumpt. 4 a) Cap. 35 Qui autem do Haret. , cap. 7, 8 eod. iv 6.

De exceptionibus et replicationibus.

v. Exceptiones peremptoriae, vel dilatoriae.

a, Peremptoriae litis finitae. 3. simpliciter peremptoriae. 4. Peremptoriae exceptiones quando Proponendae 83ε Dilatoriarum exceptionum divisio. s. Dies feriati. . Exeeptiones contra actorem.

s. Dilatoriae eMeptiones quando Pr Ponendae 'Io. Exceptio ma oris exeommunicationis. tr. Effectus exeeptionis. ra. Replieationes, duplicationes, triplicationes.

. r. I Iabel ila reus arma sua, quibus in judicio adversus actorem utitur, eaque sunt exceptiones. Exceptio est actionis, vel intentionis exclusio. Ea si omnino perimit, ac tollit actionem, perpetua dc peremptoria ἱ si tantum ad rempus agenti obstat, dc causam ad aliud tempus, aut alium judicem, vel locum transfert, temporalis dc dilatoria appellatur. I. a. Ex peremptoriis exceptionibus quaedam sunt, quae majorem vim habent, & Ideo peremptoriae litis snitae dicuntur, ceterae simpliciter peremptoriae appellantur. Primi generis sunt exceptiones jurisjurandi, rei judicatae, tran- saetionis . Hae litem j am compositam, atque e medio sublatam ostendunt, & exordium ipsum impediunt litis, vetantque, ne frustra novum judicium instituatur i). Sed ut Ioeum habeant hujusmodi exceptiones, necesse est, quod iis pridem extincta vel jurejurando, vel transactione, vel rejudicata denuo inter easdem personas, de eadem re, atquctex eadem petendi causa instituatur a .

o 'Leg. 3 ia ai as 41 ff. do meo . Ni Ddis. . 3. Exceptionum, quas simpliciter peremptorias dicimus, longe major est numerus, cum nulla sere sit actio,

95쪽

quae contraria exceptione submoveri, aut tolli alἱquango non possit. Ad hoc genus reseruntur exceptiones praescriptionis, doli mali, metus, & ceterae, quarum non exiguus est numerus, quaeque suis locis in utroque Iure singillatim explicantur. Hae non impediunt quidem ingressum litis, sed tamen perimunt, & evertunt actionem institutam. . 4. Peremptoriae exceptiones non modo ante litem

contestatam, sed etiam postea id qualibet judicii parto anto rem judicatam si , quin etiam interdum post rem judicatam in actione judicati recte opponuntur a). Parest ratio exceptionum, quae impediunt exitum sententiae, ut si post eam actor acceperit, quod petebat , recte rius exceptionem avertit. i) L . 4 8 cod. ἀν Excepi. , Leg. 2 cod. senten. rescinae

non posse.

6 Leg. ir ff. aae S. C. Macedon. , Leg. I g. I 8, let. IowGIt. de Reg. Iudie. Conset Cujacium in eod. 29 de Tert. opp. r. 6 eo . 846 g. 5. Dilatoriar exceptiones aut ipsam respiciunt causam, ut actorem, aut judicem. Prioris generis sunt exceptio nes illae, quae proponuntur contra libellum, quod sit vel ineptus, Vel obscurus, quod non cesserit solutionis dies, quod seriarum tempore sit emissa citatio.

q. s. Feriati dies sunt illi, quibus legs agere non licet,& omnis judicialis strepitus conquiescit in. Feriarum quae

dam civiles, quaedam ecclesiasticae dicuntur; hoc est quae dam hominum, quaedam religionis causa institutae sunt. Illas variae sunt pro more & legibus populorum, praecipuae tamen pertinent ad commoda messium & vindemiarum tanhae sunt dies deuotionum & orationum 33, seu festi dies, quibus religioni operam dare oportet, Et quibus communes

dies opponuntur ). Iure civili judietates actus feriatis diebus exerceri non possunt 5), nisi litigantes sua sponte ad judicem veniant My, sed jure canonico, ne ipsis quidem litigantib*s consentientibus, eosdem actus sestis diebus expedire licet ).

ib Eleganter ovissius nit. I. 3 Φον r. 73 opp. r. 5 pra. Is M. Amitelo mi r5m hos dies expressit diis versibus.

