장음표시 사용
111쪽
actionem ex eo negat competere .
Nam eum scribit ex pacto amonem dari Paulus, ad legem aliquam omnem suam intentionem dirigit ; in qua lege pacti vocabulo pro omni convenatione legitima suo more potuerant Imgumlatores ; eamque legem interh εans Paulus ; pacti etiam vocabulo pro
ea conventione usus est, quae lege confirmatur e non quidem ex Praetoris ,
sed ex legumlatoris intentione. Aliud erat si de Praetorii edicti ageretur interpretatione . Praetores enim in suis edictis per pactum , non legitimam aliquam couventionem, sed eam dumtaxat intelligebant in qua iactum nudum versabatur Et idcirco Paulus aliique jurisconsulti edictum perpetuum de pactis interpretantes , alia prorsus ratione de pastis sentiebant , quam tune sentirent cum lex aliqua de pactis disserens opus habebat eorum inisterpretatione . In edicti enim interis pretatione, sevi Praetores, sic & ipsi quoque interpretes , de pactis sentiebant ; & in earum legum quibus de
pactis etiam tractabatur explicatione , simili modo intentionem suam legum. latoris voluntati accommodabant Iurisconsulti de pactis disserentes . Ex quibus patet evidentissime in hac re. gula pactionis conventionisque V a. bulo Pomponium promiscue ulum esse
pro omni conventione , tam ea quae legitima erat, quam quae ex facto nudo constabat. Nec mirum; cum enim
istud Pomponii responsum , aut ad Praetoris edictum , aut ad certam legem aliquam directo non pertineat ; certe, nihil causae est cur, aut de legitima
sola, aut de ea etiam sola conventio ne quae ex facto nudo constabat . hoc in loco pactionis vocabulum accipere- . tur . Convenriona igitur sive pactione
privatorum ni MI quicquam ex Praetorio
ARDI COM Μ. us Iolemne intelligit Pomponius jus
usitatum,& communi quodam civium consensu receptum; id enim quod certum, usitatum , & familiare est, diei solemne consuevit. Quo sensu scripsit Suetonius . quοι ex magistratuum comitiis interesset, supplicasse more solemni οῦ Tiberium solemnibus eae is pria diana saepe obsonia apposuisse , haud dubie per solemnem Iupplicandi morem , usitatum prehensandi rationem, & per
caenas solemnes certas consuetasque seostorum dierum epulationes intelligens. Quibuς etiam eonsentaneum est quod ad hunc modum Adversus Μarcionem lib. 3. scribit Tertullianus : Sed quomodo .repeνer in Iudaeorum fidem , nisi per solemne apud eos, m familiaνe uoin men λ Et sic quidem satis esse arbitror perspicuum id omne solemne dici quod certum, usitatum, & familiare est, eoque sensu solemne jus hoc loco acincipiendum esse. Quod autem Pomponius nec ex Praetorio, nec ex solemni iure privatorum conventione quicquam
ait immutari posse , idipsum his verbis expressit Papinianus' Ius publicum
privatorum pastis mutari non potes ,
cap. 38. de pactis. Dubium enim non est, quin per jus , praetorium,& solemne jus, hoc est, jus omne civile intellexerit hoc loco Papinianus. Iure publico proditae sunt injuriarum,& surti poenae: & idcirco qui paciscitur ne injuriarum, si quas facturus est; aut surti quod aliquando est commisissuruS, conveniatur, is certe hujusmodi pactione juri praetorio, & solemni fraudem facit; siquidem timeri plurimum expedit furti, & injuriarum poenas , c. 27. β q. de pactis. Et hac quidem ratione nihil olim ex jure publico potuit immutari, quamvis interim obligationum causae mutari potuerint pactione. Idque sic accipiendum est; ut quamvis ante illatam injuriam sur-
112쪽
tumve factum pacisci de injuriis, aut
furto non licuerit, post tamen admissa kae recte pactioni Deus esset , d. q. Etiam lege duodeeim tabulaνum auctore Gellio lib. 2o. cap. I. Ante illatam injuriam, ante commissum surtum nullae injuriarum aut furti obligationum subsistunt causae. Siquidem hujusmodi causae ex furtis , & injuriis admissis