Iurgia, dimo optir, ILIda IJngua, ruum. Ideo a eserieis dioe omnes hebdomadae feriae dkuntust, quia clerici nulla Qe a divinis vaeare debent s atque etiam Flammibus omnes dies seriair erant apud A. Gellium Atile. I. Io e. II p. 5 Ioae Lugdun. Baras. i 666 quod recta observavit Baronius ad annia n. M M 1 p. 53 4 eae Lucae. Atque hoe seriae nomen prunum

96쪽

hebdomadae Paretalis diebus datum fuisse, animadvertit Ctroniux

in Parasiti. decretal. do μγΓr n. 5 p. I 47 6 . Vindobon. i 76 Iis quibus diebus omnes Christiani sese ab opere servili abstinere, α sacrosancta mysteria percipere debebant. Concilium Matisconense II can. 2 apud Labbaeum t. 6 col. 674. Sed seriae vocabulum di bus assi xum apud Christianos hae aetate antiquius est. Nam eas memorat Tertullianus de jejuniis e. a p. 545 eae Venet. I 44, cum inquit proinde nec uationum, quae es ipsae stior qtiidem dies babebant qua rae ferrae, ου sextae. Paschale hoc tempus seriatum secisse Constantinum M., tradit Alexander Monachus de Insent. S. Cruele apud Cironium Ioc. cit. n. 6, & sorte exemplo harum seriarum, reliqui etiam dies dicti sunt feriae distinctione tamen habita inter ferias simplices, & solemnes Coae titi. de Feriit. Sa ne lex Constantini memoratur apud Iosephum Scaligerum de Emenae rompor. p. 776 ed. Genua a 629, in qua duae hebdomadae paschales, quarum altera Pascha antecedit, altera sequitur, ab opere faciendo excipiuntur. Nam majores nostri Paschali solemnitati integros dabant dies quindecim, hoc est hebdomadam. qua Paseha antecedebat, di hebdomadam, quae sequebatur ῆ illa πασχα

ιυνγectionis vocabatur. Utriusque generis exempla collegit Joannes Gaspar Sulcerus Geraur. ecclor. r. I p. 5o4 S r. 2 p. Io I 4 ed. Am- stetidam. I 6'2. Generale Domen pascha quod ex Hebraeo 'oraeb. quod i ansitum significat, utrum que comprehendit. Nam Pascha Christianorum tum passionem, tum resurrectionem Includit Christi Servatoris, qui est vere agnus paschalis, qui pro nostrum salute sese praebuit hostiari ad sacrifieium. De his quin-deeim diebus paschalibus Iex est Ualentiniani, Theodosii, Arcadii M. a cod. is Feriir, in qua habentur haec: Samios quoqtie Palebae Hor, qui septeno vel praecedunt numero, vel sequuntur, in eadem obser Tatione numeramus. Consule GOtho Dedum in eadem Lege a r. I eod. Geod. ρ. I 42 od. Lipsiae I 756, ubi multa habes antiquate,timonia, ex quibus constat, qtia reverentia maiores nostri quindecim hos paschales dies, quos rebus dabant Religionis, prosequerentur. Memorant etiam quindecim hos dies, tamquam ubique seriatos, Papinianus Resp. rit. Ia, apud Scultingium Itiri sp . vet. anxobustin. pB55 eae eis. S. August. Serm. 259 in dro Eomin. OLI. Pateb. I. 6 eoI. l 4 5 μν. a eae rines. I PII. S. Ioannes Chrysostomus, S. Epiphanius, ceteri, quos laudat Gothostedus Ioc. cit.