protinus sortiuntur originem, non a
te. Ed ideirco qui ante illatam injuriam pactus est, jus publicum laedit ,
eoque nomine' nullius esse momenti
censetur pactum ; qui vero paciscitur post iniuriam illatam is publico iures alvo,& illaeso causam immutat obli. gationis injuriarum ; quae causa adactionem impetrandam satis iusta, &emcax erat. Non enim actionem aliter dabat Praetor quam cognita prius, .& examinata obligationis cujusque causa , quemadmodum ex his edicti perpetui vulgaribus clausulis satis conis
stat 'CA UssA COGNITA ACTIONEΜDABO ; CAUSSA COGNITA ACTIO
NEM DENEGABO . Atque id quidem illud est quod in hae regula sibi v Iuit his verbis Pomponius: QMa acti
num modus vel Iege vel peν Vraetorem suis ενοductus , priυatoνtim pactionibus non infirmatur , nis 3Mne eum ineboatur actio inter eos conυemit . Per modum
enim actionum eas intestigit Pompoc nius actionum sermulas. quae ad futuis ram' aliquam controversiam jure eX diendam proditae sunt, & per aftionemineboatam justas obligationum causas . Hujusmodi causas adctor est idem Pomponius pactiouibus immutaνι , out ipso jure , ou per ρ.icti conventi exceptio nem. Demonstravimus Variorum libro
secundo , capite s. id ipso jανε tolli quod per se absque exceptionis . aut
quo alio adventitio auxilio tollitur . Est etiam Ulpianus auctor, piacta qua dam taιιa esse , ur actionem ex sui natura omnem totian quaedam ωι tollere nequeaut actionem, cap. 27. a. de pact.
Pactum . uriarum , quia tegitimum vi, actionem istis, d.' 1., & sic ipso iure, hoc est, eodem illo ipso iure ex quo suam sortitur originem , obligationis
injuriarum causa mutatur . Si centum
tibi mutuo dederim, & pactus sim ea non petere , hujusmodi pactum legitiamum non est, sed ex falio nudo conis stat, eaque de causa, nec ipso quidem jure mutui contractum tollere potest, sed per exceptionem Fcti conventi cap. & go. de pecvn. constit. Et haec quidem latius a me nunc expo nerentur, nisi de iis Variorum lib. 2.
latissime disseruissem. XXVIII. ULPIANUS LIB. XXXVI. AD SABINUΜ.
Disus Pius reserjsit , eos qui ex IVermittare sua conisniuntur , in id quod facere possunt condemnandos. ULPiANus ais esse nonnullos, qvi in id quod Deeνe possunt conυ
no , cap. I s. de re judic. Quae verba eam videntur habere sententiam , ut personae quaedam in id quod sacere possunt ante conveniri potuerint, &condemnari, quam deduceretur aes ali num, quam convocarentur, etiam ejusdem conditionis creditores, cap. Ist. d. tit. id quod editis erediιorum nominibus
feri consuevit , quemadmodum docet Seneca de Beneficiis libro secundo . Inter eas personas quae in id quod L.
eere possunt conveniuntur , numerari solent omnium bonorum socius, parens, patronus, patrona, liberique eorum,&parentes, item maritus dotis ratione , d. cap. 16. ,& I7. de re judic. Paulus auctor est eos qui ex causa donationis
113쪽
conveniuntur, etia in in id quod fac re possunt condeninari , sed ratione paululam ab iis diversa qui ite ex
contractibus conveniuntur, c. I.
de re judic. Gli enim contractus , &cum eo beneficii cujusdam perlonalissimul concurrentis ratione non dedu. Eho aere alieno sic conveniebantur , ut occupantis, & praevenientis creditoris melior esse eaula judicaretur, d. c. IV.,& cap. 3 solui. matrim. hi veτο ante ex causa donationis non poterant conveniri quam editis creditorum nomimibus deductum esset aes alienum; eo
que deducto , se in id quod facere
poterant qui ex liberalitate sua comveniebatur , solebant condemnari , ut non totum quod supererat extorqueretur , sed potius aliqua ipsorum habe.
Tetur ratio, ne egerent, d. cap. Iy. in
fine, cap. I73. hoc tit. De iis qui recontractibus in id quod sacere possunt , condemnantur, disseruit ad edi. Hum Ulpianus lib. 63. De iis qui ex liberalitate in id etiam con-Veniuntur, quod sacere possunt , scri psit ad Sabinum lib. 36. idem Ulpia. nus. Et quia in eo libro de dotis reis
petitione , donationibus inter virum,& uxorem, rebusque dotalibus ab Ulpiano tractatum est ex prosesse , uti. que Obscurum 'non est quid idem Ulpianus hac regula voluerit , quae me jus libro ad Sabinum triges mosexto est repetita . Non enim dubium est quin de marito in quantum sacere p . est condemnando, disseruerit eo libro
Ulpianus ; squidem id ex epigraphe
capitis duodecimi solui. matrim omni.no constat. Et quia Modestinus auctor est , maritum non dotis tantum n mine , sed ex aliis quoque contractibus ab uxore judicio conveniri, & inquantum sacere potest eondemnari so-dere, cap. 2O. de re iudi c. certe dubium non videtur, quin id ipsum tra-
diderit etiam Ulpianus ad sabinum libro 35. Ait enim Μodestinus hujusmodi contractuum ratione, maritum in quantum facere potest, condemna dum esse ex D. Pii conlii tutione, euoius constitutionis meminit espresse in hac regula Ulpianus, ex libro ejus ad Sabinum 36. in hunc locum translaata. Nec id mirum ; plerumque enim ex mera liberalitate hujusmodi intre virum , & uxorem contractus constabant. Cujus generis sirisse videtur conistractus annui praebendi , in quo contractu donationem verti scripsit eodem ad Sabinum lib. 6 Ulpianus c. de donat. inter virum.& uxorem adjiciens insuper annui etiam nomine maritum in id quod facere potest condemnan dum . Divum enim Pium rescripsisse eos qui ex liberalitate sua conventu tur in id quod sacere possunt condemnan dos esse οῦ eaque vera est hujus regulae sententia . Stipulatio sive contractus annui ad eum morem reserri debet ,
quo uxor a marito certam pecuniis
summam ex mariti bonis praestari singulis annis stipulabatur, c. II.,& 18
de annuis legatis . Quo sensu annua pνaebita visus est etiam Suetonius a repisse, cum scriberet et Tiberium uae rem Iuliam νeIegatam peeulis eoneuso a
patre , annuisque praebitis fraudasse.
XXIX. PAULUS LIB. VIII. AD SABINUM.
AD Sabinum lib. 8. disseruit Paucius de tutelis, & de eo tracta.
vii qui quid a pupillo sine tutoris
auctoritate aut salso tutore auctore comparavit, cap. 27. de contrah. e
114쪽
r DE DIVERSIS REGULI P IURIA. ' ad Uone . Quaerebatur enim , si pgpillus sine aliquo Iegitimi , Plaetorii j hreae aetatis factus eomprobaverit iajus- ris sabsidio convalascere.
modi emptionem , an Valeret contina . .
Eius . Sa deus inspici contractus ini. ' sum hae rationa videtur vulvae, ut si quis bona fide κm a pupillo em rit, nullo , aut sillo tutore auctore , valeret contractus a pupilla suae rei in facto eonprobatus ; sin mala fide utiqup non valeret , d. c3p. 27. , ia
p. a. de auctor. , di cons. tui.
- Qui bne tutoris auctoritate a pupillo XXX. ULPIANUS LIB. XXXVI.
-- AD SABINUM. MN 3ias usu concubitur, sed eo facit
Iri Argi Mo Nili Μ aliud est justum,
aliud injustum . Iustum quidem,stiens emit , non videtur bona fide quod iure. & litate; injustum vero ,
amere, ac per consequvns nφc ab ann quod injuste in fraudem legum RomMetio hujusmodi' contractus jure substi- narum contrahebatur. Iustum matri. tuis; qua sola de causasenec per Con- monium alio nomipe connuboum voca. , .