a) Harum seriarum mentio est apud Statium Silo. lib. 4 ν. 59

A. Gellium Noct. Attie. lib. 9 cap. a 5 p. 496 edit. Lelsin. Batav.i666. Plinium lib. η opiit. at p. ara edit. Oxonii 37o5. Ulpianum Leg. I. a , 5 m. de fortis, S. Augustinum Confess. lib. 9 cap. 2 o p.

t. eo . I 57 eae Venet. cit., in can. I c. I 5 π. 7, in Leg 2-7 eo .ae F ἐξr. In Leg. 2 eod. Theod do Fortis omnes dies juridici esse iubentur, exceptis duobus mensibus messium di vindemiarum, Kalendis Ianuarii, natalibus urbium maximarum, Romae ct Constantinopolis, natalibus In peratoium, quibus & editi in lucem, di im perium auspicati erant, Ouindecim diebus Paschalibus, qui di ecia

cisaianica & civili lege seriati erant, oc omnibus diebus Solis per

97쪽

Integrum annum. Multa de sitias tuni e IvIlibus tum eecIes lassi

ui . I. a cap. 4 2. 5ὶ Ita hi dies appellantur in Log. Dis. eoae Vestae MDisDI. 4) Leg. a eod. da Siat. is imagis. De seriatis diebus agit Gregor. IX in c. υθ. do Feriis. Inter seriatos sestosque dies frequentiores sunt, quos Apostolus Apoca pr. 8, & tota Ecclesia Dominicor vocat, a quibus omnis hebdomada initium sumit. Et quamquam Romano more quivis dies a media nocte initium, mediaque nocte quae sequitur, finem accipiat L. moνo Romano b ff. doso- tir c. 24 do osse. oe potest. delegat. , tamen quod attinet ad revetentiam, venerationem, observationem horum dierum can. quod dio 5 diit. san. I do consereat. dist. 5 c. I de feriis statutum est, dom nicorum dierum venerationem incipere pridie vesperi, di desinere sequenti vespere, nisi aliud locorum consuetudinem receptum sit, ut c. 2 de feriis. Quod inductum est exemplo solemnitatis Paschae, quam inminus inter duas vesperas ab Hebraeis celebrari praeceperat.

Danac., ubi habentur haec : Dii mandavimus, tir usque ad Do-

uJcam .... pe se, vel pyocuratorem .... iad praestamiam nostram

secederer; itemque e. I 5 de Aceuiat., ubi scriptum est, 'iscopum ad festum Dominicae peremptopio nos meminimus citavis te. Has Decretales quidam ita explicant a jentes, tirquo ad, & ad idem saepe esse hund infra, ut in eod. o de Fid. inrisum. Sed aliud excis. cap. 6 non obscure deprehenditur, ut proinde alia earum D cretalium sententia sit. Scilicet utroque loco reus citatus fuerat

jussu Summi pontificis, qui derogaverat legi, quae sestis diebus Iudieta exerceri vetabat. Deterum disertissime Greg. IX in eit. eoae. ωlt. Eo Fomiis debere inquit judicialem stropitum Hebur eon-quiorer e foνiatis: idemque iam erat ante Gregorium iure canoni- eo constitutum. Tam Concilio Compendiensi, quod descriptum est n eod. I de μγiis, in oti, inquit de Dominicis diebus, mercarum minime fiat, nequr placitum, hoc est ytidicium, quo sensu il- Iud vocabulum saepe usurpatur in Capitularibus Regum Franeorum, in legibus Ripuariorum, Longobardorum, aliarumque stentium, unde ortum est verbum placitare, nimirum iudicio contendere. Idem habet Concilium Triburiense an. 895 ean. 85 t. Ireonc. col. 6 7. et Aquisgranense II ean. I 8 t. 9 col. 8 9 eolieri. Labbaei edit. Vener. cit. Quod autem addit Gregorius, iudiciales actus sestis diebus gestos plane irritos esse, id sorte ante ipsum

nullo canone expresse statutum suerat, quamquam id esset nominatim sancitum a Iure civili in off. t f. de μνiis, et in Leg. 2 eod. eoae. Sed quoad dies sestos Gregorius jus civile emendavit, quoniam, ne cum consensu quidem litigatorum, iis diebus judiciales actus fieri permisit.

. 7. Λd actorem pertinone exceptiones, quibus reus uti- ar contra personam actoris, aut procuratoris, ut si Oppo

98쪽

nat, alterutrum, vel utrumque esse Excommunicatum, pr scriptum, pupillum, aut alio juris, vel naturae impedimonio in judicio starct prohibitum, procuratorem mandato carere, aut non recte esse constitutum. . 8. Postremo exceptiones contra judicem duobus exsontibus hauriuntur, aut quia non est CompetenS, sive legitimus, aut quia suspectus est. Iudex non competens, sive

non legitimus ille dicitur, qui vel extra territorium suum jus dicit, vel inter homines sibi non subiectos, vel sane iurisdictionis modum excedit i . Suspectus autem judex est, qui cognatus, affinis, conjunctus actori, qui cum reo graves inimicitias gerit, qui juris imperitus , qui eidem causae patronus fuit, qui similem ipse in alio judicio litem

iὶ Conser titulum Codicis, s non a competent. fudis. 23 cap. 55 do Appellat. Vide etiam Capitularia Caroli M. let. eo. Mo eol. 7 id pom. 1 M. Baliarii Venet. I77a.

s. s. Omnes dilatoriae exceptiones inter exordia litis si , hoc est ante litem contestatam opponendae sunt sa); nisi postea suboriantur, vel postea innotescant i5 . Quia etiamne dolo, & malitia rei judicium in longum trahatur, certus a judice dandus est dies dilatoriis exceptionibus opponendis; quo elapso illae tantum proponi poSsunt, quas nova obtulit causa, quasque reus tunc sibi primum fuisse cognitas juratus affirmaverit 43, itemque illae, quae irritum& inane judicium faciunt I). Sed praesertim initio litis atque ante Ceteras dilatorias exceptiones opponi debet praeseriptio seri, ne quis, ea omissa , si ad aliquem actum in iudicio pergat, in judicem consensisse videatur 6ὶ: nisi justa recusandi judicis causa deinceps exoriatur ). Εxcipitur clericus, qui, uti demonstratum supra est, jurisdictionem laici judicis prorogare non potest.

ij Sie Iulianus Imperator, in Leg. II eod. de Excepi. aὶ Haec quidem canonici Be civilis Juris regula est in let. 4 e Iuνisae omn.juae, o in cit. Leg. Ia c. Io is Sentem.-rojtidis. 5 Cap. 4 do Ea cepi. p. 4 eit., c. 6. Qui matrim. accuI. pol. 5ὶ flue spectat exemptio falsi Procuratoris, seu mandato ca

rentis, quae non solum ante sentenιiam, serum etiam postra pol

σεο objici, utpoto qua probata judicium nullum, nullius mo menti controversia reputantuν, ut inquit Pontifex, in cap. 4 de Diusti eo by Corale

99쪽

Procurat. Eadem ratio est exceptionis ravoeati preeuratoris, eum mandatum expiret, posteaquam revocatum eSt cod. 5 eod.