sequentem pupilli ratthabitionem p banu . E 3 enim sui Ulpianus definit ,
est e firmari . Id enim quod ipso e nubium ωκον is jura ducenda faeutias. Fre, aut excepti an is medio ab initio Eamque facultatem extraneis homini lini m. est , nudo pupilli , licet suae bus una cum civitate interdum conceis aetatis facti , voluntas firmum reddere debat populus Romanus. Qua sola -- non potest ; non magis herchei quam tione auctor est Livius libro vigosis..κ invia fide facere fidem bon3m. Et mosexto : Campanis eives Romanos asita Pau'us seribit ad Sabinum lib. 8o finitaxibus Nerviua , o propinquis c quemadmodum ex dicto cap. 27. cum gnationibus, eae connubia vetuso tantun hae regula conjiincto omnino probatur .. Nos fuisse. Idque illud etiam est quod Atque ita quidem ex Sabini. sentem ad hunc modum in fragmentis titulo , tia , ut quid dicatur vel mala quinto Ulpianus scribit : Connubium fide eomparatum, inspici necessum est Meat elisa Romani eum φλibus Reainitium conractus . Cumque dubita. manis, cum Latinis aurem, peremiarent veteres , . emptionis , an vis ita A eouosum sis. Observari etiam vero traditionis tititium , per initium. Romae solet , ut civis Romanus , fieontractus accipi deberet , obtinuit cum ingenua muliere consuetudinen ejuMem Sahunt.&Cassii sententia exi. habere vellet, aut eam solemniter do. stimantium traditionis initiam spectam mum duceret usu, farre, vel coempti dum esse, eap. Io. in princ. de usur- ne; aut sine aliqua solemnitate , eam pat. Eoque sensu accipienda t, haec uxoris animoe, & seno honore in aede Pauli verba: Issa initio vitiosum est, reciperet , testatione quadam manitanon potest tractu νε-νονis conu escare. stum laciente , hanc ingemiam muli Nihil enim aliud sibi voluit hac re. rem non concubinae, sed justae uxoris gula Paulus , Quam contractum miris loco haberi sola animi destinatione , hoc est, contractum, s non cap. vitiin. in fine, de divorti cap. 4 ipso. re . saltem exceptionis aurillio in Me, de fide instrum. Et . hoc quis eraditionis tempore prorsus invalidum, dem illud est quod Martianus, A Pamiis viae visa , σ
non posse tracta temporis alicujus pri- ius ajunt, mulierem
vati hominis iacto, stat ars binoae, i. evi abs
115쪽
ιιltat ἰοδε hoe manis sum De ente conieegum non esse, eoneubinam ex sola ani. ini desinatione aesimar; oportere, cap. 3c cap. 4. de concust . Ex his enim I cis patet evidentissime, ingenuam mulierem habeia in concubinatum posse,
cum tamen ea in concubinatu non
possit retineri: nee id mirum . AIiud
paret, uxores olim aut conventione In manus domum solemniter duci ; aut sine conventione, uxorum nomine s la animi destinatione censeri consue visse . Concubinam solent amicam veteres appellare , cap. Iς . de verbori signi f. Vocabant amicam quoque mulierem sine conventione in manus , enim est, habere in concubinatum mu- uxoris loco habitam, Δ cap. 33. Ux lierem : aliud item in concubinatula concubinatum Martiano ea dicitur haberi mulier, quae ad concumbendum loco justae uxoris ducitur' in concubiis natu vero cum qua quotidiana consuetudo cuiquam est sine uxoris titulo , sine matrimonio, cap. s. de Oper. lib. Uxor quam in concubinatum quis do. mum duxit, sine aliqua in manus cono entione , honore pleno , maritaIi ho-
rem quae In manu v ra mancipNque erat, non amicam, sed dominam nuuacupabant, cap. 4 I. in princ. de legat. 3.
cap. Ist. I. de annu. legat. Nee miarum eam dom nam vocari, uxore enim quae in manum convenerant , se in main n. mar t; erat mancipioque , ων inter
suos haeredes primo gradu mariti eas numerarent' auctore in fragmentis Ulpiano, tit. vigesimo secundo, Aulonore, & affectione diligi r uxorisque Gellio libro decimoctavo, cap. 6. Uxor animo haberi dicitur, cap. I. De quae solo mariti honore, & assectione his qui b. ut indig. cap. 3 r. in princi p. sine aliqua in manus' conventione diade donation. cap. I 3. ad L. Iul. ligebatur , nec in manu erat mariti . de adulter. Eoque sensu accipienda sunt nec eam inter suos haeredes numer haee Pauli verba : TiTIAE AΜi Cre bat maritus; sed dumtaxat testament MEAE CuΜ UA sINE MENDACIO mariti decimam accipere poterat . in I xl , AURI PONDO QUINQUE DA- sunt mariti illi , & uxores quibus imRI UOLO, cap. 33. de auro arg. legat. ter se matrimonii nomine capoe dein