M IQ. i a p. aeo Iudae. D cap. ai S a5 do in . Iudis. delegat. . io. Sola exceptio majoris excommunicationis in qualibet parte litis opponi potest, etiamsi reus eam praefinito tempore omiserit; quod jure singulari cautum est, ne qui

quam in periculum animae suae eaecommunicato communicare cogatur si . Tantum post appellationem proposita haec exceptio judicii cursum non impedit a) ; sed anisa judex ipse ex officio debet publice excommunicatum a judicio repellere , quamquam nemo hujusmodi exceptionem objecerit I). Quoniam vero litigatores Exceptione excommunicationis ad vexandos adversarios abutebantur, sapientissimes ab Innocentio IV certus est Constitutus ejus opponendae modus . Scilicet reus, qui illa contra actorem exceptione utitur, exprimere Speciem excommunicationist, nomenque excommunicatoris debet, illamque demonstraro intra dies octo; secus progrediendum judici in causa est, ac reus in expensas condemnandus. Quod si iterum haec exceptio objiciatur, atque probetur, actor a judicio repeIlitur, sed valent ea quae gusta sunt; post duas vero vices non amplius eadem exceptio, nisi ob justam causam, pr poni potest. ti in cap. ia is Except.

4 p. a de Excepi. in 6. . it. Duo potissimum parit exceptio primum, quod ea recte probata actionem excludit sive ad tempus, sive perpetuo, prout exceptio dilatoria, aut peremptoria est si); alterum, quod reus exceptione actor efficitur a). Propi rea quemadmodum ad actorem probandi onus pertinet, ita dc reus probare debet exceptionem suam IJ; quod si ipses non praestet, tamen actor non liberatur ab onere probandi, quoniam reus, qui excipit, . actoris intentionem non censetur confiteri 4). i) Leg. a f. de Excepi. at Leg. I ff. eod. 5 Leg. is is 55 f. do Probat.

100쪽

. 9 . .Ia. Adversus exceptionses comparatae sunt replicationes, quae sunt adjumenta dc praesidia, quibus actor utitur adversus reum, ut exceptionem tollat i). Nam replicatio Ost exceptionis exclusio sa) , quae tametsi a parte actoris veniat, tamen est potius exceptio, quam actio ; quia Opponitur excipienti reo, qui in exceptione aetor est Sin. Quemadmodum vero rei exceptionem renaovet actoris re plicatio, ita hanc excludit duplicatio rei, atque hanc rursus aetoris triplicatio & sic deinceps multiplicantur nomino, dum aut reus, aut actor objicit sis). Non enim jure civili definitus est modus defensionum , quae ab actore& a reo proponuntur. Sed in foro ecclesiastico hae duplicationes, triplicationesque non obtinent varum judex ex officio iis modum consiligit, ct causam de fidit. i) LQ. 5 ear de Excπt. aὶ LQ. ι 6 I da Excepi. IJ Leg. I f. eoae

Nisationσm, ut Tribonianus I Inst. de Roplicat. , sed triplicationem opponit. In eadem cum Ulpiano causa est Iulianus in Ieg. 7 β. Curator. 1. de Cu at. furior. No a duobus his Iuriscon aut is Pribonianus dissentiat, sunt qui ex eius aucteirit/tς utrumque illam Ulpiani & Juliani locum emendandum putant; sed id quidem est contra omnium veterum exemplarium fidem. Meo judicio, nihil est, quod ea de re multo sermone laboremus. Quae Triboniano est duplicatio, eam antiqui Iurisconsulti replicationsmappellarunt; S certe repjicare est rursus pii re, idemque prorsus ae duplieare. Merito igitur replicationem triplicatio excipere de bebat.

De ordino Cognitionum.

1. QuaIes exceptiones orto ordine cognoscendae. a. Quaestiones Praegiudieiales. 3. Causae incidentes. & s. ca R Pr ratoriar, emun-que εPecies.

c. Spolium quid ι . Quemadmodum, & quibus in rein

bur committatur.

8. Spolium actionis, & exceptionia

loea proponitur. 9. Spoliatus ante omnia restituendus. io & II. Quando spoliatus non re instituitur.

. r. 1Ixceptiones, quae a reo proponunturi plures Sae pe causas, & quaestiones inducunt, quae certo ordine a legibus desinito tractandae sunt , qui ordo cognitionum ainpellatur si Causae autem hujusmodi sunt vel pr judiciales , in quibus ab unius decisione alterius decisio pendet: Devoti. Tom. III. I