Dixit enim Paulus sine mendacio, pro cimam permissum est , de quibus tra- eo quod est, testatione maritalem ani- ctat in fragmentis Ulpianus titulo dein mum manifestum laciente. Et ad hane eimoquinto . Nec de aliis uxoribus quidem sine in manus conventione maritisque justis accipi potest titulustixoris speciem Suetonius etiam respe- Pandect. UNDE vi R ET UXOR . Au
diisse videtur, se de Caligula scribens: ctor est enim Iustinianus; fuisse olim
Mox Meio Cassio Longino eonsuuνi cotis bonorum quandam possessionem , quae Deatam abduxia , in modum infla υNBE vi R ET UXOR appellabatur , uxoris propalam 4 abu t. Et sane, ma- 3c nono loco inter veteres honorum trimonium quoddam ex sola animi de- possessiones collocabatur, Aliam v stinatione olim constitisse, adeo verum ro . Instit. de honor. posse Quand est, ut scripserit expresse Ulpianus deis quidem igitur eridentissimum sit uxo. portatione matrimonium non desolvi, rem, quae in manu mariti erat, apud hanc subjiciens rationem : Nam eum maritum sui haeredis loco fuisse, eoque libera mulieν .remanear, Mibii probibet, momine ut suum haeredem primo. gravisum maνisi animiam, o mulierem du . qui suorum dicitur , marito suo. /xoris an mum retinere, cap. de bon. cessisse; quis quaeso tam insipidus est, damnat. Et se quidem ustissimum adi ut non intelligat titulum UNDE viae
116쪽
ET uxoa ad hujusmodi uxores nulis Iosio modo reserendum esse ; sed de iis solum uxoribus aecipi deltae, quae s. ne in manus conventione Murum. uxorum loco habebantur λ Haee si v ea sunt , consequens etiam videtur olim Vlpiani aliorumque similium Iurisconsultorum temporibus nuptias clanis destinas omnino prohibitas non fuisse. Nee est quod movearis Apuleii aucto. xitate, qui sic de Asino Aureo libro sexto scribit e Impares nuptia , oe praurea ἐκ vitta sino patre non con sentiente facta, tegitima usa -υι dejἰ. Ex hoc enim Apuleii loco non recte probatur , nuptias in villa eonistractas velut clandestuara invalidas suisse. Idem enim Apuleius evidentissime docuit potuisse in villa nuptias con trahi , nam sic in iΑpologia secunda scripsi: Lex quidem Iulia de maritam dis ordinibas nunquam sellicar ad bane
.. vitia quam in oppido dueituν . Et haec quidem cum ita se habeat, nunc demum intelligimus quid sibi voluerit hae regula Ulpianus , nimirum aliud
nihil quam non tabulas nuptiales, non concubitum nuptias facere, sed eo enissum, hoc est, totam animi destinatio. nem , maritalem affectionem solam .eap. 1 f. de condic. , di demonst. cap. s. de bon. damnatorum cap. 3I. de donat.
Sic enim scripsit expresse idem Ulpia. nus ad Sabinum Iibro 33. Non eoitus matνimonium facis , sed maritatis asse-XXXI. ULPIANUS LIB. AD SABINUM. xLII.
Uerum es neque pacta , neque βjul νiones factum posse tollere. Quod enim. impossibile est neque pacto neque se putaιione potest comprehendi, ut utialem actionem , - factum essuerap t. HAEC regula reserenda est ad edictum aedilitium ; quo edicto prodita fuit stipulationis quaedam spe.
eies , qua facile,& expectite vendito. rum sallaciis occurrebatur, deceptisque succurrebatur, emptoribus . Non enim contenti fuerunt aediles io mone' o. rum venditionibus istillam pri feribi sinis Dioνum servorum, ita ut intelligi e M
posseν quid morbi υitiique eui ue esset quemadmodum tradidit libro quarto , eapite seeundo Aulus Gellius; sed etiam venditorem voluerunt interposta quadam solemni stipulatione, emptori cavere, sanum, sertis noxisque solutum,
non esse fugitivum venale manci. pium , cap. a. de reri permutat. Cap. II. g. . de act. empti, c. 32. in prin.
de eviaion. de hac stipulatione scripsit ad Sabinum libro quadragesimo tertio Ulpianus. & ait: Si quis ita It putan
ει iem Ripulationem quibusdam Udei i' quias quis in hae.causa es , ον fur si, ut sanus non sit , ut βι υ petito, impo ctio, eap. 32. p. de donat. inter vir. , bile est quod momittitαν. Et ita quoti& uxor. Et Quintilianus Instit. orat. dam sentire Ulpianus auctores , a qui-
m. I. dissentiens addidit : Lieet neque pacta neque Ripulabus tamen verum si
117쪽
dmutaxυ continere, quod interes horum
quid esse , vel horum quid non esse . Atque ita quidem scripsit expresse ad Sabinum lib. 43. Ulpianus , quemad-mdum ex hac regula cum capite 3I. . de evict. conjuncta evidentissimum est.
Quod attinet ad jus eis se , serta pra
nullis babentur. Non tamen, er jura naturali οῦ quia quod ad ius naturmie attiner , omnes homines aequales'
quicquam debere posse , πιο θν-.psa deberi y sed cum eo verbo abutiis muν, inquit , factum agis demonβω-mux, quam d ius ciυiti refeν mus oblia gationem . sttod enim attineo ad, ius e ite servi pro nauis habemuri, nom amen, oe jure naturali : quia quod ad jus naturale attinet , omnes homiae aequales sunt, quemadmodum, cap. 4 I.
de pecul. ex Ulpiani lib. 43. traditum est , nulla hujus regulae mentione Dincta, quam tamen cum eo capite iungendam esse, etiam imperitissimus quisque sateri cogitur . Ex eo enim capio te cum hae r gula conjuncto patet evidentissime naturali iure obligari servos ipso facto, quod iactum ex quadam animi libertate constat: cui libertati quia deest sola juris civilis approbatio, idcirco , etiam fit ut servi qui jure civili pro
nullis habentur, ex facto suo nec obliogent, nec obligentur civiliter, sed n turaliter tantum . Qua de re scripsit eleganter seneca de Beneficiis libro te
tio hanc inter servorum corpus,& anio mum differentiam constituens e Corma itaque est quod domino fortuna aradidit. Hoc emit, boe vendie. Interior ilia pars mane is dari non potes . Ab hac qui quid venis, liberum est. Non enim aut nos omnia jubere possumus , aut in omnia parem coguntων. Conινα remp-ι eam imperata non facient, nulli seetiri manus commo
dabunt. Haec Seneca , liquido demo strans quo sensu illud accipi debeat quod ad hunc modum Venuleius S turninus scribit: Sa se vis reus possum labitur, eadem obsamanda sum, quae βιώeν esset , ex m. Cotta, O' Messala Consulibus capite Ιχ. 3. de accusa tiou. Nullam enim intre servum, oe i
Mνωm hominem νatione delicti servaνῆ eandisionis disserentiam videtuν Seuatas' voluis . Cerae quod animus δει qui do ιinqui corpoνis minisseris , quo anἰ- aequalem cum liberis bominibus obtineno servi libertatem , ae proinde aequaliteν
veniunt puniendi, hoe est, iisdem lesiis
bus, eodem more ac ritu accusationis,
non iisdem poenarum generibus , non apud eosdem magistrarus' siquidem inister servorum, & hominum liberorum supplicia., magnam observare solent Romani differentiam .
XXXIII. POMPONIUS LIB. XXII. AD SABINUΜ.
In eo quod veI is qui petit, vet is a quo petituν lucνt facturas es, duriον eausa est petitoris. H C regula reserenda est ad conis. dictionis indebiti tractatum quem late prosecutus. est libro ad S
binum χχ. Pomponius. In eo tracta tu de haerede agebatur eum deone rat quartam πιιnere, totam hareditatem
118쪽
ristisait , ηed eavit sibi inputatione pν posita , ut id quod amplius solutum essi fide commissi nomine , quam ρεν ιμgem Fateidiam eamo licuisse , redder νυν, e. penult. q. s. de juris, & facti ignor. Hune baeνedem respondis Arisso illis smitem esse qui retent ones quas suas babenν , o mistunt posse eum rerum haeredirariarum possessionem vel repetere, veι nancisi , capite 2 I. ad SC. Trebell. Eamque Leredi Ieripto ν stituere Meleommissarius protinur coge fiatur. In eo enim quod is qui fideicom.
missum petiit, vel is a quo petitvr fideia commissum, Iucri factuνus es, durior vicausa perisoris, hoc est, in eo quod is eui haereditas fidei commissa est resti. tuta quarta ab haerede scripto non deis ducta , lucrifacturus erat ex huiusmodi errore deductionis: & in eo quod haeres scriptus lucrifacturus etiam erat per deprehensum errorem, Consulum, aut Praetoris fideicommissarii beneficio in pristinam rerum haereditari a m petitori traditam possessionem restitutus: ut iniquior , sic durior est causa petitoris . Hujusmodi enim petitor agens,& integrum fideicommissum petens ab haerede doli mali exceptione poterat excludi . Siquidem heneficio Falcidiae
tam est notum, & omnibus manis stum, ut qui eo neglecto sciens qua tam non deductam totum fideicomis missum ausit petere, obnoxius esse dolo malo censeatur , ejusque exceptione
repelli possit. Et haec quidem vera est sententia hujus regulae ex Pomponii libro ad Sabinum eta. in hunc locum
translatae . & cum d. e. 2I. ad eum modum 'quem nunc demonstravi, conjungemlae . Potest,&- illud etiam hule regulae coaptari, quod sic idem Pomponius scribit: Faciendi verbo, reddenadi etiam causa continetu , cap. 17s. de verb. sign. Id enim ex eod. lib. ad
Sabinum .aa. desumptum est , & ad EGULIS IURIS. ye 7
scripti haredis causam videtur pertiis nere. Nam alia ratione in hac regula
lucrum facere fideicommissi petitor dicitur, alia item is a quo petitur fidei commissum ; petitor enim lucrum facere intelligitur fideicommita sibi
quarta ab haerede non deducta tradito; haeres vero scriptus etiam lucrum inistelligitur facere eadem haereditate pro.
pter errorem deprehensum recuperata ,
sibique a petitore magistratus imperio reddita: qua sola ratione faciendi verisbo in hac regula etiam reddendi eau. sa continetur . Ulpianus auctor est in fragmentis titulo fdeicommissa , non. ut legata per formulam ρυι solere , se. eognitionem de fideicommissis Ramne quiadem Confutum, aut Praetoris fuisse, qui
sic accipere convenit , ut de .summiseretis Praetor fideicommissarius & Consules etiam de certis summis iisque majoribus fideicommisso relictis cognoscerent . Nam sic invenimus Quintilianum scripsisse Instit. Orator. libro
tertio, capite 8. Non debes apud Praeatorem petere fideicommissum , sed apud
ne summa es . Et idcirco quod Pomponius de haerede scribit, qui pnfessi
potest. d. capite 2 t. id recte videmus ad Consulum vel fideicommissarii Praetoris cognitionem retulisse . Siquidem de hujusmodi causis Praetorem fideicommissarium cognovisse, Paulus etiam,& Papinianus satis demonstrant, capi.te 78. g. 6. de legat. 3. capite ψI.
119쪽
berem nummos centum, jum im re
XXXIV. ULPIANUS LIB. XLV. AD SABINUM.
Sempeν in stipulationibus ἐκ eauris in nixoctibus id seqMimων quod actum es o oui se non pareat Dia adium es , erit, eo seque ut id sequamur quod in νegione in qua actum ess μ- . quentatur. Quid ergo se neque νυλnis mos appareas qMia varius. fuit
ad id quod minimum vi , redigenda
VIo ετ υκ Ulpianus libro ad Sabu
num quadragesimo quinto , desdejussoribus ex professo , di quaedam obiter de mandato, deque negotiis gestis tractasse ' quemadmodum intelligi facile potest ex inscriptione capitis de negot. gest . ,& capite 4. de fidejus.sor. Si meo jusu negotia mea gesseris sulcipiens mandatum , sic obligaris ut etiamsi non gcsseris mandati possis
conveniri, cap. 6. I. mandati. Ea.
que mandati actio in hoc ab actione negotiorum gesto tum discerni solet , quod actio mandati competeret ei qui jussu alicuius negotia administravit 'negctiorum vero gessorum ci qui non iussus eadem admitti stravit bona fide , cap. 38. in princ. d. tit. Proinde si tibi mandavero ut Titio solvas centum nummos sestertios , si mandato velis satisfacere, exolves Titio nummos illos sestertios centum, semper enim in sipulationibus, & caeteris contrictibus id sequi convenit quod actum et c. Σ. I. de haered. vel act. vend. c. q. de Dd. instrum. c. 27. f. a. de pact. Qui hus etiam contentaneum est quod lie uintilianus in ea Declamatione scribit cui titulus est . eommuni,
cnιioni pactolum Fortes . Si eum d tum nummos solvi , nec constiterit quales nummi deberentur, nummorum
rietas debitum hujusmodi obscurum Liscit . Et quia non patet sive non V paret sic enim Iurisconsultos esse i
cutos praeter Festum testatur expresse
Petronius Arbiter quid actum se
respondet Ulpianus, consequens esse, sia sequamur quod in regione in qua actum ess frequentatur , hoc est, eo suetudo regionis illius in qua actumast diligenter erit examinanda, & in quirendum sedulo an quid usu receptum fuerit in ea regione quo huic obscuritati posset occurri, C. so. q. 3. de legat. I. Quid si regionis mos non appareat quia varius fuit λ Ad id quod minimum ess , inquit Ulpiapus , rediagιηda summa es , hoe est, nummi extinguiores debebuntur, c. 73. de legat. 3. Semper enim in obhvν is id quod miniamum vi sequimur, cap. 9. hoc. tit. ,&ita ad Sabinum libro quadragesimo quinto scripsit Ulpianus . videturque eodem libro quaesitum fuisse , si alia ratione hujusmodi creditori larissece
rit mandatarius, quam nummorum ex
lutione, an liberetur mandato, & Ulpionus rei pondisse eum liberari hanc
jubjiciens rationem : Solutions enimve, ba satisfictioncm quoque smnem a eipiendam placet , cap. 176. de Verb.
signific. Illud nunc videndum est de quibus regionibus senserit in hac regula Ulpianus . Dividitur enim Roma in
regiones quatuordecim , & totam Bais ιiam δεθνipsit in undecim regiones D.
uginus auctore Plinio Naturalis Historiae libro tertio cap. s. Erant .&aliae regiones quae suburbicariae diceribantur , cap. 9. C. I heodos. de An. non. , & tribui. Erant, & provinciae quoque singulae in rcgione certas distri. hulae, ealque regiones libro de Conditionibus Agrorum definivit ad hunc
120쪽
nodum Sieulus Flaccus: Regiones avis rem dicimus intra quarum fines sum
gistraribus ius dicendi , coercendique es ιibera potestas . Hujusmodi regionum fines interdum latissimi suerunt , adeo quidem ut scripserit expresse idem Plianius lib. 4. cap. s. sn Achaia regi nem Messeniam, duodeviginti montium
fuisse . Nee ad alias quam ad has reissiones arbitror Ulpianum respexisse , an hac regula de regionis more dis.
XXXV. ULPIANUS LIB. XLVIII. AD SABINUM.
Nibu ram naturale es, quam eo genere quidque dissolvere quo colligatum es . Ideo veνιον iam obligatio veνbis tolli. ur nudi consen's obligatio conινa. sis consenis dissolvitur.
alienari res mancipi: olim si unt se sed etiam obligari . Quo seniuscripsi Festus 2Eιιum Gallum nex&m Ῥηivisse quodcunque ρον aes , o Itbνam
geνν ων ' ejusque geneνis esse testamentis Lemm, nexi darionem inexi libaratio n/m; addiditque Festus nexum aer apud antiquus dici pecuniam quae per nexMm obligabatur. Ea nimirum ratione, qua
eos qui te suaque omnia creditoribus obligabant , nexum inire aixit lib. o. Livius his verbis: se unciario faenere facto levara nμνώ eνα, Joνte ipsa
Solent etiam tine stipulatione, sine alia quo nexta res, bligari; obligabantur etiam nudo conseulu ex contractibus viis gentium. Et quia nihil est tam
naturale, quam unumquodque eo mo
do dilIctvr quo colligatum cIl r hine
laetum. videri potest , ut id quod . per GULIS IUR IS. . sost
aes, & libram nexu erat obligatum , contrario nexu per aes , & libram stipulatio sine nexu contraria sine nexu stipulatione , & denique nudi contem sus obligatio , contrario consensu tol .leretur , cap. 27. 2. , & e. 58. in
prine. de pact. Est & aliud quoddam
civile remedium a Galla Aquilio, Ci. ceronis tollega excogitatum, quo plures etiam mutuae oblieationes, ex scrituris , & instrumentis diversis conis antra, uno comprehendi obligationis instrumento solent, & sic comprehem sae una sermula , unoque stipulationis contextu dissolvebantur , quemadmo. dum eleganter demonstrat Florentinus, cap. I 8- de Acceptilati Et quia dubium non est quin Modestini tempore in usu sierit nexus, & mancipatio i siquidimprimus manet pationum nexusque s
lemnia sustulit Imperator Iustinianus ideirco nune facile intelligimus quid sibi voluerit idem Modestinus, acceptulationem hoc. modo definiens: Aece. pittatis est lueνoris peν mutuam interis . res ionem , qua utriusque contingis aὸ eodem nexu πηο tio , cap. I. de ace
pii l. Hae enim definitione nexi liberationem , & stipulationis dissoluti nem, atque ipsam quoque Aquilianam sermulam simul complectitur Modestinus . cum enim ait acceptilationem esse liberationim, certe , δέ. illud quoque dicere videtur verborum obligationem, cui acoepti latio directo contraria est 'ς ipso jure per accepti lationem eo πω
do tolli . quo per stipulationem ipso
iure stipulatio tollituri d. . a. . di cum addit per mutuam interrogationem utriusque eontingere absolutionem, Α- quilianam stipulationem etiam accepti lationis verho contineri, evidenter indicat. & denique his verbis, ab eo. dem mcati . quis est quarto mortalium qui non dicat ad nexi liberationem per aes,& libram acceptilationem quo, que